Kltrilal
Stemt vrij en vrank onder nummer 1
onder Nr 1.
Leest hier
onder Nr 1.
KieZGrS i ^ries^rs en ^zingen.
De Kiesstrijd van 1899 en
dezen van 1903.
Schoolbegroóting.
Een Woord
Stemt allen onder Nr 1.
Kiezers
KIEZERS
Oproep aan de Venrnsche Kiezers in t algemeen,
en al aan mijne oude Makkers in 't bijzonder.
Makkers
Op cLslizl Mannen!
om kiezers uil le koopen.
voor de liberalen
de liberale lijst.
Wie een stembrief vuil
maakt of scheurt mag
hem aan den Voorzitter
lerugdragen en eenen
anderen vragen in de
plaats.
De kiezers die door de
klerikalen gedwongen
zijn een leenbriefje in de
stembus le steken, mogen
vrij en vrank volgens hun
geweten stemmen, nie
mand kan (veten voor wie
zij stemmen, als zij hel
zelf kunnen zwijgen.
Daarenboven, de Voor
zitter, bijzitters en getui
gen der kiesbureelen
moeten, vooraleer te
zetelen, ONDER EED
beloven het geheim der
stemming le bewaren.
Stemt dus zonder vrees
voor de liberalen
1
i .nwd
lirunein
de Brauwere
Lena five
Merlevede
ïlouBBeeuw
Vanderstraete.
Heeds vroeger hebben wij in hel Adver
tentieblad de bemoeiing gelaakt van de
priesters in de kiezingen. Om ons gezegde
te slaven hebben wij de woorden aangc-
haald van den vermaarden Paler Didon,
alsook de meening van Paus Leo XIII
laten kennen, daarop heeft de Veurnaar
niets geantwoord, maar nu komt hij
triomphanlelijk te berde met oenen brief,
geschreven door den nieuwen Paus PiusX,
toen hij nog Aartsbisschop van Venetiën
was, en waaruit de Veurnaar atleidl dal
er voor de priesters geen plicht, geen
werk is dat noodzakelijker en verdiensie-
lijker is dan de plicht van te werken in
de kiezing.
Wij weten niet indien deze brief direkl
uil Venetiën aan de opstellers van de
Veurnaar is medegedeeld, maar wal wij
welen is dat onze politieke geestelijkheid,
zich weinig bekreunende met de meening
van Leo XIII en het gevoelen van zijnen
opvolger zich hals over kop in den strijd
werpt. Van ’s morgens tol 's avonds zijn
zij op kiesronde en zondag in al de missen
werden er uittreksels gelezen uil eenen
brief van Paus Leo XIII, gedagleekend
van 1890, en handelende over de plichten
der katholieken in de kiezingen. Volgens
men ons verzekert hebben onze priesters
vergelen te zeggen dat deze brief gericht
was tol de katholieken van Rome, die
vroeger nooit aan de kiezingen deelnamen.
Wij zouden er zelfs geen kwaad in gezien
hebben in het aflezen van dezen brief,
indien een onzer geestelijken onze liberale
kandidaten, die hunne christelijke plichten
volbrengen, niet had beleedigd met te
zeggen dal zij scliijnheiligaards, mannen
met vlassen baard en godsdiensthaters
waren. Bedaar U, Man Gods, de kiezers
zullen over onze kandidaten beter oor-
deelen dan gij.
Zou de sein
voorzeker aan
stralies ons i
geven der levi
Disch, Stad e
bestaiigen m
heid deze v(
Nooit werd deftiger kiesstrijd in onze
stad bewerkt dan deze der gemeentekiezing
van 1899. Elke partij droeg zijne kandida
ten voor en van beider zijden, hield men
eene onberispelijke gedragslijn. In de
weekbladen onthield men zich van per
soonlijkheden of bespottingen in te las-
schen en de Venrnsche bevolking keurde
deze handelwijze goed. Wel is waar,
waren er een groot getal schimpliederen
gereed gedrukt in de werkzalen van den
Veurnaar, voor hel geval de liberale kandi
daten de onderlaag zouden bekomen heb
ben; maar het kiezerskorps onzer slad
deed recht op die voorbereide schikkingen
en de schimpliederen bleven verholen en
zagen het daglicht niet.
