8
N,
oningtyi;
if
4
I iV 49.
Achttiende jaer.
4 December 1864.
EN,
Dixmude, Zondag,
Algemeene Vergadering
in de groote zacl van het Stadhuis lol de her-
inr’gtiog en den vooruitgang onzer vveke-
lyksche GraenuiarLt.
a
d.
evel van
aen J. R.
r Belgen,
jogte van
le 11 cm-
tintelers,
»Leid van
drongen-
lere slack
t maken
enmuren,
laken van
?gen van
elsehvetk
aen
Jixmude.
n° II,
Mi dal hy
scltoonê
nnen en
sclioonen
15 a 9225
i
roorzaekh
'NEN 200
il.
15
•ve zich le
Ajenl far
2 45
3 54
2 IS
vurr der
rings pre.
vruchten.
43 50
27 54
6 51’,
5 I*
98 50
BEKENDMAKINGEN.
15 ct. den drukregel.
Bureel Wileendykstracl,
N* 14. -
Voor elk afzonderlyk num
mer, 12 centimen.
INSCIIRVV1NGS PRYS.
Buiten stad, €5 franks.
Met Suppl. S
Het Boterkuipje verschynt
den Donderdag in geheel blad
en den Zondag in half blad.
Nov.
a-
a 30 -
a
a 18 -
a--
10 a-
10 a-
welk de bewoners van’t Oosten enT Zuiden moeten, om
zich naer ’t Westen en ’i Nftorden te begeven, en vicc-
versa. Nogtans, ’k moet het bekennen, is de berinriglmg
onzer groenmarkt geene ligle en gemakkelyke zaek. Men
moet vooreerst rekening bonden van den tegenwoordigen
stad van zaken, en oude- gewoonten moeten uitgeroeid
worden; nu, oude gewoonten uiiroeiji-ii is altoos moeijelyk.
Wanneer, ten eersten, een brouwer aen eetien landbouwer
graen koopt, levert de landbouwer het groen aen den brou
wer, en daermedc is alles gedaen. Maer zoo is ’t niet als
de landbouwer zyn graen ter markt te koop wil stellen;
daer komt hy moeijelykheden legen, moeijelykhedcn
welke by ontziet; en ziedaer de roden waeroni by naer de
markt niet kooml. Ten tweeden, T is gekend dal de land
bouwer schier vry van alle onkosten wil zyn wanneer hy
met zyn graen ter markt gaet en dit besmet hier niet. De
verkooper heeft immers bet eene en andere te betalen
vooraleer hy zyn graen heeft kunuen leveren. ’T is waer
dat al hetgeen er ie betalen valt maer eetiige. kleine baga
tellen zyn, maer het is toch anders wanneer hy zvn graen
by den brouwer leveren kan daer komt hy geene moeije
lykheden legen en heeft ook geene kosten. ’T geen hy
hy den brouwer te betalen heelt, is wat drinkgeld aen de
knechten, en dat doel hy geer.;, daer hy integendeel met
tegenzin den gedwongen taks hei.ull aen vreemde am
bachtslieden. Van daer ook dat bel voor den brouwer zelve
eene sacrificie is, graen te koopen op de markt. Dan nog
bestaen niet zelden misbruiken, en T is bewezen dat de
arbeiders, voor den dienst der graenmarkt aengesleld, wel
somtyds oorzaek zyn geweest lier moeijelykheden welke in
’t verledene tusschen kooper en verkooper zyn ontstaen.
Onder andeie bewyzen, zal ik u aenhalen dat T eens ge
beurd is dat een landbouwer die met graen ter markt ge
komen was, zynen wagen niet deed lossen maer met zyn
graen naer huis terug keerde, en zulks omdat de dienst
doende arbeider van’lhetn eenen buitenmatigen, onrede-
lyken prys geëischt had voor ’t lossen van zyn graen. Dit
nu alles ing< zien, doe ik het voorstel om markttarieven te
doen drukken, ze onder de landbouwers die ter markt ko
men te verspreiden, en van ze ook wyd en breed in onze
omstreken te zenden. Ik zou daerenboven wenschen dat
ook de stad eene zekere som in het budjet zoude brengen,
ten einde lu i lossen van T graen] op onzen wekelykschen
marktdag geheel gratis zou geschieden; maer gezien de bud-
jetten alreeds zyn opgemaekl, kan zulks voor *1 oogenblik
niet verwezentlykl worden.
