VAN VEURNE
NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
Heilwenschen.
jaar.
De geuzenzon die schittert door
En damp, en mist, en wolken henen
En voor haar gloor verschrikt, verbleekt
De papenzon van glimp beschenen
Die taant, versmelt aan haren trans,
Van glorend vrijheidslicht verdoold 1
En zij verzwindt, van glimp beroof I,
Meteen, voor onversierden glans.
Een wapenbord is 't geuzenschild
Dal wind en stormen worstelt tegen,
Waarop de paapsche kling schampt al’,
Op vrije bolwerk, te onbewogen
Een pantser is de beukelaar
Die dempt en wrevel, oproer, twist
Van paapsche wilkeur opgehilst,
Bestookt in 't barnen van T gevaar.
Hel onvrij volk, hel krimpt terug
Voor vranke en vrije ontrolde vanen;
liet licht den voel, hel strijkt de vlag
Voor onvermoeide veteranen
Buk neer o stam, die haal beslaat,
Die vrijheid fnuikt, die recht verkracht
Die zwendelt T volk door slinksche macht;
Die T schip ontreddert van den Staal.
Op, wakker ras, trek aan T harnas
T Bedreigde volk en duldt niel langer
Den band waarin T geklonken zucht
Van zege is de toekomst zwanger.
De vrijheid lonkt reeds in ’t verschiet
Waaiop T verraad, verderf stuit af;
De vrijheid wenkt, ontworteld graf,
Waarin ze onmijdbaar zonk te niet.
Ejegcrkontingent voor het
jaar 1003.
Bij koninklijk besluit wordt hel kon-
lingenl van hel leger op voel van vrede
voor 1903, vastgesteld op ten hoogste
100,000 man.
Het konlingent der milicielichling, voor
1903, wordt vastgesteld op 13,300 man.
Heil, heilvrijzinnig slrijdersvolk,
Dal u de voorspoed tegenvarc,
In T nieuwe tijdperk T welk verkondt
Een gulden zegejaar der jaren.
Heil, vrijheidslelgen, steeds bereids
Te strijden voor het waar belang,
Voor de eendracht en den vooruitgang
Van Veurne's slede en ommekreils.
In aantocht is de gloriedag
Waarop de blauwe gildbannieren,
De vi ijheidsvlag, de zegevaan
Doorheen het luchtruim zullen zwieren.
Verbroken wordt de slavenband
Ontkluislerd wordt de paapsche dwang
Die steden knelt, den ondergang
Verhaast van ons duur Vadeiland.
Zaterdag 3 Januari 1903.
Heil, vrije stam 1 Heil, volbloed ras I
Die steeds de vrijheid zijl genegen;
Uw boezem blaakt voor T edel recht,
Voor T recht zoo na aan hart gelegen.
Heil, vrije slam, die hand met hand,
En hou en trouw uw rangen snoert;
Die in uw schild de leuze voert
Ten strijd, voor God en Vaderland 1
De Plaalselijke uil den Veurnaar ergert
zich.
Hij krinkelt en wringt zich als een
duivel in een wijwatervat om zijne zwarte
meesters wil te wasschen. Doch weder
leggen daar is geen spraak van. Nu 't is
precies onze schuld niel dal wij, en me.t
ons hel meerendeel kiezers, van zijn ge
voelen niel zijn. Een ding staal vast, in
de laatste gemeentekiezingen kregen onze
bazen de minderheid, T moet toch zijn
dal de kiezers ze beu zijn. Vooral de
kleine kiezers aan eene slem.
Ziel, beste lezers, zoo zijn de katho
lieken. Oh, doodbrave menschen, die
geen mier kwaad willen. Maar eerst
zorgen voor zich zelven, vooral voor den
persoonlijken cofiïeforl en ais er dan iels
overschiet, dal geen kwaad kan, zoo een
kruimeltje van de krenlekoek, dan mag
wel de werkman ervan profiteeren.
Wij willen wel hel algemeen stemrecht,
ja, maar 4 voor ons en dan een arm slem-
meke voor die sukkelaars. De katholieken
denken zeker wie niet veel gewoon is en
wie enkel drooge korsten te eten krijgt,
zal een beetje van de boter welkom zijn.