In den tegenwoordige!) kiesstrijd gaal
het zoo niet; de sch rij velaars van den
Veurnaar kunnen over hun hout niet krij
gen dal de lijst der liberale kandidaten ie
Toeu over
Binche kwam
geven, en dat
afstappen van
den stopte,
van stad aangi
of SLECHTE i
slechte) is dit
De klerikalen boffen en sloffen mei de
scholen die zij onder de wet van 1879
geopend en met hunne penningen be
kostigd hebben, maar zij vergeten er bij le
voegen hoeveel zulke scholen er thans
nog beslaan, en hoeveel de katholieken
nu nog uitsluilelijk van hunne penningen
aan die scholen besleden. De overwinning
in 1884 door de klerikalen behaald, was
bijzonderlijk voordcelig voor hunne gilet-
beurze, nu werden zij van den last dien
zij op zich genomen hadden verlost,
overal werden de scholen mek God in
aangenomene scholen veranderd, die door
de gemeente betaald werden.
Zulks geschiedde ook te Veurne en de
begrooting van onderwijs, die onder
liberaal bestuur lol 11932,87 beliep, is
voor 1903 tol 10411,48 Cr. ge
klommen, niet inbegrepen de 1500 fr.
die voor de zoogenoemde zondagscholen
voor volwassenen ingeschreven slaan.
Hierbij dient opgemerkl te worden dal
de begrooting van onderwijs zoo hoog
geklommen is, niettegenstaande de af
schaffing der bewaarschool en der school
voor volwassenen, de vermindering der
jaarwedde der Bestuurster der gemeente-
meisjesschool, en de vermindering van
het personeel dezer school.
Dal de klerikalen boffen met hunne mild
dadigheid van 1879 1011884 dit kunnen wij
nog begrijpen, maai zulks komt niet meer
te pas in 1903, wanneer zij niet
volle handen in de fttadukau
putten.
Liberale vrienden, volherdt in uwe
handelwijze. Richt lol uwe kennissen en
geburen niets dan goede en bedaarde
woorden, overtuigt maar dwingt niet,
verzoekt maar gebiedt niet. Eerlijke
middels en geene andere. Vrienden, ge
draagt u als vrije, verstandige en waardi
ge mannen. En gij, kiezers, sieml volgens
de ingave van uw hert, verfoeit alle om
kooperij of voorstellen van bedrog.
Ge zuil u niei weder laten bij den netls
leiden door de klerikale belovers. Voor
aleer te stemmen, zult gij u de geldver-
kwislingen en de partijdigheid herinneren
van het klerikaal bestuur. Gij zult met ons
medewerken tot den triomf der liberale
partij, den triomf der mannen die voor
leus hebbenDe Burgemeester op hel stad
huis en de Pastoor in de kerk.
Gij zult slemmén voor de treffelijke
burgers, voor de alomgeachle volksvrien
den:
De kiesstrijd is welhaast ten einde, nog
vier en twintig uren en gij zult door uwe
stem beslissen, indien gij will hel kleri
kaal juk behouden of wel door vrije en
onpartijdige mannen wilt bestuurd wor
den. In dezen strijd hebben wij de talrijke
grieven besproken die de Venrnsche be
volking tegenover het gemeentebestuur
in le brengen had, wij hebben doen zien
dal onder hel klerikaal bestuur veel nulle-
looze pronk werken zij.i uitgevoerd ge
worden, die de kas geledigd hebben zoo
danig dal er thans niels meer overblijft
om nuttige werken le verrichten, en hel
gemeentebestuur verplicht zal zijn eene
nieuwe leening aan le gaan of wel de op
centiemen le verhoogcu. Wij hebben doen
zien, hoe een groot deel onzer bevolking
door de klerikalen van alle leveringen en
werk in de openbare besturen uitgesloten
is geweest, wij hebben getoond dal zelfs
katholieken met ons over die uitsluitingen
klaagden, en wel zoodanig dal een ge
matigd katholiek in onze tegenwoordig- veel bijval geniet, en zij lasschen in hun
beid uitriep Voor de sleppedragers onzer
Meesters, de j;roote brokken,
voor do gematigde katholieken en voor
de twijfelaars de brokkelinijen, voor de
liberalen NIETS.
