I
Ea
Ei
Gis
nomei
levert
Te
volks»
M. Du
18
ve
De
derd;
het I
In
die k
Er
voor I
maer
te bre
kr
ve
du
vo
Ministers en represelanten razen legen de ram-
plaQanteo in ’t leger. En wal doen zy als bun zoon
een slecht nummer trekt? Zy koopen hem
een remplaQant.
Zy helpen dan hel leger bederven.
De rempla^anten zyn al wal niet deugt, zeggen
zy. Intusschen houden zy slaende dal de kazerne
eene school is van zeden.
De lotelingen, zegl minister Benard, zyn beter
als zy de kazern verlaten dan als zy er in gaen.
T Is gelyk andere zeggen dal de theater eene
school is voor de zeden en onze represenlatie-
kamer eene school van Ireffelykheid.
Zeggen dal de jongheid in de kazernen verbetert
is den spot dryveu met hel land.
Als de kazern eene school is van verbetering
waerom lael gy uwe kinders er niet naer loe gaen
om ook beter le worden?
Zyn ’i maer de arme jongens welke lot die ver
betering regt hebben?
De heer Ducpétiaux heeft in de Revue générale
een schri^kelyk tafereel afgemaeld van de ver
woestingen in de oude en nieuwe, wereld door den
hongersnood van dezen jare aengerigt. Om maer
een enkel voorbeeld aen le halen, wie herinnert
zich niet de zuchten en tranen van den liefdadige»
aertsbisschop van Algiers?
De oorzaken dezer rampen zyn menigvuldig zy
liggen gedeeltelyk in het algemeen mislukken van
den graen- en aerdappeloogst, en in het onbezorgd sentanl? Als hy maer naer den zin van ’t Ministerie
verkwisten der levensmiddelen in de jaren van
overvloed. Onze eeuw kent geen vooruitzigl noch vragen, is’l alles wal
spaerzaemheid. De handwerken en fabrieken kwy-
nen, er is geenen verkoop de magazynen blyven
opgepropt, en het werk moet gestaekt worden. De
maelschappy kent geene vaste gronden meer
alles wankeltdaerom durft men niets groots
ondernemen. De ontelbare legers, zeven millioen
en half sterke mannen aeu den landbouw en van
andere werkzaemheden onttrokken, kostende zeven
milliards aen onderhoud, verarmen de landen,
bewaren den vrede, zegt men, maer gaen van tyd
tol tyd elkander in een Sadowa vermoorden.
Zal het volk nog lang willen dienen tol voedsel
voor het kanon? zekerlyk neen. Zal het er nog
lang moeten toe dienen? zekerlyk ja. De oorlog is
eene vaste mode en de burger-oorlogeo, die aen-
slaende zyn, verschrikken de onverschilligslen.
Wat willen de volkstribunen in de onderscheidene
meetings? wat willen de Eenians? wat willen de
socialisten of vrymelselaers? Leest hunne boeken
en gazellen hun onwrikbaer doel is eene maet-
schappelyke omwenteling, die zy hervorming
noemen de bezitters of eigenaers bestelen en de
Kerk vernielen in den naem der vryheid, der ver-
draegzaemheid, der beschaving.
Moet ieder eerlyk man zich tegen die woeslaerds
niet verzeilen? moet hy hunne schriften niet uit
zyn huis verbannen? Indien hy hel niet doet, dan
moei hy niet verwonderd zyn, als zyn zoon legen
hem opsiaet en als de burgers geene geeslelyke
noch lydelyke magt meer eerbiedigen.
Het volk is veroordeeld om le lyden, en wie zal
hel weder houden legen opstand en roovery? Het
kristen Geloof, het kalholicismus alleen. En dat
Geloof, die Godsdienst wil men in de herten uit-
dooven! O snoode volksverleiders, hoe lang zal
men u nog blindelings volgen?
De Minister van oorlog bewees over eenige
dagen in de Kamer, dat er ten minste 16 maetiden
diensllyd noodig zyn om een goede soldaet te
maken. Het kost minder lyd om een goede repre
sentant le maken. Maer ook is de dienst oneindig
gemakken Wal vereiscbl men van een repre-
Ziehier het beloop der openbare schuld van
België. Hel wetsontwerp beloopt, voor het diensl-
jaer 1869, in bestendige en lydelyke lasten, tol de
som van Ir. 48,702,759-59; hetzelfde budjet voor
zeden, zeggen wy welk hel einde was van
die» booze.
Hy had gezegd ’l was in 1758 Nog
twintig jaer en dan is’t mei Christus gedaen!!...
