r
I
M
I
f
I
I
- ii’
I
cr .ia tosa
deiwys
aenzieu
Wy
het We
gio dez
wy het
schu i v<
voor et
siaendt
eenigei
getal z;
vermin
vers als
negen
soonei
gedold
negen,
eene v
der Sci
p.aor <1
dag g
Wy
naer de
stad, ei
den Yst
Die vro
was’t I
oorzael
zag er i
wy ons
de oogf
voorby
liaer ve
zegde z
umae
Ik g
liaer fyi
klok III
kelyketi
want hi
is niet
geroep»
Ik be
voet, Ji
leden, e
spreker
maer e
zy benii
merkte
wensch
van wei
Toon
waren
bemerk
oogen I
ik gerat
schryve
overled
van eei
zoo da
niet ui
school i
eenvoiK
I met eei
gehad.
Zieda
van Me»
de zake
beschot
arme is
fen kan
|Kj i
verdienen veroordeeld te zyn het ligt zich op J ziglens de Encycliek
legen onze Bisschoppen die ons zeggen dat w;
onze Constitutie mogen en moeten getrouw bly- j
ven, met een wooid, bet geelt zich uil voor meer i
katholyk te zyn dan de bisschoppen dan de I
Paus zelve
Wy willen daeruil niet besluiten dat hel Week-
vei van daer; onze konfrater is
hel niet, wy zyn daer overtuigd van, maer hel
blailje is by wylen zoo kleingeestig, zoo dom, dat
alwie zynè vyf zinnen heeft, moet uitroepen Heer,
vergeef hel hem want hy weel niet wal by doel.
Graef de’Meulenaere, zaliger, onil-goevernenr
van Weslvlaenderen, tras gewoon te zeggen wan
neer hy van onze oud-heeren eu meesters sprak
Hel zyn me mannen die oirbesliieidyk zyn Ik
die mannen die niets hebben geleerd uieltegen-
staende de wreede les «elke zy hy onze laetste
kiezingen hebben gekregen
Zie maei liever de dwaze poogingen die zy in
’t werk leggen om weêr aen hel gezag te geraken,
daertoe alle kleine middelkens gebruikende om
alzoo de goede burgers die zy niet hebben nagela
ten gedurende bun armmoedig besttier te kwellen,
thans door valsclie beloften tol zich te trekken. Ze
zien niet, zy noch liunnedupen, dat, met zich te wil
len van allés afzonderen, met vergaringen en socië
teiten onder hen alleen op te regten. zy zich daer-
doorvan
wen van
dig maken.
I tó
Het II eekblad beschuldigde over eenige dagen
de klerikale bladen van den gcestes-vooruitgang
vyandig te zyn, om dat wy en onze konfraters der i
kalholyke drukpers het tooneel over hel algemeen I
bestryden. En hierby loonde het bladie zich
scrupuleus Ja„ |leI 2ich 1001|l op.
- --
II.
Wy hebben gezegd dat de Pauzelyke Encycliek
eigenlijk niet nieuws bevat, aengezien al hetgeen
in" dezelve voorkomt, alreeds vroeger door Z. II.
Pins IX en zyne voorgangers is veroordeeld ge
worden. Datgene immers wal in den pauzelykéu
O u.e.ulbnel U le/.en «M «»P<™ zekere eeybe-
den die mol onze Giondwel m veroano siae-.i,
staet insgelvks te lezen in de Encycliek van Paus
Gregorius, XVI. Hewel, de kardinael-aertsbisschop
van Mechelen en al de bisschoppen van Belgie
hebben toen ter tyde veiklaerd dat men onze Con
stitutie ten vollen en in alles getrouw kan blyven
en meteenen een zeer onderdanig kind zyn van de
II. Kerk. En thans dal Z. IL Pins IX in zyne
Encycliek nopens zekere vryheden maer herhaell
helpeen zvn voorganger Gregorius X\I gezegd
heeft, verklaren de kalholyke dagbladen allen een-
nariglyk dat de Encycliek van Pius IX niets aen
onzen toestand verandert en wy even als te voren
onze Constitutie zoo getrouw mogen en moeten
naleven als ooit. En onze bisschoppen protestee-
ren tegen dit gezegde niet wat meer is, zy
STEMMEN TEN VOLLEN IN ONZE MANIER VAN ZIEN.
lil.