In den pennelwisl dien wij ter gelegen
heid der kiezing gevoerd hebben zijn wij
steeds gematigd geweest, wij hebben
den persoon der katholieke kandidaten
geëerbiedigd, niet een hunner namen is
in het Advertentie blad verschenen, wij
hebben hun partijdig bestuur gelaakt zoo
als hel ons recht en onze plicht was.
Meer niels. Ook heeft onze handelwijze
de goedkeuring weggedragen van al onze
liberale vrienden en zelfs van vele katho
lieken.
Heeft de Veurnaar gehandeld zoo als
wij? Is bij ook zoo gematigd geweest
Neen, wel wetende dal hij eene slechte
zaak le verdedigen had, heeft hij om de
eenvoudige kiezers le misleiden, steeds
geschreven dal indien de liberalen ge
kozen werden, de godsdienst in gevaar
was, en onze kandidaten voor vrijmetse
laars, godsdiensthaters, religievervolgers
uitgescholden. Hel uitwerksel van zijn
schrijven zou wel geheel anders kunnen
zijn dan hetgeen hij er van verwacht,
want deze leugens zijn door alle treffelijke
lieden afgekeurd geworden, en wij zijn
verzekerd dal vele katholieken, niettegen
staande hel smeeken van de Veurnaar,
voor die mannen onzer lijst zullen stemmen
wier gansch leven een voorbeeld is ge
weest van plichtsbetrachting en burger
deugd, voor die mannen die alhoewel
liberaal beter hunne christelijke plichten
kwijten dan menig katholiek.
Ingezonden.
Wie onzer Vcurnsche volkskinders herinnert zich niet, met een leer gevoel aan
T hart, zijne kinderjaren, wanneer onder wijs beleid ons de eerste begrippen van
wetenschappen, deugd en plichtsvervulling werden toegeëigend, en wie van ons bij
zulken terugwenk op het verleden, herinnert zich den man niet die ons bij de hand
nam, en ons den weg toonde tol geestesonlvoogding on zelfwording?
Wie van u, mijne ouderen, herinnert zich de donkere straat niet, waar gij allen,
ambachtsman en burger, in dichte reien voorbijtrokl om na dagelijksch werk,
uwe helaas te kleine kennissen, in gezamentlijke lessen te gaan vergroolen, met
een man die zich uw aller vriend noemde, en zijne wetenschap met geduld en achl-
zaamheid ten beste strooide aan zijne min geleerde broeders.
Gij allen murmelt met eene slem vol ontroering, T was Meester Urnnein.
Ja makkers, ’t was Meester Ikrunein, een volkskind zooals wij, ons aller
vriend, zooals hij zegde, de opleider onzer aller jeugd!
Meester Urnnein, makkers, na zijn geheel leven aan ons verstandelijk
leven opgeofferd te hebben, altoos zijne oude leerlingen en vrienden verkleefd,
stelt zich voor om uwe stoffelijke belangen le verdedigen.
Eene eenige gelegenheid biedt zich aan om onze dankbaarheid le belponea aan
hem die ons man en burger maakte, eene eenige gelegenheid om onze zoetste be
langen toe te vertrouwen, aan hem die onze jeugd'opleidde, en ons in alle moeilijk
heden ter zijde stond.
Toonen wij, dat wij geene ondankbaren zijn!
Hier is min polilitiek op spel dan verkleefdheid
De dag van 18 October moet voor Meester Urnnein de belooning wezen
van een gansch leven opoffering, de tolk van dankbaarheid eener gansebe bevolking.
Scheiden wij, Makkers, op dezen dag den naam van onzen ouden Meester van
deze zijner vrienden niet, maar geven wij eenen enkelen dop in ’t vierkant
onder IN'r 1 boven den naam van Meester Urnnein.