In 1778, juist wanneer die godtergende voor
zegging zich had moeien verwezenlijken, lag Vol
taire op zyn sterfbed uitgeslrekt.
Den 26 jtiny 1766 zegde hy aen d’Alembert
Ik zal trachten te sterven zoo als ik geleefd heb,
al lagchende en spottende. En hoe is hy gestor
ven? Huilende en briescheode als een onredelyk
dier dal men ter slaglbank geleidt.... Ik lig op
de pynbank, zegde hy aen zynen vriend Martnonlel,
en ik ondersla de afgryselyksle tormenten....
IK VOEL EENE HAND ÖP MY WEGEN DIE
MY SLEEPT VOOR DE REGTBANK VAN
GOD.... en hy gaf den geest.... En de knech
ten die hem dienden, over dit tooneel verslagen en
verschrikt, riepen uit Kon de duivel sterven,
hy zou niet anders kunnen sterven dan gelyk
Voltaire...;
En nu vragen wy met M. Lebrocqny
Een mensch die denkt, spreekt en schryft, die
leeft en sterft zoo als Vohaire, wal is dil voor een
mensch? Welken naem zal men hem geve»?
Is hel daer een wyze, een volksvriend, een wel
doener van het menschdom Is het daer een man
die achting verdient
Is een karakter als dit van Voltaire niet het
tegenovergestelde vau alles wal achting sweer dig is
Bedorven gelyk hy was, in princiepen en in
zeden, wat kon hy anders vóórtbrengen dan alles
wat slecht, alles wal voor de Samenleving ramp
spoedig en noodlottig is? Le style, eest l'homme, et,
l’homme, c’est le style. Verraedl de schryfwyze
den schryver, zoo ook zyn de werken van den schry-
ver de trouwe en onvermydelyke weêrgalm zyner
begrippen, het echt en nauwkeurig tafereel zyner
eigene zeden. Ook was de eeuw van Vohaire, de
eeuw welke zyne schriften hebben gevormd en
opgeleid, de voorloopster der bloedige en godver-
loochenende revolutie van 1792.
Er bestaet een woord dat op de uitdrukkelykste
wyze den goddeloozen Vohaire, zyn leven en zyne
werken schandmerkt. Dit woord is in 1867 uitge
sproken op het Congres van Mechelen, uitge
sproken door Mgr. Dupanloup en herhaeld door
gansch de krislene wereld Voltaire is de eerloos
heid IS PERSOON.
Het is aen dien eerlooze nogtans dat de
liberaters, de doctrinaire», de franema^ons van
Frankryk een standbeeld gaen opregten. Ingezien
het kwaed dat hy gedaen en gesticht heeft, zou dit
standbeeld dienen opgeregt le worden door de
hand van den BEUL. Zoo meent het M. J. De-
maislre, en wy meenen het met hem.
stemt en hy ten gepaslen tyde de sluiting! kan
van hem verlangd wordt. Nu,
om die exercitie le kennen, zyn er niet meer dan
acht dagen noodig, terwyl een rekruet....
--
V.
Wiseman, discours, lome I, p. 258.
l
du
De t
'Vesivk
boren
Sl. Ben
Hongersnood en ellende In de wereld.
1
ooi:
ken
Hol
gebi
ven
de l
uitg
ovei
op
willi
te 1
kent
over
aenr
aenr
de u
k«w:
gaen
loop
ined
de z<
tegel
kenil
Terv
ware
'den
hel l
zelf 1
des i
OUZ'l
verin
kwel
houd
besta
alle I
een v
prof,
sprui
hert i
loe, e
volko
ondel
slech:
ten si
De
wend
by wc
hebbc
blyf in brand te steken, en my met alles daeraen te laten
vergaen, wal nog eenige herinnering aen my zou kunnen
achterlaten.
Na een oogenblik zyn treurig verhael gestaekt le hebben,
vervolgde de Melaetsche
Onrustig, woedend, ging ik hel veld inik liep eenigen
tyd in de schaduw myner wooning heen en wederonwil*
lekeurig stegen uit myne bedrukte horst jammerkreten op,
die my zelven in de uachlelyke stille beangst maeklett.
