I I N" 8. Negentiende jaer. Zondag, De Troonrede von Keizer Napoleon HI. 49 February 1865. udder.. schen en ge- ster sieur ^ns Rostll nkoers en de s moe- al cm 1 stam, wanot Jem in iseype, 4 aen te is op anten. ig fen ÊRT, iek. I Voorzeker, als alles nu niet om ter best gaet in de beste der werelden, zal zulks aen keizer Napo leon niet moeten loegeschreven worden. Wy wacht ten met een brandend ongeduld de uitspraek over den politieker» toestand in Frankryk en Itaelje, van dien grooten man af, en alhoewel wy gemeend hebben in de keizerlyke redevoering iels sterker afgeteekend te zullen zien, dan toch verschilt de grond derzelve niet veel met de gedachte die wy ons nopens dezelve hadden voorgesteld. Wy verwachtten er ons immers aen dat Napo leon een woordeke gesproken zoude hebben over depauselyke Encycliek alsook over het incident met ’s Keizers goevernemenl, waerloe de Nuntius, Mgr. Chigi, gelegenheid had gegeven. Echter rept de°Keizer in zyne troonrede daer geen woordeke over. Misschien oordeelde hy het te zeer gewaegd, zoo maer met volle borst tegen de weer te stooten. Hoe het zy, heeft Napoleon over de godsdienstige kwestie in byzondere niet gesproken, toch heelt hy dezelve over hel algemeen behandeld. En dat komt ten slotte op hetzelfde uit. Zoo dal de lezing van het keizerlyk factum in T minste niet onze verwondering heeft gaende gemaekt. Maer zien wy wal nieuws Napoleon zoo al aen Europa meldt. Dal wy voor nu de keizerlyke rede niet heel breedvoerig behandelen zullen, hoeft niet gezegd te worden, daer wy denken in ons nummer van donderdag erop terug te keeren. Althans, zie hier wat de Keizer zegt, sprekende over Itaelje Ik heb, zegt hy, de oplossing van eene moei- jelyke kwestie mogelyk willen maken. De over- eeokomst van 15° September bekrachtigd twee groote princiepen, le welen, de bevestiging van hel nieuwe koninkryk llaelie en de onafhanke- liet gold dus wcêr de zaek der vryheid van on derwys. Wy voor ons zyn van meening dat de Staet maer lusschenkomen moet in <ie noodwendigheden «Ier gemeente voor zoo veel als de noodzakelijkheid zich datrloe gevoelen doel. Zoo deuken ook in de Kamer MM. Bodenbach. Dumorlier, DeTheux, enz. M. ilymans integendeel is van een heel ander ge dacht. Ileljoodke zon willen dat de Kamer maer seflens eene som van twaelf miljoen franks stem men zonde om alzoo hel onderwys der arme kin deren dat betaeld wordt door de ingezetenen van iedere gemeente, in handen (e stellen van hel goe- vernement. En daerby zon hel joodke nog hel on derwys voor alle werkmanskinderen verpliglend willen. Ziedaer de thesis van M. Hymans. Maer, óf M. Hymans moei alsdan de’vrj/e lagere scholen willen afschaflen en dat zou anti-con- stilutionneel zyn óf hy moet een doodelyken oorlog willen legen de vrye scholen. En wie is ’t die dien oorlog tegen de vrye scholen voeren zou? Het zou de Staet zyn, de Slaet die maer de aenge- stelde is van hel volk met last van deszelfs belan gen met de meeste zorg en neersl voor le slaen hel zou de Slael zyn die, volgens M. Hymans, de alleenbeerscher van ’t land zoude moeten worden en aen den arme’l order geven van zvn kind naer de Stads school en uiel naer de school le zenden waer hel den vader behaegt zyn kind te doen on- derwyzen. IndeSlaels lagere scholen zoude alle godsdienstig onderwys uitgesloten worden; het godsdienstig onderwys zou dus geen deel maken van he.1 programma Jvan onderwys welk er door de zorgen van T goevernemenl en niet door de ze der gemeente gegeven zoude woiden, en zoo zou de vader van het arme kind, altoos volgens M. Hymans, de vryheid moeien ontnomen worden van zyn kind te zenden waer bet hem belieft, of beier waer het hem denkt dat hy, als vader en als ka- thoiyk geloovige, zyn kind zenden moet. Dal meer is, van den eenen kant, zon een liberaler gemeen- le-besluer