M
I
I r,'..
Z
A
artik
rede
open
der
4
I'
i-tk
We zouden wel eenige bemerkingen neêr-
schryven nopens het Verslag dat bet Weekblad
meedeelt betrek kelyk de laetsle zittingen der
Kamer, maer... aengezien dit Verslag, evenzeer als
het Algemeen (Jverzigl van dit blad, de arlikelkens
Wetsontwerp op 'l tydelyke der eeredienslen, De on-
dankbaerheid van M. liara en Planting der fruit-
boomen, aen andere bladen is ontleend, nemen wy
De zittingen der Kamer leveren voortdurend
veel belang op. Na de heeren Jacobs, Rogier en
Bara, hebben opvolgenllyk hel woord gevoerd, de
heeren Doiez, Dumorlier, Hymans, Belcour, Frère,
De Theux, en anderen.
De politieke brochucr van M. Dechamps is voor
veel in de debatten gekomen; in ons Supplement
van zondag naest, zullen wy er een woordeke over
zeggen, by gelegenheid van hel vervolg ons Over-
zichl’s det Kamer.
Ziedaer dus de tael die door onze ministers en
over het algemeen, door al onze liberalers wordt
gehouden.
Welnu, hadden wy dan geen gelyk, toen wy hy
den aenvang van dit artikel, zegden dal onze libe
rators met KWADEN WIL te werk gaen, dat
hunne takliek DELOVAEL is in den volstee zin
van ’l woord, en het doelwit dat ze beoogeo, ON-
EERLYK is?...
I
niet op ons den Koophandel van Antwerpen, den
Weslvlaming van Brugge, de Stad Gent en den
Lierenaer le gelyker tyd als het Weekblad, te weer
leggen.
schcrming die de Lutlicraenscbc dominés by onze die toch oneindig meer regt hadden dan gy om, na
heeren liberale beslnerders vinden, wanneer het den Konïng, de hoogste plaels van het land te
de prediking geldt van Proleslanlsche leeringen in
de straten van Brusselnoch van het gods-
dienstrnineerend wetsontwerp op de Kerkfa
brieken!....
Echter wat boven dit alles nog verreweg liet
aenstootelykst voorkomt, is de beschuldiging die
minister Rogier onze bisschoppen en priesters
naer hel hoofd werpt, hy gelegenheid van den we
derstand dien zy bieden aen de uitvoering van eert
der onregtveerdigsta wetten die ooit zyn gestemd
geweest, namentlyk de wel op de Studie-beurzen.
De Bisschoppen, roept M. Rogier uit, zyn oproer
makers, hel zyn anarchisten, vertreders van ’s lands
wellen
Ha, zoo zegde het Willem de l!t0 ook van de
kalholyken die in 1828 petilionneerden om de her
stelling te bekomen der grieven die zy legen hel
hollandsch bestner inbragtèn die petilionna-
rissen waren Eerloozen! en zy maekten oproer
in het land
Dóch, zeg eens wie van beiden is hier OP
ROERMAKER, of deze die de Grondwet schendt,
onregtveerdige wetten ter stemming voordraegt en
de godsdienstige gevoelens van hel volk tot in het
herte kwètst, of deze die, de Grondwet eerbie
digende, zich tegen alle onregtveerdige wet verzet
cn zegt zyn voorvaderlyk Geloof getrouw te blyven
en het ongeschonden zyne opvolgers te willen
overzeilen?....
En als onze Bisschoppen en priesters OPROER
MAKERS zyn, omdat ze de titels der katholyke
fondatien van Studie-beurzen aen den fisk van het
goevernement niet willen overhandigen, wal is
dan onze geheele kooinklyke familie, die aen keizer
Napoleon de titels niet wilde overhandigen van de
goederen der familie d’Orléans, die Napoleon wilde
aenslaen en dan eindelyk aengeslagen heelt? Was
koning Leopold dan ook een oproermaker, een
anarchist
Wat zouden onze Ministers zeggen, als men hun
in dezer voegen aensprak
De wetten van ons land laten toe dat gy, M. Frè
re, van porlierszoon der Logie, Minister van finan-
tiën zyt geworden
Dal gy, M. Rogier, van schoolmeester, Minister
van builenlandsche zaken zyt geworden;
Dal gy, M. Bara, van beschermling der kano-
nikken van Doornyk en Benrsgenieter, Minister
van justitie zyt geworden;
Dal gy, M. Vandenpeereboom, van kap’tein der
Ypersche pompiers, Minister van ’l inwendige zyt
geworden
Dal gy, M. Chazal, van kleermaker, Minister van
oorlog zyt geworden
Dat gy, M. Vanderstichelen, van advokaetje
zonder werk, Minister van openbare werken zyt
geworden.
