I
zoo uiet
waerheids-
De Senaet heeft gister het budjet van oorlog ge
stemd met 26 stemmen tegen 5 (MM. de Robiano,
Osy en Pirmez).
4
ONTVOOGDING DER BURGERY
Al will gy nu de burgers nilnoodigen om lot het
systeem der kozynagie en onder de roede van M.
den kommissaris terug te keeren, en moeslen ook
al uwe datnen hunne laerlen in Dixmude doen bak
ken en nwejiuïers al hunne wekedaegsche robe»
door onze ingezetenen doen maken; en moeslen ook
alle uwe heeren geen ander bier dan onal hankeljk
bier meer drinken, en de hemel help me!
Weekblad, maer nog zonden onze burgers daermeê
lagcheu. Vraeg het liever aee Leo Vanghillewe, als
’t geen waer is?
tien labrickant te verzwaren, gedeellelyk eenige
dezer gelukkige uitslagen in gevaet te brengen?
Vreest gy niet een gedeelte der grondstoffen der
ïabrikatie te zien uit bet land voeren ten voordeele
der gelykslachtige nyverheid by den vreemde?
De belangen der fabriekalie van inlandsche sui
ker verdient ook de aendacht te vestigen van al-
wie eene ware bezorgdheid koestert voor de wer
kende klas.
Inderdaed, door de groote hoeveelheid afval be
stemd tot het voederen en vetten van vee welk zy
oplevert, bestaen er weinige nyverheden die beter
in staet zyn om hel volk te verschaffen helgeen
heden maer kan aengekocht worden door de ry-
ken, te weten een gezond en toereikend voedsel
door de vermindering der pryzen van het vleescli.
De droevige toestand waerin de suikerfabrie-
katie zich in Belgie bevindt, krenkt zwaerlyk de
belangen van den landbouw, het is noodig hierin
onmiddelyk en krachtdadiglyk le voorzien.
Er bestaet maer eene suikerfabriek in bet dis-
trikt dal ik de eer heb te vertegenwoordigen, maer
de voordeelen welke zy aen den landbouw liewyst,
zyn my te zeer bekend opdat ik my niet vei pligl
geloove een wetsontwerp le verwerpen dat deze
nyverheid volstrekt ten gronde moet helpen in
Belgie.
bossche, sclrryft het bladje het volgende
Nu, de waterput bestaet en zal in tie grootste
droogten nooit zonder water zyn, want onder bel
water bevindt er zich nog eene diepte yan min
stens dry meiers zanjj. Wat hel Leerwerkhuis
betreft, de kommissie is ingerigt, de rioodige gel
den zyn door de stad gestemd, de subsidien door
het Slaetsbestuer en het Bureel van weldadigheid
toegeslaen, en op hel tier dal wy deze regelen
schryven bevindt zich de heer Inspekleur der
Leerwerkhuizen in onze stad om diesaengaende de
laelste maetregelen vast le stellen, en het
Weekblad, tlie ieverige voorstaender van hel onder-
wys der werkende klas roept nit line lang zal
het nog duren vooraleer wy den heer Vandenbus-
sche, orn al zyne arme plannen en projeklen, door
de vensters van hel Stadhuis zullen smyten?....
Tydens de regeering van koning Lodewyk Filip,
zegt het Weekblad, genoot Frankryk achttien jaren
rust, voorspoed, fykdom en vryheid. Doch hel volk
was niet te vreden, en het maekle revolutie. En nu,
vervolgt het bladje, nu zucht Frankryk onder loo-
den wetten en ouder eene veraclilelyke tyran
nic.
Het Weekblad spreekt hier waerheid.
Hewel, besluit de konfrater, zoo ook is het ge-
gaen met Dixmude deze stad was gelukkig, vry,
voorspoedig, onder hel dertigjarig besluer van M.
Debreyne; de burgers genoten vrybeid en welstand,
hel onderwys bloeide er en overal heerschle voor
spoed en welstand.
Hola, konfrater, uw gezegde hier bevat geen
waerheid meer, maer wel zooveel onwaerheden als
er woorden in deze regelen zyn.
