i
VAN VEURNE
NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
I'
f
De Komalscholen en
bel Wetsvoorstel Woeste
I
F
Herbergiers
De Legerkwestie.
r
Bl I
Zaterdag October 1909.
IV 40
^9jaar.
gewapend.
«-
wet,
aan ons,
11
verminderen.
Zijn er onder
I
groote katholieke
om te verklaren
j'd
ir
IB
lie
I
n
Publicité, Magdalenastraat, Brussel.
en in de Postkantoren des Rijks.
v
o
e
i?
c
t
e
uw ge-
Vertrekuren van den Buurtspoorweg met 1 October
„rtSÏSi W» 8.«> 1S’15 ,W1 ,M’
Dit Bi,'id verschijnt den Zaterdagavond. Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar - 4 fr ’s iaars- nor nnc k r P L_
Notarieele annoncen 15 cent, den drukregel. Groote letters volgens plaatsruimte. - Reklamen 50 cent ^Rppnl"u.m-Ïnei‘10,cent- Extrakten 20 c. den drukregel
Men wordt verzocht alle artikels uiterlijk tegen Donderdag middag vrachtvrij en onderteekend toe te zend™ aJ? J eer,lersten'ngen 1 fr. den drukregel.
bevattende, worden niet opgenomen.11 rtlkels ougeteekend of personaliteiten
De Annoncen voor Belgie, uitgezonderd beide Vlaanderen, alsmede die voor het Buitenland worden ontvangen door den Office de
Men schrijft in bij CAMILLE BRUiX’EIN, Drukker-Uitgever, te Veurne
getal man, die zullen moeten soldaat wor-
De tijd is daar, waarop gij uw woordje
te zeggen hebt.
Met den stembrief gewapend, moet gij
de daden uwer bestuurders goed- of af
keuren.
Het zal dus niet ongepast zijn
heugen wat te verfrisschen.
Immers, dan kunt gij stemmen met ken
nis van zaken en personen.
Welke der twee partijen
heeft uwe eigene belangen
verdedigd
1. De katholieken stemden de Loi-wet
waardoor de herbergier zoo eene groote
verantwoordelijkheid draagt, en voor de
kleinste overtreding
Men ziet het, al de
dagbladen zijn het eens,
dal de krijgslasten merkelijk, zelfs zeer
veel zullen verzwaard worden door de
voorgestelde katholieke wet. Maar die
wet is zóó duister en bevat zóóveel on
voorziene dingen, dal zij er niet klaar in
zien en dal zij in hunne berekeningen ver
schillen van 28 tot 130 len honderd!!!
Do katholieke Legerwel bevat dus
oogenschijnelijk eene reeks duistere, dub
belzinnige bepalingen en valstrikkende
oogen van het publiek zullen dus maar
geheel opengaan, wanneer die kal-oolijke
wei eens zal gestemd en toegepast wor-
t ongelukkiglijk te laat
wezen
En zóó is bel dal de katholieke politie
kers van Geen mangeen cent meerde
kiezers foppen of bedriegen
«o»
Wij hebben op zijn lijd, onze lezers on-
ledig gehouden met hel wetsontwerp
Woeste welke wilde aan de provinciën en
gemeenten het recht afnemen Normaal
scholen in te richten om de Staatsnor
maalscholen, door de klerikalen afge-
sc ba ft, te vervangen.
In zitting van den Gentschen gemeente
raad van 28 Juni 1909, sprak Professor
I>' CAMIEL DE BRUYNE, eene prachtige
redevoering uit nopens dit wetsontwerp.
Wij achten het nuttig deze redevoering
in extensoin ons blad over te nemen,
zooveel te meer dal, in het Congres van
Mechelen, de klerikalen opnieuw hunnen
haat hebben laten blijken voor al wal niet I
het confessioneel onderwijs is. Hel olli- I
ciëel onderwijs is er eens te meer aange- I
vallcj geweest in de tegenwoordigheid I
van onze ministers welke niet eens het I
hebben gewaagd het onderwijs van den I
Staat te verdedigen, zij die nogtans den
Staat vertegenwoordigen.