den arme verbieden van zyn kind ter school te zenden waer de priester ingang heeft en, van den anderen kanl, zou hy dien arme dwingen zyn kind naer de gemeente-school te zenden al- waer de priester zoude uitgesloten zyn, zoo dal ten slolte de vader tevens hel regt zou ontnomen wor den van zeil en te huis zyn kind te onderwyzen. Dit laetste krachtens hel onderwys dat verpliglend zou zyn voor den armen!.... Hewel, wat zegt gy nu van de vryheidslicfde van M. Ilymans? En dal heet men uogtans liberael zyn. Ja, liberael zyn in den schyn of met den naem, zoo als Mgr. Dupauloup het zegde iu hel Kongres van Mechelen, maer liberaler zyn met de daed, dat is vyand zyn der vryheid overal waer die niet strekt lot het bereiken van hun ongodsdienstig doelwit, hetwelk namelyk bestaet in de verbastering van alle katholyke en godsdienstige gevoelens by den burger en den werkman. Zoo is ,M. Hymans libe rael, zoo zyn ’t al de liberaters. hel nieuwe koninkryk Itaelje lykheid van den H. Stoel. Ziedaer iets wat vooreerst moeijelyk, om niet le zeggen onraogelyk kan aengenomeu worden. Wel- lioe, de bevestiging van hel koninkryk Itaelje, dat op geweld en rooi, op de miskenning van alle na- tuerlyk en goddelyk regt is gesteund, bekrachtigd eeu ZELFDE GROOT PRINCIEP met de onafhau- kelykheid van den H. Stoel, welke gesteund is op het regt van wettelykheid en eigendom, dal regt welk na den godsdienst de vooruaemsle grondves ten is waerop de Samenleving is berustende!... t Maer ’t is, óf zich zelven illusie maken over eene zaek welke onregtveerdig is en die men regt- veerdig maken wil, óf T is de wereld willen bedrie gen. Verder Door dien akt van vaderlandsliefde, zegt de Keizer. wy zullen zeggen door dien akt van gewelddadigen roof heeft Itaejle zich definitievelyk ingerigl en zich ter zellder tyde verzoend met hel katholycismns; het verbindt zich de onafhankelykheid van den H. Stoel le eerbiedigen, de grenzen der Rorncinsche Stalen le beschermen, en laet ons aldus toe onze troe- pen terug te trekken. Het pauslykè grondgebied, krachtvol ingerigl, ziet zyn beslaen gewaerborgd door een verdrag welk beide goevernemenlen plegtig verbindt. De Conventie van 15 seplem- ber is dus geen oorlogswapen, maer een werk van vrede en verzoening. Genoeg, want T is om er den adem hy te verlie zen. Nimmer hebben wy iets gelezen dal meer onwaerheden en tegenstrydigheden beval dan de boven aengehaelde regelen. Verklaren wy ons nader Keizer Napoleon ziet in de inrigling van het koninkryk Itaelje niets dan een akt van zuivere vaderlandsliefde. Maer is het dan ook een akt van vaderlandslielde wanneer ik, by voorbeeld, begee- rig naer hel goed van mynen gebeur, zoude uit roepen Dit huis heeft myn gebuer niet noodig; het is groot genoeg om tol huisvesting te dienen aen tien familien en hy, jongman, hy gebruikt het De Justicie beeft uitspraek gedaen in de zaek der twee heiligschenders van Leuven; ze heeft namenllyk beslist dal er voor misdaden var? dien aerd geene reden lol vervolging bestaet. Wy zullen ons tegen die regterlyke uitspraek niet verzettenalleenlyk zullen wy ons diesaen- gaende eenige bemerkingen veroorloovcn. Vooreerst stippen wy eeo feil aen dat niet in Belgie maer in het prolesianlsche Amerika heeft plaets gehad. Het was te New-Orleans. Twee soldaten, G. Es trella en J. Fornasa, namen het besluit van eene kerk le gaen bestelen. En dit voornemen voerden ze uit op 8“ Maert van het velleden jaer. Wanneer de koster ’s anderendaegs de kerk opende, vond hy eenige offerblokken en het taber nakel opengebroken en, aen den voet van het alleen met zyne oude meid. Allo, ik weet een beter middel. Ik kan hel vierde van dit huis voor myne boetiek gebruiken, en in de lielli plaets ik vy! arme huishoudens; en het overige laet ik aen mynen ge buer over. Is dit niet eene schoone