Maer, hoe wonderlyk I het Weekblad, dat ons
zoo dikwyls voor te scrupuleus heeft gehouden,
is nn al op eens scrupuleuzer geworden dan de
Bisschoppen zelve. Ge ziet er verbaesd uit,
goede 'lezer, maer T is noglhaus zoo. En lol
prent’Eén kalhvlyk dagblad van Parys, Le Monde
en een vermaerde kalholyke schryver, Grael Duval
de Beaulieu, verklaren dal, voor «al hun betreft,
zv de vrylieid van het kwade in t geheel niet
zouden gedongen, alhoewel de Paus liet meer ra
tioneel vindt van de vrybeid van bel kwade le
dulden naer het voorbeeld van den Zaligmaker,
die toelael dat, onder andere, om een voorbeeld
aen te halen, twee goddeloozen te Leuven onge
straft zyn IL Lichaem en Bloed op de wraekroe-
pendslë wyze onleeren. Hewel, wy zyn verwonderd
dat de goede God die heiligschenders te Leuven
niet op heeler daed heelt gestrall en misschien
hebt gy ook by ii-zelven gezegd, goede lezer, toen
ge hel omstandig verh iel dier beiiigscbeudeiy ui
ons Supplement van zondag leesdel ware ik de
Liefde zelve wordt geheeten, en wat gy niet kunt
verdiagen, goede lezei, dat verdraegl onze liel'de-
ryke Verlosser. En waerom? Omdat hy uil liefde
voor den menseb lol zyueti laetsien druppel bloed
vergoten heelt, en hy den meusch maer tegen wil
en dank kan straffen. Eu zoo ook bemint de Kerk
hare kinderen. Och! wy hewyzen bel in ons eerste
artikel De Kerk is eene zachtaerdige moeder, en
die Haer versmaedt na Haer gekend te hebben, is
een grof oudaukbaer rnenscii om mets meer’ le
zeggen.
van den Paus. Hewel, wy
v i waren alsdan van gedacht hel bl.idje le antwoorden,
maerjuist ontbrak ons op dat oogeublik den lyd daer-
toe. Nu, wy zullen thans een woordje over de loo-
I Deelkwestie zeggen. Hel H eekblad mag wel ons ge
dacht daeiover kennen.
Hoor, konfrater, in princiep veroordeelen wy
het theater niet, maer wy zyn geene voorstaenderser
van. En waerom? Om'dat, in het algemeen, de he-
dendaegsc.he theaterstukken de orjdeugd verheffen
en de onzedelykheid schaemleloos eene» troon op-
rigten; maer wil dat zeggen dat wy alle tooneel-
stukken veroordeelen? in ’l geheel niet. In meest
al de kollegien en pensionnaten viert men de prys-
deeling door hel geven van een tooneelstirkje; wy
zyn daer niet tegen, integendeel; wy gelooven dat
onze ingezetenen het ons zells lol geene griel kun
nen maken de sclioorre kunsten niet allyd, voor
,.„,.hülornil zooveel het in onze magt was, aengemoedigd te
zal er by voegen: En ze zyn me met 1^%^" hebben. Tol preufHeeft men wel ooit byons
moeten aendnngen om onze medehulp le bekomen
wanneer er kwestie was van zang, muziek ui loi
terkunde? Wy zyn dus ook niet tegen hel tooneel
wanneer destukken die op het theater worden ge
speeld niet immorael zyn of de ongodsdienstigheid
als eene deugd verheffen. Nog meer dragen al
onze redervkers gilden den stempel niet van een
godsdienstig karakter, hetgeen bediedl dat de
stichters derzelvemenseben waren die bel eekbiad,
waren die heden nog inleven, voor vyandenvan deu
geesles-vooruilgangafscbilderen zon? Wat wil tzeg-
een inderdaed sociëteit Am morgen niet, sociëteit
langsom meer de achlmg en het vertroi - j g Welke zy„ d(J zinnebeel-
hel grootste deel der ingezetenen onweer- I sofieteil? Zyn hel niet echt
■Oïir in iK.ogMh.l.eMeR v10 I
waervan de vier vyhlen hunner aenhangers tot j
zelfs de bediedenis van ’t wooid niet kennen, ’k late
varen van er de princiepen van te kunnen waer- j
deereu, geleiden zy die brave jongens, net als of 7e|\k zinnebeeld, dewyl bet den Zaligmaker aen
’i eene kudde schapen ware, tol eenen onvermyde- ,J, W«* «/.It Ï.V' Jó-n. W' pekhlnd hfti
lyken val. Die arme onnoozelaers, die zich voorge- i
ven politieke mannen te zyn van de eerste soort, I
■zvn noch min noch meer Breynisten; want, als 1
bun afgodsbeeld M. Debreyne bel in zyne oude
dagen eeus in den bol moest krygen van tot de
onafhaukelyke oi kalholyke party over te gaen
als de dmèel oud is wordt hy hermiel! dan
gen, in koor hel refrein zingende van
J ai portage sa gloire et sa puissance,
Je veux aussi parlager ses malheurs.