Zij vergeten, is waar, dal er geen
Belgen van verscheidene klassen zijn, dal
in de Grondwet geschreven slaat Alle
Belgen zijn gelijk voor de wel enz. Maar
dal zijn dingen die men aan T arme volk
I niet mag wijs maken, evenals mysteriën
moeien wij gelooven al wal. de katholieken
voorhouden, zonder le vragen waarom.
Om wal verder le pralen, over de
katholieken in T algemeen, wal is toch
wel die katholieke liefde voor de kleinen!
Oh biltere spotternij. Gaal zien; beste
lezers, bij hunne zoo hooggepi ezene aan-
genomene scholen. Wal vindt gij daar
Een fransche koer, voor de rijke
En o schimmen van Breydel-De Coninck
Dit Blad verschijnt den Zaterdag van iedere week. Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar: 4 fr. 's jaars; met de post 5 fr. Een afzonderlijk nummer 10 cent.
Bekendmakingen 20 centiemen den drukregel. De groole letters volgens plaatsruimte. Reklamen 50 cent. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr.
De Annoncen voor Belgie. uitgezonderd beide I laanderen, alsmede die voor het Buitenland worden ontvangen door den Office de Püblicité, Magdalenastraat, Brussel.
Men schrijd in bij 1L. VAXOEAT KERCiiiiovi:, Drukker-Uilgever, Ooststraat, 6, te Veurne, en in de Postkantoren des Rijks.
Wij achten hel niel ongepast, heden in
ons blad volgend artikel mede le deelen,
waaruit boer en kleine burger en werk
man zullen kunnen zien wal zij waren in
dien goeden ouden lijd, welken de kleri
kale!) zoo roemen en lol denwelken zij
ons zouden willen lerugvoeren.
De geschiedenis moei een trouwen
spiegel zijn der gebeurtenissen zij moet
‘de waarheid zeggen, de geheele waarheid,
niets dan de waarheid.
Hel recht ophemelen, de dwingelandij
schandvlekken, de verdrukten verdedigen,
de verdrukkers geeselen; en ten slotte,
hel menschdom zijne .vrienden en zijne
vijanden léefen kennen.
Dit is de laak, die wij ons opgelegd
hebben, en die wij, hoe moeilijk ook, ge
wetensvol zullen vervullen.
De boer, de buitenmensch van heden,
is vergeten wat zijne voorouders waren,
wal zij, pas eene eeuw geleden, te ver
duren en te lijden hadden. Hel is noodig
nu en dan eens aan te loonei) lot welken
graad van zedelijk verval, van ellende en
schande dal hunne meesters hun gebracht
hadden.
Voor 1789 was de Vrijheid slechts een
ijdel woord op den builen. De slaaf der
eerste lijden was lijfeigene, leenman ge
worden. De slaaf was de eigendom zijns
meesters; de lijfeigene was de eigendom
der aarde die hij bewerkt; wal de leen
man belieft, hij hoorde zichzelven een
weinig toe, maar oneindig meer aan de
kasteelheer op wiens landen hij leefde.
Den arme, den werker uitplunderen,
hem voor altijd aan zijn ongelukkig lol
kluisteren, was hel doel van hel stelsel.
Geketend door de instellingen der mid
deleeuwen, uilgeput door een onvrucht
baar werk, waren de boeren voor immer
slaaf gebleven, hadde de Fransche Om
wenteling hunne boeien niel met geweld
verbroken.
Hel is bijna ongelooflijk.
Er was een lijd dal de boer niel zonder
toelating mocht trouwen of verhuizen.
Er was een lijd dal de boer, die de
velden bezaait, de rijke grashalmen maait
en de oogsten binnenliaali, zijn graan niel
malen, zijn brood niet bakken mocht dan
zou als, en wanneer bet zijnen meester
beliefde.
Er was een tijd dal de boer niel mocht
schieten op den wolf, die zijne schapen
verslond, of op den wezei die zijne
hoenders verwurgde, zonder zich bloot
le stellen aan hel gevang, waartoe zijn
meesier hem onherroepelijk verwees.
Ja, zou men hel gelooven? Er was een
lijd dal de justitie slechts voor de grond
bezitters een middel was om geld ie
kloppen uil de beurs der arme boeren.
