NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT VAN VEURNE I II I'1 in Ik iNorniaiilscbülei) en bel Wetsvoorstel Woeste tro Klerikaal Congres te Mechelen. De katholieke Regeering en de Werklieden. JP IV 41 83 jaar. O October 1909. Zaterdag Drukker-Uitgever, te Veurne, en in de Postkantoren des Rijks. camille brlnein, Men ii Ive allij van En wij eindigen met De Veurnaar, vriend der waarheid, te bidden, hel artikel over te nemen welke M. Woeste geschreven heeft in de Revue Générale, nopens het Congres van Mechelen. Zijne lezers zullen kunnen bestaligen hoe M. Woeste de poli tieke zienswijze van den Aartsbisschop van Mechelen, Monseigneur Mercier be handelt. Nog eens te meer het bewijs dat de klerikalen en hunne kopstukken, niet meer kunnen terugvinden, de eenheid van gedachten en van handelwijze, welke ge durende hel vierde eener eeuw de eenige Vertrekuren n de van Bo 'e. zo ld eir Men heeft er ook eens te meer de goede overeenkomst der klerikalen kunnen be merken. Zoo is het dat, tijdens de be spreking der schoolwel in de bijzondere sectie, M. Dosfel het ondernam de vlaam- sche kwestie op te halen. M. Woeste, die de sectie voorzat, nam het slecht op en verzette zich op geweldige manier tegen deze redevoering, eindelijk verklarende de kwestie niet te willen bespreken, daar ze niet op de dagorde was.... En dat is de schitterende wijze, Veurnaar, waarop de klerikalen de Vlaamsche kwestie hebben opgelost in hun congres te Mechelen. Het is noglans ter aller kennis dat de dagorde door Kardinaal Mercier, ter sluiting voor gesteld, niet eene overwinning maar wel eene nederlaag is geweest voor de kleri kale flaminganten. En zoo is het dat De Veurnaar, bestali gen mag, al boffen en sloffen, dal de Vlaamsche kwestie niet buiten (zie dag orde Mercier!!) maar binnen de katholieke partij kan worden opgelost. Het Congres van Mechelen, alhoewel aangekondigd als Congres der katholieke maatschappelijke werken, is zonder eeni- gen twijfel de bijzonderste politieke ver- eeniging geweest door de klerikalen ge houden, tijdens de feestviering van hun 25jarig beheer. Men heeft et? in het bijzonder aange drongen op de noodzakelijkheid van het officieel onderwijs af te schaffen en de geldelijke ondersteuning van den Staat te vragen om dit officieel onderwijs te be vechten. In België bestaat er een budget van eeredienslen; om de klerikalen te verge noegen zou er ook een budget der congre gatiën moeten bestaan. Men weel dat M. Woeste, de toekomst op klaarziender wijze aanschouwende dan zijne vrienden hen heeft gevraagd wat voorzichtiger te zijn en zoo niet de poli tieke vijanden ten uiterste aan te vallen. Niets heeft geholpen. Men vondt M.Woeste niet overdreven klerikaal genoeg. st dr< mei ;el la r G va r '7 met I October. Lie >n, jnden II --- VZ inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar: 4 fr. ’s jaars; per post 5 fr. Een nummer 10 cent. Extrakten 20 c. den drukregel. Dit Blad vei schijnt den Z:lterdagaflVOndrukregel. Groote letters volgens plaatsruimte. Reklamen 50 cent. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. den drukregel. Notarieele annoncen 15 cent. en nnndordaff middag vrachtvrij en onderteekend toe te zenden. Artikels ongeteekend of personaliteiten Men wordt verzocht alle artikels uilerlijk legen Donueiuag bBevatlende J worden niet opgenomen. 1 laanderen alsmede die voor het Buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. De 4 nnoncen voor Belgie, uitgezonderd t>eute_ -------- schrijft in bij IJzerenweg mei naar het Binnenland 8,03 9,53 11,55 13,44 15,51 18,03 naar Duinkerke: 14,40 18,05 lof, hnei wij •p te 'lijk bgen treg an d 3 bo 1 het var -en. Stad Veurne. OP ZONDAG 10 OCTOBEII TENTOONSTELLING met I»rijskanip van GROENTEN, FRUITEN EN BLOEMEN in de zaal van het Paviljoen, 10 ure ’s morgens tot 6 ure ’s avonds. Wordt voortgezet. Vertrekuren vnn <Ien vnn den Ikuurtspoorweg i VEURNE naar NIEUPOORTen Cl Statie 5,00 6,50 10,04 12,20 13,10 reden is geweest hunner heerschappij. M. Woeste kondigt aan dat die crisis zal noodlottig zijn voor zijne partij. De libe ralen zullen hem den troost geven van op juiste wijze het einde der klerikalen te hebben voorspeld. A. De maatschappij heeft voor dringende plicht de zedelijke en stoffelijke verheffing van den werkman. Dit is in nauw verband met de ontwik keling van