I
[EATEN.
Nd 23.
Negentiende jaer.
Dixmude, Donderdag, 8 Jtiny 4863.
"9,
j
ES,
(HCELAINE.
DEOUDE VUERTOREN
;n.
dat ds priester zich daer met kiezingen bemoeide.
n de Wed,
j Zydsvogel
I'l
DIXMÜDE.
r
hi
WOU.MEN-
BiAe
;en blikkel vk
MAT1SMEN
ran fr. 1,50
ndenbussche,
l|:j
1
i Likeuren,
te beriglen
"stslraet, in
sing van het
s te nemen!
til. fr. 5 00
2-90
2-50
200
irhoogen de
gazynen zyn
nen dezelve
■ys van 1 fr.
evenredig-
icrstellen en
rboopt, zoo
)or de zorge
gunst en het
ten.
’Jhij
f
En, Kieken-
rOOG, met
tel.
in.
cu andere
rtiyk, heelt
iis te bren-
ien blyfl van
I voor kerk-
appen, stan-
o gebloemde
:ls, van alle
aeudels van
op zyde en
santen voor
m in een
't HVli’arrn,
hoeveelheid
IOG BARD,
AEN HET ADVERTENTIE-BLAD, VAX VEURNE.
Vooraleer wy den grond nagaen van het artikel
waermede het gezegde blad ons zondag laetst ver
eerd heeft, moeten wy onzen konfraler den kalho-
lyken Veurnaer herlelyk gelukwenschen over den
aenval waervan hy het doel is zonder er aenleiding
toe gegeven te hebben, anders dan door zyn moe
dig kampen voor de goede zaek. Ook aenveerden
wy de les van welgemanierdheid niet welke het
Advertenlie-blad ons geeft met te zeggen dat er nog
meer welgevoegelykheid in de bewoordingen onzer
uitdaging zoude kunnen zyn en verderdat dit niette
verwonderen valt, dewyl de betamelykheid geen
deel gemaekt heeft van de opvoeding der katholyke
gazellen.
Dat gezeid zynde, revenons d nos moutons.
Wy zullen met handelen als onze konfraler het
Advertentie blad de diskussie vlugten en de woor
den van den tegenstrever in het duister laten wy
zullen de eigene woorden aenhalen en er dan ons
woordeke op reppen. Dit is altyd onze manier van
diskuleeren geweest; jammer dat men ons voor
beeld nooit durft volgen.
Nopens hel gedacht (in 1847) der heeren De
Champs, De Theux en Dedecker over de bemoei-
jing van den priester in de kiezingen, hebben wy
gezegd dat die heeren in 1847 zoo dachten, om
reden dat de Staetspartyen tot dusverre geene
religie-zaken hadden aengeraekt. Immers T is het
liberael Congres van 1846 dat zulke zaken op het
tapyt gebragt heeft om de twisten te verhevigen.
Wat antwoordt het Advertentie blad? Wy zyn
zeker dat het gedacht dier heeren niet veranderd
is. Zonder onbelamelykheid mogen wy zeggen
dat dit oordeel van hunnen vyand niet genoegzaem
is om ons over dat punt gerust te stellen. Indien
die heeren een princiep hadden willen daerslellen,
dan zou hun gedacht onveranderlyk zyn, immers de
waerheid is eeuwig. Dan zyn De Champs, De
Theux, enz., mannen zonder princiepen wyl zy van
gedacht veranderen? Ook niet. Immers, om
een voorbeeld te geven, men zal in princiep niet
zeggen Iemand dooden is slecht. Dat is eene be-
trekkelyke waerheid, maer geen princiep. Toch gy
moogt eenen andere hel leven benemen, in wet
tigen tegenstand en in verschelde andere gevallen.
Zoo ook is het gezegde van de genaemde stads
mannen eene belrekkelgke waerheid die ophoudt van
bestaen zoohaest de Staelsmagt den godsdienst
aenrandt. Om dit verder te bewyzen zouden wy
verscheidene gemeenten kunnen aenhalen waer de
priesters zichde gemeente-kiezing niet aenlrekken,
om dal er geene religiezaken te berde komen. Ik
ken groole gemeenten van 6000 zielen waer er
parlyen waren, familie-partyen, builen hel terrein
van liberael en katholyk, en ik heb nooit gezien
zyn en aldus verlaegt hy zich met liegen.
Wy zullen niet nagaen of er wel ooit een priester
alzoo gehandeld heeft wat ons aengaet, die sedert
lang in de kiezinglwislen deel genomen hebben,
wy hebben nooit zulke argumenten weten ge
bruiken, en ten andere, ofzy gebruikt wierden, zy
zouden nogmaels maer kunnen indruk maken op
de katholyken, die het met den priester houden.
Dus dit is weêr al praet.