X.
Oud-leerling der Gemecnteknechtjesschool van Veurne.
De klerikalen zitten met de poepers en
welen dal zij zullen verslagen worden.
Zij welen dal zij hel vertrouwen der
kiezers verloren hebben en dal iedereen
moede geworden is van hun partijdig be
heer. En om hun wankelend bestuur te
redden, nemen zij hunnen toevlucht tol de
scbandelijkslc middelen. Zij pullen met
volle handen in den onuilputbaren katho
lieken geldzak
Van alle kanten worden ons feiten van
omkooperij bekend gemaakt. Wij kennen
de huizen waar de omkooperij gebeurt,
wij kennen de klerikale kiesdravers die
geld aangeboden hebben om kiezers voor
de klerikale lijst te dóen stemmen.
Jammer, dat zulks door getuigen niet
kan bevestigd worden.
Wij beklagen de kiezers die zich door
zulke middelen laten vangen. Voor één of
twee stukken van 5 fr. verkoopen zij
hunne vrijheid, hunne rechten voor 8 jaar
en misschien langer aan de klerikalen.
Hoe dikwijls zullen zij het beklagen. Zij
zullen leedwezen gevoelen over hunne
llauwhertighcid, wetende dal zij de oor
zaak zijn dat Veurne voortdurend onder
de klauw blijft van de klerikalen.
Daarom waarschuwen wij hen legen de
arglistige klerikale omkoopers, Als zij met
geld komen, denkt dal hel een Judaspen
ning is die zij aanbieden.
Is hel klinkende mtinl, aanveerdl hel
mol verdokene verontwaardiging en maakt
er een goed gebruik van. Houdt er kermis
mede voor vrouw en kinders en stemt dan
die uwe vrienden zijn.
Beloven zij u slechts te betalen na de
kiezing, laat u niet foppen,gedenkt dal
Klerikale beloften,
klerikale leugens zijn,
gedenkt dal er onder u zijn die nog den
prijs hunner omkooperij
van vroegere kiezingen niet ontvangen
hebben.
De klerikalen weten wel dal gij u daar
over nielzoudl durven beklagen, daar gij
u aan zware straffen blootstelt, want de
wel straft niet alleen
den omkooper maar ook
dezen die zi jne slem ver
koopt.
Kiezers, dus opgepastLaat u niet ver
leiden door hel Judasgeld der klerikalen,
maar stemt Zondag als vrije mannen voor
geheel
Tijdens het
Belgie, weel i
huis een lund
opgediend wï
hotelier. Heel
aan liberale h
kale niet moe
prijs zij dit e
zorgen? N(&
held I
De koninkl
Melomanen o'
bestuur cd
franke0*
harmonie St-J
ronden i*
min waardij
op de grom-
tijdens het bd
hierover ge”11
Is dal om’
Telken j
boogmaatsch!
grooie schiet’
de wijk
aan de stad
nering verse)
vangt van hel
tlem toelag'
Van eenen i
lieke kruisbd
jaren een!
hoogstens
nemen. Die g
bestuur eene
derd fraö
Vindt gij b’fl
blad persoonlijke bespottingen, verhopen
de aldus veld le winnen. Wij zullen hun
op dit terrein niet volgen en laten aan hun
de misachting van de gemeenlekiezers over
hun snood gedrag en dwaze handelwijze.
Een ware strijder.
Kian-
Wij
beelden kU»11
kathol10
maar de k‘eZ
denkbeeld '3
rikale o”*’
dat zij zu*kev
uitsluilel'j'*
niet meer
toonen dai.ó
betaalt,
moet kun»
ringen, be‘a
en zij zulle
aarzelen
voor de gelI1!!
V'V
De
de verbetc1"1
stad, waa13'1,
waren?
schilder- 0>l
buiten 33
bouwen '’a"
Neen, niet
Wal is t1311
De kall>oli°
tigd in den k£
•s jaars met k
schouwburge
derde» ,*’1
De liberal
geenen lino*11
Noemt g‘Jd
<it?