VAN VEURNE
A
li
a
LJ
NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
IV
>le
wen.
alen
(Morgenklad. J
laten
en it
hot
hel
Dit
ren
en
)Cl>
tis-
ng
e
lar
mg
i:ii(
;e-
A
•v 1
F™
Zaterdng Juni 1SK3
Dit Blad verschijnt den Zaterdag, en allen Woensdag in Supplement. Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar: 6 fr. ’s jaars; met de post 7 Ir. Een afzonderlijk
nummer 10 cent. Bekendmakingen 20 centiemen den drukregel. De groote letters volgens plaatsruimte. Reklamen 50 cent. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr.
De Annoncen voor Belgie. ter uitsondering der beide Vlaanderen, alsmede die voor het Buitenland worden ontvangen door den Office de Pcbi.icité, Magdalenaslraat, Brussel.
Men schrijft in bij lu. VAIVIUCiV KEllCKllOVK, Drukker-llilgever, Ooslslraat, 6, te Veurne, en in de Postkantoren des Rijks.
volgde hen uit eigen beweging.
De groote Minister Beernaerl beloofde
meer openbare werken uilievoeren in zes
maanden dan zijne voorzalen de liberalen
in zes jaren
De openbare lasten moesten tevens ver
minderen en bij de bespreking op de
nieuwe schoolwel zou deze mei matigheid
en toegevendheid uitgevoerd worden
reidwilligheid, waarmede onze minister
zich schikt naar den wil onzer bisschop
pen. Maar toch betwisten zij de gegrond
heid onzer woorden, wanneer wij spreken
van de vernietiging van ons volkson
derwijs».
Wel, zeggen zij, er waren maar zooveel
leerlingen in de algeschafte school; wat
hebt gij dan te klagen
•la, ons volksonderwijs is vernietigd in
elke gemeente waar de openbare school
verdwijnt, want hu mie catechismusscholen
leveren in T geheel geene waarborg van
goed onderwijs en heel dikwijls zelfs
niet van zedelijkheid.
Wij geven toe dal vele gemeentescholen
ten platte lande weinig leerlingen nog
lelden. Maar wie heeft dien droevigen
toestand in het leven geroepen? Is hel
niet de geestelijkheid, die deze scholen
sedert 187!) ouder de afschuwelijkste
kleuren heeft afgeschctsl, die de lichlge-
loovigc boeren legen den gemeenteonder
wijzer heefl opgehilsl, terwijl zij dezen
als oenen dienaar van Satan aan de
wraak der dwepers ten prooi wees?
En wanneer er dan onder de buiten
lieden nog een man met karakter werd
gevonden, die met de banvloeken lachen
de, uil bezorgdheid voor de toekomst
zijner kinderen deze op de gemeente
school hield, hebben de herders niet
overal gewerkt en gewroet, tot dat de
weerspannige, melden bedelzak bedreigd,
voor den nood en hel geweld moest
bukken en zijne kinderen aan zijnen beul
overleveren
Ju die wraakroepende handelingen onzer
geestelijkheid ligt gotisch hel geheim van
de mindere bevolking der gemeente
scholen. Nooit nochtans werd eene klacht
over hel gehalte van hel onderwijs, nooit
ol uiterst zelden over de bekwaamheid
of den ijver der onderwijzers. Er zijn dus
geene leerlingen in de school, alleen
omdat hel de pastoor zoo wil. zoo ge
biedt, en omdat onze arme dorpelingen,
door de kerk en hel kasteel verdrukt,
legen dit onmenschelijk dwangjuk niet
kunnen of durven in verzet komen.
En bel zal er ten platten lande thans
niet op beleren, nu de geestelijkheid ziel
boe bereidwillig de zoetsappige Thonnis-
sen op hel Roomsch fluitje danst. Waar
er nog een schijn van gemeenteschool is,
met een belamélijk getal kinderen, zal
de dorpsherder niet nalaten ic knoeien
en te wroeten, le batibliksemen en te
broodrooven, tol dal hij eindelijk er loc
gekomen zal zijn hel cijfer der scholieren
zoo lang te kunnen brengen, dal minister
Thonissen zonder krijsflhen zijn be
sluit lol afschalling zal leekenen, hel
steunende op de zoo listig bekomen
verlatenheid der school.
Een droevig rolletje dal die droevige
minister daar toch te spelen beeftDe
regeerende pastoors breken eerst de
school af, en de hun onderdanige minister
moet op dut vuil werk dan zonder legen
stribbelen zijnen zegel slaan.