Wy moeten ook weten dat wanneer de priester
de ministers of andere overheden uitmaekt voor al
wat slecht en leelyk is, hy zelf hel 4dc gebod over
treedt, dat voorschryft de overheden zoo weteld-
lyke als geestelyke te eeren. Dal weet de priester,
trouwens hy kent beter zynen catechismus dan de
schryvers van het Advertentie-blad. Wy die geene
godsgeleerden zyn, weten ook dal wy de overheid
moeten eerbiedigen, by zoo verre zy niet te kort
blyft aen de pligten welke haer opgelegd zyn.
Daerover straks later een woordeke.
De schending der kerkhoven wordt door den
konfraler besproken in woorden die den solidair,
den hoogmoedigen, den alwelenden solidair ver
raden. Wy zullen hem eerst doen bemerken dat de
Constitutie de vryheid der eerediensten daerstelt,
en bepaelt dal de bedienaer des eerediensles, de
priester, niet kan vervolgd worden voor deszelfs
uitoefening. Is de begraving dan eenvoudig een
burgerlyke aki? Gy, konfraler, die gedurig de ge
boden en den catechismus ter uwer httlpe roept,
zoudel kunnen de lesse over de werken der
bermherligheid overlezen; en gy zult ons dus toe
laten dal wy u met uw eigen wetboek op uwe
plaels zetten, wanneer wy zeggen dat de begraving
al zoo wel een godsdienstige dan een burgerlyke
akt is. Een enkel bewys ware genoeg. Waerotn
Gaen wy voort. Volgens den konfraler zyn er in
België geene wetten gemaekt die den godsdienst
hinderen. Dat moet wat nader besproken wor
den. Er is dus geene wet tegen de vryheid van den
predikstoel? Wat is de predikstoel? Het is de kan
sel eener vergadering waer men sermoenen doet in
plaels van redevoeringen zoo als het b. v. in eene
letterlievende vergadering, in eene sociëteit ge
schiedt. De vryheid van spreken is den priester
even als allen anderen burger door de Grondwet
gewaerborgden, om dal hy wat meer invloed heeft
dan een ander burger, hy zou moeten zwygen
wanneer de Staelsmagt den godsdienst aenrandt
waervan hy de advokaet is?Is het, vraegt het
Adverlentie-blad, om dal men den priester belet
heeft van het 4d* gebod te overtreden? Ter zyde ge
laten dat onze tegenstrever geern van de geboden
spreekt, en dat wy zoo zyne persoonaliteit zouden
leeren kennen, zullen wy hem antwoorden dat
alleenlyk de reglveerdige magt moet geëerbiedigd
wordeneene magt die hare pligten niet kent is
den eerbied niet weerdig. Maer, die kwestie welke
wy hier aenraken is groot en netelig wy zullen
daer nog mogen over spreken, want de konfrater
zal niet nalaten deze onze woorden aen te vatten
en uil te roepen dat wy revolulionnairen zyn. Dit is
geene kwestie om zoo in een antwoord bedolven te
liggen; er moet daerover wyder gesproken worden,
de geschiedenis in de hand.
Wat de roovery der Studiebeurzen aengaet, bet
Adverlentie-blad verzendt ons naer zyne artikels.
Wy, wy verzenden zyne en onze lezers, naer zyne
artikels en naer de onzen, om dat wy het licht niet
vreezen.
De priester heeft het regt zich met kiezingen
te bemoeijenmaer hy zou beier doen zich te ont
houden, in voordeele der religie.
Wy hebben daerop redelyk klaer en bondiglyk
geantwoord. Doch het Adverlentie-blad, waer-
scltynlyk verlegen met onze voornaemste bewysre-
den, laet dezelve in hel duister. Wy hebben dan
in dezer voegen gesproken De priester spreekt
over kiezingszaken of tnet eenen katholyke of met
eenen liberaelspreekt hy aen den eerste zoo doet
hy niels dan zyn goed gedacht ondersteunen;
spreekt hy aen den laelsle, hy vermag er niels op,
omreden het besluit van den liberael zal niet wy-
ken voor het gedacht van iemand dien hy als zynen
vyand aenziet. Is dat klaer, konfraler? Ja maer,
zult gy zeggener zyn wel tusschensoorlen van
kiezers. Voor my, ik geloof het niet; immers
de parlytwisten zyn al te hevig, en men moet
noodzakelyk in het een ol andere gedacht deelen;
men laet hel wel niet altyd kennen, maer men stemt
toch voor den eenen of anderen kandidaet de
weinige wille briefjes die uit de stembus komen
zyn er ons een duidelyk bewys van.
a I
,6 10 a - I
De priester (volgens den veurnsche konfraler)
zegt aen de kiezers Als de liberale ministers
aen hel hoofd blyven, men zal de kerken branden
en de priesters ophangen (sic) en hy zegt dat,
in consciëntie wetende dat dit loutere uitvindsels
-0)3(3-
T BOTERKUIPJE
•V
t
A
m.
151ct
snien,
li*'
•0
Vader, als my die wordende baer in de zee sloeg, bad
ik de koorde, die men my had toegeworpen niet losgelaten.