zaek? Zoo zul len wv met velen te vieden en gelukkig zyn, en ’k zal die daeti. welke mynen' gehuer^zyne weelde en gemak niet ontnemen zal, een aki van meosch- lieveudheid, van ware, vaderlandsliefde liecten Hewel, dal ware goed geredeneerd, he? Zoo ver- staen het de Socialisten. Welnu, ziedaer ook de redeneering van keizer Napoleon nopens deinrig- ling van hel koninkryk Itaelje. VerderNu beeft Itaelje zich ten vollen ver- zoend met het katholycismns. Waer staet dit geschreven of wie heeft het ge zegd? De Paus? Wel ver van daer; zyn laetste omzendbrief is eene nieuwe proteslatie tegen de woorden die keizer Napoleon zoo even komt uit te spreken. Zoo dus, gaen wy voort. Itaelje verbindt zich de onafhankelykheid van den H. Stoel le eerbiedigen, enz. En in welken zin alsdan de redevoeringen be oordeeld van de italjaenscbe volksvertegenwoor digers Lanza en Pepoli én van den italjaenschen Minister die, nog geene maend geleden, in de Kamer le Turyn zegden dat ze naer Romen zouden getrokken zyn en van die stad hebben bezit geno men om er de definitieve hoofdstad van Itaelje van te maken?... Hel Roomsch grondgebied ziet zyn bestaen gewaerborgd door een verdrag. En zag het niet insgelyks zyn bestaen gewaer borgd door hel verdrag van Villafranca, ,en beeft dal verdrag belet dat Cialdini, aen hel hóófd vau een piemonteesch leger de pauzeiyke troepen te Caslelfidardo vermoord en de Marken en Ombrie aen den Paus gewelddadig heeft ontroofd? «De Conventie van 15 september is een werk van vrede en verzoening. Toen keizer Napoleon zich in 1855 te Bordeaux bevond, riep hy uit Hel Keizerryk is de vrede, en het jaer nadien verklaerde hy den oorlog aen Ruslafid Dit alles is maer om te zeggen dat het diskoers van keizer Napoleon evenveel beduidt als hadde hy niet gesproken, en wy ons tegenover eene toe komst bevinden waervan niemand zal verklaren wat ze eigenliyk inhoudt. -- Hel is nog al belangryk te welen wat M. Hy mans zoo al uitgekraernd heeft in de zitting der Kamer van zaterdag laelsl.Wy waren van meening daer een woordje over le reppen in ons nummer van donderdag, maer de plaets ontbrak er ons toe ergó, een bewys dal ons zondagsch Supplement enontbeerlyk is geworden voor onze ingeschreve nen op het Uoterkuipje. Nu dan, in deze zitting was er kwestie vooreerst van den kiescyns. M. De Theux vraegde of ook de bygevoegde centiemen die door de koulribuabelen in de provintie- en gemeen tekas worden gestort, den vereischlen cyns helpen uilmaken om kiesbaer te worden voor den Senaet. Indien hel zoo is, zegde de vertegenwoordiger van Hasselt en ’t is zoo dan zou de lyst der kies baren voor den Senaet herzien moeten worden, want, volgens de wel, kunnen de opcentiemen niet gelden wanneer hel den cyns betreft vereischl om kiesbaer le worden voor den Senaet. Op deze zoo gegronde als billyke vracg heeft de minister geantwoord dat eene kommissie benoemd zal worden om zonder uitstel over le gaen tot het onderzoek dier zaek. Hierna was ’t dal een voorstel tot beraedslaging wierd voorgedragen, vragende namenllyk eeu bui tengewoon krediet van een miljoen franks tot het bouwen en meubeleren van schoollokalen. 11 ii ti in- 1 1 2 41 5 44 1 C5 ru. 10 75 10 75 It 50 12 50 8 50 i a 3 a BEKENDMAKINGEN'. 15 el. <len drukregel. CuniiEL VVilsendyksliaet, N“ 14. Voor elk nfzonclerlyk mer, 12-ccnluiieu. eb. 59 75 25 58 eb. a 25 a •- a 1G a a- a- INSCHRYVINGS PHYS. Buiten stad, 4» franks. )lel Suppl. fi llel Boterkuipje versc.liynt den Donderdag in geheel blad enden Zondag iu half blad. Zaek der EEeiligschenders van B.euven. iru. 3 t6 50 3 i 11 58 i 9 - i 14 t i i •u. 3 28 50 129. 3- a 27 - a 24 50 a 17 a 15 00 a 24 - 7 5 18 a 9G 50 a 84 50 OE ki/l.'SSËSS. 163. ESymans en de kwestie van het lagere onderwys.

HISTORISCHE KRANTEN

Het Boterkuipje (1846-1871) | 1865 | | pagina 1