Hewel, aengezien dit hooge vcorregt hetwelk gy
geniet builen zoo veel graven en baronnen van
ons land, die even geern als gy, Minister zouden
zyn geworden, zult gy nu ook eenige uwer regten
en uwer lalryke privilegiën als Minister moeten
afstaen in voordeeledierrykeengeleerdeedell'eden,
bekleeden
Hoor vriendje, zouden ds heeren Ministers u
antwoordenluister eens goed We staen geen
hair breed van onze regten af', en we zien van
geene enkele onzer privilegiën afin voordeele der
heeren giaven en baronren, en zulks eenvoudiglyk
om dat onze ^Grondwet en de gezonde reden zoo
wel de reglenjj en privilegiën waerborgt van. den
pon'iersioon-minisler, den schoolmeester-, den
kleermaker-minister, als deze van den graef, den
baron, den prins die Minister zou geworden zyn.
En, goede lezer, als nu de Ministers u dit zouden
geantwoord hebben, zoudl ge er aen denken om
hun naer hel aenzicht te werpen dat ze revolution-
nairen zyn, anarchisten, mannen die eenen opstand
willen maken in hel land?...
Maer 'l ware le belachelyk, ’l ware le dom en
teonnoozel! En nogtans is't hetgeen Minister
Rogier gedaen| heeft in zitting der Kamer van
woensdag laelstleden.
Zoo scheen Minister Rogier te spreken tot de
Bisschoppen eu priesters, wanneer hy hun openlijk
beschuldigde
Onze Grondwet, heeren Bisschoppen ren
priesters, staet u veie voordeelen toege moogt
dit en dat doen, om Jat ge Bisschop, om dat ge
priester zyt; maer dit nu ingezien, en dewyl gy
meer privilegiën hebt dan de simpele geloovigen,
zou ik willen dal gy eenige derzelve afslael in voor
deele van het goevei nement, dal u geern allengs-
kens van kant zou maken.
Maer, zeggen otze Bisschoppen en priesters,
onze Grondwet, die ge zoo veel eerbied loedraegl,
waerborgt ons onze regten en privilegiën; het ware
dus eene dwaesheid ons-zelven le verarmen en ons
bloot te stellen om, later, naekl op strael le worden
gezel
Goed, herneemt minister Rogier, maer als ge
uwe regten niet afslael in vootdeele der wel op de
studie-beurzen, die u besteelt, en in voordeele der
welopde kerkfabriekendie udeadministratievan de
goederen der Kerk ontneemt, dan zult ge oproer
maken in het land.
Hoe zoo! vragen met verwondering de Bis
schoppen en priesters.
’T is heel klaer, geeft Rogier ten antwoord;
ge verzet u legen de wetten van het land, omdat
ge uwe wettige regten niet wilt afstaen, hewel, ge
zyt oproermakers, hoorde g’helrevolulionnairen,
anarchisten
Mynheer de Opsteller van het Boterkuipie,
I
K’:'
t
I
1
stae
uil
veel
pali
nTffl
en
Sle.
vort
welt
jure
OllZI
zelv
teget
alle
teget
Bn
had,
getnt
’i tie
l.cl k
oefe:
stads
hand
kan
en bi
welv
burg
genu
ueim
geze
inael
by si
valk
de st
de i
1
I
i
rigtli
gen
jare,
mael
inoe
dooi
den
voll
verg
of at
tit'll
gele
broe
onze
stan
lia,
scha
uien
jaerl
geld
aenu
den
wees
'scha
le d<
ziek;
sche
door
deu
gevo
hem
gius
Hain
ging
groo
telin
ten
kant
H.
de;
pat
maet
heeft
woen
gedai
gehai
mael;
woon
leden
Jaum
"ns e
fas r
gelig,
nog e
gevut
F i’j
t.
evenaren. Immers, heb ik by iny-zelven gezegd, vader
moet wel weten wat hy doet hy is geleerd en heeft on
dervinding van de wereld. Hy zal immers niet tegen zyn
geweien le werk gaen. Moeder, op geenerlei wyzen wil ik
n bedroeven. Hel gansch geheim van myn gedrag ligt
hierin, dal ik, als een reglscl.apen zoon, de voetstappen
niyis vaders heb trachen na le volgen.
