VAN VEURNE
HET ONDERWIJS IN BELGIE.
NIEUWSBLAD VOOR VEURNE EN HET ARRONDISSEMENT
Krot en Compagnie.
Gelijkheid voor de Wet.
Zaterdag 26 Februari 1910.
iv 9
jaar.
Een der voornaamste punten van hel
liberaal programma is het verplichtend
onderwijs; ’lis te zeggen, dal aan de
ouders den plicht moet opgelegd worden
zoowel de zedelijke als de stoffelijke opvoe
ding hunner kinders te verzekeren.
Op eenige uitzonderingen na is de kle
rikale partij aan deze wel vijandig, en
waarom De klerikale partij heelt altijd
geweest en zal blijven de partij der on-
zeer door de klerikalen wordt veracht,
heeft men de openbare fortuin, gedurende
hel jaar 1909, met zes duizend millioen
franken zien vergrooten.
Voor T geluk van Belgie vragen wij dat
al de christenen alle dagen een Vaderons
zouden bidden, opdat de kiezingen van Mei
ons vaderland zouden verlossen uit de
handen van Krot en Compagnie.
Dat het zoo weze
De personen die aan Mr BUYL iets mede
te deelen of le vragen hebben, worden
verzocht zich lot hem te wenden op het
volgende adres K£rij^slaan, 102,
Eigene (Brussel).
terwijl alle andere landen zich verrijken.
Wellicht mogen wij vaststellen dat de
laatste Kamerzittingen hebben bewezen
dal de redevoeringen der leden van de
linkerzijde de klerikalen diep hebben ge
troffen.
Wij willen slechts er een staaltje van
ophalen uil de redevoering doorM. Canon
de Wiarl uitgesproken, waarmede de
Veurnaar zoodanig boft. De heer Bertrand
had terloops zijne redevoering gezegd
de armste kinderen moeten de vrije
scholen bezoeken, zooniet ontvangen zij I en armer. Uwe renten dalen in waarde
De kas van het klerikale goevernement
is tegenwoordig armer dan de beurs van
vader Job. T Is overal Krot en Compagnie.
De ondernemers van steenwegen, wa
ter- en bouwwerken voor rekening van
den Staat, kunnen met moeite aan een
klein voorschotje komen en men wacht
jaren en jaren alvorens lot de algeheele
goedkeuring der uitgevoerde werken over
te gaan om alzoo... de algeheele uitbeta
ling op de lange baan te kunnen schuiven
Men berekent dat er voor de werken
aan schoolgebouwen alleen meer dan vijf
millioen le kort zijn; de gemeente St-Gilles
bij Brussel heeft verscheidene honderden
duizenden franken te goed en er is geen
centiem le bekomen, want er is geen...
zaad in ’t baksken.
Door de voortdurende aangroeiing der
bevolking zijn in veel gemeenten de
schoollokalen te klein geworden; de kin
deren vinden er geen plaats of wel ze
zitten er in geperst als haringen in een
ton. Meer dan vier honderd ontwerpen
van vergrootingen van schoolgebouwen
wachten naar het handteeken van den
heer Minister van onderwijs, maar zijn
collega van finanliën heeft... geen geld
Men verzekert dat er meer dan een mil
liard zij duizend millioen franken noodig
zijn om de begonnen openbare werken te
voltooien en dat er minstens een zelfde
millard of duizend millioen franks zullen
noodig zijn lol d’uitvoering der ontworpen
werken, waarvoor plannen zijn opgemaakt
en onteigeningen zijn gedaan.
Arm BelgieZiedaar waar een 25jarig
klerikaal bestuur u gebracht heeftGe
staal op den boord van den afgrond. Van
jaar tot jaar, niettegenstaande de werk
zaamheid van uw volk, wordt gij armer
wetenden. Indien er eenige beroemde
schrijvers en geleerden aan te treffen zijn
onder de klerikalen, dit is in alle geval
de groote uitzondering. Ten allen tijde en
in alle streken en landen hebben de kleri
kalen altijd de volkeren in eene volkomene
onwetendheid gelaten, om des te beter
meester en baas le kunnen spelen.
Op eenige uitzonderingen na, zegden wij
daar zooeven. Inderdaad de democraten
der katholieke partij, wij noemen onder
andere de heeren Verhaegen en Carlon de
Wiarl hebben in den tijd verklaard
partijganger le zijn van het verplicht
onderwijs. Doch sedert er kwestie is
deze verplichting le stemmen zijn die
heeren van gedacht veranderd, zooals
in vele andere zaken. Zoolang hel theorie
geldt dan zijn zij er bij. Doch komt het er
op aan deze theorie toe le passen, vinden
zij dat de belangen hunner partij erdoor
zouden lijden. Dit is het beste bewijs dat
de klerikalen niet willen van volksonder
wijs en volksverlichting.