Landman, arbeider, men bedriegt u,
wanneer men den goeden ouden tijd
roemt, wanneer men u zegl, dal alles
loen zoo schoon, zoo goed, zoo voor-
deelig was. Men misleidt u, en wij zullen
hel u bewijzen, met u aan le loonei) wal
hei zoo geroemde stelsel was, lot het
welk men u wil terugbrengen.
Het veld, dal gij met hel zweet uws
aaiischijns mestte, was de eigendom eens
anderen; de vruchten die gij er won,
behoorden u slechts op zekere voor
waarden en voor een gering aandeel. De
aarde slecht bebouwd, slecht bestuurd,
wilde niel meer vóórtbrengen; zij wei
gerde hel voedsel aan hel volk, dal nog
slechts uit vadsigaards en slaven bestond.
De aarde, deze moeder der openbare wel
vaart, had, om zoo le zeggen, haren
school dichtgesloten in tegenwoordigheid
der onrechtveerdigheid der menschen
Geen middel voor u, landman, arbeider
om ooit uwen droevigen toestand te ver
beteren, en len gevolge geene poging
voor uwe onlslaving, geene hoop.
Bij al uwq ellenden voegde zich nog
hel gebrek aan alle onderwijs. De onwe
tendheid was grooi en uwe meesters
zochten dil overal te doen voorlheerschen;
want indien uwe voorouders hadden kun
nen lezen en schrijven, dan hadden ze
spoedig ondervonden waar de schoen hen
prangde.
Bij de eerste zucbl der Revolulie viel
bel geheel belachelijk gebouw van pri
vilegies, kosiuymen en servituten der
leerroerige lijden, als een kaarlenkasieel
in duigen.
De nederige is eindelijk vrij, hij ademl
En tjeven en edelen knarsetanden van
spijl, van woede en razernij...
een vlaamsche koer, voor de arme.
Met medelijden, zoo niel, met afkeer,
zien die van den franschen koer neder op
de arme sullen.
Wij vragen ons af of er wel ook voor
de kerk, christenen zijn van lstc, 2de, 3de
en 4de rang juist als kiezers met 1,2,3
en 4 stemmen.
T Is niel genoeg dal de kinderen der
werklieden, reeds hunne eerste kinder
jaren in armoede doorbrachlen; reeds in
de aangenomenc scholen weegt oninen-
schelijk zwaar de vernedering^ van het
klassen verschil.
l Arme schaap, tuurt door de schei-
dingspóorl op die hemel van fransche
koer, waar hel immer uitgesloten blijft
omdal zijne ouders niel mei den geldzak
geboren zijn.
Van jongs af aan behandeld alsof bloed
van geringer kwalileil in hunne aders
loopt, alsof zijn hart ook niet voelen kan,
blijft bij hen niets over dan moedeloos
heid; zij zien van jongs’af aan dal er voor
hen slechts af keer en minachting te
vinden is en in hunne jeugd voor rijkere
versloten, blijven zij het gansebe leven
onder dien pijnlijken indruk.
Waarom toch dal niel veranderd
Waarom toch aan de rijke niel doen be
grijpen, welk zalig genot er beslaat, naast
de armere le leeren en studeeren om
eigen omwikkeling? Welk heerlijk hart
kweekt het rijke kind voor de omgang met
hel arme? Welke edele zelfveredeling
Welk moed en welke spoorslag voor de
arme.
Ziet hoeveel workmans en kleine
burgers kinderen, oud leerlingen der ofïi-
ciëele scholen, bekleeden thans niet de
prachtigste standen, ja men vindt er offi
cieren, ja een generaal, kandidaat-noia-
rissen, bureel oversten, onderwijzers,
postonlvangers, sialie-oversten, meesler-
werklieden van belangrijke werkhuizen.
Hebben er de rijken erbij verloren met
naast de arme op dezelfde banken le
zitten.
Wal wij thans schrijven geldt vooral
voor de meisjesscholen. Zijn onze liberale
juffers, min geacht, bekleeden zij min
delïig hunne stand omdat ze naast de
arme werkmanskinderen op dezelve
banken zalen, omdat ze voor eenige jaren
le samen op denzelven koer, arm en rijk,
dooreen speelden, drendelden. Neen niet
waar.
