VAN VEURNE
NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
i-
Vlaanderen.
Eenige Cijfers.
S3
I
In l Willems-Fonds.
X' 11
Zaterdag lit Maart 1909.
83' jaar.
A.
elterd en verachlerd Vlaanderen kunnen
wenschen.
61.10
66.92
68.09
68.39
70.43
74.10
78.50
80.32
60.61 p. h.
Toevallig komt ons in de handen een
boekdeel geschreven door eenen kalho-
ieken schrijver, Mr Alph. Sevens met
titelSchoolmeester We "vinden er in
het volgende
Mijn boek, zegt hij, is een pleidooi ten
voordeele van het verplichtend onderwijs,
een aanval tegen den adel en de rijken,
welke onze bevolking onder den hiel
louden, eene aanwijzing, eene waarschu
wing, eene verwittiging aan de geestelijk
heid diet niet toelaat aan het Vlaamsche
volk van zich vrij te ontwikkelen.
Een der persortöagiën van dit boek, ons
de huidige levenswijze beschrijvende,
roept uit na den rampzaligen toestand en
de slavernij der Vlaamsche dorpen te
h. bben bestatigd Hier het kasteel en
daar de kerk. De kasteelheer bedrukt hel
volk en doet liet buigen onder zijn juk.
De pastoor houdt do massa in de onwe
tendheid, in de ongeleerdheid.
Ziedaar de zienswijze van een militant
katholiek die geleefd heeft en nog leeft te
midden der Vlaamsche inboorlingen.
Welke verpletterende beschuldiging ten
laste van het klerikaal ministerie en van
ganscli de katholieke partij.
De Willems-Fondsers hebben Zondag
laatst een aangenaam reisje gedaan naar
Egypte. Niet per stoomboot maar bij
middel van overschoone zichten, op doek
weergegeven en waarvan de heer .4dvokaat
Lesaflïe met een meesterlijk talent, er de
beschrijving van gaf. Hij beschreef nauw
keurig de tempels, de paleizen, de sphinx,
de Memnon-zuilen, de obelisken en de
pyramiden van het oude Egypte, ten tijde
van de koningen Osiris en Ramsés II.
Zijne prachtige voordracht heeft de
Willems-fondsers hoogst bevredigd en
hierover onlvange hij de welgemeende
gelukwenschingen van allen die er tegen
woordig waren.
De zichten van hel oude Egypte, op
doek weergegeven door den beer Iluyssen,
waren overprachlig. Nooit hebbeu we
zulke nolle, fijne en duidelijke clichés te
zien gekregen. Aan hem ook een woordje
lof.
Voor hel muziekaal gedeelte heelt het
klein orkest wederom zijn best gedaan en
getoond dal hel snellen vooruitgang maakt
op de baan der kunst. Bravo, muziekanten.
Als zangeres trad op, de immer bereid
willige Mevrouw Pros. Terlinck, die met
eene zeer bevallige, heldere stem ons een
drietal Vlaamsche liederen heelt laten
hooi en, namelijk Twee Koelen, Dender-
liedeken, Al was ik maar een vogel dein.
De heer Raph. De Haese, zong ons met
veel gevoel de liederen Een deuntje van
de Hop; Wat zal ik u geven en Wie niet
zijn Vlaanderen mint en do jonge heer
C. Van Elslande, vergastte ons mei iweo
kluchtliederenIk ben Papa en ’k Ben
l voor ’t ongeluk geboren. Al de zangers
Vlaanderen was eertijds een der mach
tigste gewesten, die menige vorsten deed
beven, die ten strijde trok tegen groote
koninkrijken en die ze overwon.
Dat Vlaanderen, de bakermat van krijgs-
moed en zelfsopoffering, waar heldhaftige
en vrijheidsminnende mannen woonden,
dat Vlaanderen eertijds zoo groot en
machtig, ligt nu onder den invloed der
geestelijkheid, stuiptrekkend en smach
tend neer. Arm Vlaanderen
Alles wordt in het werk gezet, alles
wordt ingespannen om hel kunstlievende
en vrijheidsminnende Vlaanderen lot het
verder! te brengen. In alle sleden en
dorpen, in alle besturen ziel men hel
geestelijk gezag binnensluipen.
Doch, niettegenstaande hunne snoode
lageu en listen, niettegenstaande de laffe
en herhaalde aanvallen der klerikalen,
beslaan er in Vlaanderen, nog goede
volksvrienden, die de schoone liberale
gedachten lol in de kleinste hul doen
binnendringen. De strijders aan de liberale
zaak getrouw, z?woegen voort, met onver
schrokken moed, en deze eerlijke kamp,
waarvan het beslaan der partij wezentlijk
van afhangt, dwingt bij de tegenstrevers
eerbied en bewondering af.
Nog immer vloeit hel bloed der Klau-
waerls in de aderen, nog immer bezielt
hen den moed der onverschrokkene koene
Breidel, De Coninck, Van Arlevelde, enz.