Woedend trad ik myn verbijt weder binnen, en riep uil
Vervloekt zyt gy, Melaetsche, vervloekt! En of alles te
samen spande, om my in het verderf le storten, hoorde ik
de echo die van uil de ruïnes van hel kasteel van Bramasan
duidelyk herbaeide Vervloekt zyt gy Vol afgryzen bleef
ik by ile deur van den toren slilsiaeu, en de zwakke echo
van den berg herbaeide nog lang daerna Vervloekt zyt gy 1
Ik nam eene lamp en, besloten om royne wooning in
brand te steken, ging ik naer hel laegsl gelegene vertrek
voorzien van drooge lakken en wyngaerdranken. Het was
de kamer myner zuster; sedert hare dood was ik er niet
meer in geweest; haer leuningstoel stond nog even zoo als
toen ik er haer voor de laelsle mael uitgedragen had; de
laetste woorden die zy sprak alvorens dien stoel te ver
laten, kwamen my nog voor den geestAl sterf ik ook,
familie, die hen te geinoel kwam. Gryzaerds, vrouwen en
kinderen, allen omringden hen ik hoorde hunne vreugde
kreten; lusschen de hoornen door zag ik de schitterende
kleuren hunner kleederen, er, deze gtoep scheen in eene
wolk van geluk omhuld le zyn. Ik kon dezen aenblik niet
verdragenik wende myne blikken af, en snelde naer myue
cel; de kwellingen der hel hadden zich van myne ziel
meester gemaekt. Myn God wal zag myne kamer er ver
laten, somber, verschrikkelyk uitHier, zegde ik tot my
zelven, zal ik dan voor immer moeten blyven, hier zal ik
dan myn ellendig leven moeten voortslepen, en de dood
afwachlen, waernaer ik zoo reikhalzend uitzieOveral heeft
de Eeuwige het geluk rondom zich verspreid, met stroo-
meu uitgestorl op alles wal ademt, en ik, ik alleen zonder
hulp, zonder gezelschap.... Welk eene verschrikkelyke
bestemming!
Vol van deze treurige gedachten vergat ik dat er een
trooster is; ik vergal my zelven. Waerom, riep ik uil, zag
ik het levenslicht? Waerom is de natuer zoo onregtveerdig,
zoo stielmoederlyk jegens my? Gelyk het onterfde kind,
aenschouw ik hel ryke erfdeel van het menscltelyk ge
slacht, en uit gierigheid onthoudt de hemel my myn deel.
Neen, neen, riep ik eindelyk in een aeuval van woede uit,
voor u geen geluk op aerde sterft, reeds te lang hebt gy
haer door uwe tegenwoordigheid besmet; mogt zy u
levend verzwelgen, en geen enkel spoor van uw verfoeilyk u zal ik toch niet verlaten, zeirte zy lol my, wees indach-
bestaen achterlaten. Myne onverslaenbare razeriiy klom al tig dal ik in uwe benauwde oogenblikken steeds naby u
booger en hooger; hel verlangen om my zelven het leven te 1 J* 7
benemen wierd hoe langer hoe sterker, en vervulde myne koord van hel kruis dat zy om haren hals droeg en dat ze
gebeele ziel, ik vatic ten laetste hel besluit op, myn ver- 1 zelf lusscheu twee bladen van den bybel had gelegd. Op dil
’T JAEI6 30 en de slechte gazetten.
De vuilnisput in welken, zegde nog onlangs de
Landbouwer van Rousselaere, al de misnoegden hunne
gal mogeii gaen uitspuwen, voert sedert lang den oorlog
niet met cerlyke en in gebruik zynde, maer mr;t ver
bodens. en wrakende wapenstegen een eerlyk en on
schuldig hladje dal sedert ruim een jaer uitgegeven wordt
te Leghem, en zich nu en dan veroorloolt de bestuer-
aklen van den gemeenleraed aldaer te beoordeelen en
wel somtyds te hekelen Du alles, zal men zeggen, valt in
het regt van eiken ingezetene, van eiken burger, van
iedereen; vraegl hel liever aen deShingshangs van Brugge
en elders, en aen al degenen die hel geluk niet hebben
in de gratie te staen Van 't Jaer 30. Niet alieenlyk be
spreekt dit hladje hunne bestuerakten, maer bel scheldt
ze nog daerenboven uil voor liooveerdigaerds, gierigaeids,
onkuischaerds, nydigaerds, gulzigaerds, vuildron-
kaerds, stamclaêrs, kêkelaers, paters, violons, enz., enz.
Hel zou ze zelfs racca heelen, iudien hel wiste van’alge-
tneen verstacn le worden.
