VAN VEURNE
I
g
E
I
I
I
s
NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
a
fill
I jM
ETUZZ]
fI
II
genoegdoening,
>5?
loekomen
Manilla
men ze
men
Saterdag ESJ September r%j' JJOSsk
Hervormingen.
Onder dezen titel treffen wij in liet
Morgenblad van Gent, liet volgend goed
geschreven artikel.
De liberale partij is de partij des voor-
uiigangs. Maai in België, waar de macht
der geestelijkheid tegen die van den
burgerstaat opweegt, heelt de ondervin
ding herhaaldelijk bewezen dat onze
bevolkingen niet gereedelijk den weg
inslaan, die haar door de liberale partij
wordt aangeduid om lot verbeteringen in
de maatschappelijke toestanden te ge
raken.
Niets rechtvaardiger als theorie kennen
wij dan dal elk burger gelijke rechten bij
de stembus zou hebben; wij zouden het
algemeen stemrecht hier reeds van morgen
willen zien invoeren, indien wij wisten
dal'de nieuwe kiezers het beset' hadden
van de macht, die men hun ter hand stelt.
Maar zou dit hel geval zijn? Vinden wij
wel in de mindere standen de maat van
verstandelijkheid, van prachtischen zin
en van bekendheid met’s lands behoeften,
waarom het wenschelijk en billijk ware
hun het stemrecht te verleenen 'l Zit
er genoegzaam politiek dóórzicht en
karaktervastheid in de massa, opdat men
overtuigd zou zijn dal de stembus de uit
spraak zou medebrengen van burgers,
die zelfstandig oordeelen en handelen?
Hel spijl ons te moeten bekennen, dat
wij aan onze bevolkingen nog dien graad
van ontwikkeling niet kunnen toekennen.
De grenzelooze invloed der geestelijkheid
hier te lande sedert 1830 heelt den aard
van ons volk te diep bedorven. Sinds
cene halve eeuw heelt zij de onverdraag
zaamheid en het bijgeloof aanhoudend
On<lerwijzerscongres.
Zoo als men weet, zal dit jaar op 43,
14 en 15 september hel Onderwijzers-
congres in Antwerpen plaats grijpen. Uit
berichten, den verschillende dagbladen
gegeven, worden er vele pogingen aange
wend, en zelfs bedreigingen gedaan, om
het getal der deelnemers aan dit Congres
zoo klein mogelijk te maken.
De Courrier de Bruxelles heeft hiertoe
reeds zijn best gedaan het gezegd blad
kan maar niet aannemendal op het
Congres de toestand worde blootgelegd
van het onderwijs in Belgie sinds de wel
van 1884.
Indien de wet dan toch zoo goed is als
de Courrier liet reeds meer dan een jaar
aan zijne lezers doel gelooven, vragen
wij ons af wal de clericalen bij het be
kend maken van den toestand te vreezen
hebben.
Waarom bang zijn als men recht in
zijne schoenen gaal
Doch daarin ligt juist de knoop: de
gepredikt, en hel kwaad heeft, vooral in
Vlaamschen grond, diepe wortels ge
schoten.
De mindere standen zitten hier voor
hel overgrootere deel in de klauwen der
Roomscheii. Is hel wel redelijk nu reeds
aan zulk bekrompen en onderworpen
element de uitspraak over ’s lands be
stemmingen toe te vertrouwen Even
goed zou men ons leger geestelijken alleen
daartoe kunnen uitnoodigen; de maat
regel ware minder omslachtig, maar de
uitslag zou dezelfde zijn.
Niet zonder angst hooren wij in de
liberale rangen naar nieuwe kieshervor-
mingen vragen. Do ondervinding heeft
ons geleerd dat elke sprong vooruit, ons
vele stappen achteruit heeft geslagen.
Denken wij enkel na op de gevolgen, die
de cijnsverlaging tol 10 en 20 franks voor
de liberale partij heeft gehad. Vroeger
hadden onze meeste Vlaamsche sleden, en
machtig veel dorpen, liberale gemeente
besturen. In onze province hadden Aalst,
Audenaarde, Dendermonde, Geeraards-
bergen, Ninove, Deinze en andere steden
liberale burgemeesters, én de cijnsver
laging was voldoende, om de cene na de
andere al die plaatsen onder clericaal
behéer te brengen.
Eciie andere gewichtige sprong werd
later door de liberale partij gedaan wij
bedoelen de schoolhervorming van 1879.
Geene verhevere, geene matigere wel kan
worden bedacht, en niettemin werden wij
op dit punt wederom deerlijk achteruit
geslagen. Ons volk, door de geestelijkheid
opgewonden en verblind, begreep niet
wat weldaden die schoolwel in zich be
vatte; hel keerde zich tegen zijne wel
doeners.
