ssas mas
N° 48.
Negentiende jaer.
50 November 18(>5.
4
I
3RS.
pen,
Dixrnnde, Donderdag,
Ondankbaer en Oproerig!
!Iof, (e
Beginnen wy met de voordeelen op te sommen
10, te
HUDE.
a
3
ngt het
komt te
Ier hem
e gunst
publiek
hem te
alsook
rten en
aen tal
zegels,
st oal-
ide uit
len ge-
rplaels
cilern
lie nei-
gaen
)ort.
ten te
LAUS-
ELDT,
n° 50,
iaen
jen ge-
hunner
xmude,
joperen
s.
1-00,
■„0,20.
spraek,
regtzin^igen eerbied beloofde voor alles wat hel
Geloof én den Godsdienst betreft.
Wanneer het goevernement het wetsontwerp
voorbelde dat de vryheid van den predikstoel ver
nietigt, met den priester in zyne kerk onder de
waekzaemheid te stellen van politie-bedienden en
gendarmen, schond het ministerie Rogier-Frère
onze Grondwet, en verloochende het zyn pro
gram van 1847, waerin hel eenen regtzinnigen
eerbied beloofde voor alles wat hel Geloof en
den Godsdienst betreft. (1)
Wanneer ons goevernement, by middel van om
zendbrieven, de wet op het openbaer onderwys
wyzigde en overal in steden en gemeenten de vrye
lagere scholen, besluerd door religieuzen en acn-
genomen door de gemeente, afschafle, en dezelve
door goevernements-scholen deed vervangen,
schond het onze Grondwet en verloochende hel zyn
Program van oogst 1847, waerin het zegt dat het
dubbele princiep van regt en vryheid, in overeen
stemming met den geest onzer Grondwet, zyne
uitvoering zal hebben in al de wettelyke en admi
nistratieve akten en vooral in deze welke in be
trekking staen met het openbaer onderwys.
Wanneer ons goevernement de kalholyke stu
diebeurzen aenslaet, om ze te doen strekken tot
hel geven van een onderwys dat rationalist is,
schendt het onze Grondwet en verloochent het zyn
Program van 1847, waerin duidelyk geschreven
staet dat hel eenen regtzinnigen eerbied beloofde
voor alles wat het Geloof en den Godsdienst
betreft.
En ziedaer nu de onmetelyke VOORDEELEN
die onze Bisschoppen en priesters en de kalholyke
geloovigen over het algemeen aen ons liberaler
goevernement te danken hebben!
En nog spreken wy niet van de schending onzer
kalholyke kerkhoven,.... van de byzondere be-
Iers aen bel liberale drymanschap Frère-Rogier-
Tesch te danken hebben
Maer heeft onze kalholyke geeslelykheid we!
hel minste voordeel van diegenen die ze geniet, aen
ons liberaler besluer te danken?
inschryvings-prys.
Zien wy
Al de voordeelen die de katholyke geeslelykheid
in ons land geniet en die M. Rogier op eene listige
wyze wil doen doorgaen als zoo veel gunsten die
onze Bisschoppen en priesters aen het liberale be
wind te danken hebben, zyn iooveel REGTENhun
door onze Grondwet gewaetborgd, en welke hun
niet kunnen ontnomen worden dan door de SCHEN
DING ONZER CONSTITUTIE.
Het is dus krachtens onze Grondwet dat de be
noeming onzer geeslelykheid zonder tusschen-
komst van den Staet gedaen wordt, en niet dank
zy den eerbied onzer liberates, voor onzen H. Gods
dienst! zoo als M. Rogier, het Weekblad en al wat
anli-katholyk is het wil doen doorgaen.
Hel is krachtens onze Grondwet dat de geeste-
lykheid in ons land hare jaarwedde verzekerd is,
en niet dank zy den eerbied onzer liberalen voor
onzen H. Godsdienst! Konden of durfden zy haer
die jaerwedde ontnemen, hua eerbied voor onzen
H. Godsdienst zou er hun geen scrupuel van
maken.
Het is krachtens onze Grondwet dat, aen de
geeslelykheid, in ons land de vryheid van onderwys
verzekerd is, en niet dank zy den eerbied onzer
liberalen voor onzen H. Godsdienst! Het liegt im
mers niet aen hun dat die vryheid niet sinds lang,
benevens zoo veel anderen, geconfiskeerd is.
Het is krachtens onze Grondwet dat der geeste-
lykheid eene volkomene vryheid, buiten alle aen-
matiging vart bel bnrgelyk gezag wordt verzekerd,
en niet dank zy den eerbied onzer liberalen voor
onzen IJ. Godsdienst! Integendeel al te dik-
wyls gebeurt het dat hel burgerlyk gezag den
meester komt spelen daer waer hel de volkomene
vryheid onzer geeslelykheid geldt.