De heer Verwilghen ycrklaert dat er van de bemerkingen
van den heer Vandenbussche nota zal gehouden worden,
vooral voor ’t geen den taks betreft op T lossen van hel
gr.icn. Volgens den beslaeuden tarief, vervolgt de spreker,
beloopt hei losgeld maer 2 centiemen per zak en dan nog
staet het den verkooper vry zyn graen zelf, alleen, of met
behulp zyner knechten, le lossen, of daertoe den dienst der
aengestelde arbeiders in te roepen. Hierover laet bet regle
ment hem den vollen keus; zoo dat hel den landbouwer,
verkooper van graen, wel werkelyk niets moei kosten om
zyn graen te loss.cn als by zulks verlangt. Echter is ’t na
melijk dat alwie werk doet doen door vreemde handen,
den arbeidloon-bctale. Maer is de taks voor T lossen van
graen, aen 2 centiemen per zak, te hoog gesteld? ’K peize
van neen. Voor wat het ander feit betreft door den heer
Vandenbussche aengebaeld, namelyk dat dienstdoende
arbeiders hebben misbruik gcmackl van hun regt en van
den landbouwer een overmatig loon geëiscbl voor ’t lossen
van zyn graen, dit is een misbruik, Mynheeren, dat zich
thans niet meer verwezenlijken kan, gezien er bestendig,
tydens den gcheclwn duer der markt, eene kommissie van
loezigl zich ter maiklplaets bevindt.
Dewyl wy dan hier aen T beramen zyn over de maat
regelen welke dienen genomen te worden om den voor
uitgang en bloei onzer markt te bespoedigen, geloof ik
het van geen belang ontbloot een klein overzigl te doen
nopens den toestand der groenmarkt welken eerst over
vyftien jaren bier wierd ingerigt. Het was, ja in 1819 dal
onze graentnarkl eerst lol stand kwam. Men begon met
omzendbrieven uil te zenden, en korts daerna kwamen er
by honderde zakken graen ter markt. Om u te beloonen
hoe voorspoedig onze markt in korten tyd geworden was,
is ’t genoeg le weten dat, in de driejaren en half van haer
bestaen, er boven de zestig duist hektolilers graen zyn
veikocht geworden, of voor eene weerde van ongeveer
I Nov.
>2 a 18 61
II a 42 76
>3 a 12 71
b9 a 9 66
53 a 16 55
a--
a
56 a
81 a
>,55.
Nov.
a 50 -
64; 102.
a 50 -
a 28 -
50 a 26 50
a 19
50 a
a
75 a
a
a
50 a 84
Out kwart voor 8 ure wordt de vergadering geopend
door den heer L. F. Parel, burgemeester, die in weinige
woorden het voorwerp der byeenrooping te kennen geeft
alsook het doelwit hetwelk by ’t houden der vergadering
wordt beoogd.
Een aental persoenen zoo brouwers als kooplieden, bak
kers en andere belanghebbenden woonen de vergade
ring by.
Na de openingsrede van den heer Burgemeester, wordt
het woord verleend aen den heer Verwilghen, voorzitter
der kommissie gelast met de regeling en ’t bestuer onzer
graentnarkl, welke heer in eene geïmproviseerde aenspraek
zich volgender wyze uitdrukt
Mynheeren, de kommissie onzer graenmarkt heeft gc-
radig gevonden van op heden eene algemeene vergadering
te houden ten einde, niet alleen de brouwers, stokers, en
bakkers, maer alle burgers die belang stellen in den bloei
onzer Graentnarkl, aen le moedigen om zoo veel inogelyk
hunne medewerking te leenen tot den voorspoed dezer
markt. Inderdaed, de gracnmarkt moet wel zekei als eene
der belangryksle inriglingen onzer stad gehouden worden.
Vroeger was eene associatie gevormd ten kapitale van
16,000 franks door derzelver zorgen wierden omzend
brieven gedrukt, en de larfdbouwersen kooplieden wierden
uitgenoodigd, de eersten om hun graen ter markt te stellen,
de anderen om hunnen aenkoop in onze stad te doen. En
om des te zekerder in hare poogingen te gelukken, be-
paelde zich de associatie niet by de aenvracg gerigl tot de
landbouwers en kooplieden, moer ze noodigde ook stads
ingezetenen uit, namelyk de bakkers, de brouwers en an
dere belanghebbenden om insgelyks het hunne hy te dra
gen tolden aengroei der nieuw ingerigte graenmarkt.
