VAN VEURNE
I
NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
De Klerikalen en het
Verplichtend Onderwijs
Eene mislukte
betooging.
Een plezierreisje van 60.000 fr.
op onze kosten.
Eene bekentenis van het Katholiek
blad Le XXe Siècle.
rd
Xaterdnjs; 6 October 3906.
:v 4to
SO' jaar.
Men schrijft in bij CAMILLE BltLNEIA,
Drukker-üitgever. te Veurne, en in de Postkantoren des Rijks.
Zoo brutaal als thans werd de echte
geloond.
,*'V
zijn
Dit gezegd zijnde, vinden wij het aller
zonderlingst dal dit zelfde blad rechten
eischt voor die scholen op Staatsonder-
steuning.
De andersdenkenden moeten dus met
hunne eigene centen medewerken lot het
Maanden lang heeft de klerikale pers
de deugden opgehemeld der onder wij zers-
onislaggevers die in 1879 zoo moedig
bunnen post verlieten om de politieke
inzichten te begunstigen der ultramon-
laartsche kliek die in ons land den baas
speelt; maanden lang hoeft zij schier eiken
dag uitgebazuind dal die overloopers eer
bied en achting waardig zijn en dal hel
betaamt hen op gansch bijzondere wijze
te huldigen.
Te dien einde had nu Maandag 24 Sep
tember te Mechelen eene groote betooging
plaats. M. Woeste, de groene paus, was
er niet, waarschijnlijk omdat M. Beernaert,
zijn aartsvijand, de hoofdrol vervulde bij
dit ellendig comediespel. Niettemin werden
geestdriftige redevoeringen uitgesproken.
De aartsbisschop van Mechelen beloofde
den hemel aan de overloopers; M. Beer-
naerl verkondigde heel ernstig dat de
klerikale partij alleen de vrijheid eeil en
handhaaft, terwijl de andere partijin
slechts op dwang en verdrukking steunen;
M. Helleputte bewierrookte op zijne beurt
wat hij noemde den geest van opoffering
der katholieke priesters, onderwijzers en
onderwijzeressen van 1879; eindelijk was
er M. Braun, senator voor Brussel om te
verklaren dal de overloopers gehoor gaven
aan de stem van hun geweten
Dat alles is goed en wel en wij zien
zonder misnoegen dat een aartsbisschop
en verscheidene klerikale kopstukken het
princiep huldigen van den opstand van
kweeken van fanalicken en vijanden,
s
Waarom zijn de klerikalen tegen den
leerplicht? Volgens hunne gazetten is bel
omdat zij daarin eenen eersten slap zien
naar het verplichtend, wereldlijk onder
wijs. hetwelk zij beweren zonder het
te bewijzengericht te zijn tegen den
godsdienst. Voor eenieder, die klaar ziel,
is dit argument maar een voorwendsel;
immers, onze Grondwet waarborgt de
vrijheid van onderwijs en het behoeft geen
betoog dat er in België nooit spraak kan
zijn die vrijheid af te schaffen. Bestond
dus de leerplicht in ons land, ieder huis
vader zou zijne kinderen naar de school
zijner keus kunnen zenden, maar niemand
zou nog het recht hebben zijne kinderen
van alle onderwijs te berooven.
T Is dus elders dat men de ware oor
zaak van de vijandigheid der klerikalen
tegenover den leerplicht moet zoeken.
Alom kan men bestatigen dat hoe meer
ergens geestesontwikkeling toeneemt, hoe
meerook hel klerikalisme achteruilwijkt.
Geleerdheid stelt den m nsch in slaat met
gezonden zin te overwegen en te beoor-
deelen, zich eene ernstige meening te
vormen over politieke en maatschappelijke
toestanden, en dat is hel juist, wat onze
tegenstrevers hel meest vreezen.
Om aan goedzakkige lieden te doen ge-
loovcn dal zij niet tegen het onderwijs,
maar enkel legen dwang zijn, herhalen
de klerikalen bij elke gelegenheid dal zij
scholen met hunne eigene centen slichten
en onderhouden. Zoo zoo Zijn dan de
7 of 8 millioenen, die zij jaarlijks als toe
lagen uil de Staatskas putten, ook hunne
eigene centen Maar, dat is nu voor
vandaag de kwestie niet. Zoo de klerikalen
scholen slichten, dan is hel niet tot be
vordering van het onderwijs, maar enkel
om leerlingen uit de officie Ie scholen te
trekken en aan dezen een zoo min moge
lijk wetenschappelijk onderlicht legeven,
dal veeleer eene sectariiche opleiding
beoogt dan wel hel inprenten van be
grippen, die naar hoogere geestesont
wikkeling kunnen voeren. Wat men in de
klerikale scholen bovenal aanleert, dat is
den haal legen alles wal niet strookt met
de gedachten en opvattingen, die in ver-
vlogene eeuwen weelderig bloeiden en die
nu langzaam, doch zeker door den heden-
daagschen tijdsgeest verdrongen worden.