Maer alreeds begint bet klaer te worden
hunne i
oogeri te openen en dië eindelyk den draed zien
- gespannen heelt, ge
bet vermaerde banket van 4 man op
- - i en waervan 20 water in hue-
«yn gemengd hebben, hetgeen
Hoor, het is bewezen dal de konfrater juist geen
arend is op het politiek terrein. En in zyne een
voudigheid ledeneert de goede bloed op deze wyze
oen ik jong was zegt by, ging ik liever spden
dan naer de school, en, als meu zoo doet, zegt de
meester, blyft men dom, eene waerheid waervan ik
nog a tamelyk dikwyls hewyzen heb gegeven. Nu
waie het verpligtend onderwys in gang geweest in
mynentyd, dal is ware de garde^ha^X
i komen om my forcément naer de school te leirfen
j Spe e° glflg’ dan zou ‘k ,iel spelen wel lig.
'telyk moe geweest zyn en ’k zou thans ook wat
1 v°o( het verpligtend on-
IV.
Welnu, datgene wat het dagblad Le Monde doet
on Graef Duval de Beaulieu, dat is zeggen zoo als
gy van de goede God mtssebieu gezegd hebt, beste
lezer dal is zeggen dal de kerk de slechten te
veel bemint, dal zy, met een woord, te goedaerdie
is. En wal doel bet Weekblad? Het beroept zich
op de verklaring van Le Monde en van Graef Duval
de Beaulieu om le bewyjeo dat de Paus te streng
handelt, dat Z. H. vryheden veroordeelt die met
I
sociëteit Nu morgen niet'! Is het niet tie 11. Barba
ra, wier albeeklsel thans nog in de zael van het
theater prykt? Welk is liet zinnebeeld dei sociëteit
H. Kruis scherp d'uer? Is hel niet weerom een echt
i T kruis voorstelt? Wal wilt gy dan, Weekblad, liet
i ons, klerikale», zoo als gy ons noemt, lol eene grief
maken den geestes vooiuitgang vyandig le zyn?....
Hewel, voeren onze rederykers maelschappyen
stukken ten tooneele die de onzedigheid niet ten
toon spreiden, ol den kalliolyken godsdienst niet
op de eene ofamieie wyze hatelyk doen voorko
men wv vragen het ti, konfrater. waerom zouden
it o ii - «eveu uier
stukken? 1 Iet waie wel zeker ongegrond; en voor
hoe scrupuleus gy ons mogt houden, toch zullen
wy hel nooit zooveel zyn als gy, konlrater, laet
toe dat wy het u zeggen, want «y veroordeelen
de I auzelyke Encycliek met omdat ze le vryziu-
mg spreekt iels wal gy noglans doet. Eu’ wy
zullen daereuboveii nog hel gevoelen der meest
godvruchtige heden met inroepen tegen het too-
neel, iets wal gy doet wanneer gy de gevoelens in-
roept van het kaiholyk blad le Monde en van gracf
zendbiief BeaU leu ltgen deu patuetyken Om-
py ziet dus wel, konfrater, dat wyniet stelsel.na-
Jyk te werk gaeu. Nog eens, wy pryzen het too
neel aen geene lieden aen als eene school van
godsdienstige zedcleer en vooral aen jonge lieden
met die met cle wereldsche grondregels niet bekend
zyn maer wy veroordeelen maer de tooneelsluk-
ken die onzedelgk eu ongodsdienstig zyn. En liet
zelfde zeggen «y voor wal het lezen ’van romans
Voldoet die verklaring u, konfrater? Wy ver
wachten een antwoord, want gy loopt zoover met
uwe liefde voorden geest des vooruitgang#, dat men
baestzou gelooven dal, buiten deu kieingeestigen
n.dakteur van (Weekblad, die nooit iets gedaen
heeft, gelooven wy, in voordeele der schoone kun
sten, niemand zich aen schoone kunsten verslaet.