handel en nijverheid. Duitschland, Engeland, Frankrijk, Zwit serland, Holland verwezenlijken met rasse schreden eene wetgeving ten voordeele der werklieden. Ons land, Belgie, blijft sedert vijf- en twintig jaren achteruit tegenover andere naties, op dat gebied van volksverbetering en volksbeschaving. Waarom? Omdat sedert 25 jaar ons land beheerd wordt door een achteruit kruipend katholiek bestuur, vijandig aan den vooruitgang. Een enkel doel beoogt dat goeverne- ment: het onrecht, dal op de natie, en vooral op den werkman drukt, exploitee- ren ten bate zijner parlijgenooten. De millioenen en de voorrechten dienen voor de geestelijkheid en de klerikale in richtingen. Denkt ons goevernemenl aan den werk man, dan is het om hem te paaien of wat zeem aan den baard te strijken om er beter profijt te kunnen uit trekken. Dit zijn geen ijdele woorden. Een klaar klinkend bewijs leveren de onrechtvaardigheden waaronder de werk lieden gebukt gaan. In België: Is de stem van 't volk onderdrukt door eene wet die hel bewind geeft aan eene katholieke minderheid. In België Hoe armer een burger is, hoe kleiner ook zijn stemrecht. Een werkman krijgt ééne stem Andere personen krijgen er vier Maar de klerikalen trekken er profijt uil. De Grondwet zegt immersAlle Belgen zijn gelijk voor de wet. In België Hoe armer, hoe moeilijker om geleerd heid te ontvangen. In België Hoe armer, hoe zwaarder de soldaten kist op hem drukt. Voor 1600 fr. is er de rijke van af. De arme duivel alleen moeten naar T slagveld. In België: Betaalt de werkman groote lasten op 1 brood, boter, suiker, bier, genever enz. J Sedert 1883 zijn die lasten verdubbeld. «o» Redevoering uitgesproken door Hoogleeraar CAM DERRUYNE.in zitting van den Gemeenteraad te Gent, den 28 Juni 1909. I October. 8,09 Terminus 19,54 20,17(Ad.) 22,02 0,55 7,46 7,50 14,27 14,30 19,24 19,30 l di ‘ede tan Vertrek van I jd ZC advertentie-blad SI t beweert de het recht toe jury’s de regelmatige n van examens van getuigschriften die mot het diploma van door do Normaal an, VS he rich n B SU nat el een n. OOSTENDE 15,16 18,04 20.20 15,21 18,09 20,25 i 21,00 (Beveren) 21,04 Vertrok uit Veurne naar DE PANNE. 11,44 14,18 16,06 11,50 14,24 16,12 ‘i di vere $v- Belg kunnen onderwijzers en over de grens dan zich aan werpen, verkiezen hot getal ie kouiou »olöruuvv„ van diegenen die gedurende 5 jaar, van I879 tot 1884, eedbreuk, wetsverkrachting on burger oorlog hebben aangepredikt I Was men gedreven door eene heilige en op rechte verkleefdheid voor het volksonderwijs, wilde men in de eerste plaats breede on ruime volksverlichting, men zou voorstellen do 2 on 7 van art. 19 uit de Schoolwet te schrappen on voortaan geeno toelagen meor gunnen aan de vrije scholen wiens personeel slechts voor de helft oen bokwaamhoidsdiploma bezit. Dan zou het land met eens vorlost z(ju van die 2,199 op voeders die, zonder ooit door een oxaam te hebben bewezen dat zij in hot minst voor de zoo verheven taak van volksondorrichtor zijn ge schikt on opgewassen, als zoovelo door hot publiek onbekende wratten sodertjaren op hot Belgisch onderwijs kievon on op do Staatskas blijven woekeren 1 En dan was het uit met het liodjo Er zijn to voel onderwijzers Van dezo laatsto soort hobbon wij er, helaas, maar to vool; maar van do pioeniors der moderno be schaving dio het vortrouwon dor Oponbaro Be sturen kunnen verdienen, zullen er nooit genoog zijn M. Woesto wozo gorust I Mon zjj ook min vrijgevig met Staatspennin- gen om de 39 klerikale normaalscholen te ondersteunen en te onderhouden in hunnen strijd tegen do 13 openbare, en zoo zal men goon krokodillentranen hoeven to storton ovor hot lot van de ongelukkige onderwijzers die door de burgervaders van den buiten tot de officiëole scholen niot worden toegelatcn, om de eenige roden dat zjj in oone offieiëele, niot in eeno katholieke normaalschool hunne opleiding genoten. Maar er bestaat nog oen ander middel dat iodoroen, dlo het good moont, zou moeten helpen betrachten, omdat het oen einde zou stellen aan een schreeuwend, on ongehoord misbruik. Do wet van 1884 en dezo dio zo in 1895 kwam vervan gen, kennen aan den Staat aan te «tellen gelast, buiten normaalscholen, mot het afnemon on het overhandigen golijk worden gesteld onderwijzer of onderwijzeres scholen afgolevord; het doel wasop zoo kort mogelij ken