Wel is waar heeft M. Woeste trachten
te bewijzen dal hel onderwijs met reuzen
stappen vooruit ging. Maar M. Verhaegen,
de klerikale volksvertegenwoordiger van
Gent, zelf heeft moeten verklaren dal,
indien het getal ongelellerden minder is
dan vorige jaren, deze nochtans veel le
talrijk zijn.
Het gevolg van de bespreking der
schoolpolitiek der regeering, kunnen wij
nog niet vaststellen, want de minister
van openbaar onderwijs heeft nog niet
geantwoord op de hem gestelde vragen.
Doch op voorhand mogen wij onze kle
rikale tegenstrevers verwittigen dat wij
uit al onze macht het openbaar onderwijs
zullen verdedigen. Hel is een der voor
naamste, zooniet hel voornaamste punt
van het liberaal programma. Zegt hel
spreekwoord nietGeef mij het kind,
ik verzeker u den burger
Zoo ook verstaan het de klerikalen. Zij
willen ganseb het onderwijs onder hun
gebied. De congregatiën alleen, zoo men
volgde, zouden hel recht van onderwijs
bezitten. En dat willen wij beletten.
De schoolkwestie is sedert lang een
der voornaamste punten welke onze ver
scheidene politieke partijen verdeelt.
Wij allen herinneren ons nog de ge
volgen der liberale schoolwel van 1879
welke aan hel onderwijs een constitution-
neel karakter wilde geven. Ook kwam de
geestelijkheid er geweldig tegen op.
Sedert 1884, dus sedert zes en twintig
jaar hebben de klerikalen gansch de wet
op hel onderwijs veranderd en zoo wij
hel niet beletten, zal gansch hel ouderwijs
in de handen der geestelijkheid vallen.
T Is deze handelwijze welke thans in
bespreking komt in onze Kamer van
Volksvertegenwoordigers.
Te dier gelegenheid hebben wij eens te
meer kunnen zien hoe de ministers, be
last met de verdediging van hel openbaar
onderwijs, hel onderduims bekampen en
op alle mogelijke wijze hel vrij ouderwijs
bevoordeeligen.
Meermalen reeds hebben wij aan onze
lezers voorgelegd dat van de 27 Staats
normaalscholen in 1884 bestaande, er
heden slechts 13 overblijven; dal er in
1907, 248 diplomas voor de Staatsnor
maalscholen en 770 voor de vrije Nor
maalscholen werden nitgereikl, enz., dit
alles te wijten aan de stelselmatige strijd
tegen hel ofïiciëel onderwijs gevoerd dooi
de regeering.
Wanneer de aandacht onzer ministers
wordt geroepen op het ontoereikend getal
ofliciëele schoolgebouwen of op den ge-
brekkelijken toestand dezer, dan ant
woorden zijWij hebben geen geld
Nogtans, wanneer hel geldt kerken le
bouwen, koninklijke paleizen te herstellen
dan is de kas niet gansch ledig. Zoo is het
dal de klerikalen sedert 1884 hebben doen
stemmen 20 millioen 400,000 frank voor
kerkfabrieken; 12 millioen voor kazernee-
ring van gendarmen; 12 millioen voor eene
militaire school; 70 millioen voor kazer
nen; 20 millioen voor den Kunstberg;
22 1/2 millioen voor koninklijke paleizen;
150 millioen voor vestingswerken; 85
millioen voor wapens en kanonnen en...
26 millioen voor nieuwe scholen. Dus
eensdeels 26 millioen en anderdeels
402 millioen.
In onze Grondwet staat geschreven
Alle Belgen zijn gelijk voor de Wet
Hoe zonderling echter verstaan de kle-
kale wetgevers de toepassing dier gelijk
heid
Alles in ons land getuigt van schreeu
wende onrechtvaardigheid onder onze
reactionnaire regeering.
Inderdaad, onze tegenstrevers noemen
het gelijkheid voor de wet, wanneer de
arme werkmans- en burgerszoon'naar de
kazerne gestuurd werd, terwijl de rijke
gerust in d’ouderlijke woon mocht blijven.
