ER.
N° 6.
Een-en-twintigste jaer.
10 February 1807.
ERL
•R.
Dixmude, Zondag,
Politiek Dagboek.
5 belang
Al het buitenlandse!] nieuws dezer drie laetste
dagen, bepaell zich 1* by de redevoering der
Koningin van Engeland, by de opening der Kamers
uilgesproken, welke redevoering beel vredelievend
is; en 2“ by de uitbreiding der drukpers-vryheid
in Frankryk. Het zegeltegl op de dagbladen zal er
afgeschaft cd verminderd worden, en welhaest zal
hel eenieder vry staen, zonder voorafgaende toe
lating, een dagblad uil le geven.
Hel binnenlandse!) nieuws integendeel is zeer
belangryk, en houdt alle gemoederen bezig. Üe
uilbersting der verschrikkelyke runderpest heeft
hernomen le Hasselt, en ze is tevens uilgeborsten
twee uren boven Hasselt, en in eenen stal op twee
uren van Luik. Het laetste nieuws, dezen middag
ontvangen, is allerbedroevendst. De runderpest,
na alreeds in elf stokeryen van Hasselt uilgeborsten
te zyn, is donderdag avond op nieuw uitgeborsten,
en ditmael nu in de stokery van de gebroeders Nys.
De slagting is er begonnen van vier honderd en elf
ossen, waeronder de vette os, voor welk beest de
gebroeders Nys over veertien dagen 1700 franks
waren geboden.
Men weet dat de runderpest eene algemeene
zwelling is van al de slymvliezen van maeg en
darmkanael. Uit oogen en neus van hel beest vloeit
in den beginne slym, de mondholte is vuil en de
binuenzyde der lippen is roodgevlekt. Het beest
wordt ueerslagtig, krygt eene benauwde en ver
ie Land-
yk bewe-
op goede
o zomer
en, maer
Landbou-
'ebruiken
volgende
Laetste berigten. Men zie ook hier hooger
Hier volgt het Verslag door den minister Van-
denpeereboom over het onlstaen der runderpest le
Hasselt, in de Kamer afgelezen
Ziehier belaogryke byzonderheden nopens dezen
oproer, waervan men juist de oorzaek nog niet
kent, dewyl de oproermakers er van 7 lot 8 franks
daegs wonnen, volgens hel dagblad l'Organe de
Namur
Laetste berigten.
Féb.
154.
- a 44 50
- a 41
- a 58
- a 41
- a 24
- a 15
- a 54
>0 a 5 15
- a 88
snelde ademhaling en krygt beurtelings koud en
warm. Daerby geeft bel eenen scbtoomelykeu
reuk uit.
Ziehier eenen uittrek uit eenen brief aen de
Volksstem van Antwerpen geschreven, over
■T BOTERKUIPJE
zelfde uit*
I
I.
ki-bulletin
I
I
-
tcbiet niet
eft groote
e stammen
leu tyd om
l men niet
ilorlregens
26 55
10 00
2 60
ruikt wor-
iet mager
ijaer ver-
i staet van
de slam-
ge baireu,
en niet le
•eft zich te
oogst tuin
en omge-
oor Belgie,
n.
1994 stuks.
Buiten de stad by de stokers 558
By de landbouwers1085
BEKENDMAKINGEN.
15 et. den drukregel.
Bureel Wilgendykslraet,
N' 14.
Voor elk afzonderlyk num
mer, 12 cenlimen.
lllen aerd.
it gevoegd.
-5W ct.,
- Voor den
*rofes>rt<tr
i.
betaling
eekende.
6 Jan.
>0 a 28 25
15 a 16 25
>2 a 17 50
>0 a 17 25
- a 10 -
January.
56 26
22 75
5 rapen of
>iet in bet
iet water-
l en klave-
stamtuen
I Jan.
16 a 28 66
12 a 26
- a 16
10 a 17 50
a 49 05
INSCHRYVINGS-PRYS.
Buiten stad, 6 franks.
Met Suppl. S
Het Boterkuipje versebynt
den Donderdag iu geheel blad
en den liondag in half blad.
1421 stuks.
Alzoo beloopt het getal vee te Hasselt, zoo binuen als
builen de stad, 5415 stuks.