Laat ons terloops doen opmerken dat
Dr CAMIEL DE BRUYNE onze Staats
Middelbare School heeft gevolgd en op
zulke schitterende manier zijne studiën
heeft voortgezet dat bij beden lloogleeraar
ter Genlsche Universileit is. Door de
Gentschc liberalen tol gemeenteraadslid
gekozen, werd hij in 1907 tot Schepen
benoemd, en zou het nog zijn indien de
klerikalen van Gent niet hadden verbond
gemaakt met hen welke zij tot dan als
goddeloozen, vijanden der maatschappij
enz., hadden doen doorgaan, wij noemen
de socialisten.
Na deze kleine levensschets achten wij
het nutteloos de aandacht onzer lezers
nog meer te trekken op de bijzondere
bevoegdheid van den spreker in zake l
onderwijs
Mijne Heeren.
verantwoordelijkheid draagt,
--- j z00 streng gestraft
wordt.
2. De katholieken stemden het Vergun
ningsrecht waardoor de nieuwe her
bergier, die moet zoeken en scharrelen
om aan zijn brood te geraken,
taks van 1OO tot 400 fr.
betalen om eene herberg te openen.
Die wet is de grootste onrechtvaardig
heid, die bestaat!
I Geen een neringdoener moet, boven
zijne patent, nog eene bijzondere taks be
talen? Geen een!
Waarom dan moeten de herbergiers dat
betalen? -
Waarom twee maten en
twee gewichten in de klasse
der neringdoener»?
Zijn alle Belgen niet gelijk voor de
heeren katholieken
Doch wacht, het woord is nu
en gij zult onze stem niet meer ontfutselen
door alle soorten van beloften.
Zijn er onder u die hel Beknopt Verslag
Dit blad neemt ook aan dat het jaarlijks der Kamers gelezen hebben, zij zullen zich
getal man, die zullen moeten soldaat wor- 1 herinneren dat een katholiek representant
den, zal vermeerderenmaar, zegt het, van Antwerpen, liet voorstel deed
dat zou maar gebeuren te beginnen van het kiesrecht aan de herber-
hel derde jaar na de stemming der wet1 -
Wordt voortgezet.
H unnum-
De klerikale dagbladen zijn bezig met
onder elkander te redetwisten over de
verzwaring, welke de nieuwe katholieke
Legerwet zou na zich slepen.
De Patrie, het blad van het bisdom van
Brugge, zegde verscheidene malen dat de
verhooging in mannen 85 ten honderd zou
bedragen, dus dat het getal jaarlijks op te
trekken mannen bijna zou verdubeld wor
den.
De hoofden barer partij hebben haar
zeker doen opmerken dat zulke bekentenis
kan nadeel toebrengen aan de katholieke
partij, en nu komt het bisschoppelijk blad
op zijne verklaring terug en beweert dat
liet drie of vier misslagen van berekening
beging en dat de verhooging maar 28 ten
honderd zal bedragen.
In alle geval, de Patrie blijft dus be
kennen dal de krijgslasten in manschappen
zullen verzwaard worden. Als gevolg daar
van kan zij ook niet loochenen dat de
kosten ook in dezelve verhouding zullen
vermeerderen, of zelfs nog erger, aange
zien de lange verlofdagen voor den oogst
enz. zullen afgeschaft worden zonder an
ders den diensttijd te verminderen
Andere katholieke bladen voorzien eene
verhooging van 80, tot 100 en zelfs lot 130
ten honderd
De Journal de Bruxelles, ’t blad van het
Ministerie, is zeer tevreden, omdat de
Patrie haar voorzien per cent wel wilde
die hel Beknopt Verslat
herinneren dat een katholiek
van Antwerpen, liet
liet kiesrecht
1 giers af te nemen.
I
8,09
Terminus
19,54
I
i
7,46
7,50
9,55 10,26’
10,00 10,31
14,18
14,24
18,05
18,09
19,24
19,30
i
eene
moet
ADVERTENTIEBLAD
.hr
I land in slaap schijnt gesust, aarzelt men niet liet Woeste hot gaarne beproeven de groote steden,
I stoutste te durven, zonder zelf zich af te vragen die toch maar niet willen Irlzavilr ««1 J--
Vertrekuren van den Ijzerenweg met I October.
