GEDENKTEEKEN
uuttig
AEN ONZE BEMINDE KONINGIN,
TE OOSTENDE.
kelvk heelt gemaekt en' zoo gelukkig als het een
volk gegeven is te zyn tot in 1847tydstip der aen-
komst van de doctrinairen, aen het roer van den
Staet.
De schryver zegt dat de doctrinairen alleen uit
deze vereeniging moeten gesloten wordenwant
Dedoctrinairen, anders genoemd Aïcmwc Po
litiek, willen ook, vel is waer, de vryheid, maer
slechts voor zich alleen en voor hen die hunne
voetstappen willen volgen zy rigten in,hetgeen zy
de vryheid noemenop eenc zulkdanige wyze dat
ze rnaer voor hen ennaerhunnen zin alleen bestaet.
Dit slach van onverbeterlyke lieden, politieke pro
testanten, niet minder redeloos als hunne voor
gangers der 16de eeuw het waren in geloofspunten,
en alzoo uitsluitendalzoo droog en onverdraeg-
zaem als zy, moeten strengelyk verwyderd worden
van de openbare ambten
Met de liberalen en catbolyken van 1850
der waterafleidingen en bevaerbare waters. En aen-
gaende dat hy dit zoude gedaen hebben door hulpe
van kundige en onbekende persoonendit doet
niets ter zaek. Het punt is de noodige verbeteringen
te verkrygen.
Wat my aengaet, ik heb M. Desmaisières nooit
gezien’l zyn zyne werken die my aenporren om
hem te verdedigen. M. Debreyne ken ik weinig;
en dit is genoeg om te toonen dat ik niet uil per
sonele vriendschap of vyandschap te werk ga; rnaer
Oostemde, 10 November 1850.
Een algemeen geroep is door geheel het land
opgestaen; iedereen zegt met volle overtuiging,
dat de plaels waer onze welbeminde Koningin Lu-
dovica-Maria, door hare treurige rnaer heilige
dood alom rugtbaer heeft gemaekt, in de verge
telheid niet mag vallen. De plaels waer de hertog
van Orleans het leven heeft verloren, is door eene
kapel vervangen geweest; Laeken, de begraefplaets
van Hare Majesteit, staet met eenen prachtigen
tempel vereerd te worden; God die gewild beeft
dat de Koningin, die hy zoo »eer beminde, op de
uiterste grenzen des lands stierf, op dal by den
overtogt door de provinciën tol de door haer ver
kozen grafstede, de toeloopende volkeren en ziel
roerende verrukking van haer heilig leven en kost
bare dood zoude ontfangen, heeft misschien ook
gewild dat zy te Oostende stierf, op dat die stad,
die zy zoo zeer bemindewelke zoo langen tyd
ooggetuigen had geweest van hare witschitterende
deugden door bel opregten van een godsdienstig
gedenkteeken, er lai g het geheugen zoude van
bewaren; en op dal geheel Europa, wier bewooners
aldaer’s jaerlyks toevloeijen, een gedurig blyk-
leeken zoude hebben van de teedere genegenheid
welke de Belgen aen hunne Koningin toedragen.
Dit edele gedacht van te Oostende eene Kerk te
bouwen, alreeds op verscheide plaetsen werkstellig
gemaekt, heelt, bv gebrek van eene kommissie die
deszelfs uitvoering moest behertigen, alle de
vruchten niet voortgebragt welke men met reden
ervan verwachtte; rnaer nu eene kommissie is
alreede vaslgestelden heeft op zich genomen alle
de giften te verzamelenwelke van alle kanlen haer
zuilen toegezonden wordenom te Oostende eene
prachtige Kerk op te regten, ter gedachtenis van
onze welbeminde Koningin die aldaer gestorven is.