M. de minister zegt, dat de torzack van den inval der
ziekte te Hasselt niet heel juist gekend is; het is echter
bewezen, dat die ziekte door eeuen troep ossen is aenge-
bragl, komende langs de pruisisehe grenzen. Men heeft aen
het goevernement verweten, dat hel niet seffens die gren
zen afslootdoch wat zou bel geholpen hebben, zoolang
Frankryk zyne oostergrens open liet 7 In dal geval kwam
hel pruisisch vee heel eenvoudig langs daer in Belgie.
Men moet echter opmerken, dat de aengevoerde ossen,
van goede en regelmatige papieren voorzien waren; maer
de ziekte kan overgebragl zyn door eeuen beestenstouwer,
die uit Holland kwam en de ziekte overzette; ofwel de
ossen hebben de ziekte opgedaen in den stal eener herbeig
builen Hasselt, waer dagelyks goederen wierden neerge
zet die uit Holland komen.
Nu vraegt men wat er geworden is van het vee, dat den
dag le voren uil Hasselt gevoerd wierd; het goevernement
heeft die beesten, die uaer Brussel, Luik en Antwerpen
gezonden wierden, doen opvolgen, en 48 uren nadien
waren zy allen algemaekt. Het vleesch is volkomen gezond
bevonden. Van dien kant is er dus niets le vreezen.
M. Vauden Peereboom beloofde dat er strenge maetre-
gelen zouden genomen worden aen den kant van Zeeuwsch-
Vlaenderan, alwaerde smokkelhandel van vee uit Holland
op groole schael gedreven wordt.
der veeartsenyschool van Cureghem met hunne repetiteurs,
bevonden zich welhaest ter plaets. Peerden en fourgons,
alsmede de middelen otn de stallen le zuiveren'|wierden
uil het kamp van Beverloo aengevoerd.
'Van den 1 lol den 4 februari hebhen er geene nieuwe
gevallen plaets gehadongelukkig heeft andermael M. de
gouverneur weer 50 stuks vee moeten doen afmaken. Er
is 565 stuks vee afgemaekt, waervan 140, erkend als ziek,
begraven wierden; 225 waren gezond bevonden en hel
vleesch is aen hel verbruik overgeleverd 7 beesten zyn er
aen den typhus gestorven, zoodal er 570 beesten te
Hasselt wierden afgemaekt of gestorven zyn.
Later zyn er nog 15 beesten afgemaekt en 55 andere zul
len insgelyks dit lot ondergaen in ’l geheel dus, tot op
dezen oogenblik 420 stuks.
Het getal vee dat te Hasselt bestaet, wordt even als hel
getal afgemaekte beesten, byzonder vergroot.
Binnen de stad, by de stokers staet 1795 stuks.
By de landbouwers991
door degenen welke er zich hadden bygevoegd om eene rol
te spelen, maer vooral door vele nieuwsgierigen, bestond
zy niet min dan uil 2000 personen.
Ongelukkig was de molen van Marchienne slechts door
een peloton van 100 man, van hel 11' linie regement ver
dedigd. Hy wierd onmiddelyk met steenen aengevallen
door de menigte, die op de plaets tegenover den molen en
de brouwery en op hel oude kerkhof rondom de kerk had
stand gevat. Dewyl de menigte van minuet tot minuet
aengroeide, was de muien welhaest van alle kanten om
ringd.
De arme kleine troep is bewonderensweerdig geweest
van geduld en moed. Gedurende verscheidene uren heeft
zy de bedreigingen, de beleedigingen en de steenen der
menigte verdragen, maer toen deze door de langmoedig
heid der soldaten stoutmoediger geworden was, gaf men
hel bevel om te schietenslechts eenige soldaten gaven
vuer en drie mannen vielen.
Er had alsdan eene onbeschryflyke verwarring plaets.
Twee soldaten wierden gewond, een soldaet zwaer aec het
hoofd en een soldaet aen de hand. Er waren acht gendar
men, twee te voel, zes te peerd. Zy wierden met steenen
overrompeldmen onderscheidde hun uniform, of hunne
aengeziglen niet meer, zoodanig warenze overdektmel slyk.