Echter toen, MM.,gelyk nu, had men by den wekelykschen
marktdag moeijelykhedcn te beslryden, moeijelykheden die
uil verscheidene oorzaken ontstonden. Vooreerst deden de
burgers opmerken dat de kommissie te vroegtydig graen
aenkocht. Om de burgers dan in dit punt regt te doen,
wierd er voorgenomen dat de kommissie voortaen maer ge
kocht zou hebben na dal alle anderen ttlrcê waren be
diend, en daerenboven liet dezelve hare aengekoebte gra
nen over aen ai wie liet beliefde. Zoo wierd deze eerste
tnoeijelykheid weggenomen en de markt begon allengskens
aen te groeijen.
Het nieuwe sfadsbestuer, Mynheeren, gezien dien eer
sten goeden uitslag, heeft het g'-oote belang begrepen die
eene w'ekëlyksche graenmarkt voor de stad aenbiedl. Daer-
om heeft hel hy dcszelfs heroprigting nieuwe middelen be-
raetnd om meer dan ooit, gemak le geven cq non den koo
per èn aen den verkooper. Het heeft, ten eersten, T stand-
regl afgescbafl, ten tweeden een korps arbeiders ingerigt
en ten derden, eene kommissie van toezigl of surveillance
benoemd. En nieltegeuslaende bet reeds gevorderde jaer
getyde, is er nog eene zekere hoeveelheid graen ter markt
gekomen en verkocht geweest. Do' h heel anders is bet nu
gelegen; de landbouwer heeft nog zyn graen te dcrschcn
en de burger moet nog zynen voorraed opdoen. Het oogen
blik is dan nu gekomen op ’t welk de middelen behooren
le worden genomen ten einde onze graenmarkt op eenen
goeden voet kunne ingerigt worden. Dacrioe, geloof ik, is’l
vooreerst eene noodz.akelykheid van, door omzendbrieven of
ttttderzins, zoo vele ruchtbaerhoid te geven als inogelyk aen
de beslnitselen die wy desaengaende nemen zullen en van.
len anderen, de heeren brouwers en bakkers aen to be
velen van huunen voorraed van graen lor onze, markt Ie
koopen. AVaerschynlyk bestaen er oog andere middelen
om den bloei onzer graenmarkt le bespoedigen daerom
gevca wy nu T woord aen de andere leden omdat zy ook
hunne aenmerkingen aen de vergadering zoutleh voor
dragen.
De heer Vandenbussche spreekt vervolgens en doet uit-
schynen dal Dixmude in der waerheid de best gelegene
plants is voor het houden eener wekelyksche gracnmarkt.
Door zyne ligging, zegt hy, is Dixmude de sleutel van
keurnambacht, van de streek van T sucrioen Dixmude is
daerenboven als liet ware T bindingsleeken tusschen den
verkooper en den verbruiker; het is hel middenpunt door
600,000 Ir., alhoewel de granen op dit tydslip leeg in
prys stonden. Dit inaekt dus daeromtrenl 20,000 hekto-
lilcrs by jare. En wil daeruit opmerken, Myulieeren, dat
de beweging die de verkooji van dit graen in onze stad
met zich medebragt, ten eersten, hoogst voordeelig was
voor de algemeenheid der neeringdoeners, zoo als been
houwers, bakkers, herbergiers, enz... en ten tweeden was
ze niet minder voordeelig voor de brouwers en bakkers.
Wil ook niet gelooven dal de Kommissie der graenmarkt
alstoen liet meeslendeel van het le koop gestelde graen
voor eigene rekening aenkocht, neen de Kommissie heeft
in den tyd, in T geheel, op onze markt tusschen acht en
negen duist hektolilers graen gekocht, en boven de vyflig
duist hektolilers, dus de 5/G gedeelten, zyn aen andere
verbruikers verkocht geworden. Maer waerdoor is toen de
markt te niet gegaen? Ziehier het standgeld dal door de
stad gcéischi wierd, had groote moeijelykheden doen ont
staen zoo was 'l dal de landbouwers, om geen standgeld
te moeten betalen, bun graen by 'l inkomen van stad in
de Jierbclgen losten en ervan maer een of twee zakken
lor markt stelden om alzoo het standgeld te vermyden.
