’ING, N° 24. Negentiende jacr. Oixinude, Donderdag, 15 Juny 1865. shier, LETTERKUNDE VAN T VRYBUSCH. Aen het Advertentie-blad, UWERY, a Notaris •nieder. znlken, zeggen wy, zich door de driften der kiezing laten bemeesteren en de dynastie en hel koningdom hel terrein der diskussie. Dit voorbeeld van de brngsche kiezingen heeft ons dus niet overtuigd dal de priester best zal doen mei zich by de kiezin gen le onthouden. Wyders, wy gelooven dat hel Advertentie blad ons niel verstaen lieefl wanneer wy de kiezers in iwee klassen rangschikten liberalen en kalholy- ken; wy handelden nogtans duidelyk genoeg over den wezentlyken stand der parlyea. Wy welen wel dat er oogschynlyk lusschenparlyen (des partis flot- lants) bestaen maer dal zyn zulke kiezers die, uit hoofde van ver pligtingen aen den oenen of anderen kandidael, ofaenzyne familie, of aen zyne party, gcnoodzaekl zyn hunne ware opinie onder den dek mantel der onverschilligheid te verduiken, en niet temin volgens overtuiging stemmen. DE lubliek te slach van oen voor- e Zomer- e moden en, enz.; r. per el; an 75 cl. Ir mei het loden, en kken die inschryvings-prys. noemt er eenigen, om ald/s blyken te geven van eene scliynbare regtzinnigheid en onpartydigheid Alzoo niet geraden. Iedereen verslael klaerlyk wat wy zeggen wilden toen wy schreven De pries ter onthoudt zich by de kiezingen daer waer geen godsdienst op het spel is. Dat zegden wy om te bewyzen dat de priester zyne pligien kent van priester en van burger, en dal daer waer zyne plig ien van priester met zyne pligten van burger over eenkomen, hy weet hoe hy handelen moet, en met regtzinnigheid en broederlykheid handelt. De kwestie der vryheid van den predikstoel wordt nogmaels besproken. Volgens onzen tegen strever moet de priester wanneer hy van zyn ka rakter van priester misbruik zou maken om het volk tegen de staelsmagt op te hitsen, kunnen gestraft worden, even als de eerste de gereedste burger die dergelyk misdryf zou begaen. Eerst en vooral, hel karakter van priester gaet den Staet niel aen. Daerin heeft de Staels niets te zien. Maer de vryheid van vergadering en de vry heid van onderwys ingezien, beeft de priester zoo wel als alle andere burger het regl om de daden der Slaetsmagt le bespreken, juist gelyk met doet in de kiesgenootschappen waer het opeubaer leven der kandidaten en beambten der tegenstrevers uit geleid en gekrilikeerd wordt. Immers de vergade ring van het volk in de kerk om het sermoen te hooren, staet voor de wet gelyk met zulken of zul- ken meeting waer er over Staetszaken gesproken wordtwant nogmaels voor den Staet is hel geen katholyke priester die spreekt, maer een burger, niets meer. Dan wanneer DIE burger spreekt als een andere, zou hy in zyne vryheid van spreken mogen belemmerd wezen, of zou hy, het geval van laster zich voordoende, niet moeten geoordeeld worden als een andere burger? En dat bestaet echter nietde priester die in den predikstoel den- zelfden laster zou uitspreken als op slraet of in eene herberg of vergadering, moet volgens de wet veel strenger- gestraft worden. Wy vragen heller trouwe; is datYejl Wy hebben in ons laelste nummer en wel opzig- tens de Kerkhoven, gezeid dal wy geene godsge- leerden zyn, en niettemin komt het Advertentie blad weder met 't Evangelie voor den dag om te bewyzen dat de lyken, zonder onderscheid van ’s overlede nen godsdienst, dooreen mogen begraven worden. Daergelaten dat niel alles in hel Evangelie staet wal wy moeten gelooven of oefenen, maer dat de H. Kerk ook hare geboden en voorschriften heeft, zullen wy den konfraler herinneren dal hy wette- lyk gesproken in opstand komt met het nog bestaen- de dekreet van Prairiat, hetwelk voorschryft dat er <Y 1805, Pervyse, Gerieflyk Wy hebben het laelste artikel van den konfrater aeoilachliglyk gelezen, maer wy moeten verklaren <lal bel onsonmogelyk is hel terrein der diskussie fc verlaten na de bewysredens welke hy meent aen- gehaeld le hebben om ons le overtuigen. Vooraf zullen wy hem zeggen dat wy hulde be urzen aen zyne gematigheid in de diskussie dit- macl spaert hy ons de giove woorden en uitdruk kingen welke maer al le dikwyls gebruikt wierden. Alzoo is de diskussie nog mogelyk en wy mogen met alle bezadigdheid voortspreken. Wy