E,
N° 15.
Twee-eii-twinligste jaer.
26 Maert 1868.
e
E,
r
s.
nz.,
Dixmude, Donderdag,
Politiek Dagboek.
ARRE-
werken
I i
Jesuielen. Hy schreef in 1735
Crom-
lRDAG
in alle
twaelf
RY.
Van den anderen kant hebt gy den schynheilige.
Wal hy denkt over de zeden
Van de heiligschenderyen van Voltaire spreken
wy niet het is te afgryselyk, te walgelyk.
Wilt gy nu Voltaire onder een ander opzigt be
schouwen? Hoort hoe lafherlig hy was. Zoohaest
er gevaer was, loochende hy zyne eigene schriften.
Vreezende vervolgd te worden voor zyne mede
werking in de Encyclopédie, schreef hy aen
d’Alembert
Wilt gy een staelken van zyne filosofische waer-
deeringen? In 1760 schreef hy aen Thiériot
Wilt gy den man kennen dien de liberaters ons
doen doorgaen voor den apostel der bedendaeg-
sche verlichting?
Wy staken de aenhalingen ons door M. Le-
biocquy herinnerd. Hel ware te veel en le lang om
ze allen over te schryven. Zeggen wy noglans,
en dit ter onderrigling dergenen die, even als Vol
taire, zoo lang zy zich kloek en gezond voelen,
spotten mei God en godsdienst, mei deugd eü
Vergelen wy niet dat Voltaire gedurende dertig
jaren heek gewerkt aen het zedeloos eo schandig
modderdichl, gekend onder den titel van Pucelle
d'Orleans. Over den godsdienst
De H. Kerk en O. H. Jesus-Christus, noemde hy
de eerlooze. Hy heeft dertig jaren gewerkt om
dien eerlooze te verpletteren, en riep uit
DE MELAETSCHE VAN AOSTA.
Over eenige weken hebben wy een werk aen-
gekondigd, voor titel hebbende Voltaire peint par
lui-méme, (het portret van w~'—
door hem-zelven).
In dit werk slaende leugen, de arglist, de hoog
moed, de ikzucht, de schrokkigste gierigheid, de
walgelykste zedeloosheid, de godshael, gedreven
uil loutere iafbertigheid, tot de afgryselykste
heiligschendery, er iu zulke diepe eu onmis
kenbare trekken afgeschetst, dal M. Thiers zich
zou schamen eronder den man te herkennen aen
wien hy zyne bewondering i heeft gewyd.
M. G. Lebrocquy, de schryver van het bedoelde
werk, heeft gepoogd eene tcelenschappelyke be- Jesuict zal verworgt! hebben met de ingewanden van den
wyzing van Voltaire’s karakter voor te dragen, en aelsten Jansenist.
hy is er ten vollen in gelukt. Zyne preuven is hy Onnoodig te zeggen dat de priesters in ’t alge-
gaen putten in de eigene werken van Voltaire, in meen by Voltaire niet meer genade vonden dan de
zyne briefwisseling, indie van zyne vrienden en Jesuieten. Hy schreef in 1755
zyner geheimschryvers.
Het is nuttig dat de lezer bekend zy met eenige I brandstapel te werpen dan het publiek te vervelen.
van Voltaire’s princiepen over den godsdienst en de 1
zeden. Onder die princiepen zyn er, welke men zou
dienen van buiten te welen om ze dagelyks op le
werpen legen de bewonderaers en de aen-
hangers van den schryver, wiens bestaen moet aen-
zien worden als eene ramp te zyn geweest voor de
Samenleving,
Wy schryven er eenige van over
Het is in de volgende woorden dat hy de theorie
der leugentael vestigt
ZONDAG. Sedert lang is de algemeene po
litieke toestand zoo kalm en zoo rustig niet geweest
als tegenwoordig; de Mogendheden schynen zich
op vriendschap en vrede toe te leggen, en houden
zich voor het oogenblik byzonder met hunne eigene
inwendige zaken bezig. Wat nu de fameuze reis
van prins Napoleon naer Duilschland aengaet, uit
dewelke een algemeen verbond van vrede en kalmte
moest voorlspruiten, deze wekt geen belang meer
op, en zyne grootsche plannen schynen in duigen
gevallen te zyn.
MAENDAG. Het gerucht, sedert eenige
dagen in omloop, dal het fransch garnizoen in de
pauzelyke Staten liggende, zou verminderd ge
worden zyn, wordt thans bevestigd. Het 19d® linie-
regiment, dal vyf jaren te Romen gebleven is, en
het 87* onlangs uil Algerië gekomen, zyn aenge-
wezen om in Frankryk terug te keeren. Deze maet-
regel, zegt een parysisch blad, wordt eenvoudig
gedaen onder een krygskundig oogpunt, en heelt
geen gemeens met de politiek van Frankryk ten
opzigle van den H. Stoel. De politiek van het goe-
vernement is genoegzaem bevestigd geworden en is
genoeg gekend opdat de terugkomst zyner troepen
aenleiding kunne geven tol eene verkeerde uit
legging.
