NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
zijn de Meesters.
VAN VEURNE
De ziel van ’t kind.
I
r
Oorlog in Marokko.
Beleedigers der
Geestelijkheid.
Verheven Plichtbesef.
August! 1907.
IV 34
SI .jaar.
i
1
Na tie klerikale overwinning van Juni
riepen de staatsminister Nolhomb zalvers, huichelaars, volksbedriegers
zijn j valscbe belovers, voorgoed van ’t bestuur
zullen het de liberalen ie kegelen.
geleerde, verstandige jongelingen, die be
grijpen en redeneeren, zich vrij worstelen
van dwang en broodroof, om met de toe
komende kiezingen de klerikale kwak
en
PuBLiciTÉ, Magdalenastraat, Brussel,
des Rijks.
Sinds ruimen tijd is dit land in oproer.
Zondag laatst heeft een bloedig gevecht
plaats gehad tusschen de Marokkanen en
de Europeanen.
7000 Arabieren namen deel aan den strijd
terwijl de fransche macht slechts bestond
uit 400 man. De verliezen langs den kant
der Arabieren waren 500 mannen builen
gevecht gesteld en 100 dooden. Langs den
kant der Franschen is het verlies klein,
slechts een lOOtal gekwetsten.
Onder die hoofding lezen wij in de
Noodklok, het orgaan der zoo zeer bedreig
de kleine burgerij
Beleedigers der geestelijkheid, zoo stellen
de klerikale politieke gazetten de burgers-
beweging voor, wanneer dezen die voor
het dagelijkse!) brood van vrouw en kin
deren strijden, recht en openhartig de
waarheid durven zeggen aan al wie mis
doet tegenover hunne broodwinning.
Toonen wij aan hoe kloosters en gees
telijke gestichten misdoen, door zich met
handel en nijverheidszaken bezig te hou
den, dan schreeuwen de katholieke dag
bladen dal wij den godsdienst afbreken en
I huilen melde fransche combislen.
Zeggen wij, dal die geestelijken mis
doen, die zich met de handelszaken der I
Boerenbonden bezighouden, dan zijn wij
beleedigers dier geestelijken, aangespan-
nen met de loge en wat al meer.
Als hel de geestelijkheid of de kloosters
betreft, dan zou niemand mogen spreken
of het verkeerde hunner handelwijze aan-
toonen; dan zou men zich maar goed
schiks moeten laten ruineeren zonder een
woord verzet aan te teekenen...
Maar zoo verstaal het de Noodklok niet,
eerstens omdat hel hare zending is te zor
gen voor hel behoud der burgerij, en
tweedens omdat zij denkt een dienst te
bewijzen met de waarheid te zeggen aan
dezen die verkeerd loopen.
’t Is aan het klerikaal ministerie en zijne
slaafsche meerderheid dat de netelige toe
stand te wijlen is. Hoelang nog zullen
kleine handeldrijvers en neringdoeners
altijd voort zuiver voor de klerikalen
stemmen.
Wanneer de geschiedschrijvers later de
liberale schoolwet van 1879 zullen verge
lijken met de katholieke schoolwet van
1884-1895, dan zullen zij zich aivragen
welk groot verschil er wel tusschen deze
twee schoolwetten mag beslaan, om het
geweld te wettigen dal, op bevel van de
bisschoppen, tegen de eerste wet tot
stand kwam, onder den vorm van brood
roof, weigering van de sakramenten, ex
communicatie, enz., enz.
Voor de ziel van ’t kind dit was de
strijdkreet door de fanatieke volgelingen
der bisschoppen en politieke geestelijken
aangeheven.
De historieschrijvers zullen vruchteloos
opzoeken hoe en waar, onder de liberale
schoolwet, de ziel van T kind meer in
gevaar kon zijn dan onder de katholieke
schoolwet, welke door de zaakwaar
nemers der bisschoppen werd aaneenge
flanst en gestemd op een tijdstip dat er
bijna geen liberalen in de Kamers zetelden
en de katholieken over eene verpletterende
meerderheid beschikten.
In de officiëele scholen, onder ’t regiem
1 van de katholieke schoolwet, zijn de
ouders vrij hunne kinderen de godsdienst
lessen niet te laten volgen. De priesters
komen er op bepaalde uren les van cate
chismus geven. Maar onder T regiem van
de liberale schoolwet stonden de officiëele
scholen ook open voor de gosdienst-
leeraars, een half uur voor en een half
uur na de gewone lessen. Onder dit
opzicht is er dus weinig of geen verschil
tusschen hel vroeger en hel tegenwoordig
regiem.
Maar wij zoeken vruchteloos in de
katholieke schoolwet eene bepaling, waar
uit wij zouden kunnen afleiden dat er
meer gezorgd wordt voor de ziel van
’t kind dan in de liberale wet. ’t Is het
schoonste bewijs dal er niets te redden
viel, voor de goede reden dat er geen
gevaar bestond.