Vooreerst was er geene vryheid onder de rege
ring van het vorige siadsbesluer; dan, het onder
wys, dal er voormalig bloeide, isdoor dal Besluer in
de VVeezenschool uitgedooid geworden; de nee-
ringdoeners stonden onder eene yzeren roede, tol
zells de vryheid niet meer te hebben van te lag-
chen en zich le vergeesligenEn wie hoon men
nu klagen? is T de bnrgery? Neen; zyn hel de ar
me heden? Neen; zyn T de neeringdoeners? Neen;
maer hel Weekblad alleen, wiens mannen de bur-
gery niet meer kunnen doen dansen gelyk zy
schuilden, is misnoegd en zou de slceneu uil den
grond klagen!....
Waerom houden de liberaters mordicus aen
T verpliglend maken van T onderwys? Waerom
roept hel Weekblad uit De Staet moet zorgen
dat de ouders de belangen hunner kinders niet
verwaerloo/en?
Hel is gemakkelyk om raden. Het franctnacon-
nismus wil de scheiding van Kerk en Staet, doch
niet in voordeele der Kerk maer alleen om des te
gemakkelyker de Kerk te kunnen onderdrukken.
Hebben wy niet gezien dal nu, met de afkondiging
der Pauzelyke Encycliek, de kreet der liberaters
deze was Scheiding van Kerk en Staet? Zells voor
iemand die een beetje klaerziende is, is T laslelyk
dal men daerloe komen wilhelgeen een öntegen-
sprekelyk bewys daervan oplevert, ’t is dat ons
ma^onniek Liberalismus sedert eenige jaren alles
aenwendl om de Kerk hare vryheden de eene na
de andere te onttrekken. Heelt het haer niet alreeds
de vryheid van liefdadigheid ontnomen? Heelt het
geene wet gemaekl waerdoor de priester, die eene
ongodsdienstige wel door het anli-kalholyk minis-,
lerie voorgedragen, op den predikstoel zou laken,
zich blootstelt aen eene gevangzilting van eenige
maenden en eene boel van verschelde honderden
franks? Heeft hel haer niet de Beurzen, vooreen
KATHOLYK onderwys door godvruchtige men
seden gegeven, ontstolen om die aen zyne Logien-
Uuiveisiieiten te kunnen geven? Schendt het niet
alle dagen onze kerkhoven, van welke hel niets dan
eene openbare delfplaets maken wil? Doch dit is
niet genoeg; om geheel eti gansch de Kerk te
kunnen oveiheerschen, is hel vooral noodig dat de
Stael haer hel onderwys, dal is hel katholyk on
derwys ontrukke, en daerom wil bet mordicus het
Verpiiglend STAETS-onderwys inriglen.
Van daer dal elke katholyk zich tegen dit on
derwys verzeilen moet, om dat hetgeen, wy
herhalen het, zoo klaer is als de zon het voor
doel heeft de vernedering, de ONDERDRUKKING
VAN DE KERK in voordeele van de Francmaton-
nery en HET BEDERF DER JONGHEID.
De dagbladen van ons land bespreken nog
voortdurend de laelste stemming van den Senaet,
by welke de beslissing van den Mechelschen
Gemeenle-raed is goedgekeurd geworden. Hei gold
hier immers eene groote kwestie van princiep, en
helgeen zeer le verwonderen is, T is dal de Senaet
daer zoo liglelyk is overgegaen. ‘i Is waer, wan
neer hel den godsdienst belreli, wordt er kort spel
gemaekl met de kwestie der grondbeginselen,
want even als onze tegenstrevers aen geene gods
dienstige grondbeginselen houden omdat deze de
veroordeeling zyn van hun zedelyk leven, zoo
houden zy ook aen geene grondbeginselen in zake
van slaelkunde, wanneer deze niet strekken tot de
volvoering hunner kortzigtige plannen. Onze
Gtondwel roept wel de vryheid uil voor allen en in
alles, doch zy willen van de vryheid maer voor zich
en voor zich alleen. De katholyken roepen de vry
heid in voor hunnen eerediensl; zy vragen dal het
kerkhof, de ruslplaets hunner broeders en zusters
in het geloof, geëerbiedigd zoude worden, gelyk
het kerkhof der Joden, der Protestanten wordt
geëerbiedigd; echter neen: eene nieuwe sekte ryst
op, om zoo te zeggen uil de hel, deze der Soli-
dairen en daer, de vryheid voor de katholy
ken wordt onder de voelen getrapt, hun kerkhof
wordt onteerd, en het ministerie stelt vast dat
voortaen hel katholyk kerkhof zal mogen geschon
den worden door den eersten burgemeester den
beste, en zulks wel in voordeele dier goddelooze
sekte welke leert dal DE VREDE DER ZIEL BE
STAET IN DE LOOCHENING VAN GOD!...