O God, welke verklaring! kreet de bedroefde vrouw.
Neen, ik doe u geen verwyt, myn zoonmaer, bid ik u,
wil niet uil uwe kamer gaen
Eu zy snelde naer het vertrek,, in 'twelk haer man zich
bevond. Binnen tredende, riep zy in ontsteltenis uilO vader,
ontferm u over onzen zoon!en zonk smeekendL aen
zyne voeten iieêr.
Hy rigtte haer op. leidde ze naer
Wc zonden wel, inner.
Be Bkamer.
i 1.
WB&ffïr jww.wmw.iw „m. jiii»
Zy brengen cproer te weeg in ons land.
Was onze honing; B.eopold dan ook een
oproermaker
Wat zonden onze Ministers daervan zeggen, en
zouden ZY geene oproermakers worden?
De zack der Y<J© franks van den KomuMssaris
van politie.
Ik koom u myne verwondering uitdrukken dal ik don
derdag II., liet Kuipje lezende, deu beloofden brief van
mynen ambtgenoot niet heb gezien, in antwoord op de
lwaedwilligp (gelyk aliyd woordenverzanieling van
’t Weekblad van zondag 19 november, niettegenstaende
zyne Lerliaelde belofte van het niet na te laten. Maer ik
stond verbaesd toen ik vernam dat die beer des morgens
zyn ingezonden schrift by u had komen wcêr eischen, uit
reden dat hy eerst den heer kommissaris moest smeeken
van tocli den opsteller van het blad van den Viscbhoek te
willen aenmanen om op die zaek (des kommissaris) niet
meer terug te keeren.
Wy hebben gezien zondag II. hoe zyne goede inzigteu
(deze van mynen ambtgenoot) bekroond zyn geweest.
Welke welwilligheid is er immers by zulke mannen te
vinden?..
Ik neem dus de pen op, niet om my te verontschuldigen
voor de schryvelaers van voornoemd blad; neen, het ware
nutteloos, want by mannen zonder eergevoelen of schaem-
te, allen zyn pligtigdie alleen schyuen oogenblikkelyk
onpligtig te zyn, welke zy oin hunne verfoeijelyke cn af-
schuwelyke inziglen van noode hebben; maer om myne
hdndelwys voor de redelyke ingezetenen van stad eu zy
zyn talryk, goede beer, te verregtveerdigen.
Zien wy dan in welke hoedanigheid de heer Cornelis
hier gekomen is. Welke waten de voorwaerden hem aen-
geboden? Welke waren zyne regten? Welke waren deplig-
len der bestuerders jegens hem Wie van ons is er aen te
kort gebleven
Niemand, hoop ik, zal my tegenspreken, wanneer ik zeg
dat de heer Cornelis hier als kommissaris is gekomen. Als
zulks moet by eene jaerwedde van 1000 franks geniéten.
Gelyk hy van ambtswege bureelkoslen ging ontmoeten,
was hem eene som van 200 fr. gestemd, dus 1200 franks.
Daer waren de voorwaerden tot daer had hy regt* zedelyk
waren wy daeraen verpligt; hebben wy hem deze jaerwedde
onttrokken? Maer onze voorgangers vonden 1200 fr. ontoe
reikende; zy bragten de bureelkoslen van 200 tol 500
franks, voor het aenkoopen van pennen, inkt, papier eu
olie, want voor kolen, die neemt de kommissaris by
voortduring, cn zonder er eenigzins regt toe te hebben, io
het stadhuis, dus geniet hy wezentlyk 1580 tot 1400
franks. (Gelukkiglyk, doen wy hem, volgens’l Weekblad,
van armoede sterven, moet by nog van geene koude ver
stikken). Als wy nu deu aftrek doen voor aenkoop vaii
pennen, papier, inkt en olie, zooals 50 franks, (rykelyk
genomen), doet by eene zuivere winst op de burcelkuskii
van 250 fr., en dus is zyn inkomen 1250 franks.
Indieu die beer die som ontoereikend vindt om zyne tal-
ryke familie te spyzen, acn wien de schuld? Uy moest zien
wat hy deed, met hel kommissariaet hier te aenveerden;
hy is niet overvallen of bedrogen geweest; in dit geval
zyn ’l onze voorgangers die er over veraniwoordelyk zyn.