Dat is wat anders, hé! Jatnaer, 'l Jaer 50 speelt de rol
van den Leeuw van de fabel, en de Slad Iseghem verbeidt
maer den Ezel Manger l'herbe d'aulrui; quel crime
abominable 1 Rien que la mortt
Hel Iseghemsche bladje, zegt ’t Jaer 50, bestrydt
openllyk hel goed en slael hel kwaed voorhel tracht, onder
hel masker van schynheiligheid, hel kwaed le verspreiden.
Hel is onder de slechlsle en geiaerlyksle gazellen, enz.
O, Voltaire«al zyt gy een kleine jongen in ’t liegen eu
lasteren by die Ire/Jelyke heden van 'l Jaer 50!
Indien wy er eens den lust toe krygen, zullen wy, om
binst de aenstaende Hondsdagen in feuilleton te geven,
eene lyst opmaken van een gedeelte der bevallige, liefelykè
en doorslaende adjectieven van dat treflelyke Jaerwel te
verstaen, indien onze lezers er niet vooraf tegen reklame-
ren. Intusschen willen wy, niet met dal hoon- en schimp
schrift, maer met onze lezers een weinig redeneren.
Iudien wy te doen hadden met lieden die niet, door ik-
en heersciizucht aengedreven en door hunne gazelle, aUes
moeten en willen regenteren en over heerschen, en ouvat-
haer zyn voor alle gezonde eu onparlydige zienwyze, wy
zouden hun vragen, aen hen, schryvers van 't Jaer 50,
mannen van studie, of ze de historie niet meer lezen of
nooit gekend hebben. Zoo ja, wy zouden hun, onder
andere, de woorden herinneren van den kardinael Wise
man, die toch zeker meer bevoegd is in die zaken dan zy,
opstellers van hel Brugsche smaedschrifl. Men kan ge-
makkrlyk, zegt die doorluchtige prelael eene heele klas
van menschee, of afzouderlyke schryvers beschuldigen van
ongodsdienstigheid, en ik weet niet of er eene slechtere
soort van lasterlael is als deze die alles in het werk legt
om hel halclyksle der schandmerken le printen op iemand
die zoude durven anders denken dan zy in onver
schillige zaken.
Wy zouden hun nog eene les van geschiedkunde herin
neren, destyds gegeven door den hoogst verdienstelyken
eerweerden heer Defoere, dien zy wel moeten gekend
hebben, welke de nietigheid, de vruchteloosheid, voor
wal het goede betreft, van hunne snoode eu kwaedwillige
handelwyze duidelyk bewysl. Maer dit zoude ons te ver
leiden, le lang en le droog zyn voor het grootste getal
onzer lezers. Wy bevredigen ons dus met de belangheb
benden te verzenden naer den Conservaleur Belae
lome 19, p. 6.
Tot wederziens.
gezigt trad ik vol heilige ontzetting achteruit. De diepte
van den afgrond, waerin ik op hel punl stond my te stor
ten, stond my ecusklaps duidelyk voor oogen; al bevende
naderde ik hel heilige boek Ziedaer, ziedacr, riep ik
uit, de hulp die zy my beloofd heefta Eu terwyl ik bel
ktuis uitbet boek nam, voud ik daerin een verzegelden
brief die myne zuster voor my achter gelaten had. Myne
tranen lot nog toe door overmaet van smart weêrhouden,
vloeiden thans rykelyk langs myne wangen; al myne onza
lige voornemens verdwenen oogenblikkeiyk. Gedurende
geruimen lyd drukte ik dezen kostbaren brief aen myn
hart, alvorens ik besluiten kon hem le lezen, en my op de
kuien werpende om de goddelyke ontferming in te roepen,
opende ik hem en al snikkende las ik deze woorden die voor
eeuwig in myn hart gegrift zullen zyn Myn broeder,
weldra ga ik u verlaten, maer ik lael u niet alleen. Van uit
den hemel, waerheen ik hoop te gaen, zal ik over u waken;
ik zal God bidden dat ny u kracht verieene om met gelaten
heid hel leven re dragen, tol hel Hem zal behagen, ons in
eene andere wereld le vereenigen dan zal ik u de volheid
myner teedere liefde voor u kunnen loonenniets zal my
j beletten u le naderen en niets zal ons meer kunnen scjiei-
den. Ik lael u hel kleine kruis dat ik altyd gedragen heb
i hel heeft my dikwyls in myne "droefheid gutroosl en dal
kruis alleen is getuige geweest van myne tranen. Vergeet
'niet, als ge dit kruis aeuschouwl dal myn laetste bede ik
geweest dal ge leven eu sterven moogt als een goede
ben. Terwyl ik de lamp op de tafel zette bemerkte ik de kristen. (Hel einde hierua).