D(
giste
Mext
en v
debi
en 4
Onder den titel Het verpliglend Onderwys, zegt
hel Weekblad in zyn nummer van zondag laelst
In zyn Verslag over bel Onderwys voor de
werkende klas roept M. Vandeubussche uil
Zou nu eenieder, by het lezen van bovenstaende
regelen uit hel Weekblad, niet denken dut ge
noemde blad deze edele gedachten van Van-
- denbussche by eene eerste gelegenheid toejuichen
en dezelve in groote letters in zyne kolommen zou
overgedrukl hebben? Echter, zie eens hoe ver de
reglzinnigheid vaa den konfrater gaet. In hetzelfde
nummer van zondag laetslleden, waerin boven
staende regelen te lezen slaen, en handelende
over de manier van zien van den heer Vanden-
Alweêr het konduit uil de Noordstraet, roept
hel Weekblad uil; maer hebben wy niet menigmael
den heer schepen Venneesch hoeren getuigen dat
hel maken van die riool een nuttig werk was en
dal hel le wenschen ware dal er onder alle stralen
afloopbuizen konden gelegd worden, tot grool
voordeel van de openbare gezondheid? Waerom,
raedsheer-redakleur, spreekt gy ook
waerom zyl gy niet régtziumg eu
bevend? r.
Alzoo spreekt het Weekblad!
Nu,wy antwoorden hierop Deheerschepen Ver-
meesch heeft gelyk, en gy, Weekblad, hebt onge-
lyk. Vraeg eens aen M. Vermeesch ol hy dit werk
niet had kunnen doen met 10,01)0 franks in plaels
van, zoo als uwe mannen, er 20,000 voor le ge
bruiken? En ofhy ook de Beerslsltael blootgesteld
zou hebben van in eeoen afgrond te verzinken, al
hoewel zulks in bel geheel niet noodig was? En of
hy al de sleenpulteu van de ooslzyde van stad zou
droog getrokken hebben
Hoor, Weekblad, lael toe dat wy daer een
woordje over zeggen Uwe mannen zullen nooil
iels vergeten, omdat zy nooit iels geweien hebben
Er heeft zich inderdaed lydens hel besluer Debrey
ne, in onze stad een voortgang verwezenlijkt, maer
zulks is niet te wylen aén M. Debreyne, integen
deel deze voortgang heeft zich verwezentlykt, ja,
spyts M. Debreyne. En dezelve bestaet in.... DE
1
nig
(Wordt Voortgezet.)
dag i
nog<
van i
van
Behe
wed
haer
zoo
sc It
kan
Na|
besti
noot
voor
fr.) i
van
en 0
is or
nierl
veld
dere
akti(
nu g
tuoe
gen
han<
mai
iusi
gcs
feck
dag
die i
n
in F
hoo
gesi
chei
H
hei|
try
mar
war
HH
de I
gelr
dad
van
vero
U
geva
boet
gen
8 da
en w
Bi
over
V:
boel
S:
jagt
M.