Misschien maken zij den sukkelaar w ijs
dal hij daaraan «zijnen stoel in den
Hemel verdient, en misschien ook is hij
nuchter genoeg om dal te gelooven. Maar
wal wij hem van onzen kant beloven, is
dal zijne houding van hem, die met
een masker van gematigdheid aan do
minisierstafel verscheen, hem eene
weinig benijdbare herinnering voorbe
reidt. In hel geschiedboek van ons land,
zal zijn naam aangeteekend blijven als
die van oen kwaden geesl, die, slaafsch
en kruipend zijne hloohartighcid liet
gebruiken door de partij, die loert op de
domheid en bijgeloovigheid van het volk,
om Belgie met handen en voelen aan
Rome te ketenen.
Bij onze gemeentekiezingen werden ook
door de klerikalen allerhande talsche be
loften, uilkooperijen en goochelaarslrck-
ken gepleegd.
En hier ook werden, bij verbeelding,
de grondwetlelijke vrijheden, in den mani
festatie stoel rond gewandeld en om den
tuin geleid.
Doch nu die mannen meester zijn,
worden alle de openbare lasten behouden;
onder voorwendsel van spaarzaamheid
worden geene openbare werken uitge
voerd; de toelagen voor den landbouw
worden verminderd en de schoolwel
hardnekkig en onbermhertig loegepasl.
En toch is dit alles maar hel bovendeel,
de buitenkant, hel uitwendige.
Er beslaan echte calholieke schriften;
wij bedoelen als echte deze welke niet
veinzen, bun grondslelsel, hunne strek
kingen en hunne middelen aanwijzen,
voorhouden en aanbevelen, zoo als bij
voorbeeld de correspondance catholique de
Bruxelles,
In hel nummer van Meimaand, onder
andere, bevinden zich wonderlijke be
vestigingen, eisschen en ontwerpen.
Daar staal uitdrukkelijk dal den eed
aan eene liberale grondwet ongeoorloofd
is
Dal zulken eed gepleegd mei do inwen
dige voorbehouding van enkele toelatcn-
heid, loulcre hairklieverij is en tegen
strijdig aan de waarheid.
Dal zelfs alle lijdelijke loelatenheid, al
was het ten koste der grootste offeringen,
moei afgekeurd worden als tegenstrijdig
aan recht en eer
Een nieuw dogma of geloofspunt wordt,
aangekondigd, niet beraamd of beslist
door eene kerkvergadering of concilie,
maar door den Paus alleen, molu proprio.
waarbij des Pauzen macht op de lijdelijke
of wereldlijke macht van keizers, koningen
en volkenovcrslen zal bepaald worden.
M.’ Woeste wordt er afgctakcld over
zijne grondslelsels welke le veel op de
wereldlijke macht en niet genoeg op de
priesterlijke lusschenkomst gestaafd zijn.
Men besluit de staat moet dus, in
eenen zeer waren en zuiveren zin, aan de
kerk onderworpen zijn.
Vrije kerk in vrije staal; vrijheid in
alles en voor allen, gewetensvrijheid,
allemaal verworpen en afgekeurd
Alles wal met de Roomsche katholieke
kerk niet, is, is slecht, komt van Satan is
duivelsch werk.
De laatste schoolwet, het work onzer
katholieken, is door den Paus afgekeurd
om dal hel wetsontwerp hem niet voor
gehouden of onderworpen werd. Men
herinnere zich dat de opstellers het over
bodig of impolitiek achtten Bomen te raad
plegen.
Dal is de toon, daar zijn de stelsels en
de middelen die men wilt invoeren, doen
doordringen en in uitwerking brengen.
Hier ingelijks, wanneer wij op het
grondgebied van staatkunde of politiek,
over de Grondwet, over de schoolwel,
over de vrijheden en wetten van ons
Belgcnland van ons Vaderland handelen,
en die wetten en vrijheden uitleggen en
verdedigen, dan antwoorden onze tegen
strevers en dagen ons uit op de stellige
veropenbaring
Hel dunkt ons dal alzoo en in zulke
voorwaarden onze Grondwet stemmen,
’s lands wellen stemmen, van wegens de
katholieken of klerikalen, is loutere, fop
perij, bedriegerij, verraderij.
Dus weiden de liberalen in 1830 en
sinds, immers van vroeger tijden tot
heden, door de katholieken of klerikalen
bedrogen, geëxploiteerd; in plaats van
overeenkomst en eendracht, het was
veinzerij, achterdocht en versterking
hunner middelen dal onze tegenstrevers
beoogden en achtervolgden.
Politiek.