Kan men van de oprichters soortgelijker
scholen wel zeggen dal zij hel onderwijs
bevorderen Zeker niet. Zij bevorderen
enkel de belangen hunner partij, zij
trachten enkel, door dit middel, nieuwe
aanhangers voor hunne zaak te winnen.
De leerplicht zal altoos, bij de kleri
kalen alleen, verstokte en onhandelbare
tegenkanters vinden. Immers, hel natuur
lijk gevolg dezer hervorming zou zijn dat
Wij willen vandaag aan onze lezers een
klein staaltje geven van de manier waarop
door de groote budgetralten met het geld
van boer en werkman wordt omgespron
gen en op een echt schandalig feit, de
aandacht vestigen van de werkslaven van
’l spoorw ‘gbeheer die, wanneer zij een
weinig opslag van werkloon vragen,
steeds voor antwoord krijgen: geen geld
in kas.
Ziehier deze gebeurtenis
«M. Ramaeckers. algemeene secretaris
van het spoorwegdeparlemenl, heeft aan
zsi’; i «-*•<* -
wiens dienst zij zijn. Zuls bewijst ons eens
ie meer dat de klerikale partij de beslaande
orde slechts eerbiedigt voor zooveel deze
laatste hare belangen en doeleinden in de
hand werkt. Wanneer opstand en verzet
tegen de wel den klerikalen voordeel
kunnen bijbrengen, aarzelen zij niet zich
ervan te bedienen. Die groote partij, die
zich zoo gaarne als de steun en de verde
digster der samenleving aanstell, heeft in
wezenlijkheid nooit iels anders verdedigd
dan hare eigene belangen.
Het zou evenwel onrechtvaardig zijn al
onze tegenstrevers verantwoordelijk te
Dit Blad verschijnt den Zaterdag van iedere week. Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar: 4 fr. ’s jaars; met de post 5 fr. Een afzonderlijk nummer 10 eent.
Bekendmakingen 20 centiemen den drukregel. De groote letters volgens plaatsruimte. Reklamen 30 cent. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr.
Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uilerlijk legen Vrijdag middag vrij en onderteekend toe te zenden. Artikels ongeteekeud of pcrBonalitoiten
bevattend^ worden niet opgenomen.
De Annoncen voor Belgie, uitgezonderd beide V laanderen, alsmede die. voor het Buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel.
gen moeten sparen om de vrije scholen
uit te breiden en te verbeteren, daar hel
is en dal is verdiend ook, want hel zou
te betreuren geweest zijn, voor de eer van
ons land, indien zij een indrukwekkend
karakter aangenomen hadde.
Ons komt liet voor dal vele katholieken,
en nog wel van de voornaamstee, oordeelen
dal hel niet doenlijk is lieden te huldigen
die hunne laak ontvluchtten; dal men zich
eerlijkheidshalve moet onthouden lof toe
te zwaaien aan ambtenaars die zich in den
hevigste» politieken strijd wierpen en die
gebruik maakten van een oogenblik van
crisis om moeilijkheden te berokkenen aan
hel Staatsbestuur waarvan zij afhingen.
Die katholieken bezitten een waardig-
heidsgevoel dat zonder twijfel vreemd is
aan de betoogers van Mechelen. Hunne
onthouding bij die gelegenheid is beleeke-
nisvol en wij zien met genoegen dat er in
de tangen onzer tegenstrevers mannen
zijn die het zich durven veroorloven niet
in bewondering te staan voorde «helden
daden der onlslaggevcrs-overloopers
van 1879.
de scholen, zoowel ofliciëele als klerikale,
regelmatig bijgewoond werden. Ware dit strekking der vri-ie scholen noS «ooit aan-
zoo, dan zouden de klerikale scholen wel
gedwongen zijn, om hunne mindere waarde
niet al te zeer in T oog te doen springen,
hun onderwijs op meer welenschappe-
lijken grond in te richten. En zie, T is dat
juist wat ze zooveel mogelijk vermijden.
Ja, de klerikalen zijn en blijven de
vijanden van het onderwijs; zij zullen het
nooit bekennen, maar gansch hunne wer
king, gansch hun streven bewijst hel
genoeg. Hun eigen belang gebiedt hun
overigens alles in T werk te stellen, opdat
het volk bekrompen on onwetend blijve.
Wij, liberalen, wij aanzien integendeel
het onderwijs als iets onontbeerlijks om
waardig en deftig door de wereld te ge
raken. Wij willen daardoor niet alleen
aan eenieder wapens verschaffen in den
strijd voor hel bestaan, maar ook bij allen
de zucht naar verheffing, naar hoogere
kennissen opwekken. Is dat doel niet
schoon en edel
Indien wij dus strijden voor verplich
tend onderwijs, dan strijden wij voor
volksontvoogding, voor volksverheffing.