beno
zal
een
aen
zoo
een
dro
en
I
uil<
eie
Nit
we
vyf
kw
Mir
tier
ver
slu
1 woi
ber
te I
aen eene dorre en onvruchtbare wildernis, maer de men-
schen van de streek zeiden ons; dal zy by de 8 maenden
's jaers begroeid is met vei en jeugdig gras en overdekt
met kudden van duizende en duizende schapen of hoorn-
dieren en zelfs peerdeft, en zulks geloof ik zonder moeite
alhoewel hel op T zigl allet-n byna ongeloof baer is. Op
don weg van Romen naer Civila Vecchia is er eene vallei
van dezelfde soon; gy herinnen u misschien nog met
welke bewondering ik overjaer in mynen eersten brief van
Romen van de groene en gebloemde beemden sprak die ik
doorreden hadhewel, op myoe reis van Napels, sprak ik
met eencn Franrchen heer die my zeide dat de streek van
Civila Vecchia naer Romen eene dorre wildernis was.
’lts juiste ’t zelve mei de onmeetbare vlakte die ik nn
doorreisde. Na de regens van september begint hel ver
droogde of beter hel verbrandde gras weder uit le schie
ten; tegen half October is de zomèrsehe wildernis veran
derd in eene groene weide; dan komen tie kudden van alle
slach van dieren die gedurende de vier zomermaenden
tusschen de bergen en rotsen voedsel en schaduw gaen
zoeken waren, naer de valletje terug en zy vinden er eene
kermisiafel bereid die duert van rond Allerheiligen tot
balf juny.
SSUW -tsg-a J r-w—.t
Hel onlbreekl den heer V:in<ienhussche nooit aan
woorden noch stofte om opgeblazen redevoeringen le
maken, als wilde hij door zijnen langdradigen rijmram,
zijne NUTTELOOZE plannen doen vergelen die reeds zoo
veel kolommen in de IMerkuip vervuld hebben. No is het
een leerwerkhuis welk bij de burgeren van verre loont op
het papier, met al hel geluk en den voorspoed der nog
begravene toekomst;.... dau is hrl een nieuwbakken Dix
mude dat hij voor het oog stelt; een ander keer zal de
gelukkige stad een sleeiipui hebben voor drinkwater. Wal
al projeklen! en wal at kasleeten iu Spanjen!
Gij ziet, burgers, hij droomt van cijfer- en meetkun
de, van nijverheid, van theorie, van bouwkunde, slang-
buizen, droogbakken, enz., enz. Wij zouden wel wenschen
uwe eerste beloften te zien vervullen, heer Verslaggever,
eer gij er aan denkt om nieuwe kaarten huizekens te
bouwen. Dat ijdel gepraat begint ons le vervelen.
s
Het Verpliglcnd Onderwys.
De laelste stemming van den Sennet.
Elegtzlnniglicid van hel WEEKIBE^AI*.
De werkman moet vrrliclH tijn en men moet hem
dwingen ie leeren. Alle nieuwigheden zijn moeijelijk om
uil te voeren, dat welen wij al lang, maar mag dit ons
voor het noodzakelyke afscln ikken?
De voortgang der nyverlieid is op ons tydslip eene
gelukkige noodZakelykheid geworden; nn, de vooruitgang
is niets anders dan hel verstandelyk vermogen ten dienste
gesteld van het werk, dan de toepassing d<-r wetenschap
aen de voortbrengselen der nyverlieid. Onder dit opzigl
zouden de Dixmtidcnaren, die zoo veel aetileg tonnen voor
hel werk, moalen zonder begoocheling even als zonder
ontmoediging, de leemten gevoelen die in hun onderwy.-,
beefaen.
Mynhecren, er is als oen voorgevoelen in deze ver-
eeniging dezer twee takken van onderwys, malkandereu
eene broederlyke hand leeueudedal deze twee leer
vakken, onder onze toejuichingen, hunne vruchtbare ver-
•■emgiug komen kluitendal de teckenkunde ai-n bet
induslrieele onderwys de duizend voortbrengselen barer
gainenslcllingen, de duizend verscheidenheden harer vor
men byvoere; met eeu woord, dal de kunst liet blinde
werktuiglyke vervange, en alsdan zal Dixmude de plans
innemen welke haer voorbehouden was ouder de uyver-
heid-sledeH van Belgie.