Beeldspraak is echter bij het kerkvolk
altijd in eere gehouden geweest. Wanneer
de geschiedschrijver in de toekomst ge
noeg zal gesnuisterd, gezocht en vergele
ken hebben, zal hij de oplossing van het
raadsel hierin kunnen vinden, dat de ziel
van T kind niets anders beleekenl dan de
porte-monnaie der klerikale kasleelheeren,
die ’t moê waren de scholen met God te
ondersteunen, en de kas der bisdommen,
die T geld liever te besteden hebben aan
kiesdraverij dan aan onderwijs.
De herlapping van hel katholiek minis
terie heeft opnieuw de aandacht op dezen
toestand getrokken.
Minister de Trooz heeft schaamteloos
durven verklaren- dal hij het vrij, zegge
klerikaal onderwijs, op gelijken voel als
hel officiéél onderwijs zal blijven onder
steunen.... met hel geld van de belasting
schuldigen.
En daarmee houdt de klerikale zooge
naamde katholieke partij zich tevreden,
want daarmede is de ziel van ’t kind gered.
Bij eene klerikale partij die geheel en
al haar beslaan aan de katholieke kerk en
wederkeerig te danken heeft, is er iets
dal alle princiepen en alle leerlingen over-
heerschtgeld, en altijd geld 1
en met hem de Woeslekliek uilnu
wij de bazen en
doen gevoelen.
Dit was natuurlijk gericht aan t adres
van al de vrije mannen, omdat de partij
dcr geestelijkheid zich oppermachtig en
vpor eeuwig aan T bestuur waande.
En waarlijk in strijd met hunne gedane
kiesbeloftcn van verdraagzaamheid en ge
estigheid, hebben zij ons reeds 23 jaar
lang doen gevoelen, dal zij de meesteis
zijn.
Zij verdubbelden de staatsschuld, ver
nietigden het staatsonderwijs, deden niets
dan politieke benoemiugen en wierpen
ons geld, ten voordeel» van kerken en
kloosterscholen, door deuren en vensters.
Als de vrije mannen daartegen protesten-
ren, roepen zij hoogmoedig en verwaant
uitZwijgt, wij zijn de meesters
Wanneer de liberalen en socialisten,
democraten en progressisten, uil al de
krachten eener eerlijke overtuiging zeggt n
en schrijven, dal ons land slecht bestuurd
wordt en regelrecht naar hel bankroet
loopt, dan antwoorden onze meesters.
loopt naar den duivel, wij zijn de bazen
en doen wat wij willen 1
Al de velbctaalde plaatsen zijn vooi t e
politieke vrienden, voor de overloopeis
en kazakkeerders, voor de valschaards en
volksbedriegers. En als de eerlijke men-
schen zeggen, dat zoo iels étfn schandalig
onrecht is, dan huilen de klerikalen
Zwijgt, wij zijn de meesters En dit
gebeurt overal waar de pasioorsparlij
heer en meester speelt. Sedert de kiezin
gen van Mei 1904 en 1906, door de ver
bondene macht en kracht der oppositie
partijen en de gedeeltelijke vrijzinnige
overwinningen, door den val van l kabinet
do Smet de Naeyer, zingen de klerikalen
thans eene noot lager. Zij worden gewaar
dat de grond onder hunne voelen wij
Zij verliezen een deel van hunne onbe
schaamdheid en pretentie.Zij gevoelen dal
het land hunne politieke schurkerij volle
dig beu wordt. Ten allen kant en vooral
°P den builen heeft hel kiezerskorps ge
toond, dat hel dit zwart comediespel moede
is en hel hoog lijd wordt er paal cn pei
aan te stellen. De ontwaking der yrijzm
nige gedachten op den builen, is 'un
grootste harteleed, tegen den aanstaanden
kiesstrijd. Altijd hadden de katholle en
gehoopt, dat de buitenkiezers als slaven
voor hen zouden blijven stemmen op
T bevel van pastoor en kasteelheer, nze
tegenstrevers hebben zich deerlijk be 10 - n». vaderland,
gen I De ontwaking builen groen langs pliclllen tegenovei he.
om meer aan, hel volk, trots dwang, Wij zijn benieuwd te wc
laster en broodroof, vecht zich vuj- jaar kan op antwoot en.
onwetende kiezers zijn vervangen
I Sommige katholieken en wel voorna-
I melijk de heer Woeste blijven tegen-
I strevers van het verplicht onderwijs, om-
j dat zij vreezen dat het ongodsdienstig of
I ten minste anti-kristelijk zijn zou.