Die twee voorbeelden bevallen voor de
liberale partij eene gewichtige les. Enkel
langzaam en met de grootste omzichtig
heid kunnen en mogen wij onze plannen
voor de toekomst ten uitvoer brengen;
niet het najagen van zekerlijk slreelendc
theoriënzou deliRtrale partij thans moeten
in beweging houden, maar wel hel groole
doel, namelijk eerst en vooial het ver
drijven der paapsche meerderheid uil
hel parlement, en daarna hel fnuiken der
vleugels van onze bisschoppen.
Dat men in het liberale kamp daartoe
eerst de handen ineensla; dat men den
weg zuivere van de hinderpalen, door de
paapschen voor onze voeten geworpen,
dal men naar middelen uitzie om de
priesters in hunne kerk en builen het
kiesveld te houden; dan eerst zal mtn
den wagen der hervormingen kunnen
voorwaarts stuwen, met minder gevaar
van hem telkens te zien omkanlelen.
--gr --- 1 nuwi m-M-ii ,,s^sa
Dit Blad verschijnt den Zaterdag, en allen Woensdag in Supplement. Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar: 6 fr. ’sjaars; met de post 7 fr. Een afzonderlijk
nummer 10 cent. Bekendmakingen 20 centiemen den drukregel. De grootc letters volgens plaatsruimte. Reklamen 50 cent. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr.
De Annoneen voor Belgie, ter uitzondering tier beide I laanderen, alsmede die voor hel Buitenland worden ontvangen door den Office de Püblicité, Magdalenastraat, Brussel.
Men schrijft in bij Bj. VAIVBMSTV KERCKI1OVE, Drukker-Uitgever, Ooststraat, 6, tft Veurne, en in de Postkantoren des Rijks.
"Vertrekuren vnn <Icii ijzerenweg van n^uiukerke, Veurne, Gent naar IJruasel en Oixniude naar TCienportt
DUINKERKE
GHYVELDE
VEURNE
GENT
BRUSSEL
NIBUPORT 5 07 7-11 9-07 12-18 2-01 2-11 4-11 6-21 7-21 7-51 9-06
DIXMUDE 5-27 7-35 9-42 12-42 2-25 2-31 4-46 6-45 7-42 8-15 9-26
5-35 7-48 9-55 11-57 12-50 2-40 4-55 5-13 6-55 8-26 9-33
1 14 3-15 5-19 6-03 7-19 8-46 9-57
gansche wel van 1884 is cene helscho
machinatie der bisschoppelijke partij
legen het nationaal onderwijs; De toe
stand is erbarmelijk, en daarom wordt
alles aangewend om hel licht onder den
domphoorn te houden.
En toch zal hel licht schijnen 1 Toch
zal gansch België weten, wal er op zijnen
grond omgaat.
Als voorsmaak geven wij reeds eenige
cijfers
Men weel dat de schoone wel van 1884
aan de gemeenten de volstrekte vrijheid
geeft, om de adultenscholen en kinder
tuinen totaal afteschaflen, en verder al
hare gemeentescholen te sluiten, behalve
éënc.
Om deze laatste schooi ook nog te niet
te doen, moet de toelating aan het Gou
vernement gevraagd worden.
Weet ge hoeveel gemeenten sinds de
maand December die toelating van M.
Thonissen bekomen hebben
Reeds 167 1 Honderd zeven en zestig
dorpen waar op dit oogeublik geene
enkele gemeenteschool meer bestaat
Deze 167 dorpen hebben eene geza-
mentlijke bevolking van 226,160 inwo
ners, die dus allen aan het klooster-
onderwijs overgeleverd zijn.
Hoeveel scholen zijn er nu, in de ver
schillende provincies afgeschalï door de
gemeenten zei ven?
Hoeveel onderwijzers aan de dein
gezel en vervangen door schoolmeesters
met God
Hoeveel in hunne jaarwedden vermin
derd? enz. enz.
Dit hopen wij binnen eenige dagen te
hooren, en wij voorzeggen hel: de cijfers
zullen verpletterend wezen.
---
7 September.
Hel is maandag de 7“ september ge
weest en wij hebben niet gehoord dal
de klerikalcn ergens dien hêugelijken
dag hebben gevierd. Do Uien public had
nochtans er op gerekend dat men in hel
een of ander klerikaal nest een stoet zou
hebben ingericht, waaraan de opsteller
zou deel genomen hebben, zonder gevaar
te loopen in T blauw gesteken te worden.
Maar de drie /ra/itoj-maniien, die men
verleden jaar had korinen aanwerven, heb
ben er hunnen buik vol van en zij zegden:
Dat degenen, die ons aangehitst heb
ben alsook de pastoors en onderpastoors,
nu eens eene belooging doen, elk zijne
beurt, zooals M. Van Wambeke altijd
zegt, maar wij hebben er genoeg van.
Als wij dat feit herinneren, dan is het
om te doen zien, wat blague de klerikale
dagbladen zijn. Zij riepen voor de be-
tooging van 7 september 1884 uit wij
zullen er met 80,000 zijn en eens zien of
er een geus de hand zal durven uitsté
ken. Inderdaad, zij waren meteen geheel
leger; allen met stokken gewapend en
gingen lier door de stralen van Brussel.
