J 1
I
L
u'I
w
Ijken
onzer
zelfs
kwae
doch!
huize
groei,
ben
ééns
wee
verve
Verslag
Mynheer en,
■JI
kunne
gestel
tlagbl
voor
voor
hel ge
He
den li
van I-
gedul
hare
bescli
decle i
het gi
vangt
deren
gevar
vryet
TEN
NEN
Te Mechelen is eene Zuster uit het klooster der
Zusters van Liefde aldaer, die er eene bejaerde
dame verzorgt welke alreeds sinds achttien a twin
tig jaren aen eene ongeneeslyke kwael lytll. Dat
daertoe vele zelfopoffering en geduld vereischt
wordt, dient niet gezegd te worden. Ook is T niet
Ie verwonderen dal de Zusters van Liefde overal
liet voorwerp zyn van den meeste» eerbied en ach
ting van T publiek. Doch niet by liet grootste deel
der liberators bestael dit zoo. Daerenlegen, alwie
een kleed van boetveerdigheid draegt dat de men-
schen tol inkeer brengt en by hen den geest van
Geloof en liefde voor het Eeuwige levendiger doet
worden, wordt een voorwerp van haet en vervolging
van wegens die vyauden van den kalholyken
godsdienst.
Onze lezers moeten het zich herinneren hoe de
Overste der Zusters van den Goeden Herder te
Brugge door onze tegenstrevers is behandeld ge
worden. Eene hatelyke beschuldiging wierd legen
haer ingebragl door eene dochter, vroeger in
dienst in een huis van ontucht, en, zonder verder
onderzoek, wierd de eerweerde religieuze, op de
beschuldiging dier eerlooze dochterin haer
klooster aengehouden en voorloopig naer hel ge
vang geleidt alw.ier ze omtrent ui ie niaenden is
moeten veiblyven lol dat eindelyk, niets tegen haer
Hel Weekblad vraegt wat men denken moet van
rnannenjdie, zoo als de klerrkalen en zeker ook
zoo als de bisschoppen zoo huilen om dat de
kerkfabrieken, door de nieuwe wet, aen toezigl
zullen onderworpen worden? Zyn zy wel by hun
gezond verstand, vraegt het Kladje?
Maer waert gy wel by het uwe, konfrater, wan
neer gy deze regelen schreeft, of schreefl gy die
alleen met het kwade inzigt van de waerheid te
vervalschen Weihoe, T zou alleenlyk zyn om de
kerkfabrieken aen toezigl te onderwerpen, dat het
ongodsdienstige Ministerie de wet op hel stoffelyke
der eeredienslen voordraegt? Ziehier, wy zullen u
bewyzen dal het toezigl over de kerkfabrieken niet
ontbreekt
Krachtens de wet van 't jaer 9 wordt de kerk-
ontvanger gekontroleerd door T bureel der kerk
meesters waervan de pastoor deel maekt
De ontvangsten en uitgaven worden gekontro
leerd door den kerkraed waervan de burgemeester
deel maekt
De kerkontvanger moet kwytanlie toonen van
iedere uitgaef die hy in rekening brengt
De kerkrekening door den kerkraed gesloten en
goedgekeurd, wordt naer T gemeenle-huislgezon-
den en aldaer bewaerd
Een tweede afschrift wordt naer T bisdom ge
zonden om er onderzocht te worden.
Hewel, is er daer geen toezigt genoeg? En blykt
hel nu niet dal al de voorstaenders van hel minis
terieel wetsontwerp op de kerkfabrieken, óf dwa-
zerikken óf mannen zyn die stelsclrnatiglvk tegen
den kalholyken godsdienst zyn iogenoinen?
kunnen teekeneo, maer hy moet vooral de llieorie
kennen der bouwkunde, den aerd der bouwstoffen,
derzelver inhoud 'enz. Hel is voor hem
eene allergrootste noodzakelykheid de wetten te
kennen van den hefboom, de kennis van hel ge-
wigt der lucht, de kennis van de uitzetting der lig-
chamen door de hitte, enz., enz., dit alles loege-
pasi op de eene en andere voorwerpen dienstig
voor zyn bedryf. De noodzakelykheid dier leergan
gen in onze Akademie doel zich in onze stad zoo
veel Ie meer gevoelen, daer het niet geloochend
kan worden of de weinige vooruitgang der kunsten
ett wetenschappen in Dixmude is grootendeels te
wyten aen ’t gemis dier leergangen in T openbaer
onderwys, gegeven door de stad.
De heer Vandenbussche eindigt zyn verslag mei
in hetzelve den wensch uit te drukken dal hel Be
stuur der Akademie de viaeg aenveerden zou der
Kommissie van Onderwys, strekkende om die
nieuwe vakken van onderwys, waervan melding
gemaekt is, hy haer programma te voegen.