Vertrek uit Veurne naar het Binnenland
4,37 6,49 8,03 9,53 11,55 13,44 15,51 18,03
Vertrek uit Veurne naar Duinkerker
7,35(Adink.) 7,43 9,52 12,10 (Ad.) 14,40 18,05 20,17(Ad.) 22,02
t
t
I
21,00 (Be voren)
l
i:
I of dienaangaande in de rangen dor katholieke
partij eensgezindheid heerscht en of de meest
gezaghebbende harer bladen er hunne goedkeu
ring aan hechten.
Op treffende wijze toonde onze achtbare collega
de heer Do Ridder, aan welke nieuwe inbreuk
op do gemeentelijke vrijheid wordt gepoogd en
dat wol door do party die gewoonlijk, en wel ha4
meest gedurende do bespreking dor schoolwet
ten van 1879, '84 en '95, zoo hoog opliep met
haro liofdo en haro gehechtheid voor diezelfde
autonomie. Do klerikalen hebben Vouiliot nog I
niet verloochend on met hom roepen zij anders
denkenden toe Wanneer Gij do meesters zijt,
oischen wij vollo vrijheid, en dat wel in naam
van uw eigen princiepen; maar als wij de
meesters zijn, weigeren wy U die vrijheid...
omdat zij tegenstrijdig ia met onzo princiepen..
Eveneens word roods door anderen het door
hot besproken wetsontwerp beoogde doel uit
eengezet. Op voorhand kon men vermoeden dat
een Schoolwotsontwerp, uitgaande van don op-
rechtsten, maar tevens onverzoenlijksten vijand
van hot Openbaar Onderwijs in België, van don
man dio van do olllciëele onderwijzers eons
zegde “quits s'«n aillent-, regelrecht moest
gericht zijn tegen de belangen van dat door hom
zoo gebate onderwijs. Overtuigd oenerzijds van
do waarde dor spreukWie de jeugd heeft
heeft de toekomst on van do noodzakelijkheid
de belangen zijner partij in alle omstandigheden
I te plaatsen boven dio van do natie en van de
monschheid, heeft hij, M. Woeste, meer dan zijn
aandeel willen hebben in het nastreven van het
politiek ideaal der klerikale partij: «de oplei
ding dor jougd zjj uitsluitend aan de kerk toe
vertrouwd I
Sedert 25 jaar heeft hij met de meest logische
hardnekkigheid en met do stouste voortvarend
heid zijne party in die richting voorgelicht on
aangevoerd. Zoo gelukte hjj er in de Hoogero
Normaalscholen af te schaffen, dio gedurende
zooveel jaren, on mot zulke gelukkige uitslagen,
aan do twoo Staats-Universiteiten, de professoren
onzer koninklijke Athensea vormden. Sindsdien
wordt die zorg overgelaten aan do 4 Universitei-
ten, met dit gevolg en dat was ook het doel— i
dat’de leeraren voor het Staats-middelbaar on
derwijs 1“ graad, nQ bijna uitsluitend, of althans
in de eerste plaats, in de Alma Mater van Leuven
worden aangeworvon.
Met een dergolijk doel werden de twee midden-
jury’s, die tot 1884 de examens afnamen van de
toekomstige leeraars en leeraressen der Staats
middelbare scholen, vervangen door zooveel
jury’s als er scholen zijn. Onnoodig niet waar,
I hierbij te voegen dat de bijzondere, dus de katho
lieke, de talrijkste zyn dier gestichten, en nog
oens worden meest al de plaatsen aan hunne
kweekolingen geschonken in zulke mate dat het
Ntoatsmiddolbaar Onderwijs het leengoed schijnt
te zijn van de private Normaalscholen. Gelukkig
inderdaad, mag de student van een officieel ge
sticht zich achten, als hem een overschietend
plaatsje wordt gejond, mits steun en voorspraak
van een gezag en invloedhebbend katholiek.