Politiek, staatsleer of staatkunde is de
kennis of de kunst om eenen staal te
beslieren.
In de kerkleer, bij sommige éloquente
kanselredenaars is politiek, bij die spits
vondige vei nullen! in den polilieken
preekstoel uitgelegd door loosheid, slim
heid, doorslepenheid, arglistigheid. Onge
twijfeld om dal zij mei looze en door-
slepene taal, met slimme en arglistige
woorden, lichtgeloovige dutsen, ronde
boeren en eenvoudige mènschen zoeken
in slaap te wiegen en dat mul een dikke
vette pastoor op den neus'.
Statutum estT is ontwijfelbaar ge-
loovcn moei ge, want als de kerk beveelt,
ze moet maar gehoorzaamd worden en
als de geestelijkheid spreekt, die moei gij
aanhooren, anders: de priesterlijke wraak
slingert over u den priesterlijken donder.
Eene derde verklaring van het woord
politiek, vindt men in de zoo zeer aange-
prezen heilige leugenaars bladeren, politiek
draagt daar een ander kleed; deze toonen
in gulden letters dal politiek de manier
van handelen is, om hel goede le doen
kennen en hel kwade le doen laten
getrokken uil den politieken catechismus
37,le les, le vraag! (sic).
Dibben.dwcepers en kwezelaars meenen
en gelooven dat de rust der kerk aan den
polilieken priester behoort te hanger.; zij
wanen dal zij voor den godsdienst in
alles vrij staan en dal Gods zaak nevens
de hunne lijdt. Van daar die hevige uit
vallen, die grammoedige woorden welke
men zoo dikwijls in politieke sermoenen
hoort; van daar al dat gebulder en ge
schreeuw, welke hel hart van vreesach
tige menschen doel beven, en hun brein
en ingewanden, zenuwen en bloed doet
verlammen Maar scheld- en tergwoor-
den, getier en gehuil, kwetsen hunnen
meester.
Goedgeloovige sukkelaars beelden zich
nog in dal onze geestelijkheid te beklagen
is, dat hunne kennis grondig en uilge-
breid is. O neen! Want zij klappen,
volgens theologie, hunne boeken en pro
fessoren na; zij geven duistere en zinle
dige leerstellingen; hunne zedeleer, hunne
sermoenen, hunne gedachten en belangen
zijn le zeer in politiek water geweekt.
Predikanten, waardig aa'nhoord, gazel
len waardig gelezen le worden, zijn deze
die hel woord gebruiken voor hel gedacht
en hel gedacht voor de waarheid en de
deugd.
-- -
Liberalen en Klerikalen.
Voor velen die als verzet eenige poli
tieke nieuwsbladeren, dan nog van beide
partijen, lezen, kan nog hel gedacht be
slaan dal de klerikalen, als politieke
partij, aan staatsbestuur eenigen tijd
konnen blijven.
Inderdaad uitwendig tol in hunne pro
grams of voorhoudingen schijnen die
mannen loegevend.
Twee der hevigste ministers Jacobs en
Woeste werden vervangen en vos Malou
I>e Kamer.
Niets bezonders heefl zich dinsdag in
de Kamer voorgedaan gedurende de
voortzetting van de disc ssie over hel
budjet van ontvangsten en uitgaven op
buitengewone hulpmiddelen.
Alleen M. Woeste heelt ecus te meer
doen ziendal zijn haat tegen hel
openbaar onderwijs zonder palen, zon
der genade is. Hij drijft dien haal zoover,
dat het eene ware schande, eene eerloos
heid is. Maar van eene gekeerde zok is
dal niet le verwonderen kazakkeerders
leggen altoos meer geweld, meer fana-
(isin aan den dag dan andere menschen,
om te doen gelooven dat hunne bekccring
geineend is.
31. Woeste wil zelfs dal de Slaat de
verbintenissen, die hij aangegaan heefl
met de provincies en de gemeenten, kort
en goed onder de voeten zou treden!
Er moeten nog uitgaven worden ge
daan voor hel bouwen en bemeubelen
van schoollokalende Slaat heelt daar
voor contract en gcleekend en moet eer
aan zijn handlceken doen.
Niels le doen, zegt M. Woeste; smijt
die contracten in de scheurmand en laai
de provincies en de gemeenten naar den
duivel loopen! Geen geld voor de scholen
Wal hij vroeg of liever eischic is zoo
schandalig, dal 31 Thonissen zelf er door
onthutst en verbluft scheen en er tegen
inging. Maar M. Woeste weet niet wie
hij te doen heeft; hij weet dal M. Thonis
sen zijn nederige dienaar is ett alles zal
doen wal hij, M. Woeste, gebiedt.