--- in
tangen, daer zyn er al die beginnen de
van den stuk die men hun
luige hietvan I
24 ingeschrevenen
tien liberalen v
nog al iels zeggen wilt.
Och! myubeeren aristokraten, uw doorreten en
vermolmd gezag vervalt van dag tot dag, en ’t rs
bet geval om un te roepen wy naderen hel begin
van bet code. De goede buigeis die gy in uwen
tyd, verblind door hoogmoed, zoo liefdadig wislel
te verachten, komen in groote meerderheid naer
de stembus toe, wanneer er kwestie wordt te kie
zen voor een man van ’t volk; zy beginnen hunnen
jdigt te kennen, dank zy het onderwys dal hier
algemeen ouder al de klassen der Samenleving is
verspreid, en zy zuilen er by lyd eu gelegenheid
gebruik van maken, wees er zeker van, om man
nen te kiezen die noch trotsch noch overheer-
schend zuilen zyn, maer mannen van huns gelyke,
mannen uit hunne eigene rangen, met een woord’
mannen die de noodweujdighedeu en de gewoonten
van de ingezetenen goed kennen. Uwe beloften
zullen hun niet meei veileiden, want uwe antece
denten hun le zeer bekend (experiencia docet)
en ten bekwamen tyde zullen zy zich herimiereu
dal gy hel heden als vroeger en allyd zuil wezen
namely k
J.annen die niet te besturen noch te verbeteren zyl
Een OxNafhankelvke berger.
Be J
zeer
Die i
vrouw
"orden
haer he
lol den
Gister
I'Crnome
de berae
- M.
meesier t
- De
Dowieken
Lndisten,
Pzetten.
Ze zy t: niet te besturen ssoeh te verbeteren I
Ome gevoelens nopens Eset Tooneel.
Wvet £e wmhmi het WEE84S8S.A!» xso
voor het Verpligteiid OuJerwys is f
heilige bisschoppen die dien stoel hebben bezeten De
tegenwoordige bisschop ,s lla eenige maenden gevan,
moeten vlugien naer Domen Iialjaensche vrybeid n"
Gedurende onzen déjeuner of niichlen.naeltyd geraeklen wy
m twist nier eenige picmontesche officieren die den Paus op
eene bolle en boogsl onreglveerdige wyze aenrandden, en
daerby hielden sraen dat de gansche bevolking van ’iko-
ningryk Napels rot en bedorven was. Wy hoorden er vele
armen en doiumen praet; wy zeiden hen wal harde waer
beden en stapten naer de statie om naer Pompeija te rei
zen. K weel niet of gy ooit van Pompeija hebt boeren
spreken; er bestact m.er eene dusdanige stad op de we
reld en T is er zeker ee.ic van de knrieuste welke men
VHiden^kan. Ziel hier in korle woorden wal Pompeija is
tJaer PJ van onzen Zaligmaker w as Pompeija eene heiden-
sche stad van 20 to 50 duizend zielen, waer vele ryke lie
den van ’i oude en wulpsche Romen bun zomeikwartier
kwamen overbrengeu uit oorzaek van de zoele lucht die
erallyd heeischl en van de rykdommen welke den grond
overladen, zoo als ik u hier booger schreef,want Pom- i
peij t staet op den weg van Napels naer Cava.
f H ordt voorlgezet.) i
j 1 1 1-1
LrUI I CI l