De Kommissie heeft met veel genoegen vernomen,
dat zyne Hoogweerdigbeid den Bisschop van
Brugge, niet alleenlyk de inschryving goedkeurt,
rnaer dat hyerler zelver tyde deel inneemt, en
door geheel het bisdom zal trachten aen te moedigen,
gelyk hy alreeds gedaen heeft door het inrigten
eener kommissie binnen Brugge. Zyne Hoogweer-
digheid is ook overtuigd dat de plaels waer onze
zeei beminde Koningin gestorven is, zoo wel als
hare begraefplaets, verdient door een godsdienstig
gedenkteeken vereerd te worden; en dal de kerk
tot gedenkteeken opgerigt te Oostendeeen na-
tuerlyk gevolg is van die door den koning gejuicht
te Laeken.
De Kommissie verhoopt dat men alom met iever
en liefde zal medewerken aen dit vaderlandsch
geslicht, gedenkteeken van een godsdienstig volk,
die opentlyk op zich genomen heeft van by den
Heer zyne lieve Koningin indachtig te zynzy hoopt
«lal allen die deze uitnoodiging zullen ontvangen,
geern door buutte giften er zullen aen beant
woorden.
wel omdat ik innig overtuigd bendat het welvaren
van ’t land in 't algemeenen van ’t distrikt Dix-
mude in 't byzonder, grootlyks afhangt van den
keus van M. Desmaisières. Het distrikt Dixmude is
lang genoeg door eenen strooijen man vertegen
woordigd geweest, altyd bereidveerdig om te dansen
gelyk de klubisten der francs-ma^ons logien schui
felen.
Hiermede groete ik liet Weekblad, en wensche
bet wat min gescheer en wat meer wol.
Een Vrylaet.
By gebrek aen plaets, moeten wy onze bemer
kingen op de voordeelen welke het Weekblad van
zondag laetst in de wet op het middenbaer onder-
wys vindt, lot ons volgende nummer verschuiven.
Een in het fransch geschreven boekwerkje is ons
toegezonden geworden. Het draegl voor tytel De
Belgen van 1850 en België in 1850, door Depotler;
en voor kenspreuk Indien 1850 zich tol dezelfde
hoogte weel te verhellen als 1850, het vaderland
zal gered zyn door de vryheidwelke het tol
stand gebragt heeft.
Een eerste oogslag op het boek van M. Depotter
geworpen doet ons zien dat zyn oogwit is te be-
wyzen, dat België van 1850 tot de grondleeringen
van 1850 noodzakeiyk moet terug keeren, wil hel
niet zyne vryheid en onafhankelykheid verliezen en
gansch ten onder gaen. Hierloenoodigtdeschryver
katholyken en liberalen uit elkander de hand te
gevenen regtzmniglyk de vryheid voor allen en in
de zedelyke wereld vooruitgaenMaer met bet
doctrinairismus moet alles in den grond verzinken;
wantdeszelfs leering is, dat zyne discipels van alles
moeten meester zyn en dat de calholyken zelve n
moeten ondersteunen, willen zy geen slachtoffers
worden. De doctrinairen aenzien maer de religie
als een aenhangsel aen bet strafwetboeken de
priesters als de medehelpers der prokureurs des
Konings en der gendarmen.
En dat men niet opwerpe dat de doctrinairen
ook, ten minste in de openbare plegtigbedende
voorschriften van den godsdienst in welken zy
geboren zyn, sliptelyk nakomen. Want, ik dage
hen uit te antwoorden op de volgende kleinrede
01 wel zy zyn inniglyk overtuigd van dewaerheden
van den godsdienst, en alsdan hunne doctrinaire
leeringen zyn tegenstrydig met de gezonde rede; of
wel zy zyn slechts hypokrielen, schynheiligen, en
alsdan wal voor eene consciëntie hebben zy? Ik zeg
het voorwaer, en men kan bel niet genoeg herhalen,
’l is eene kwestie van leven of dood voor België
van 1850, bestuerd te worden door mannen van
eene gezonde rede en eene onbesprokene zedeiyk-
heid, willende de vryheid voor iedereen, en
wetende dat dezelve onmogelyk kan overeen gebragt
worden met departydigheid en onreglveerdigheid.