De klerikalen noemen gelijkheid voor de
wel, liet schandalig kiesstelsel, dat den
rijke en de priesters drie of vier stemmen
geeft en den armen werkman slechts ééne
toekent
Gelijkheid voor de wet, wanneer de
kleine neringdoener zoo zeer in zijne
stoffelijke belangen getroffen wordt door
de zware belastingen die hem
bijna uitsluitelijk drukken, terwijl de
schatrijke kloosters zoo overvloedig in
ons land, allen soortgelijken handel
drijven, zonder ooit een centiem aan het
gouvernement te betalen.
Gelijkheid voor de wet, wanneer de be
noemingen van staatsambten alleen maar
toegekend worden aan hen, geboekt voor
de haantjes vooruit der katholieke partij,
aanbevolen door de geestelijkheid of
den kasteelheer, terwijl andersdenkende
mannen van karakter en wilskracht,
buitengesloten worden.
Gelijkheid voor de wet, terwijl alle
gunsten overgaan naar hel klerikaal
onderwijs en zijne bedienaars, en de ofïï-
ciëele onderwijzers vervolgd en gebrood
roofd worden.
Dal heeten de klerikalenGelijkheid
voor de wet.
Wij liberalen, noemen dat een schanda
lig misbruik, van de wet en zullen
blijven strijden voor meer gelijkheid
en reebt.
i geen onderstand meer van de klerikalen».
I M. Carlon beweerde dat de heer Bertrand I In Frankrijk alleen, in dat land dat zoo
met misprijzend medelijden had gesproken
van de arme ouders die onderstand noodig
hebben om hunne kinderen te doen onder
wijzen. Deze handelwijze werd door den
heer Vandervelde des anderendaags ge
schandvlekt M. Canon de Wiart kan
niet altijd weerstaan aan de verzoeking
teksten naar zijn zin om te werken
zegde hij.
Laat ons eindigen met te verklaren dat
hel kind niet toebeboort aan de Kerk noch
aan den Staat. Het kind is geen middel
maar een doel. Het is in zijn belang dat
de wel dient gemaakt te worden.
En het is in dien zin dat eene schoolwel
moet opgemaakt worden welke aan de
ouders de plicht oplegl een behoorlijk
onderwijs aan hunne kinders te ver
schaffen.
Dit Blad verschijnt den Zaterdagavond. Inschrijvingsprijs, voorop betaalbaar: 4 fr. ’s jaars; per post 5 fr. Een nummer 10 cent. Extrakten 20 c. den drukregel.
Notarieele annoncen 15 cent, den drukregel. Groote letters volgens plaatsruimte. Reklamen 50 cent. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. den drukregel.
Men wordt verzocht alle artikels uilerlijk tegen Donderdag middag vrachtvrij en onderteekend toe te zenden. Artikels ongeteekend of personaliteiten
bevattende, worden niet opgenomen.
De Annoncen voor Belgie, uitgezonderd beide Vlaanderen, alsmede die voor het Buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel.
Men schrijft in bij CAMILLE BRUNEIN, Drukker-Uitgever, te Veurne, en in de Postkantoren des Rijks.
ADVERTENTIEBLAD
Terminus
19,54
A
4* X
Statie
Pannestraat
7,46
7,50
19,24
19,30
14,27
14,30
--- - MM1VU AM HUld Ml'
Vertrekuren van den JJzerenweg niet 1 Januari.
Vertrek uit Veurne naar het Binnenland
4,37 6,49 8,03 9,53 11,55 13,44 15,51 18,03
Vertrek uit Veurne naar Duinkerker
7,35(Adink.) 7,43 9,52 12,10 (Ad.) 14,40 18,05 20,17(Ad.) 22,02
21,00 (Boveren)
21,04
Vertrekuren vnn <!<‘»i IBuiirt-Bpoorweg met 1 .Imiuuri.
Vertrok van VEURNE naar NIEUPOORT en OOSTENDE:
Statie 5,00 6,50 8,44 10,04 13,10 15,16 18,04 20.20
Orooto Markt 5,05 6,55 8,49 10,09 12,26 (Pan. str.) 13,15 15,21 18,09 20,25
Vertrek uit Veurne naar DE PANNE.
9,50 14,18 16,06
7,29 9,56 11,24 14,24 16,12
Vertrek uit De Panne naar VEURNE.
7,48 10,28 12,10 14,50 17,32
Vertrek uit VEURNE naar YPER.
Statie 4,41 7,43 9,55 10,26 13,06 16,02 18,12 20,52
ji Voorstad 4,46 7,48 10,00 10,31 13,11 16,07 18,17 20,57
Vertrek uit Veurne naar POPERINGHE.
Statie 7,46 10,20 14,27 18,05
Voorstad 7,50 10,24 14,30 18,09
111 ii r
raamr—■nrnu«»in i—^roww^riL—