En wat met het Lager Normaalonderwijs ge
beurde is genoegzaam bekend en werd reeds in
je Wetgevende Kamers en door stemmingen
van de belangrijkste gemeenteraden van het land
gebrandmerkt I
Het schijnt dus wel een stelsel, dat niet genoeg
ontmaskerd en bij de openbare meening aange
klaagd kan worden, een stelsel van klerikali-
seering van 's lands onderwijs van hoog tot laag.
Maar nog schijnt de maat niet vol I Trapsge
wijs tracht men dat berekend mollenwerk tot
het uiterste door te drijven. Nu zou de heer
Woensdag. Vertrekt Groote Markt
Vertrek uit Veurne naar
Statie 7,46 10,20
Voorstad 7.50 10,24
Vertrok van VEURNE naar NIEUPOORTen OOSTENDE:
.„o 6 50 10,04 12>20 13’10 15’16 18>04 20'20
Het vraagstuk van het Volksonderwijs is zoo I
belangrijk en, aan do basis van het maatschap- I
peljjk problems neemt het eene zoo gewichtige I
plaats in, dat ik hopen durf dat men het mij niet I
euvel duiden zal als ik, na al het reeds gezegde, I
den tijd van den Raad nog eenige oogenblikken I
In beslag wensch te nemen om een punt aan te I
raken, waarop, naar mijn oordeel, nog niet go- I
noegzaam de aandacht werd getrokken.
Door de vorige sprekers werd er op gewezen
dat het princiep van de stichting van provinciale
en gemeentelijke normaalscholen door de katho
lieken zelvon in hunne wet van 1884 neerge-
schreven en later in die van 1895 behouden werd:
het was eene soort veiligheidsklep tegen eenen
mogelijken opstand van de openbare meening,
die. zooals het gebleken is, waarschijnlijk niet
onverschillig het officieel onderwijs totaal en ho
peloos zou hebben laten vernietigen. Maar nu
dat, na 25 jaar katholieke overheerschlng, het
-maar niet willen klerikaal worden
verplichten hunne leerkrachten te gaan kiezen
onder de producten van liet confessionneel Nor
maalonderwijs I Het getal Staatsnormaalscholen
heeft men immers zoodanig ingekrompen van
de 27, die in 1884 bestonden, blijven er nog
slechts 13 over, ofschoon sindsdien de bevolking
mot nagenoeg anderhalf millioen aangroeide
en het aantal toegelaton leerlingen zoodanig be
perkt, dat zjj hoegenaamd niet meer volstaan
om in de behoeften te voorzien
Het zal wel onnoodig zijn nog verder aan te
toonen dat gezegd confessioneel Normaalonder
wijs het vertrouwen dor groote liberale en demo
cratische stedolijke besturen noch genieten, noch
verdienen kan: de leerlingen worden er immers
opgevoed in afschuw voor het onzijdig Oponbaar
Onderwijs, tot wiens ondergang ieder rochtge- den! En, dan zal het
aarde katholiek, on in de eerste plaats deze die
men tot onderwijzers opleidt, schijnen te moeten
medewerken naar luid van het oorlogsplan opge
maakt en uitgevaardigd, op 20 Februari 11. door
het katholiek Schoolverbond, onder voorzitter
schap van don Aartsbisschop van Mechelen. Van
dergelijke personen kan noch verkleefdheid,
noch hartelijke toewijding voor do moderne
Openbare School worden verwacht
Vertrek uit Veurne naar DE PANNE.
Statie 6,15 9,50 11,44 14,18 16,06
Pannestraat 6,21 8,09 9,56 11,50 14,24 16,12
Vertrek uit De Panne naar VEURNE.
6,30 8,34 10,28 12,10 14,50 17,32
Vertrek uit VEURNE naar YPER.
Statie 4,41 7,43 9,55 10,26* 13,06 16,02 18,12
Voorstad 4,46 7,48 10,00 10,31 13,11 16,07 18,17
Alleenlijk den Woensdag. Vertrekt Ornnto om 10,20 u.
POPERINGHE.
14,27
14,30