Eerlang zullen derhalve de gemeenten
een briefje thuis krijgen, waarin haar
door M. Thonissen vriendelijk en zoet
sappig zal worden gemeld, dal zij de
toelagen, waarop zij gerekt nd hadden
om scholen le bouwen of le bemeubelen,
niet zullen krijgen.
Is proper
Op den duur zullen wij hel huidige
ministerie nog hel Ministerie der Oneer
lijkheid mogen noemen.
De algemeetic discussie over hel budjet
van ontvangsten en uitgaven op buiten
gewone hulpmiddelen is woensdag ge
sloten, ttadal verscheidene redenaais nog
hel woord gevoerd hadden, ten voordecle
van de arrondissementen die zij in de
Kamer vertegenwoordigen.
Zekeren dag zegde M. Beernaerl, de
minister zonder weerga, dat hij en zijne
ministers op zes maanden lijd meer
zouden doen voor de werklieden, dan de
liberale ministers op zes jaren lijd had
den gedaan.
Welnu, woensdag heeft 31. de Moreau
erbarmlijk moeten bekennen, dat er geen
zaad in haksken, geen geld in de kas is
om nieuwe werken le beginnen en men
zich bepalen moest bij hel uitvoeren of
voltooien der werken die gestemd werden
door hel liberaal Ministerie.
Altijd hetzelfde, als er op aankomt
om gevolg te geven aan de beloften die
vóór de kiezingen zijn gedaan.
Heden zou de Kamer zitting houden
om te beraadslagen over de wijzigingen,
gebracht aan de wet op de buurtstoom-
tramwegen; het wetsontwerp lot wijzi
ging der accijnsen op de bieren is aan de
dagorde gebracht.
De vernieling gaat voort
Onze openbare scholen vallen gelijk
kaartenhuisjes voor den gloeienden paap-
schen adem van 31. Thonissen, bij tien- en
twaalftallen in eens neder. Men mag zeg
gen dat hij zijne faam van «gematigdheid»
niet wil beschamen.
Terw ijl allen, die het met ons land en
hunne verontwaardiging lucht geven,
jubelen de clericalen luidop over de be-
■■9
'll.
lit
k ook
ten,
jz.CII
r cr
itoou;
lie de
tolTeii
ire oi>
i men
als
her
at <lo
i lllot
levor,
ik dat
ijsver-
alle
ne ge
4- 23
5- 06
7- 32
8- 50
3-08
3- 17
4- 21
7-10
9-31
BRUSSEL
GENT
VEURNE
ghyvei.be
DUINKERKE
3-02
6-07
8- 57
9- 18
5-35
8-06
8- 28
9- 02
n van
zijde
DUINKERKE
GliYVEI.DE
VEURNE
GENT
BRUSSEL
1 van
1.
rvolle
u ge-
>w< 1 in
htiis-
iu du
'«mak
ij bo-
■licclo
t gun-
onder
i wer-
enkel
liaden
zaden
ie tien
eenen
h ren
en
kost
eid en
n allo
komt
lat bij
Ja ren
hij er
ekten
r1’
;4fe'
Porin,
'•II»,n‘
zaken
8I1UW-
‘u BO
NI EU PORT
D1XMUDE
DIXMUDE
NIEUPORT
7-03 9-05 12-02 2-05 4-04 6-10
7-36 9-30 12-35 2-30 4-37 6-35
7- 48 9-50 12-48 2-40 4-53 8-27
8- 13 10-23 1-13 3-13 5-26 8-51
■h
6- 20 9-00
7- 46 00-00 11-50
10-11-2-59
10- 51-3-22
11- 22-4-11
5-50
7-35
9-51
10-15
10-49
Het zal den lichtgoloovigon berouwen,
Als zij <lio leeraars te ver betrouwen,
Want dia slechts hoort één zang
Volgt maar ook éónen gang.
Daarom is 't liberale woord en schrift
Bij den priester erger dan vergift.
Om dat zij u, voor waar en wis,
Durven zeggen al wat recht en waarheid is.
----
Vert i-<*ktiren v«»ii <Ien ijveren weg van Duinkei-ke, Veurne, Gent nnm* ItruHKcl en iïixnitule nam* Kienport.
5- 48 10-15 3-08 5-07
6- 26 11-25 3-47 5-41
7- 12 12-15 4-24 6-21
9-38 3-23 7-10 9-15
11-05 5-35 9-31 10-44