Wy zullen op hel werkje van M. De Potter terug
komen.
luisterenen het Weekblad neme het niet kwalyk
ik ben nog altyd van hetzelfde gedacht. Want ziet
de dieven die voor het geregt slaen, zouden ook
kunnen zeggen dat geheime en onbekende persoo
nen de oorzaek zyn van hunne dieverijen; en
nogthans ik heb nooit géhoord dal iemand door
dien middel is vry ■’erklaerd geworden. En hier uit
besluit ik, dat hetgeen iemand verrigt of doet, aen
hem moet toegeschreven worden en aen niemand
anders.
In een tweede artikel, geeft het blad my uit voor
eenen domkop, omdat ik eene vaert vragè aen
d’overzyde van de Brugsche vaerten een sa& in
d’haven van Nieuport; en eenige regels verder»
zegt het, dat die werken alreeds bestaen en sedert
driejaren in volle werkzaemheid zyn. Zoo dat myo
voorstel zoo dom niet is als het Weekbladliuïks
z«iude willen doen gelooven.
Nu dal het Weekblad myne denkwyze goedkeurt,
en om te toonen dat ik meer van de zaek weet als
dat het zulks Zoude willen doen gelooven, beken ik
dat, over driejaren, de siphons onder de Brugsche
vaert in volle werkzaemheid waren, maer ik ver-
klaer ook stellig dat, op den dag van heden,dezelve
buitendienst gesteld zyn. Het sas vanNieuwendamme
is nog eens moeten geopend wordenen bet water
van Vladsloo-Ambacht lost zich nog eens langs de
de Brugsche vaert gelyk over honderd jaer. Én al
de kosten die men gedaen heeft zyn smout aen de
galge.
Ziet hier nu ter welker gelegenheid die siphons
zyn opgedamd geworden. Er staet geschreven in
het Burgerlyk-Wctboekartikel 640 De lagere
gronden zyn, opzichtens de hooger liggende,
onderworpen aen het ontvangen der wateren die
van dezelve natuerlyk, zonder’smenschen toedoen,
afloopen. Nudoor de werking van deze siphons,
kwam een deel van Westende en Middelkerke onder
water; zoo dat deze werken de overstrooming
slechts verplaetslenen gelykerwys het de hand
der menschen was die zulks te wege bragt, zoo
hebben de bewoners van Westende en Middelkerke
er zich met reden tegen gesteld, en de Wateringe
van Camerlynx-Ambacht heeft die siphons doen
afdammen; nogthans. de mannen die deze werken
tot stand hebben doen komen, hadden het moeten
voorzien,dat zy iets grooter dan een gracht moesten
doen delven, wilden zy geene tegenkanting ont
moeten die gansch hun werk in duigen zon doen
vallen; want men zoude toch mogen verwachten
hebben van zulke hooggeplaetste mannen, dat zy
ten minste iets van de wellen kennen.
Wat willen wy al zeggen. ’T gaet alzoo als men
menschen in ’t werk heeft zonder verstand. Want,
had men, in plaets van eenen gracht te delven, eene
vaeri gedolven, eene vaert met name en daed, met
behoorlyke dyken om de aenpalende landen van de
overstrooming te bevryden, het ware een
werk geweest en van een dagelyks gebruik.
Wat er van zy of niet, iets is altyd zeker, en dit
isdat de boeren die jaerlyks overstroomd zyn en
door d’onkunde van hunne bestierders geen het
minste nut uit die nieuwe werken trekken, nogthans
het grootste deel der onkosten zullen afdragenen
alzoo zyn zy tweemael ongelukkig; ten eerste zy
zyn overstroomd, en ten tweede hun geld kwyt.