Maer wat onze Bisschoppen en priesters en alle
katholyke geloovigen van ons land, aen ons libe
raler goevernement te danken hebben, dat is
Wanneer ons goevernement de gemeente-wet
veranderde, om de vryheid van liefdadigheid
grootendeels te vernietigen, met de katholyken
het regl te ontnemen fondatien te doen in voor-
deele hunner armen, zooals hel slichten van oude-
manhuizen, hospitalen, kinderkribben, enz., enz.,
schond het onze Grondwet, en verloochende het
zyn Program van 12 oogst 1847, waerin het eenen
Moest het wetsontwerp op de vryheid van
den Piedikstoel eerlang door de leden van
den Senael worden aenveerd, dan hadden de
gendarmen het regt om den priester, die, b. v. in
den predikstoel de uitvoering van eene wet als
dezedie dekatholyke studie-beurzen aenslaet, zoude
laken, of de geloovigen vermanen dat ze de titels
der londatien in handen van het goevernement
niet moeten leveren, aengezien niemand, krachtens
onze Grondwet, hen vei pliglen kan eene gift welke
bestemd is tot het geven van een katholyk
onderwys, te doen strekken tot de verspreiding
van een onderwys dal ongodsdienstig of goddeloos
is, dan hadden de gendarmen, zeggen wy, het
regt otn den priester die in den predikstoel de ge
loovigen vermaende in den zin zooals hierboven,
voor de tribunalen te brengen en te doen veroor-
deelen tot eene zware boet of tot eene gevang-
zitting van een tot twee jaren.
1 die door M. Rogier in de Kamer zyn aengehaeld
I geworden, en die by uitzondering het deel zyn
I onzer katholyke geeslelykheid.
Ik neem aen, zegde M. Rogier wyzende op
I de onieglveerdige Beurzenwet en de kwelmiddelen
I die het goevernement gebruikt om de katholyken
in hunne godsdienstige gebruiken en zeden te
I tergen, ik neem aen dal zekere maetregelen,
zekere wetten de geeslelykheid niet bevallenmaer
dat ze eens dacht aen de onmetelyke voordeelen
die ze onder hei LIBERALE besluer!ge-
i niet, aen de bevoorregte positie die ze in België
bekleedt en nergens elders vinden zou, en ’k ben
j er zeker van, ze zoil wel met wat meer gema-
ligheid tewerk gaen en gedoogzamer zynmaer
is het ledelyk dat ze in bedreigingen uitvalle by
gelegenheid van eene wet die haer niet aenslaet?
En na verklaerd le hebben dat de houding
onzer Bisschoppen en priesters tegenover het
liberale goevernement oneindig veel kwaed doet
aen de Religievervolglde moderne Farizeër:
De benoeming van de leden der geeslelykheid
zonder tusschenkomst van den Staet, eene ver-
I zekerde jaerwedde aen de geeslelykheid, vryheid
van onderwys haer verzekerd zoo voor hare
hoogere als voor hare lagere scholen, volkomene
vryheid zonder eenige aenmaliging van den
kant der burgerlyke autoriteit, ziedaer al eenige
der oneindige voordeelen die de kalholyke gees-
telykheid in België geniet, en moest de oude
schoolvos er uildrukkelyk bygevoegd hebben,
allen voordeelen die de Bisschoppen en pries-
Uit ons Overzigt der voornaemste bewysredens
welke in zitting van woensdag door de heeren
I ministers Rogier en Bara zyn voortgebragt geweest,
I blykl ten eerste, de KWADE TROUW waermede
I die mannen in hun spreken en handelen te werk
gaen, en ten tweede het ONEERLYK DOELWIT
I dat ze heoogen, wanneer ze de kalholyke geeste-
'1 lykheid aenranden en baren invloed als verder-
felyk doen doorgaen.
Welnu, die kwade trouw en dit oneerlyk doelwit
H onzer LIBERATERSeene benaming die het
Weekblad uitnemend tegen hel hert stoot, zullen
j wy in dit hiervolgend artikel nader doen uit-
s schynen dan wy het zondag in ons Supplement
deden, en dus de taktiek onzer tegenstrevers
I eens klaer en duidelyk den lezer onder hel oog
I brengen.
JOTERKUIPJE
FEUILLtTON VAN ’T B0TERKU1PJE.
60 Ct.
43 Ct.
ver-
BEKENDMAKINGEN.
15 ct. den drukregel.
Bureel Wilgendykslraet,
N‘14.
Voor elk afzonderlyk num
mer, 12 ccnliuieu.
LAINE.
15 50
10 50
a 14 50
a
a 29 T
a 71 -r.
En in geval van neen, wal is zy hel zelve ver
schuldigd
Ruiten stad, franks.
Het Suppl. 8
(Jet Boterkuiwf. versebynt
jen Donderdag in geheel bf.id
enden Zondag in half blad.