Nog is de Vlaming niet verslaafd, nog
leeft in hem de zucht naar vrijheid, nooit
vergeet hij wat onze voorouders waren.
De Vlaamsche vergrijsde Leeuw bezit nog
klachten genoeg om zich te wreken over
de booze aanvallen der hedcndaagsche
klerikalen. Het doet ons goed aan hel
hart, als men ziet hoe manhaftig onze
vlaamsche Volksvertegenwoordigers voor
Vlaanderens welzijn en grootheid strijden,
dagelijks zien we menigvuldige voorbeel
den van onvermoeibaren ijver, van taaie
wilskracht.
Doch niettegenstaande hun werken en
zwoegen, vraagt de ware Vlaming zich af,
wanneer men de herboorte, de herleving
van Vlaanderen zal hebben, wanneer men
weer hel schoone, kunstlievende en mach
tige gewest van eertijds zal lerugzien
Ja vrienden, Vlaanderen zal herleven,
als elke Vlaming fier en trotsch zal wezen
Vlaming te zijn.
Als elke Vlaming goed geleerd is, zijne
eigene taal kan spreken, lezen en schrijven.
Als de Vlaamsche moeders trotsch zullen
zijn, Vlaamsche jongens en meisjes op te
brengen in eigen aard en zeden.
Als elke onderwijzer en onderwijzeres,
de grondige kennissen der Vlaamsche ge
schiedenis en letterkunde aan zijne leer
lingen zal weten toe te vertrouwen en
daardoor mannen en vrouwen vormen die
aan het diepe vaderlandse!) gevoel vast
geklampt zijn.
Laat ons nu de nijverheidsscholen op
nemen. In de Vlaamsche gewesten zijn er
16 met 4.799 leerlingen, terwijl hel
Walenland er 15,221 in 55 scholen lelt,
niet inbegrepen de 15 scholen van Brabant
met 3.147 leerlingen.
Wij zien dus dal het Walenland ons vet
te boven gaat, onder oogpunt van onder
wijs, wij Vlamingen welke ook goede
aatsten komen in hel percent der onge-
etlerden. Ziehier de statistiek der inwo
ners kunnende lezen en schrijven (jaar
1900)
Oost Vlaanderen
West-Vlaandereti
Henegouwen
Limburg
Antwerpen
Brabant
Luik
Namen
Luxemburg
Is hel wel noodig den uitleg te geven
nopens dien erbarmelijken toestand En
is liet geen hoog lijd dal dit alles veran-
dere, zooveel te meer da! de ongeleerd
heid natuurlijk te samen gaat met aller
hande zedeloosheid. Ziehier nog eenige
cijfers welke hel onweerlegbaar bewijs
opleveren dat de provinciën welke slecht
medegedeeld onder oogpunt van onderwijs
ook wel deze zijn waar hel percent der
correclionneele veroordeelden hel hoogste
cijfer bereikt.
In 1905, hebben de rechtbanken moeten
correclioneele straffen uitspreken ten
laste van 44 personen op 10.000 inwo
ners in deVlaamsche provinciën, terwijl in
hel Walenland er slechts 33 in dezelfde
evenredigheid uitgesproken worden.
Eenige jaren geleden, heeft M' Woesie
willen buwijzen dat in de streken waar
hel verplichtend onderwijs in voege is,
de onweltelijke geboorten in grooter getal
bestatigd worden. Dit is'eene onwaai heid,
zoo bewijst hel de Annuaire slalistique»
van 1903, welke ons zegt dat er in dit
jaar 5.538 onweltelijke geboorten in
Vlaamsch België legen 4.124 in T Walen
land geleld werden.
En wij komen te bewijzen dal zonder
twijfel liet Walenland ver bel Vlaamsche
gedeelte van Belgie te boven gaat onder
opzicht van onderwijs.
Ten laatste, en nog een stichtend bewijs
te meer ten voordeele van het onderwijs,
indien men het getal der personen door de
bureelen van weldadigheid onderhouden
aanziel, vindt men dal de provincie Luik er
27.482 telt, terwijl West-Vlaanderen, met
eene bijna gelijke bevolking er 90.155 op
zijne registers aanteekent.
Wij stellen vast met den heer Buyl, dat
het verplichtend onderwijs de gewichtig
ste en de weldadigste verbetering ware
welke wij aan ons Vlaanderen, ons onge-
Als ieder Vlaming, de heldendaden zal statistieken veel hooger Henegouwen
kennen onzer dappere en edele voor- telt 633 studenten op één millioen inwo-
vaders, hunne ontdekkingen, hunne zee- ners; Luxemburg 731, Namen 745 en
reizen, hunne krijgstochten. Luik 1.069...
Als we besef zullen hebben der kunsten
en wetenschappen der oude Vlamingen,
die groote bewijzen hebben gegeven van
krachtig vernuft en edel kunstgevoel.