Ook het schynt dat men zich wil bevryden van
voortaen zulke kemels te begaen met alles te laten
varen in Gods name. Alzoo den Yser vervalt van
jaer tot jaer. ’T is in den zomer nog gewillig een
streepje van water; en aogeen weinig tyds zal die
rivier byna onbevaerbaer worden door ’t gedurig
opslyken en aengroeijen der voorlanden.
Nogthans als de schippers aen de tolbruggen
komenmen vraegt hun niet of zy maer half vracht v_
kunnen voeren; ’t is van legt maer de kluiten j allestehandhaven.vryheidwelkeBelgiëonafhan-
’s winters is't een anders paer mouwenhet water 1--1 l --44--i..n -1-
koomt alsdan in masse van d’omslreken van Yper
en Cassel afgestroomd, en omdat den Yser niet
overal meer zyne vereischte diepte heeft, welhaest
staet het boord aen boord en de noodkreet loopt
van mond tot mond, dat de dyk staet door te
brekenEn de angst is op het gelaet van eenieder
te lezen.
Voot wat den Handzacme-vaert betrefthet
schynt dat de heeren van Dixmude besloten hebben
dezen te laten opslyken, om alzoo hel magtige dorp
van Handzaeme met andere gemeenten te ver
pletteren.
Gelukkiglyk dat de kiezers van het distrikt
Dixmude hunne oogen hebben beginnen te openen,
en dezelve nog meer zullen openen in het vervolg,
om hunne stemmen te vereenigen op M. Des
maisières, van wie liet Weekblad zelve moet be
kennen dal hy vele heeft bygebragl tot verbetering
--- a-o-a ej_L»
-- --gg-v ïiii--
Niets is geestiger om hooren, sedert veertien dagen, dan h«*t
Weekblad van Dixmude. Nimmer mankte Paillasso op de foiie
koniieker toeren en trok hy leelyker gezigten. Na zich vier ma n-
den koes gehouden t’hebben als eene muis, en nauwelyks een
woordje te hebben durven reppen om zyne grrrrroote en belang-
looze mannen te verdedigen, slaet hetbladje nu. al met eenen keer
links en regts, en roept ons zoo hard toe als het maer kan
a Koomt by, wie gy ook zyt, boterkuipers, zwartrokken, ryke
bedelaers, bezemmakers in ’igros, apengetiglen. schoolmeesters-
redacteurs, bedriegers, uithongeraers, lasteraers. ja bisschoppen
zelve; koomt by, antwoordt, zon gy kunt, op myne diepgrondige
spreuken, op myn herbergpolitiek, op de leering die ik geput
heb in het volksboek van Sue Waerorn antwoordt gy niet.
lage zielen, laf hertigen?Maer gy weet het, hein, hoe zwaer myn
arm weegt, en daerom «nttrekt gy u aen myne slagen! -la, al
haddet gy de knods van Herkules ten uwen gébruike; al hingen
r de armen van Boudewyn-den-Yzeren aen uw lyf, en dat de
4 hoofden der draek met zeven koppen op uwe schouders stonden,
u nog zoudet gy u in de ingewanden der aerde moeten verbergen;
c trouwens gy zyt bewust, dat ik in staet ben u met huid en hair
op te eten’. (Zoo sprak eertyds ook de grootmoedige Don
Quichotte de la Manche.)
’T is nagenoeg in die termen, lieve lezer, dal de bespraekte
lieden.die het officiële bladje onzer klubisten(bevuilen.zich zondag
laelst uitdrukten ten onzen opzigte. Maer ’t is ongelooflyk, zult gy
zeggen! Toch niet, wy spreken waerheid alles wat d«- wr-
waendhe.id* de spyt, eenen losbol kan inboezemen, staet in gemeld
blad te lezen. Nog meer, het braekt de snoodste eerschendei yen en
lasteringen uit tegen den Senateur Cassiersburgemeester van
Clercken. En dat bladje zou willen dat wy zyne eerloosheden weer
leggen! Neen, nee elk eerlyk man trekt zyne schouderen op en
roept uitDeere, vergeef het h in. want zy weten niet wat zy
zeggen