5)c scaendiug onzer fïrondwet, in voordcele der
föngodsdiensliglieid.
liet hy zyne godvruchtige oefeningen varen; in zyne
kamer bevonden zieh boeken, die op verre na niet stichtend
of godsdienstig waren.
Zyne waekzame moeder had die verandering bemerkt en
getracht hare oorzaek op te sppren, maer te vergeefs. Zy
kwelde zich meer dan zy ’l liet blyken. Niemand bad zy om
Laren nood te klagen dan God alleen. Haer man, helaes!
hoe gevoegzaem en gewillig onder alle opzicht, deelde niet
in hare godvruchtige gevoelenshy was sedert verscheidene
jaren afgewekeu van het spoor der deugd, en had zyne
kristelyke pliglen byna tolaellyk verzuimd.
Op zekeren dag, overmeesterd door den angst en de
droefheid, trad zy de kamer van haren zoon bitiueu en be
zwoer hem, ouder eenen vloed van bitlere tranen, de oor
zaek zyner gedragsverandering te verklaren.
De jongeling, verrast by deze zonderlinge verscbyning
zyner moeder, vond uiels dan gebrokeue woorden om h ier
uitlegging te geven.
Moeder, bedaer u toch stamelde hy, ik ben niet
anderd jegens u.... ik bemin u altvd even zeer....
Myn zoon, snikte zy, gy weet wei beier. Neen, ik be-
klaeg my niet over uwe liefde; maer heeft God zich niet ie
beklagen over u Ah ik bid er u om, zeg my toch waerom
gy zoo veranderd zyt jegens Hem?
Och moeder, omstel u zooniet.... antwoordde hy
Eene godvruchtige moeder had zich toegelegd om haer
I oudste kind, een zoon, op te brengen in de vrees van God
I ep in de liefde tol de deugd. Dagelyks zag zy hare zorgvul
digheid bekroond met eenen gewenscliten uitslag; hy wierd
oiel liet aengroeijen der jaren al meer en meer de troost van
haer liefderyk hert. Toen hy zyne eerste communie deed,
naderde hy tot de tafel des Heeren met de geslichtheid van
den engelop zyn gelael glansde eene hemelsche vreug
de en eene zalige aendoening blonk uit in zyneoogen. Sedert
dien gelukkigen dag deed hy groeten voortgang óp den
"eg der kristene deugd. Meer dan ooit was hy getrouw
aen zyne morgen- en avondgebeden, naderde op geslelden
[I'd lot de |j f Sakrameulen eu liet nooit eenen dag voor-
hygaen zonder in liet heilig Sacrificie der Misse tegen
woordig te zyn.
Zoo volherdde de voorbeeldige jongeling lot omtrent den
ouderdom van twintigjaren, op welk lydstipeene ligte ver
andering zich in zyne levenswyze opdeed. Hy was niet meer
ZlJ0 open en zoo opgeruimd van gemoed; hy begon minder
genoegen le vinden in den kring des huisgezin? en schuwde
iu verlegen hei u de oogen zyner moeder. Langzamerhand
fov.
a
a 22
a
a 15
a
a
a
geheel ontroerd; de grond van zyn hert was immers onge
schonden gebleven.
O myn kind, ging zy voort en hield de handen bid
dend tol hem opgeheveu, myn eersteling, dien ik met zoo
veel hoogmoed en liefde aen myn hert gedragen en gevoed
heb, ik bid en smeek u, houd my toch niet langer hel ge
heim verholen, dat in uw hert ligt opgesloten. Uw stilzwy-
gen grieft my als de dood
Onder deze bede liet hy het hoofd sprakeloos over de
borst zakken en eindelyk, op de dringende aenhouding van
zyne moeder, de opwelling zyns herten niet meer meester
zyude, deed hy deze verklaring
Motder, ja, ik zal u alles zeggen, en niets verholen
houden! Door uwe zoele lessen eu nog meer door uwe
voorbeelden was ik vroeger den godsdienst uit ter herte
genegen; in de vervulling myner kristelyke pliglen ge
noot ik een geluk, eene zaligheid, die ik sinds verloren
heb. Helaes! de dag myner eerste Communie zweeft nog
allyd voor mynen ongerusien geest dé jaren daerop
volgend komen my immer voor als de zoele lenle-tyd
inyiis levens.
Maer sedert myne kinderjaren voorby zynMoeder
ik heb niet opgebouden u le bentinnen, maer gy zyt het
voorbeeld uiet meer van myn leven! Vader volg tk na. Eer
eu aeuzien geniet hy ouder de uieiischeu, en ik wil. hum
a De Bisschoppen en priesters zyn
oproermakers, anarchisten, mannen
die den opstand aenstoken in het
land. (Woorden van M. Rogier,
in zitting der Kamer van woensdag laetst.)