Wy denken dat hel Best tier der Akademie dit
voorstel op de gunstigste wyze aenveerden zal, des
te meer daer de uitvoering ervan allergemakke-
lykst en de stad er inderdaed een heel ander
aenzien door verkrygen zou, en ook het Beniner
der Akademie zich daerdoor eenen titel zou ver
werven lol den dank en de erkentenis van al de inge
zetenen onzer stad.
Zie nu hier dit verslag
der Kommissie van onderwys nopens de vraeg
gedaen door het Besluer der Akademie en strek
kende om nieuwe vakken van onderwys by haer
programma te voegen.
De kennis van de r/itzetting der ligehamen door de hitte,
I
"J
De
geken
sinds
gen oi
van d
van V
Wy
stuk ii
in der
eenvfl
nomei
ligte
tige v
plaesl
ven w
mag g
fynhe
gelui;
Wy
zien.
Nai
pens
beval
stem
loege
wond
ZOO I
hebbi
niet e
Set
vertoi
zy zel
wnrdi
den k
rondl
sc hui
ik bet
is zoo
bliek,
werk
Zy.
niuzii
geven
moeij
niaels
nogta
van d
voort
uwe t,
uwer
toiler
uitrot
roem
wys
ten s
der a
van by de akademische
nyvcthcids-teekenkuude te voe-
ouze Akademie
eetkamer te samen een soort van zeer hoogen oven von
den, zoo zwart berookt als de kave van een darinkvuer, en
voor dame d'hólel een stokoud wyf die zoo zwart was als
eene gerookte esp en ongelwyfeld door geheel Vlaenderen
voor eene tooveres zou aenzieu zyn geweest, T Gebroken
ilaljaensch dat zy sprak was erger dan hebreeu wsch voor
ons, en nogtans moesten wy ons voor dien naebt genee-
ren dal was immers ’l beste hotel van St.-.Michiels! Wy
deden ons dan ten besten mogelyk verstaen en wal eten
brengen. Onze maeltyd was eenvoudig en palriarcbae) ’lyk
de slreke wat goed brood, een goede bottel wyn en wat
fygen en druiven. Algauw zeiden wy onze gebeden om
daerna seffens in een bedde te klimmen van rond de vyf
voet hoog, dertien voet lang en 7 voel breed. Toen ik daer
lag te kyken, kwam my al met eens de historie te binnen
van Petje Maetbrancke’s reis naer Komen gy weet wel,
van M. den Pastoor van Loo, ten lyde dal by in eenen
oven moest slapen en byna versmachtte. ’k Peize dal Petjes
oven een hötelzal geweest zyn ’lyk het onze, en T manneke
zal het genomen hebben voor eenen oven.
f Wordt voortgezet.)
IB et eene en andere.
aen de Akadeuiien het onderwys der teekenkuude.
Deze wensch van den verbeteringsraed is gemakkelyk
te voldoen in de groote steden, zoo als Brussel, Gent,
Antwerpen en Luik, alwaer men Nyverhcid-scholen heelt
kunnen inrigten nevens de reeds bestaende Akademien;
doch te Brugge heeft de Nyverheid-school maer beginnen
goed te gaen wanneer men een koers van industrieel
onderwys aen dit gesticht gevoegd heeft. Te Ronsselaere
heeft hel Gemeeute-besiuer niets beters gevonden dan vJti
de Teeken-akademie en de Nyverheid-school maer éen en
hetzelfde gesticht te maken. M. Luppens, overtuigd dal
hel onmogelyk is in eene kleine stad eene Teeken-akade
mie eu eene Nyverheid school op te rigten welke de eene
van de andere onafhankelyk zouden zyn, raedt u het
voorbeeld te volgeu vaa hel Gemeenle-besluer van Rotis-
sclaere. Inderdaed, bel onderwys der teekenkuude in onre
Akademie heeft niet voor doelwit onze jongelingen voor
te bereiden tot de scbiklerkunsl, tot de beeldhouw- of
gravuerkunst, maer van er bedrevene werklieden, goede
indtrstrieelen van te makende voortgang der nyverheid
is ep ons tydstip eene gelukkige noodzakelykheid gewor
den; nu.de vooruitgang is niets anders dan hel verslan-
delyk vermogen ten dienste gesteld van liet werk, dan de
toepassing der wetenschap aen de voortbrengselen der
nyverheid. Onder dit opzigl zouden de Dixmndenaren, die
zoo veel aenleg toonen voor het werk, moeten zonder
begoocheling even als zonder ontmoediging, de leemten
gevoelen die in hun onderwys besla en.