zullen nogtans bewyzen dal de konfraler in verscheide omstandigheden de diskussie op eenen geheel an deren grond plaetsl. Hy gelieve ons le volgen. Om le bewyzen hoe klein de invloed van den I priester in de kiezingen is, spraken wy van twee I klassen kieiers, liberalen co kalholyken, builen I «elke wy geeue andere kennen, gezien hel klein I getal witte hriefkens die uil de stembussen ko- I men. Dat kan het Advertentie-blad niel aenveerden. I Wy meenen nogthansdat wy eene goede bewysre- I den voorgebragl hebben, en dezelve zal geldig bly- I ven. Het Advertentie-blad vraegt hoe wy in dien ge- De konfraler zal, hopen wy,gemakkelyk aenveer den dal hel tweede deel van zyn artikel op zyne gronden wankelt. Immers het Advertentie-blad aen- veerdt als eene onbetwiste, eene bewezene waerheid dit zyn gezegde dal tydens de kiezingen de priesters het schrikbeeld van de hel, van kloos- lerplunderen en priestersbraden voor de oogen der kiezers doen opryzenen nogtans, alhoewel wy in ons laelste nummer zegden dat zulks nooit aen onze ooren gekomen is, geeft het Advertentie-blad geene feilen aen om zyn gezegde le staven. Niet gemakkelyk zal men het Bolerkuipje met sophismen rond den tuin leiden. En hier is dit toch waerlyk een zuivere sophism. Op een niet bewezen princiep bouwt het Advertentie-blad eene geheele stelling van andere drogredenen, welke daerdoor zelf in hel zand vallen dat hare grondstellingen niel deu gen... De konfrater glydt nog al rap over hetgeen wy gezeid hebben nopens de huidige denkwyze van de heeren Dechamps, De Theux en De Decker in za ken van kiezingen. Wy meenen, en met reden, dat die achtbare stadsmannen den priester niel af keuren wanneer hy de katholyken, de natuerlyke verdedigers van den godsdienst, in de kiezingen ondersteunt dan wanneer het geloof langs alle zy- den wordt aeogerand. Waer de godsdienst op liet spel is begaet de priester die zich onthoudt eene misdaed; iodien hy zich met kiezingen bemoeide daer waer er enkel familie parlyen bestaen, dan zou hy den naem van rustesloorder verdienen. Deze was de zin van eenige onzer woorden uit het laetste artikel. De schryver van het Advertentie blad verplactst nogmaels, en nu veel behendiger, de kwestie waer- over wy handelen; hy zegt dan dat er zekerlyk priesters zyn, alhoewel weinigen, die zich met gee ne (hoegenaemdé) kiezingen bemoeijen, en hy I op het spel brengen, gelyk te Brugge en le Char- I leroi, dat kan eenen sc'iadelyken indruk te weeg I brengen op sommige kiezers. Daerby wy vragen g f“ wat controle men op de laelste kiezing van I Brugge heeft kunnen uitoefenen? 2’ Of er geene re- I deu van de nederlaeg der kalholyken daerin le vin- I den ware, dal zooveel katholyke eigenaers zich onthouden hebben om reden van eene kleingeestige oppositie legen den eenen of anderen der kandi- dalen? Dan immers, wyl zy den invloed, die van "eêrzyden gebruikt is, niet wilden gebruiken, lieten I zy de handen vry aen hunne tegenstrevers die met I engelsch en ander geld die onzydig gewordene stemmen naer hunne zytle haelden. Ondertusschen wy bemerken dat wy, met hel Advertentie-blad te volgen, reeds verre zyn van I valle de twee kiezingen van Brugge zullen uitleg gen, waervan dc eerste de katholyken, en de ande re de liberalen naer de Kamer zond? Dat zal men gemakkelyk vetslaen wanneer men de drukking kent welke de Staet op zyne ambtenaren uilgeoe- fend heeft tydens de laelste kiezing. Opzigtens de opneming der stemmen mogen wy geene kwade vermoedens voeden, alhoewel alles ons daertoe aenleiding geeft", wanneer degenen die zich van alle politiek zouden moeten onthouden dewyl I zy boven de parlyen geplaelst zyn, wanneer !T BOTEBKUIPJE ir Pit ter 1 90 4 27 BEKENDMAKINGEN. 15 cl. den drukregel. Bcreel Wilgendykstraet, N- 14. Voor elk afzonderlyk num mer, 12 cenlimen. 