Maar op ecus gebeurde er een mirakel,
en dal leger was weggesmolten als de
sneeuw voor de zon. Met dit verschil,
dal ze in ’t zwart naar de betooging wa
ren gegaan en in ’t blauw lerugkeerden.
Het is waar, dal zij zich gewroken
hebben door de hoofdstad in den ban te
slagen en geene aankoopen meer in de
stad bij liberalen te doen. Nu, die ban
bestond en bestaat overal waar zij het
maar kunnen doen en de liberalen in de
groole steden, zijn te goede lieden, om
weerwraak te willen nemen, waar door
de klerikale neringdoende burgers aardig
zouden staan zien indien zoo iets ge
beurde.
Wal er vpn zij, de 7 september zal in
de jaarboeken der klerikale klopjachten
slaan.
slach van genoegdoening, die
Spanje zon moeten geven voor de
beleediging, do duitsche vlag aan
gedaan en voor de aanrandingen
van het duitsch gezantschap te
Madrid en de duitsche consulaten
in de provinciën.
Wal de Carolincn eilanden be
treft, men verwacht langs beide
kanten de telegrafische verslagen
der bevelhebbers van de oorlog-
schepen, die zieh voor hel Yapei-
land tegenover elkander bevonden.
Die verslagen moeten
langs den weg van Manilla en
Singapora. Zoódra men ze zal
ontvangen hebben zal men zich
trachten te verstaan om het geschil
over de Carolinen-eilanden te ver
effenen.
Met lijd te winnen verhoopt men
de opgewondenheid te bedaren,
die in Spanje heeischt en welke de
spaansche regeering geheel hare
vrije werking niet laat. Er zijn
nieuwe zeer strenge en zeer slipte
bevelen naar de gouverneurs der
provinciën gezonden om de her
haling van volksbetoogingen te
beletten. Deze duren echter en
namelijk te Malaga voort, alwaar
er nog dinsdag wanorders plaats
grepen.
B>oliLiek Ovevziclit.
Het duitsch-spaansch geschil.
De spaansche censuur oefent een
streng toezicht uit op al de tele
grammen, die naar den vreemde
verzonden worden. Dit veroorzaakt
eene aanzienlijke vertraging in het
overseinen.
Maandag was er te Madrid veel
spraak van bemiddeling; de re
geering helde zichtbaar naar die
wijze van oplossing over. Maar hel
is ook zichtbaar dal de meerderheid
der Spanjaarden de rechlsreeksche
ondei handcli.igcn met Duilschland
verkiest, want de bemiddeling zou
doen veronderstellen dal er twijfel
over de rechten van Spanje bestaat,
en de Spanjaarden houden die
voor onbetwistbaar.
De spaansche hoofdstad is overi
gens zeer kalm, niettegenstaande
de lichte wanorders, die maandag
avond aan de Puerta del Sol heb
ben plaats gehad.
De taal der dagbladen van de
oppositie is nog altijd oorlogsge-
zind, ofschoon de regeering zich
zeer streng toont jegens de dag
bladen, die tot oorlog aanhitsen,
want negen dezer hebben reeds
een bericht van rechterlijke ver
volging ontvangen.
Niettegenstaande dien strijd der
oppositie blijven de vrienden van
hel ministerie nog altijd de hoop
koesteren dat men tol eene vreed
zame oplossing komen zal.
De duitsche regeering heeft hel
gebruikelijke diplomatische ver
toog opgemaakt, rakende de aan
slagen legen hel duitsch gezant
schap te Madrid en de duitsche
consulaten te Vigo en te Valencia.
liet spaauscli kabinet zal onmid
dellijk zijn leedwezen over die
betreurenswaard ige feiten uitdruk
ken, die het werk der laagste
volksklas zijn, en verklaren dal
er maatregelen genomen zijn om
er de daders van te straffen en de
vertegenwoordigers van Duitsch-
land tegen alle buitensporigheid te
beschermen.
Men telegrafeert uil Madrid van
woensdag Sedert vicr-en-twintig
uren heeft men aan de dagbladen
geene lijding over de Carolinen-
eilanden, hetzij officieel, hetzij
officieus, medegedeeld. Er wordt
in gewoonlijk goed ingelichte krin
gen verzekerd, dal de twee gou
vernementen ijverig de onder-
handelingen voorteelten over bet
I
SO'SXSS—
9-00
00-00
5- 18
6- 26
7- 12
9-38
11-07
6- 20
7- 46
10-11
10- 51
11- 22
5-35
8-06
8- 28
9- 02
10- 15
11- 25
12- 15
3-21
5-11
3-08
3- 47
4- 24
7- 05
8- 28
BRUSSEL
GENT
VEURNE
GHYVELDE
DUINKERKE
5-58
7-32
9-51
10-15
10-49
4- 23
5- 04
7- 32
8- 50
---
5-07
5- 41
6- 21
9-16
10-54
DIXMUDE
I NIKUPORT 5-55 8-12 10-30 12-17
3-00
11-50 6-02
2- 59 8-54
3- 22 9-10
4- 11