Dat de markt dus op die wyze moest te niet gacn, is iets
wat ligt begrepen wordt. Er wierd dies ten gevolge het
Stadsbestuur verzocht om ’t standgeld op de graenmarkt
af te schallen, maer T Sladsbestuer gaf ten antwoord dal dit
regt, gedurende voormeld tydslip van 5 1/2 jaren, by de
24 honderd fracks hail opgebragt en diet om die reden het
zelve niet afgeschaft zou hebben. Echter, is deze opbrengst
van jaer tot jaer verminderd, zoodanig dal hel enkel nog
beliep in hel jaer 1865 van 10 lol 15 franks. En daerom,
Mynheeren, hebben wy, zoohaest wy aen 'l bestuer geko
men zyn, dit regt afgeschafl en liever andere en voordeeli-
ger middelen betracht. ’T is alzoo dat nu <!e Kommissie,
ten einde onze graenmarkt weder in te rigten, de brou
wers, bakkers en alle Irelanghcbbenden vriendelyk ver
zoekt van voortaen hunne provisie van graen op onze
markt te koopen. Hel Sladsbestuer kan immers niets doen
zonder ondersteuning, en 'l is die ondersteuning die wy
u heden komen vragen. Vooral nu, met den yrerweg,
biedt de gelegenheid zich voor ’t op nieuw iurigten onzer
graenmarkt veel schooner aen dan by derzelver eerste
inrigting. De uren der wekelyksche markt zyn immers zoo
geschikt en vastgesteld, dat de expeditie ten allen lyde en
heel gemakkelyk geschieden kan, de havermarkt begin
nende om 9 ure, de sucrioenmarkt om 10 ure met de
aenkomsl van *1 konvooi, en de tarwemarkt om 11 ure.
Aengezien ook de trein van Lichtervelde vertrekt om
12 1/2 ure, kunnen de kooplieden met dit laelste konvooi
hunne granen aenstonds verzenden.
De heer Ghyselen dei t opmerken dat, sinds eenigen tyd,
hel 'l gebruik geworden is van ’t graen by 't gewigt te
verkoopen, en hy stelt voor dat er'voor de belanghebben
den eene wcegschael op de markt geplaetst zou worden,
ten einde le voldoen aen den wctisch van koopers en
verkoopers.
De heer Verwilghen zegt daer nota van te zullen hou
den en geeft tevens zyn verlangen te kennen opdat aen
voormeld besluit de meeste ruchtbaerhcid zoude ge
geven worden.
De heer Rob. Vanwoumcn gelooft dat het beter en voor-
dceliger ware van eerder de kooplieden dan de verkoopers
te bewilligen om naer onze graenmarkt te komen, on Stelt
voor dat eene premie zou gegeven worden om konknrreutie
te maken onder de koopliedenhy verzoekt ten 2" dal de
landbouwer die zyn graen ter markt brengt, van alle onkos
ten vry zou zyn; ten derden, dat de dienstdoende arbeiders
der graenmarkt door de stad zouden betaeld worden; ten
vierden dat er geen lakt op ’l lossen van T graen zou be
staen, en ten vyfden dat, zoo als op de gracnmarklen
van Brussel, Antwerpen, enz., er een opziener zou aenge
sleld worden om de zakken op uer en plaets te doen be
stellen en dat, indien er voor de verzending geene wagons
in gereedheid zouden zyn, dat alsdan, onder de verant-
woordelyklieid van den opziener, het graen in een enlrcpól
gelegd zoude worden.
De heer Verwilghen ondersteunt het voorstel van den
heer Rob. Vanwoutnen voor wal aengaei dat de landbou
wer by zyne komst met graen in stad vry zou zyn van alle
kosten, tot zoo ver nogtans dat hy geene andere kosten
heeft dan deze die hy zich zelven wel wil aendoen. Verders
vindt hy bet hoogst noodzukelyk dol er eene ernstige waer-
Nov.
5 a 18 50
15 a 12 25
-a 12 50
a 15 -