Het manschap hoorde mynen noodkreet, ik wierd be
dwelmd op het dak van hel schip gehaeld. Als ik tot myn
INSCHRYVINGS-PRYS.
Buiftn stad, 6 franks.
Nel Suppl. 8
Hel Boterküine verscbynt
den Donderdag in geheel blad
en den Zondag in half blad.
geene tweede mael
Nauwelyks had hy deze woorden uitgesproken of ver
warde stemmen klonken voor den toren, de deur vloog
open.
Vader, hel schip is op de zandplaet in twee gekloven
de manschap is in de zee weg geslagen en verdrouken,
maer wy hebben den kapitein kunnen redden!...
Ter zelfder tyd trad een man van hooge gestalte en om
wiens leden het zilte water afdruipte, de kamer binnen.
Nauwelyks had de vreemdeling zyne oogen rond de ka
mer en op den gryzaerd, die hem te gemoet ging, laten
vallen, of eene kreet ontvloog zyne borst
Vader! vader! riep hy terwyl hy zich aen den
hals van den torenwachter wierp.
Karei, myn zoon, zyl gy hel? snikte deze.
Zulk tooneel is gemakkelyker te bedenken dan te be-
schryven; de dry broeders waren toegesprongen, drukten
Karei aen hen hart en trokken hem by hel vuer. Op eenen
oogwenk hadden zy drooge kleederen by hem gelegd en
eteu voor hem gezet. Na dat Karei van het een en het au-
der gebruik had gemaekt, bezagen zy hem met ondervra
gende blikken of wilden zy zeggen toe, vriend, vertel ons
uu eeus uwe lotgevallen!
Karei begon
bewustzyn terug kwam, waren wy in volle zee, wy hadden
de kusten van Vlaenderen uit het oog verlorengy kunt
wel begrypen dal het onmogelyk ware geweest voor u»y
alleen naer bier wéér te varen.
Ik bevond my op een engelsch oorlogschip dat rond de
wereld moest varen en de zeeschuimers den oorlog voe
ren Ik nam dienst aen boord na twee jaren gekruist en
menig gevecht geleverd te hebben, leden wy schipbreuk op
de kusten van het eiland Java.
Na eenen ruimen tyd in die streek roudgezwerfd te heb
ben, ging ik op een Hollands koopmansschip, dal van Ja
va naer Europa zeilde, over.
De tien eerste dagen van onzen togt waren allergeluk
kigst, maer den elfden dag wierden wy met het vallen van
den avond door een spaensch rooverschip aengevallen. Na
een gevecht van drie uren, in hetwelk bet grootste gedeelte
van het manschap T leven liet, klom de vyand langs alle
kanten aen boord.
Een reddingsmiddel bleef er ons nog over; wy wisten
dal indien wy in de handen der Spanjaerds vielen, zy, de
gezwoorne vyanden der Nederlanders, ons niet zouden
sparen wy sprongen met eene toorts naer hel poederma-
gazyn; de vyand volgde ons op de hielen,
Indien gy op ons slapt, riep een van ons, doen wy het
schip met ons allen de luoht iu vliegen!
Zy deinsden achteruitop dit oegeublik kwam bun be
velhebber loegesprougen.
Geeft u over, riep hy ons toe, wy zullen u als krygs-
gevangenen behandelenik geef u myn woord van eer dal
iL^pRlgeudwstraet,
Voor elk afzondcrlyk num
mer, 12 centimen.
a 15 - 1
9 a 50’—
,7 - a 57 10
BY H1EUPOORT.
Vervolg cn einde.
II.
Hel onweder was intussehen met meer en meer woede
blyven voortduren de gryzaerd was in zyne stilzwygende
droefheid teruggezonken; de dry broeders, die op den to
ren geklommen waren om te zien of de fakkels nog iu goe
den staet waren, kwamen in Laeste beneden gcloopeu en
spraken
Kanonschoten volgen onophoudend op malkander,
vader by hunne vlam hebben wy een schip kunnen zien
dal door de winden eu de baren naer de zandplaten gedre
ven wordt.
Gy moet die ongeiukkigen gaen helpen, maer weesl
toch niet te onvoorzigtig
Wees niet ongerust, vader, indien wy wal lang weg
blyven er zal waerscbynelyk nog al te werken zyn.
De dry dappere jongelingen verlieten den toren, liepen
nier hel strand om er hun leven te wagen alsof zy waer
eene natuerlyke daed gingen verrigten.
De gryzaerd was van zynen stoel opgestaen en stapte ril
lend de kamer op en neer; dry uren waren zyne zonen den
huize uilhet bromde niet meer.
Hel schip is gered of gezonken sprak hy waer
blyven myuc kinderen toch zoo lang? Heer, beproeft gy my
26 Mei.
8 a 20
1 a II 50
- a
0 a 11 -
a -
9 a. 10.—
.1.