De waarlijk vrije menseb is hij. die zich
beweegt in het volle licht; is hij, die, ont
daan van de ketenen der onwetendheid,
vrij en vrank door het leven heenstapt.
De onwetende leeft onder de bestendige
voogdij van hen die geleerdheid bezitten;
hij durft zijn eigen zelven niet betrouwen;
hij is ootmoedig, onderworpen, vrees
achtig; veeleer heeft hij de gevoelens van
eenen slaaf, dan deze van eenen vrijen
mensch.
Hel is dus eene gewetensvolle taak,
voor eenieder, die rechtzinnig de opbeu
ring van ons volk betracht, om met ons
mede te werken tot bel bekomen van het
verplichtend onderwijs. Daardoor alleen
kan.bet verstandelijk en zedelijk peil der
natie tol eene eervolle hoogte gebracht
worden en zulkszou oneindig meer waarde
hebben voor den roem en het aanzien van
ons land dan al de maatschappelijke
facadewelten in de laatste jaren door de
klerikalen gestemd.
De katholieken moeten zich wel in
T hoofd printen dal het werk der vrije
scholen, hel belangrijkste werk is, dat zij
te ondersteunen hebben, en ten ware zij i maken Voor de misplaatste betooging in
den ilag willen opgeven, geene opofferm- I ichl dooreenigen hunner Hoofdmannen,
gen moeten sparen om de vrije scholen
uit te breiden en te verbeteren, daar het Courriei de Hiuxelles beslatigt met
echte kweekscholen van katholieke kiezers weemoed dal de betooging ter eere der
ontslaggevers van 1879 noch den glans,
noch de eenparigheid bezat die zij zou
moeten gehad hebben om waarlijk een
huldebetoon te wezen van de katholieke
partij jegensde nederige helden van 1879.»
Men mag dus uit die woorden afleiden
dal de manifestatie een fiasco geweest
i
I groo'e bureelratten naar de lentoonstel-
ling van Milaan le sturen onder voorwend-
s 1 eene «studiereis» te doen. Deze zen
ding zou samengesteld zijn uit toezieners
van het beheer, de dienstoversten, de
algemeene opzichters, de algemeene be
stuurders, de beheerders, zij een gezel
schap van 120 personen.
Die «studenten» zouden bij bun ver
trek. hunne reiskosten ontvangen, vastge-
steld als volgt: 60 fr. per dag voorde
beheerders en bestuurders, S0 fr. voorde
algemeene opzichters en 40 fr. voor de
overigen.
«Een groot aantal studenten -> reizen
kost' loos op de Belgische spoorwegen en
om de goede kameraadschap le onder
houden, laten de beheerders der Italiaan-
j sche spoorwegen ze aldaar ook maar
kosteloos reizen.
Het totaal der uitgaven deswege ten
laste gelegd der Belgische schatkist,
bereikt 60 000 fr. Hel plezierreisje zal 10
dagen duren.
i Zonder commenlariën, niet waar
19,16
Statie 7,46
14,26
18,34
18,ie
18,17
Vortrekuren van den IJz.ereuweg tot Si Januari 1UO7.
V«rtrek uit Veurne naar het Binnenland
4,37 6,49 8,03 9,53 11,54 13,14 (naar Thourout) 15,53 18,03
Vertrek uit Veurne naar Duinkerke
7,30 (Adink.) 7,43 9,52 12,10 (Adink.) 14,40 18,05 20,17 (Adink.) 22,07
■Vertrekuren van den Buurtspoorweg met I October.
Vertrek van VEURNE naar NIEUPOORT en OOSTENDE
Statie 5,05 6,56 10,00 12,22 13,32 15,16 18,04 20,04
Groote Markt 5,10 7,02 8,57 (Pannestr.) 19,05 12,27 13,37 15,22 18,09 20,09
Vertrek uit VEURNE naar YPER.
Statie 4,34 7,43 9,55 10,26* 13,16 16,02
Voorstad 4,39 7,48 10,00 10,31 13,21 16,07
Alleenlijk den Woensdag. Vertrekt Groote Markt om i0,20 u.
Vertrok uit Veurne naar DE PANNE.
Statie 6,22 9,50 11,44 14,20 16,06 19,10
Pannestraat 6,28 8,15 9,56 11,50 14,26 16,12
Vertrek uit De Panne naar VEURNE.
Terminus 6,46 8,41 10,28 12,10 14,52 17,32 19,38
Vertrek uit Veurne naar POPERINGHE.
10,20 14,22 18,30 Voorstad 7,50 10,24