I De beer Karei Buis, oud-burgemeester
I van Brussel, een der verkleefdste werk-
I zaamsle voorstaanders van den algemee-
I nen leerplicht, geeft in Le Journal des in- I
slituteurs een prachtig attikel ten beste,
waarin bij op doorslaande wijze de onge-
I gronde vrees der katholieken weerlegt en I
I aanloont hoe harteloos die lieden bande- I
len waar zij hunne partijbelangen boven I
die van eene licele natie stellen.
Zoo schrijft hij onder meer:
Op dit oogenblik vergen wij het ver- I
plicht schoolgaan, op gevaar af duizende I
kinderen den weg naar de klerikale onder- I
wijsgesticlilen te zien opgaan, omdat wij I
hun heil boven dit onzer politieke over- I
luiging plaatsen. I
M. Woeste schrikt terug voor eene I
gebeurlijke zelfs verwijderde terugkomst I
van de oppositie aan ’s landsroer, en offert I
aan die vrees de toekomst op van onge
lukkige kleinen, door kortzichtige en oin-
aarde ouders van alle verstandelijk voed
sel beroofd.
Ofschoon wij hem nogthans een vol
strekt onzijdige school verzekerden,
waar de godsdienst der ouders zou ge
ëerbiedigd worden, bleef hij achterdoch
tig. Dit wantrouwen getuigt hoe weinig
betrouwen de klerikale Staatsman in de
macht van het kalholicism stelt.
Wij hebben meer geloof in de weten
schap dan M. Woeste in zijne kerk; maar
vooral hebben wij menschelijkergevoelens
opzichtens de armen onterfden, die wij
willen wapenen met de drie kennissen
welke tol verdere ontwikkeling leiden:
hel lezen, hel schrijven en het rekenen.
En al moest het zelfs gebeuren dal
diezelfde kleinen op zekeren dag bungees-
jeskenmssen legen onze partij en onze
Staatkundigedenkbeelden gebruikten, dan
nog zouden wij ons gelukwenschen om
den nagekomen plicht, ons niet ingegeven
door een eng belang van secte, maar door
den broeden geest van verdraagzaamheid,
j door een rechtzinnig gevoel van mensche-
lijkbeid en een verheven besef van onze j
-- krt* «'nrtarJ'infl,
in benieuwd te weten wat Woeste j
Blad v< i schijnt <lcn Zaterdag van iedere week. Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar: 4 fr. s jaars; met de post 5 fr. Een afzonderlijk nummer 10 cent.
Bekendmakingen 20 centiemen den drukregel. De groote letters volgens plaatsi uimte. Reklamen 50 cent. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr.
Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uilerlijk tegen Vrijdag tniddag V1 zen^en’ Artikels ongeteekend of personaliteiten
/•e Innnncc») voor Belaie uitgezonderd beide Vlaanderen, qlsmede die voor het Buitenland worden ontvangen door den Office de
Men schrijft in bij CAMlEEË ItltVIVKIX, Drukker-Uitgever, te Veurne, en in de Postkantoren
Vertrekuren
18,12
Statie 5,50 6,52
Voorstad 7,50
id.
ADVERTENTIEBLAD
19,18
19,23 21,36
Vertrek uit VEURNE naar YPER.
Statie 4,34 7,43 9,55 10,26’ 13,06 16,02 18,12
Voorstad 4,39 7,48 10,00 10,31 13,11 16,07 18,17
Alleenlijk den Woensdag. Vertrekt Groote Markt om 10,20 u.
Vertrek uit Veurne naar DE PANNE.
Statie 5,50 6,52 8,38 9,54 11,20 12,22 14,39 18,04 19,12
Pannestraat 5,56 6,58 8,10 8,41 10,02 11,26 12,28 13,44 14,45 15,57 17,08 18,10 19,18 20,54
Vertrek uit De Panne naar VEURNE.
Terminus 6,20 7,30 8,28 9,18 10,20 11,50 13,09 14,08 15,05 16,32 17,32 18,34 19,45 21,20
Vertrek uit Veurne naar POPERINGHE.
Statie 7,46 10,20 (10,40 den Woensd.) 14,25 18,05 21,00 (tot aan Beveren).
Voorstad 7,50 10,24 (10,44 id. 14,29 18,09 21,04 id.
van den l.lzerenweg toi
Vertrek uit Veurne naar het Binnenland
4,37 6,12 6,49 9,53 11,55 15,53 18,03 19,02 (Dixm.) 20,18
Vertrek uit Veurne naar Duinkerke:
5.33(Adlnk.) 7,43 9,52 10,47(Ad.) 14,40 18,05 18,15(Ad.) 20,17(Ad.) 22,04
ertrekuren van don Huurtspoorwog tot 30 September.
Vertrok van VEURNE naar NIEUPOORTen OOSTENDE:
Gm »S.tatl° 5>0° O-50 10,05 12,18 13,20 15,16 16,42 18,06
urool°Mn.;,t 5,05 6,55 8,44(Pan.str.) 10,10 12,23 13,25 15,21 16,48 18,11
VV>D''