Mytiheeren, er is als een voorgevoelen in deze ver-
eeniging dezer twee lakken van onderwys, uialkandcren
eene broederlyke baud Iceuende dal deze twee leer-
JiCiXXf -„agibvi II I r i -wi
De hestnerlyke Kommissie onzer Teeken-akademie on
derwerpt aen uwe goedkeuring het volgend besluit welk zy
in hare vergadering van 9 december 1861 beeft genomen
der Akademie, by welk Je professor van lyn- en bouw- I
kunde is gelast met hel geven, één mael per week, van
mondelinge lessen over die Iwee lakken van onderwys, is
weer in voege gebr.igl
Ten tweeden Er zal een leerkoers van leekenkunst,
toegepasl aen de nyverheid geopend worden;
Ten derden ESn koers van cyfer- en meetkunde, toe
gepast aen de drie koersen van leekenkunst, zal insgelyks
by de Akademie geopend worden.
Uwe Kommissie van
vorderingen le kunnen beslatigeti welke de leerlingen
gedaen hebben in de studie tier teekening van sieraden en
bouwkunde; zy iaet er geern de eer van toekoinen aen hel
vorige Gemeente-bestuer, aen de kundige professoren die
hunnen lyd en moeite geslaglofferd hebben om dezen
uitslag te bekomen, doch vooral aen de belanglooze ver
knochtheid van den Besttier-raed der Akademie. welks
verstandige zorgen veel loegebragt hebben lol den bloei
van deze schoune lakken van onderwys voor de wer
kende klas.
Maer de vooruitgang der nyverheid heeft het hun tol
renen pligl gemaekt bet onderwys der Akademie tn de
zelfde evenredigheid uil te breiden trouwens, hel is
thans niet meer genoeg sierlyk de fraeije krul-linien te
kunnen trekken van eene rozas of van welkdanig ander
sieraed, de regelmatige linien van eenen voorgevel, de
juiste afmetingen van een plan, van eenen profil of door
snede; de werkman moei vooral de theorie kennen der
bouwkunde, den aerd der bouwstoffen, derzelver kubieken
inhoud, enz.hel is daerenhoven uoodig ieis dal al
gemeen aen onze werklieden ontbreekt hel is noodig,
zeg ik, dat zy een devies met nauwkeurigheid kunnen
opmaken zonder dil zal het onderwys der teekenkuude
vakken, onder onze toejuichingen, hunne vruchtbare ver.
eetiiging komen sluitendat de teekenkuude acn het
industrieele onderwys de duizend voortbrengselen harer
samenstellingen, de duizend verscheidenheden harer vor
men byvoere; met een woord, dat de kunst hel blinde
werkluiglyke vervange, en alsdan z.al Dixmude de pkiets
innemen welke haer voorbehouden was onder de nyver-
heid-sieden van België.
.Men zal misschien zeggen dal dit ontwerp eene schitte
rende utopie is; hierop zullen wy antwoorden dit de
uitvoering ervan allergemakkelyksl is. Inderdaed, een
gewoon werkman zal deze of gene wel der nattier
van welke liy dagelyfcs gebruik maekt in zyn werk,
zeer gemakkelyk verslaen; onze Akademie bevindt zich in
eenen bloeijenden toestand en teil een groot getal ieverig»
en leerzuchtige leerlingenvan eenen anderen kam,
zullen wy de onaengcnaeinheid niel hebben ons te moeten
wenden lol tien vreemde mn er, met groote kosten,
professors dezer onderscheidene wetenschappen te gaen
zoeken; want de stad Dixmude bezit mannen die hunne
byzondere kennissen ter beschikking van dit geslicht
zullen willen stellen en zich by de gewooue prolessors
voegen om dil nuttig gedacht le verwezenllyken.
Derhalve hebben wy de eer aen uwe goedkeuring te
onderwerpen het besluit genomen door de Kommissie der
Akademie in bare zitting van 9 december 1861, alsook
duor hel reglement aenveerd door deze kommissie voer
den leergang der cyferkunde.
Uwe Kommissie van onderwys heeft daerenhoven de eer
UEd. den voorstel te doen den Raed der Akademie uit te
iioodigeu om zyn gevoelen le doen kenner, over den voor
stel die u gedaen is van le voegen, by hei program der
akademische leergangen, een koers van natuurkunde len
dienste der werklieden.
De Verslaggever, Dr P. VANDENBUSSCHE.
I—I IIILMUIJ1S-W IU.WIHUI ««.I
g'dyken aen eene school van eerslbeginnenden, alwaer de
omlerwyzer zich zoude bepalen hy het aenleeren van
seboonschryven en de andere leertakken verwaeiloozen
zou. Ite voorstel welke u gedaen is van mondelinge lessen
te geven aen de leerlingen, heeft voor doelwit deze leemte
in het akadenriscb onderwys in le vullen.