tijd al wie, al of niet voorbereid en geschikt, in het vrij katholiek onderwijs gedu rende den Schooloorlog dienst had genomen, van een diploma te voorzien meer dan 4/5 hadden or geen en alzoo in staat te stellen, ofwel, daar waar het kon, het officieel onderwijs to helpen overrompelen, ofwel, en dat was hoofdzaak, do Staatstoelagen to doen vloeien in de kas der klerikale gestichten waartoe hij be hoorde. bezorgd on zoo vaderlijk uitgedacht, kunnen worden verholpen 1 j Zoo, bijvoorbeeld, zou do klerikale meorder- I heid van Kamer eu Senaat do hoedanigheid van weigeren aan dat leger van vreemde onderwijzeressen dio ons van komen toegewaaid en die, liever de wetten van hun land te onder bet getal te komen vergrooten -- 4 „4. Vertrek uit Veurne 4,37 6,49 l,_ Vertrek uit Veurne 7,35(Adink.) 7,43 9,52 12,10(Ad.) Grooto Markt 5,05 6,55 8,50 (Pan.str.) 10,09 12,25 13,15 i Statie 6,15 9,50 11,44 14,18 Pannestraat 6,21 8,09 9,56 11,50 14,24 Vertrek uit De Panne naar VEURNE. 6,30 8,34 10,28 12,10 14,50 17,32 Vertrek uit VEURNE naar YPER. Statie 4,41 7,43 9,55 10,26* 13,06 16,02 18,12 Voorstad 4,46 7,48 10,00 10,31 13,11 16,07 18,17 Alleenlijk den Woensdag. Vertrekt Groote Markt om 10,20 u. Vertrek uit Venrne naar POPERINGHE. Statie 7,46 10,20 14,27 18,05 Voorstad 7,50 10,24 14,30 18,09 II. Er blijft dus goon andor middel over dan gebruik Ie maken van hot recht, door het kleri kale ministerie zelve, waar M. Woeste geduren de 3 maanden doel van uitmaakte, in do wet neorgeschroven, provinciale en gemeentelijke ■kweekscholen voor onderwijzers to stichten Daarvan gaf hot stedolijk bestuur van Erussel onmiddell(Jk het voorbeeld, toon in 1884, de twee aldaar gevestigde en zoo bloeiende Staats- normaalscholen, benevens oen aantal andere dorgolljko Inrichtingen over het land verspreid, door hot ministerie Jacobs-Wooste met een pennotrek werden afgoschaftBrussel nam don zwaron last van dio inrichting op zich, maar mocht zich als vergelding gedurende 25 jaren verheugen in hot vormen van een voortreffelijk on uituelezon ondurwilzorskorjis dat hom en zjjno vAorstoden t^t core strekt en de wereld door, in menige omstandigheid, onloochenbaar word gehuldigd. Andere steden, waaronder Gont, do hoor Do Ridder komt het ons nog to herinne ren, onderzochtc.p do mogelijkheid en do gepast heid oen eigen t^Jnaaalonderwijs, dat hun vol komen vertrouwen vordionen mocht, in to richten, maar nergens bracht men het verder dan voorloopigo studio. Eerst na 20 jaar, toon het block dat hot eigenlijk do verdediging gold van zijn Openbaar Onderwijs, besloot oeno enkele Provincieraad, dio van Henegouwen, de wet ter hand, twee normaalscholen te stichten on ging daartoo in do boste voorwaardon ovor. Als mon nadenkt op al hot schoone en al het grootscho dat op gebied van onderwijs door die Provincie on haro groote centrums word verwo- zontlijkt, kan men moeilijk oen gevoel van opstand onderdrukken bij do godachto dat aan dat heerlijk gebouw oeno schendende hand zou kunnen worden geslagen en juicht men bjj hot zien van do kraciitdadigo pogingen dio, geheol het land door, oprijzen om het dreigende onhoil af te weren 1 Ik stom dus ten volle in met do gedachten door do vorigo sprekers geuit, on ik hoop dat hunne woorden in dit midden, waar de bezorgd heid en do bekommering om het Openbaar Onderwijs, trots alle vordoeldhedon, in eere moeten blijven, oeno overgrooto meerderheid in haren ornstigen tegenstand zuilen hobbon ge sterkt 1 Maar, zooala ik het in don beginno reeds zei, wensch ik de onderhavige zaak nog onder een ander oogpunt te besproken. In zijne memorie van toelichting hoer Woeste dat er roods te veel zijn on dat zich dus de noodzakelijkheid niet opdringt er door de Oponbaro Besturen nog meer te zien vormen. Welnu, uit eerlijke, ge wetensvolle on dus volkomen betrouwbare op zoekingen on uit de officiëole statistieken zelve immers, blijkt zulks nochtans bepaald onwaar te zijnl Er bestaat, integendeel, gebrek aan onderwijzers in do Staatsscholen opgeleid, om te voorzien in allo openstaande plaatsen waar naar hon wordt verlangd. En was het nu eenmaal zoowaren er nu een maal te voel onderwijzers 1 in dat ongeluk, als het er een was, zou op zeer verschillende manie ren, buiten dezo door den heer Woesto zoo

HISTORISCHE KRANTEN

Het Advertentieblad (1825-1914) | 1909 | | pagina 1