Zy ook hebben veel koelbloedigheid eh eene bewonderens-
weerdige kalmte geloond.
Marchiennes, 4 Febr., II t/i ure ’s voorna.
Ik heb dezen morgend de verwoesting aenschouwd,
door de oproerlingen in den stoommolen aengerigt; er
blyft geen enkele glasruit in de bureelvensters van dit
geslicht, dal een bedroevend uilzigt oplevert. Ik heb ook
de plaets gezien, waer een der werklieden door een ge
weerschot dood wierd nedergeveld; zyne hersens spatte-
den op den muer, waer men er nog de overblyfselen van
ziel aeukleven.
Er zyn meer gekwetsten dan men gister dacht; twee
of drie chargen der ruilery, die men gister heeft moeten
doen om de menigte uiteen te slaen, hebben talryke
persoonen gewond en gekwetst.
Dezen morgend zyn verscheidene oproermakers in
echleuis genomen. Hel parket zetelt bestendig.
Na de pooging tot brandstichting maeklen de oproer
lingen zich meester van de molenwagens, en trokken ze
in de strael met hel doel om eene barrikade op te slaen.
De aenkomst van een peloton soldaten belette dit voor
nemen ten uilvoer te brengen.
Al de kalsyden zyn regtover den molen uitgedaen
geworden; zy waren ook voor de barrikade bestemd. De
aenpalende straten waren bezaeid met de overblyfselen
van de boeken uit het bureel der fabriek. De buizen in
den omtrek dragen talryke sporen van werptuigen.
Onder de aenhitsers zyn verscheidene gemaskerde
persoenen opgemerkt geworden.
Geen enkel inwooner van Marcbiennes heeft aen de
muitery deel genomen. Hel zyn vreemde werklieden die
den opstand voeren.
Den 5 february is de runderpest op nieuw uilgeborsten
in de lot hedou gespaerd gebleveue stallen van den
heer Vanderzwaelen.
Er zyn daer 50 dieren afgemaekt geworden.
De slads-overheid heeft nieuwe maetregelen moeten
nemen, en onder anderen verboden dal de kinderen op de
straet kwamen bygevolg zyn de Lagere scholen gesloten.
Ook bel koninklyk Atheneum zal by koninklyk besluit
gesloten worden.
Een nieuw bataillon litiie-lroepen wordt verwacht. De
twee balaillons, die wy bezitten, schieten nu voor de
taek le kort. Men zegt dat de veepest ook in de Kempen
zich verklaerd heeft.
Op bevel des Goeverneurs zyn at de stokeryen, in de
stallen van welke de pest zich verklaerd beeft, gesloten.
Men verwacht alle uren het bevel tol slagting van al de
dieren, welke te Hasselt op stal staen
Vier mannen zyn gevallen, onder het schot der gendar
men, by den stoommolen. Zy zyn voorloopig in een na
burig huis gedragen. Wy hebben ze gezien. Zy lagen op
deu grond. De eerste had het hoofd geheel doorschoten,
en bezweek zonder kennis te hebben herkregen. Deze on
gelukkige jongeling was de oudste eener familie, samen
gesteld uil 7 kinderen, wier vader weduwnaer was.
De tweede is gehuwd man, vader van talryke kinderen;
een kogel is hem dwars door de borst gevlogen. De derde
is zeer bedenkelyk gekwetst; een kogel is in zynen buik
gedrongen en heelt er de ingewanden doen uilkomen;
deze beeft nogtans zyne geestes-tegenwoordigheid behou
den; hy is pas eenige maeuden gehuwd, had geen deel
aen den opstand genomen, en was slechts uit nieuws
gierigheid komen zien. De vierde is de knie met eenen
kogel doorschoten; zyne vrouw stond by hem.
Behalve deze vier slagtoffers van zaterdag, heeft een
der gendarmen zware kneuzingen aen *1 hoofd gekregen,
alsook een sergeant.
In hel begin der zitting van dynsdag heeft M. Macar aen
deu minister uitleggingen gevraagd óver de veepest, welke
le Hasselt zooveel verwoestingen maekl.
