1
me
ingevingen zoekt in bladen als de Lierenaer en den
Weslvlaming, meer geloof verdient dau onze bis
schoppen en onze geeslelykheid.
me
en
per
var
ree
voc
nat
hui
zau
dez
ver
byz
nie
bez
lie;
viei
•wei
doe
hor
hui
dae
ko<
vie
liec
kle
Hu
her
ooj
de
nie
sla
dat
gas
zy.
doe
dre
ple
ged
bfo
vro
lap
een
wal
wai
Me
I
ti o
een
me
teel
sell
ten
van
I
die
I
lalt
50
gis
gis
ma
tra
1
gel
bej
verklaren dit dekreet zedelyker wyze dood, wy
beschouwen hel als zynde van nul en geener
weerde, doch wy zullen liet in onze wetgeving
behouden.
Maer wy vragen nu, is dat regtzinnig spreken en
handelen? Waerom niet dadelyk en zonder (men
dingen gezegd wy staen toe dal de kalholyke
kerkhoven onteerd en geschonden worden; wy
staen toe dal de priester geeneu ingang meer hebbe
in de lagere scholenwy siaen toe dai de militaire
magt geen deel meer neme aen de groote plegtig-
heden van den katholyken godsdienst? Waerom
dal niet dadelyk en zonder omwendingen gezegd?
Maer dan zoudeu de larizeesche bladjes, zooals liet
Weekblad, niet meer kunnen zeggen dat onze
liberale besluerders hel Geloof en den godsdienst,
de kalholyke gebruiken, in ons land eerbiedigen;
immers, wy zouden legen hen inbrengen dal hunne
mannen de wellen die dé eenige waeiborg daervan
waren, hebben afgeschall. En nu kunnen zy doen
zooals de Farizeën deden, die den leksl der wel
van Mozes geschreven droegen op hun voorhoofd,
en zoo tol Onz’ Heer gingen, die hun van ongods
dienstigheid beschuldigde, uitroepende Wie zyn
deze die de Leering niel volgen, wie zyn de volks
bedriegers, anders dan gy en uwe volgelingen?
Treffende vergelykenis tusschen de Farizeën
van over achttien eeuwen en onze hedendaegsche
liberalen
Dilmael zal de tekst niel beantwoorden aen den
titelimmers Algemeene Overzage aen het hoofd
van een dag-of weekblad, wil in plat vlaemsch
zeggen overzigt van hel nieuws dat in een be
perkt lydslip in de verschillende werelddeelen is
voorgevallen. Nu, wy zyn bede.) niel van zin aen
die woorden hunne ware beleekenis loe le passen,
om de eenvoudige maer goed aenneemlyke reden
dal hel nieuws in de politieke wereld zoo weinig
belangryk is, dal wy oveiluigd zyn dal onze lezers
veel liever de volgende byzonderheden zullen leze»
welke wy onlleenen aen een goed geschreven
weekblad van Aelsl, met name Hel Land van Aelft,
byzonderheden welke die bende vreemdelinge11
hetrell die sederi eenige weken in ons land doolt
en waervan wy in een onzer vorige nummers ge*
blad” dat zyue sproken hebben, toen dezelve zich in de omstreek
zegd wierd van zekeren engelschen slaelsman bet
is de man van wien nog teregt gezegd wordt
België heeft groote mannen, maer heeft maer
éénen Coomans.
Ouder andere schriften die M. Coomans heeft
uitgegeven, koml zyn werk voor, Gne aca
démie de Fous, ’t welk een dier htimoristieke wer
ken is waervan de weêrga (le pendant) in ons land
nog niel verschenen is, ten ware men hel dacht te
vinden in ’l Jan Klaesenspel van den schryver der
Gasthuisnon. l)al boek van M. Coomans stelt een
tafereel voor van den mensch, tafereel dal geschil
derd is volgens natuer en den mensch afscheist
mei zyne goede en gebrekkige hoedanigheden,
zyne onstandvastigheid, zyn wisselvallig karakter,
kortom ’i is een meesterstuk van menschennis, een
dier werken welk men lezen en herlezen moet, om
dat, hoe meer ze bestudeerd worden, heemeer
verfynde geest en humor men erin ontdekt.
woordiger en den heer baron G.'de Coninck, zich
ten huize van M. Vanderheyde begeven, om hem
mei den uitslag der stemming bekend te maken,
en terzelfder lyde by hem aen te dringen ten einde
hy eene kandidaluer aenveerdeo zou, gezien de
stemmen welke aen M. De Coninck, die geen kan-
didael zynde, gegeven zyn geweest, enkel aenzieu
kunnen worden als een uilzondeclyk bewys van
toegenegenheid die de leden der vergadering M. de
Coninck by zyne aftreding hebben willen geven.