DINGSDAG. Het oostenrykschgoevernement
wil in dat land zekere leeringen invoeren die
regelregl in stryd zyn met de leeringen der kalho-
lyke Kerk. Hierover verzekert een brief uit Romen,
dat het romeinsche hof Oostenryk bedreigd heeft, ^0^‘fcX
de betrekkingen met hetzelve at te breken, indien iiegen als de duivel, uiet benauwd weg, niet voor eeneu
hel ontwerp van het burgerlyk huwelyk wierd tyd, maer stout en altydLiegt, vrienden, liegt; ik zal
aengenomen. 1,61 u ler gelegenheid wedergeven.
WOENSDAG. De slechte trouw van Pruisen
jegens het goevernement van Denemarken schynt
van langsom meer uit. De bevolking vau Sleeswig,
heimelyk aengesloken door Pruisen, had de wapens
opgenomen om zich le ontdekken aen hel eenig-
zius willekeurig besluer van Denemarken; de
Sleeswigers wierden in hunnen opstand ondersteund
door Pruisen die hun de herstelling hunner grieven
en zyne bescherming voor hel loekomende, be
loofde. Doch, in plaets van nu bescherming te ge
nieten, worden ze door Pruisen behandeld als eene
veroverde natie... en ten dien gevolge verlaten
veel Sleeswigers hun vaderland, en schepen in
voor Amerika...
Over eenige weken hebben wy
Voltaire had zyne opvoeding ontvangen by de
eerweerde Paters Jesuieten. Hy schreef in 1739
en in 1766
En later schreef hy onder andere
T BOTERKUIFJE
jitnude.
Het portret
I
- kom-
FEUILLETON VAN T BOTERKUIFJE.
ale en
eo.
ten.
ilagne.
keelen,
slove-
sauce-
wafei-
tpotien
angen,
lekken,
ketels-
paens-
Alles wel nagezien, is hel beter eenen prissier op den
lien en
testers,
ketens,
nagels,
gels.
•fyzers,
iessels,
trie,
uw-
BEKENDMAK1NGEN.
15 ct. den drukrege..
Bureel Wilgendyksiraet,
N* 50.
Voor elk afzonderlyk nutn-
mer, 12 centimen.
12-00.
15 00.
18-00.
ten,
ten,
van
EN.
1.
c- en
vit<en,
s, nyp-
is, zik-
bol-
muize-
izagen,
Ik mag zeggen voor God die my aenhoort, schreef
hy aen den abt Rothelin, dat ik goede kristen en ware
katholiek ben.
- Ik wil in ruste leven en sterven in den schoot der
veel van het dier, en ik moet bekennen dat, sedert haer
overlyden, dit kleine beest een ware troost voor my was.
Hy was verschrikkelyk leelyk, en daeraen hadden wy bel
waerschynlyk te danken dal hy byons eene si huilplaets
had gezocht. Iedereen had hem verstoolen, maer voor bel
verblyf van den Melaetsehe was hy nog een ware schat.
Uil dankbaerheid, dal God zoo goed was geweest om dezen
vriend te zenden, hadden wy hem Mirakel (wonder) ge
noemd, en zyn naem, die geheel in stryd was met zyne
leelykheid, even als zyne voortdurende vrolykheid, hadden
ons dikwyls in smarlelyke oogenblikken verstrooijing ver
schaft. Hoe zorgvuldig ik er ook voor waekle, gebeurde hel
menigwerf dal hy van ons wegliep, en ik had nooit gedacht
dal zulks voor iemand schadelyk kon zyn.
Intusscheu maekien eenige inwooners der stad er zich
ongerust over, en vermeenden dal hy de kiem myner ziekte
op ben zou kunnen overbrengen; zy besloten hunue klag-
ten by den kommandaul in te dienen, die bevel gaf dal
myn houd onunddelyk moest gedood worden. Terstond
kwamen de soldaten, vergezeld van eenige inwooners, ten
niyuent om dit wreedaerdig bevel teu uitvoer te brengen.
Zy deden hel dier in myne tegenwoordigheid eene louw
om den hals en sleepten het zoo mede. Toen by by de
tuindeur gekomen was, kon ik niet nalaten nogeenmael
uaer hem om te zienzyne oogeu waren op my gevestigd
eo vroegen, als T ware om hulp, die ik hem niet kon ver
leunen. Men wilde hem in de Doire verdrinken, maer hel
volk, dat hem buiten stond op te wachten, ontving hem
met een regen van steenen lot dal by dood néér viel. Ik
hoorde zyn gekerm en, nicer dood dau levend, kwam ik in
Ik zie by een volk veel liever de bedorvenheid der
goede zeden dan <lie van den goeden smaek.
Ik wil het vermaek doen ontstaen; ik wil gansch de
jongheid van Geneven hederven. (Voltaire bewoonde als-
- - XV 1
mynen toren terug; myne knikkende knien waren niel in
staet my langer te dragenik wierp my te bed in een toe
stand die niel te beschryven is. Myne smart deed my in dit
regtveerdig maer streng bevel niel anders zien dan een
even wreede als noqdelooze barbaerschheid, en hoewel ik
my thans scbaem over de gevoelens die my toen bezielden,
kan ik er nog niet met bedaerdheid aen deuken, ik ver
keerde den ganschen dag in de grootste gemoedsbeweging.