Ouder de leerlingen bevinden er zich die later de
metalen zullen bewerken, en die zyn de smeden, blik
slagers, koperslagers, werktuigmakers, enz.; de studie
der eigentlvk gezegde bouwteekenkunde komt voor bén
macr op den tweeden rang, lerwyl bet leekeuett van ge
reedschap machienct) en derzelver gedeelten, zoo als
assen, handvalsels, kussens, draeiwerk, enz., bevat onder
den naem vati ztyceffeci'Ji-trclicrikunde, eene kennis is van
tie grootste noodzakelykheid.
De voorstel die u gedaen is
leergangen een koers van
geu, zal veel hydragen om onze Akademie eene voorname
plaets le doen nemen ouder de gestichten van dien aerd
welke reeds in vele Belgische gemeeaten beslaen.
Een werkman bevindt zich alle dagen in het geval van
te moeten den inhoud, hel gewigt, den omvang, en by
gevolg, den prys der grondstof beslaiigen, welke ge
bruikt moet worden tol hei uilvoeren van een werk, zelfs
vooraleer d« uitvoering ervan te beginnen. Diergelyke zyn
de koelbakken, de brouwketels, de slaugbuizen, droog
bakken, enz., der branderyeu. Welnu, deze werklieden,
niet meer dan zy die belast zyn mei he'. maken van het
plan eener woouiag, zullen geen meer of min voldoend
antwoord kunnen geven wanneer zy by de kunst van le
teekenen, de wetenschap der rekenkunde niel volkomen
bezitten.
’T is met het inzigt van de akademische studiën te
volledigen dat de voorstel van het aenleeren der cyfer- cn
meetkunde toegepast op de bouwkunde en nyverheid, u
gedaen wordt.
Er is eene andere leergang, die uwe. Kommissie van
onderwys volgeern zou zien gelyfd worden in hel program
van bel akademische onderwys't is deze waer men de
-eerste grondbeginselen zoude uitleggen der oatuerkunde,
grondbeginselen die de geringste werkman moei kennen
on: niel op eiken slap dien hy doel in zynen stiel, mis
rekeningen te ontmoeten. Om zulks klaerder le bewyzen,
neemt de Kommissie de vryheid u eenige dezer natuer-
wclleu aen le halen
’T zyn vooreerst de wellen van den hefboom toegepast
op de gewooue samenstelling der balans en der baseul;
De kennis van bet gewigt der lucht toegepast op bet
Ten eersten Hel artikel II van het inriglend reglement j m:,ken van pompen;
lyn-
bewerkstelligd, by voorbeeld, door de smeders wanneer zy
eenen yzeren hoepel passen op den omtrek van een wiel,
door den werkman die een dak, een plate-form, enz.,
bi'fegd mei zink
'T is nog krachtens deze zelfde natuerwet van niizetting
der lucht door de hitte dat de metsers zich moeten wach
ten van le breede schouwpypen te maken, dewelke niet in
l women i evenredigheid zouden zyn met de oppervlakte der haerd-
onderwys acht zich gelukkig de S,P‘!e"’ i“,.''enLxy ‘,e karaerS wi!'en
.„..ii,.. .iï i...,..i.7...„„ rook; eenige kennissen over de warmte-en luchlmelers,
kleine maehierien die alle dage in handen zyn van de werk
lieden der brouweryen en stokeryen, der liquoristen, enz.
Uwe Kommissie zoude nog een groot getal andere voor
beelden kunnen aenhalcn, ware hel niet dat de optelling er
van te lang ware voor een eenvoudig Verslag, maer zy is over
tuigd dat hel onderwys der natuerkunde voor werklieden
zoo belangryk is, dal zy gedwongen is te bekennen dal de
weinige vooruitgang der kunsten en wetenschappen in
Dixmude, grootendeels le wyten is aen de leemte die des
wege bestael in de leergangen van het opeubaer onderwys.
Zal er in onze Akademie een byzouder onderwys zyn
ingerigt voor de noodwendigheden der werklieden? Uwe
Kommissie zoude wen schei) deze vraeg door u bevestigen-
der wyze opgelosl le zieneventwel, de verbeteringsraed,
ingesteld hy koninklyk besluit van den 26 qovember 1865,
en byna uitsluilelyk samengesteld uil schilders, besltier-
ders der gravuer-, leeken- en beeldhcuw-scholen, heeft
doen kennen dal het onderwys der Akademieti klassiek zou
zyn voor al de leerlingen, welkdanig hunne latere beschik
king ook moge weten; dal men aen de Nyverlieids-scholen
het eigentlyk gezegde nyverheids-onderwys zoude laten en
I/'