Waarom dus dal niel veranderd.
Kom, rijke katholieken, klooslerge-
meenten, in een woord, wie T aangaat,
eene goede beweging
Christus immers kende noch arme noch
rijke, hij kende enkel geloovigen.
x.
ADV
NTIE-BLAD
5 58
5 15
4 32 7 47
8 47 10 52
W
voor
Duinkcrke
Adinkerke
Veurne
Dixmude
7 15
7 43
22 24
11 18
Yper
Hoogstaede-Linde
Loo
Alveringhem
Veurne Voorstad
Veurne Statie
14 00 17 02 19 12
14 55 17 57 20 07
raiwiwnm> wn 11>—iwMiiii i
Veurue Statie
Veurne Voorstad
Alveringhem
Loo
Hoogstaede-Linde
Yper
5 55
6 41
6 49
Gent
Brussel
Brussel
Gent
Cortcmarck 6 48
Dixmude
Veurne
Adinkerke
Duinkcrke
4 43
5 06
Cortemarck 5 34
Lichtervelde 5 47
7 12
en vmi
Overtlenkingen.
Te beter, is dal onze pijlen getroffen
hebben, is maar waarheid die kwetst.
TRAM OOSTENDE-VEURNE.
5 06 7 42 10 48 12 20 14 45 17 16 20 10
5 55 8 43 11 47 13 20 15 47 18 19 21 10
Oostduinkerke 6 12 9 00 12 04 13 37 16 04 18 36 21 27
6 20 9 08 12 12 13 45 16 12 18 44 21 35
Veurue Markt 6 32 9 20 12 24 13 57 16 24 18 56 21 47
Veurue Statie 6 38 9 26 12 30 14 03 16 30 19 02 21 53
Veurne Statie 5 12 6 55
Veurne Markt 5 18 7 01
Coxydo
Nieuport
Oostende
'Vertrekuren van <len IJzerouweg
3 03
De mindere stand
1789.
Haar doel
8 57 10 54 3 03 5 00
9 41 11 47 15 51 —1750—
9 50 11 55 16 02 18 03
7 20 10 18 12 26 16 30 18 31
7 50 10 45 12 55 17 11 19 01
8 06 10 56 13 30 17 22 19 36
9 26 12 05 14 55 18 46 21 13
8 25 10 49 13 15 17 01 20 10 22 50
9 36 14 32 16 30 18 07
7 28 11 37 15 50 17 44 19 24
Lichtervelde 6 28 8 42 13 28 17 02 19 29 20 47
8 56 13 43 17 14 19 40 21 18
9 21 14 09 17 39 20 06 21 43
9 49 14 38 18 05 20 32 22 07
7 54 10 01 14 56 18 17
4 13 7 12
<len Buurtspoorweg.
TRAM VEURNE-OOSTENDE.
9 50 12 36 15 04 18 10 20 00
9 56 12 42 15 10 18 16 20 06
5 30 7 13 10 08 12 54 15 22 18 28 20 18
Oostduinkerke 5 38 7 21 10 16 13 02 15 30 18 36 20 26
5 56 7 39 10 31 13 20 15 50 18 55 20 47
6 55 8 38 11 32 14 18 16 50 19 54 21 34
TRAM VEURNE-YPER
4 36 7 43 9 55 10 26’ 13 00 16 02 18 12
4 41 7 48 10 00 10 31 13 05 16 07 18 17
5 07 8 14 10 26 10 57 13 31 16 33 18 43
5 23 8 30 10 42 11 14 13 47 16 49 18 59
5 36 8 42 10 55 11 27
6 31 9 37 11 50 12 22 1
Alleenlijk den Woensdag.
TRAM YPER-VEURNE.
9 48 10 35* 12 41 15 55 18 40
5 24 8 42 10 43 11 31 13 34 16 50 19 35
5 37 8 55 10 56 11 44 13 47 17 03 19 48
5 53 9 11 11 12 12 00
6 19 9 37 11 38 12 26 14 29 17 45 20 30
6 24 9 42 11 43 12 31
Alleenlijk den Zaterdag.
Oostende
Nieuport
Coxyde
14 03 17 19 20 04
14 34 17 50 20 30
I
.V,
r’.t