Hel was hel laetsie levend wezen dat uien my ontnam, en
deze laetsie slag had alle andere wonden van myn hert
open gereten.
Zoodanig was myn toestand, toen op denzelfden dag,
tegen hel vallen van den avond, ik op denzelfden steen
ging zitten, die u thans tol rustplaets dient. Ik overdacht
eenige oogenblikken myn treurig lot, toen ik by de berken-
booinen. daer aen hel einde der heg, twee jeugdige eeht-
genoolen ontwaerdde, die eerst sedert kort getrouwd
waren. Zy kwamen langs het voetpad dal door hel veld
loopt, al digter en digler by, en gingen digi by my heen.
De aengename kalmte, gevolgd van een ongestoord geluk,
was op hun gelaet te lezen; zy liepen arm in arm langzaem
voort. Eensklaps zag ik hen slilstaen; de jonge vrouw liet
hel hoofd op de borst van haren man zinken, die liet met
vervoering in zyne armen drukte. Ik voelde myn hart
ineenkrimpen. Zal ik hel u bekennen voor hel eerst van
myn leven gevoelde ik de wangunst in myn hert opkomen
nimmer had het geluk zich zoo duidelyk voor my opgedaen.
Ik volgde hen met myne oogen lol aen het einde der weide,
en zy zouden juist lusscheu de boomen verdwynen, loeu
vroiyke kreten myu oor troffen; bet was hun geheete
Verbrandt myne papieren, schreef hy aen zynen zaek-
waerneroer Moussinol, men zou my er te leelyk inzien;
het is beter bedrieger te zyn dan dupe.
Zoohaest er gevaer op handen is, verwittig my opdat
ik aenstonds in al de gazetten bet werk loochene.
a De wereld is een strydperk hy die het best met
d'anderen kan lagchen, blyft zegepralend.
Ik spot veel met de anderen dat doet deugd en
ondersteunt den mensch in zyne gevorderde jaren.
Het schynt my allernoodzakelykst, zegt hy, dat er
overal onwetende guiten loopen.
*dau, I7tiü, de stad Geneven.)
i Alwie weldenkend en deugdzaem is, moet de kristene
sekte in afschrik hebben.
Nog twintig jaer en het is er tneê gedaen.
INSCHRYVINGS-PRYS.
Buiten stad, C» franks.
Met Suppl. S
Het Boterküiwe verschynt
den Donderdag in geheel blad
en den Zondag in half blad.
Derde vervolg.
K. Hoe treurig moeten voor u die eerste dagen geweest
tyn, na hel overlyden uwer dierbare zuster!
M. Ik verkeerde tangen tyd in eetie zekere maet van
stompzinnigheid, die my zelfs de mogelykheid ontnam den
geheelen omvang van myn ongeluk te beseflen; toen ik tot
>ny zelven kwam en ik weder in staet was mynen toestand
te overzien, was het alsof myn verstand iny begeven had.
Dat tydstip zal immer dubbel treurig voor my blyveuhet
herinnert my aen het grootste ongeluk dal my kon over
kómen en aeu de mtsdaed die er byna hel gevolg van was
geweest.
K. Eene misdaed! daertoe zie ik u niet in staet.
M. En toch is hel maer al le waer; wanucer ik u dit
voorval uit myn leven verhaeld heb, vrees ik maer al le
veel van uwe achting le verliezen, maer ik wil my niet
beter voordoen dan ik ben, eu gy zult my welligl eerder
beklagen dan veroordeelen. Reeds is in menig zwaermoe-
*)'g ougeublik. hel denkbeeld by my opgekomen om my liet
leven te benemen; de vreeze Gods heeft my echter immer
terug gehouden totdat eene omstandigheid, zoo eenvoudig
C|i oogschyulyk niet iu staet om my le hinderen, my byna
voor eeuwig ongelukkig zou hebben gemaekt. Eene nieuwe
Stuart was by my bereid. Gedurende eenige jaren had een
kleine houd zich zeer aen ous geliechtmyne zuster hield
Voor eenen vriend, te liegen is de eerste pligt der
vriendschap. Liegen is slechts ondeugend wanneer het
kwaed doel; hel is een zeer groote deugd wanneer bet
van Voltaire geschilderd door
hem-zelven.
- Y-r-----r - I ik wil iu ruste leven en sterven in aen senoot uer
Voltaire geschilderd kalijOlyke, apostelyke rootnsche Kerk.
Men is een monster, wannéér men degenen niet eert
en eerbiedigt die onze ziel hebben gevormd. Het zyn de
Jesuieten die my de gevoelens hebben ingesprokeu, welke
tot aen bel graf het geluk myns levens zullen uituiaken.
Ik zal niel gerust stervén, vooraleer men den laetsten