Als men zal weten, welke rol de Vlaming
onder opzicht van akkerbouw, vooruit
gang en vrijheidskunsl op hel wereld-
looneel heeft gespeeld.
Ja, als wij dit alles nadenken en het tot
eene eer aanzien; Vlaamsche mannen en
vrouwen, Vlaamsche jongens en meisjes
te zijn.
Dit doel moeten we betrachten en alle
krachten samenspannen om tot dit ideaal
te geraken. Niels mag ons in onzen strijd
tegenhouden; niets mag ons ontmoedigen;
altijd voortgestreden, want bel spreek
woord zegtRust, roest
Vooruit dan Vlamingen, ten strijde
zonder ophouden en moedig de stappen
onzer Vlaamsche vrijzinnige Volksverte
genwoordigers gevolgd on de zege is
aan ons.
Terloops der belangvolle voordracht
door onzen Volksvertegenwoordiger de
heer BUYL aan de liberale Associatie van
Luik voorgedragen, heeft de spreker eene
reeks cijfers aangehaald welke den neteli-
gen uitslag der klerikale heerschappij in
ons godvruchtig Vlaanderen doet uit
schijnen.
Eerst plaatste hij zich onder opzicht
van tiet onderwijs
In Belgie vindt men 20 Alhenea’s, waar
van twaalf in hel Walenland, één te
Brussel, en... zeven in Vlaamsch Belgie.
Voor hetgeen de Middelbare scholen be
treft, in de Waalsche provinciën telt men
er 65, 17 te Brussel en voorsteden en...
30 in de Vlaamsche.
Hel lager onderwijs is nog in slechtere»
toestand.
De Vlamingen hebben arrondisse
ment Brussel medegerekend 2.151
scholen, hetzij eene school per S.3OO
inwoners.
De Walen bezitten 3.472 scholen, hetzij
eene school per inwoners (slichtend
niet waar).
Daarna de uitslagen van het hooger
onderwijs aanhalende, legt Mr Buyl de
volgende cijfers voor, genomen in de
officieële statistieken van hel gouverne
ment (jaar 1905)de provincie Antwerpen
lelt 485 studenten op één millioen inwo
ners; Wesl-Vlaanderen 416; Oosl-Vlaan-
deren 542 en Limburg 635.
In de Waalsche provinciën rijzen de
Dit Blad verschijnt den Zaterdag van iedere week. Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar.- 4 fr. ’s jaars; met de post 5 fr. Een afzonderlijk nummer 10 cent.
Bekendmakingen 20 centiemen den drukregel. De groote letters volgens plaatsruimte. Reklamen 50 cent. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr.
Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en onderteekend toe te zenden. Artikels qngeteekend of personaliteiten
bevattende, worden niet opgenomen.
De Annoncen voor Belgie, uitgezonderd beide Vlaanderen, alsmede die voor het Buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel.
Men schrijft in bij CAMILLE BRCIVEItV, Drukker-Uitgever. te Veurne, en in de Postkantoren des Rijks.
ADVERTENTIEBLAD
19,38
I
S,’i
7,46
7,50
19,10
19,16
18,12
18,17
21,00 (Beveren)
21,04
Vertrekuren van «len Buurtspoorweg tot 30 April.
Vertrok van VEURNE naar NIEUPOORT en OOSTENDE:
Statie 5 05 6 56 9,56 12,22 13,22 15,16 18,04 20,04
Grooto Markt 5,10 7,02 8,56 (Pan.str.) 10,01 12,27 13,27 15,22 18,09 20,09
Vertrekuren vnn den IJzerenweg tot 30 Api-il 1901).
Vertrek uit Veurne naar het Binnenland
4,37 6,49 8,03 9,53 11,55 13,44 (Cortemarck) 15,51 18,03
Vertrek uit Veurne naar Duinkerke
7,35 (Adink.) 7,43 9,52 12,10(Ad.) 14,40 18,05 20,17 (Adink.) 22,07
Vertrek uit VEURNE naar YPER.
Statie 4,34 7,43 9,55 10,26* 13,06 16,02
Voorstad 4,39 7,48 10,00 10,31 13,11 16,07
Alleenlijk den Woensdag. Vertrekt Groote Markt om 10,20 u.
Vertrek uit Veurne naar DE PANNE.
Statie 6,22 9,50 11.44 14,28 16,06
Pannestraat 6,28 8,15 9,56 11,50 14,34 16,12
Vertrek uit De Panne naar VEURNE.
Terminus 6,46 8,40 10,28 12,10 14,54 17,32
Vertrek uit Veurne naar POPERINGIIE.
Statie 7,46 10,20 14,30 18,05
Voorstad 7,50 10,24 14,33 18,09
Dan zal Vlaanderen gered zijn
Vlaanderen bovenal I
Vlaanderen Hoezee I
-
■■r.-wi'riiwiiii rTiTimig-iiriTir^T'-nrTmi iii .z_ i mi■■■riiimiii,in i ai" T 1 im—'■"limn ffTtmTiiTni^nrrariniim