1 Mei. 22 12 15 25 18 87 19 66 8 2 15 Hel volgend feuilleton hetwelk met genoegen zal gelezen "orden, ontlcencn wy aen de Gazelle ean Thicll. ontbreekt er van 'tgeen een schoon en aengenacm dorp kan uitmaken. En noglhans geen oflicieele hand heelt er aen tneégewroclil ’l is alles te danken aen de milddadig heid van dien goeden heer dier, die wat dieper woont in de bosschee, op zyn lief kasteelke, en met zyne edele ge malin aengenatne dagen slyl in goed le doen, aen de we reld onbekend, maer in den hemel naer volle weerde geschal, is dat letterkunde van ‘t Vrybuscb, zult gy zeggen? Nog niet maer wy zyn er hisce proe.nissis. Geen dorpen zonder herbergen 't is dikwyls het eerste. Men moet toch altyd beginnen met do goeste van de menscben te voldoen. Nu 'l was over eenige jaren, in den tyd dal de on gelukkige en heldhaftige Kuning van Napels, door eenen hoop baenstroopers geen vrvbuschkanters uil zyne Stalen verjaegd. eenc laelste schuilplaets gaen zoeken was in de sterkte of op de rotse van Gaëla. Aller oogen in in Europa waren alsdan op Giëla gerigt men sprak maer van dien moedigen en jeugdigen vorst en van zyne lieve gemalin die haren echtgenoot niet verlaten wilde, en ook begraven zat ouder de puinen van de sterkte. Men telde de bommen die nederplollen, men boorde de kanonscheu- ten buischen. men wachtte met ongeduld naer het einde van dal noodlottig en barbaerscb drama. Op Houthulst ook. niet in de huttekens maer in 't ka steel, was er veel sprake van Gaëla. Toen juiste was men daer aen ’l opbouwen van eene mooije herberg die den hoek nr>esl uitmaken van twee stralen, en langs den eenen 2 Mei. !3 a 17 59 a- 4 a 10 86 3 12 12 a 14 85 •5 a 8 a 1-55. kant haren voorgevel toonen zou aen de wandelaers op de Dixmudsche kalsyde, lerwyl haer zygevel gaf op de bane die naer de kerk en het kasteel geleidde. Een waer bol werk scheen zy. in vergelyking met de huizekens die men jn de verte opeen gestapeld zag. Als nu de herberg wierd opgemaekt en dat de meiboom op het dak zal met ’t gewyde palmtakske op den hoek der schouwpyp, zy was schoone; diensvolgens moest zy ge doopt zyn en eenen schoonen naem dragen. Om het ge heugen der dappere verdediging van Gaëla tot in Vlaende- ren en in de bosscben te vereeuwigenwilde er de kasteelheer een uithangbord op doen, dat uit tyd en om standigheden zyne titels vinden zou. Op zekeren morgend zagen de weinige menschen van aldaer, die toen konden lezen, met verwondering in schoone groote letters op den voorgevel geschilderd IN DE ROTSE VAN GAËTA, verkoopt men dranken Ik laet u oordeelen over de nieuwsgierigheid dier on geleerde Vlamingen, en van hunne vcrbaesdheid als zy eerst die vreemde woorden hoorden en er den zin van uit gelegd wierden! Tot nu toe waren zy maer gewend ge weest aen geineene opschriften, aen deze welke men in alle dorpen en langs alle wegen van ons landeke vindt In 't Zwtntie, In de Hespe, In ’t Peer», In re Krüisstrxet, In de Sterre, enzHel woordenboek der vrybuschkanters behelsde die en diergeiyke namen, maerDe Rotse van Gaëlawie kon dat spellan, wie Buiten stad, franks. Met Suppl. 8 Het Boterkciwe verschynt den Donderdag in geheel blad en den Zondag in half blad. en, blikkelyk lTISMEN fr. 1,50 mbussche, n—- - -- VAN VEURNE. Juny. )0 a 28 00 )0 a 25 00 a- )0 a 00 15 a- 10 a - 00 Juny. - a 17 50 )0 a 12 50 75 a 10 59 75 a 14 15 a 8 75 Onder al oom lezers zyn er tocli geene die nooit hooren Opreken hebben van ’t Vrybuscb. van dat oud vlaeinsche ""Uil over tyd door onbeschaefde menschen bewoond, en "ooit v.m niemand bezocht of lenzy van baenstroopers en andere diergelyken.Nn is hel veranderdGaet er maer i Mout naer toe, gy, die er kennissen of vrienden hebt een berietyk onlhael verwacht er n, lieve en bescitaefde in- I "'ooners verwelkomen u, groene dreven en schilderachtige Bebouwen streelen u’l is de aengenaemsle wande- I ong van Vlaenderen geworden in vyf jaer tyds. Langs de breede kalsyde van Dixmnde naer Poelcapelle I boven de toppen der eiken steekt de hnoge toren nit van I nienw gebouwde kerk, treedt er maer binnen, zy is ‘‘et zien weerd. Alles is er met smaek opgedaen van de I •■osielyke autaren en de gekleurde vensters tol den mar- I oieren vloer en de kassen waerin het kerksieraed gesloten *ordt; menige groote stad zou mogen afgunstig staen I by 't tien van zulk piaelgebonw, te midden van de bos- 1 s,heh in de oude wildernis. Scholen ontbreken er niet, ‘■oeh leerwerkhuis, en gehouden gelyk het zyn moetdc I Mtory staet er met hare aerdige murenimmers niets 5 Mei. I. 115. 10 a 29 - - a- 10 a 27 00 - a 25 00 >0 a 16 50 iO a 15 50 id a 24 50 >0 a 6 50 18 a 2 40 10 al04 00 iO a 86 -

HISTORISCHE KRANTEN

Het Boterkuipje (1846-1871) | 1865 | | pagina 1