M. Vaudeti Peereboom heeft aen de Kamer meêgcdeeld,
dat alle mogelyke maetregelen genomen worden. Hel was
den 28 januari dal bel goevernement de uilbersting der
ziekte vernam.
Troepen wierden gezonden van Luik naer Hasselt, en men
gelaste dc afmaking zells van hel verdacht vee. Professors
Oproer te Marchienne (Henegouwen).
Maendag ’s morgens hadden de koolmynwerkers van
Damprémy hunne putten verlaten en waren naer Mar-
chienne gegaen. De dagwerkers, bedreigd door die van
s’ nachts, van huune koord le worden doorgesneden, had
den zich by de eersten gevoegd. Het doel was de sloom-
molen. De werkstaking was van aenzien veranderd; de
melaelgielers hadden hel looneel aen de koolmynwerkers
overgelalen.
Men zag in de menigte vrouwen en kinderen, welke hel
grootste gerucht maeklen.
De mannen waren grootendeels met slokken gewapend.
Men heeft vrouwen met gaffels gezien.
Toen de uiassa le Marchienne acnkwam, vermeerderd
Dank aen de krachtdadige maetregelen en aen het groot
getal soldaten, in deze streek verspreid, alsook aen de
groote vermoeidheid der muiters, komt de kalmte hier
langzaein terug, en scbynt de werkstaking aen liaer ciude.
Gister is de orde niet verstoord geworden. Meer of min
talryke benden van werklieden hebben, zooals wy gezegd
hebben, Damprémy, Jumel, en de voorstad van Charleroi
doorloopen, doch zonder zich aen iets plichtig te ma
ken.
De staf van het 11* linie is maendag naer Marchienne
gekomen. Kolonel Sclaubas heeft den ganschen nacht op
hel Stadhuis gewerkt. De aenhoudiugen geschieden ten
huize. Hel celryluig, bespannen met een locomotief, staet
bestendig gereed ter statie van Marchienne. Van zoo gauw
De Runderpest le Hasselt.
De runderpest zet hare verwoestingen voort in onze
stad, ondanks de strenge maelregels welke er genomen
zyn om derzelver uitbreiding tegen te houden. Reeds tien
siokeryen zyn heden door den geesel aengelast, en in de
stallen van verscheide byzondere persoonen heeft zich de
ziekte insgelyks vertoond. Het is te vreezen dal er van
ouzen heerlykeu veestapel, welke uil 5,000 runderen be
staet, in plaets van 4,000, zou als ik u eerst aeukondigde,
niets overblyveu zal.
Bereken eens welke schade, daer al deze runderen
gemiddeld aen 700 frauks geschat worden
De kerkea zyn gestadig vervuld met menschen, die
d« goddelyke hulp over de stad afsmeeken; ganseb onze
bevolking is ouder den slag dier overgroole ramp. Men
vraegt zich wal onze levendigste uyvertieid, namelyk de
genever-stokery, geworden zal, indien de runderpest hare
verwoestingen niet slaekl. De daedzaek van eenen gerui-
luen tyd te moeten slilslaen, is genoeg om onze stokeryen
le doen vallen, daer de koopers zich op andere plautsen
zullen voorzien, en zy misschien den weg van Hasselt
zullen vergelen hebben als onze nyverheid op nieuw zal
kunnen beginnen. De winkeliers voorzien insgelyks groote
verliezen, immers de markten zullen lang opgeschorst
blyven, en hel buitenvolk vreest de stad te naderen om
niet de kiemen der besmetting met zich mede te dragen.
De plaetselyke Overheden ontvouwen eene byzondere
werkdadigheid iu deze droevige omstandigheden.
Hel dieut alhier gezegd le worden dat de stallen der
slekeryen meest alien, onder liet opzigl der gezuudheids-
kuude, slecht gebouwd zyn le laeg van zoldering, zyn zy
daereubuven algemeen slecht verlucht en le klein voor het
aental runderen die er in gevoed worden.
Recirculatie blyft voortduiig verboden in de straten
waer de besmette siokeryen gelegen zyn. Op de boeken
dier stralen slaeu palen geplant, dragende hel opschrift
RUNDERPEST, eu al de poorten en uitgangen der stad
zyn niet soldaten en gendarmen bezet.