Intusscben is ons stadsbestuur geen bureel van welda
digheid, gelyk M. Vandcnbussche, in openbare zitting, ten
dien opzigte wyzelyk heeft gezegd; de Gemeenle-raed
moet gelykheid van mael en gewigt aennemen voor allen.
Dezelve moet niet, gelyk de mannen van hel W’eekblad het
willen, gelyk het vorige Bestner heeft gepleegd, aen den
cenen onttrekken om aen den anderen te gevendeu
eenen, overladende met weldaden, daer.den andere, ver-
stoolen, kwynt in misachting en ellende!... Wclhoeide
heer Cornelis, de vreemdeling, zou in zich alle de voor-
deelige ambten verzamelen, ter uitsluiting van den last
dragend™ burger, van den inboorling! Hy, gekomen als
Kommissaris aen 1000 frs., maer S S©® frs. genietende;
hy, tegenwoordig plannenmaker (archilecle), waerdoor
menige burger in nutlclóoze onkosten is gebragl geweest,
cn die ook door onze voorgangers Waerdeerder der visch
is genaemd geweest, zonder al de andere kleine winsten,
zou nog moeten 400 franks ontvangen als Bestuerder der
openbare werken? Hel is nog niet genoeg, voorde zooge
zegde vrienden van den heer Kommissaris; het moest lie111
nog toegelaten zyn, aen hem, den gunsteling van stad, van
opemlyk in handelstryd le komen met onze ingezetenen,
door menigvuldige handelbedryven uit le oefenen. Oh!’lis
zoo dat gy de burgery in bare belangen wilt verdedigen!
't is daer de gelykheid voor allen, welke gy bedoelt'lis
daer uwe genegenhei I lot burger- en werkmanskind Zoo
hebben’l uwe daden bewezen, zoo bewyzeo uwe schriften
dal gy nog altoos met denzelfden willekeur, metdcnzelfden
geest van uitsluiting bezield zyt. Voor wal my acngaeU ik
betracht de verdeeling van ambten; ik begeer dat de ge
ringe inboorling hulp en byslattd bekome wanneer hy het
doorgedrag en kennissen weerdigis; ik zou geern zien dal
stad’s bedienden, itigevolgens de gemeenle-middelen en
I bewezene diensten, gulhertig besteld worden. Maer waer
tegen ik my met moed eu aenhoudend ga verzetten, het is
in haer hert geleden beeft; eti kom, vergeef my hel slechte
voorbeeld, waermeê ik u ben voorgegaen.
Dit zeggende, omhelsde by met aendoenitig zynen zoon;
verwyt gedaeu. 1 en beide waren van dien dag af herschapen in voorbeel
dige kristenen door hel toedoen van hunne vrome eeht-
genoote en moeder
Kom, lael ons tol hem gaen, hernam hy en leidde
haer met de hand lot de kamer van hunnen zoon.
Binnen getreden, sprak hy deze woorden met eene diep
ontroerde slem
Myn zoon, ’t is bitter voor eenen vader zich te moe
ten beschuldigen voor zyn eigen kind. Uwe moeder heeft
my alles verhaeld. Ik bende pligtige; ik ben de oorzaek van
uwe gedrags-verandering en van hare droefheid. Maer, ik
verkiaer liet u op myn gewelep, het Geloof is nooit uit
gedoofd geweest in myn hert een ongelukkig menschelyk
opzigt heelt my waderhouden myn gedrag naer hetzelve
in te riglen. Helaes! ik had nooit gedacht dat myn voor-
beeld u zoo noodlottig ware geweest! Maer deze les zal my
I niet verloren zyn. Ge roept my terug tol myne kristelyke
eenen zetel en vroeg 1 pligter»van heden af besluit ik deze gezameutlyk met u te
haer lieliievol en troostend naer de oorzaek hat er ontstel- g;*en hervallen cn daerin te volherden lot den laetslen stond
lenis. Onder hel snikken van haren boezem vertelde zy niytts levens. Myn zoon, laten wy vergoeden al wal moeder
wal zy van haren zoon vernomen had. En hy, als verblik- L 1 -r
semd op dit nieuws, stond eenige oogenblikken zonder
spraek. Twee tranen ontsprongen zyne oogen zyn geweten
had hem aen zyn vaderlief! een bitter t
O perel tier moeders! O engel der deugd! riep hy
uit, waer is ons kind
fu zyne kamer, antwoordde zy.