De heer Vanderheyde, blykens het veislag door
den heer ondervoorzitter Delahaye aen de verga
dering gedaen, aen de kommissie le kennen ge
geven hebbende zich tol geen beslissend antwoord
le kunnen besluiten, en de zaek over te laten aen
M. De Coninck en de leden van hel komileit, is er,
na eene korte woordenwisseling tusschen eenige
leden, en op voorstel van eenige leden die deden
opmerken dat, gezien het laetlydig uer, een derde
der leden niel meer aen wezig was, besloten ge
worden, op Maendag en achi dagen, zynde den
18 dezer, eene nieuwe vergadering te houden, ten
einde lol eene tweede stemming over te gaen.
Niemand meer T woord vragende, veiklaerde
de heer Voorzitter de zitting gesloten.
Het Weekblad kan het over zyn hert niet krygen
dal wy ons met de zaken van ons gemeenle-besluer
maer weinig of zelden bezig houden. Daerom
scheldt hel ons uit voor een gekorlvleugeld en
onbeduidend bladje. Maer hoe is’t mogelyk, kent
het bladje dan zyue vrienden niel Of is hel spylig
om dal wy hel geene slof geven om onze vrienden,
volgens zyne verlangens, over den hekel te trekken?
Hoe dit zy, hel bladje van de Vischmarkt kent de
zaken le goed, opdat hel reglzinnig meenen zou
ons in eene polemiek te wikkelen, waeruil het
zoude hopen zich met voordeel uil den slag te
trekken. In allen gevalle, de zaken vao ons bestucr
gaen goed genoeg opdat wy ons wel hetzelve wc-
kelyks zouden bekommeren wy hebben liever
uwe reglzinnigheid in andere kwestien le door
gronden, Weekblad en daerloe levert gy ons
wekelyks slof genoeg om, voor zoo veel wy het
eenigzius nuttig oordeelen, ons met u bezig te
houden. Zoo dat ge moogl gerust zyn.
Wy hebben deze week de voldoening gehad
M. Coomans in ons midden te hebben, M. Coomans
van uaby en verlrouwelyk le leeren kennen sinds
lang kenden wy door zyne schriften den onver-
moeijelyken kampvechter voor liet regl en de
vryheid voor allen en in alles, den heldhafligen
beslryder van liet mililaiismus in ’t algemeen en
der Bloedwel in ’t byzonder, den lalenlvollen verde-
digervande ware belangen van’t volk, den meestge-
duchten tegensuever van minister Fiére, kortom,
den reglziunigen liberael wiens programma zich
resumeert by deze weinige woorden Vermindering
der lasten welke ten onregteof le zwaerlyk drukken
op hel volk, en vryheid in alles en voor allen.
M. Coomans, dezelfde van wien gehandeld wordt
in ons verslag over de algemeene vergadering der
onafhankelyke liberalen in onze stad, is een dier
zeldzame edelmoedige mannen die zyn bestaen,
zyn talent, zyne toekomst al en geheel heeft gewyd
aen de zaek des volks hy is misschien de eenige
ie ons land die de zelfopoffering zoo ver beeft ge
dreven, dal hy nooit voor zich hel minste onder-
scheidingsteeken verlangd of gewild heelt, niet-
tegenstaende de overgroote diensten die hy door
zyne schriften en zyn talent van spreken aen het
land heelt bewezen met een woord, M. Coomans,
c’esl l’hotnnie du peuple par excellence, zoo als ge-
bloeil ais in Belgie, dat nergens de pries
ters zoo zeer geëerbiedigd worden als in Belgie,
enz., enz.
Vooreerst, zullen wy, ofschoon onnoodig om
onze zaek te verdedigen, doen opmerken dat hel
iets of wat tegen de welvoegelyklieid zou stryden
dal een persoon, vreemd aen ons land, en iu ons
midden gekomen, in eene publieke konferenlie het
diskrediet zou komen werpen op onze politieke
instellingen ten anderen, zouden wy te kort
blyven aen den eerbied dien wy M. Bauër ver
schuldigd zyn, met le twyfelen of hy, vreemdeling
in ons land” zoo goed onzen toestand kent als wy-
zelveu? Of hy weet dal de vryzinnige toepassing
onzer Constitutie heel en gansch afhangt van het
despolismus van een’ minister Frère, die eraen
houdt den geest onzer publieke instellingen van
langsom meer te vervalschen en te ontaerden?
Maer dit nog daergelalen, is hel niel genoeg dal
ONZE BISSCflOi PEN liet allen eens zyn om le
verklaren dal in ons land ons Geloof en onzen
Godsdienst eenen hardnekkigeu maer lisligeu oorlog
wordt aengedaen? Is hel niel genoeg dal men de
liberale dagbladen, van de Indépendance tol den
H'esietarningr en hel Veurnsch Adverlentic-blad leze,
om, hoe onverschillig ook in zake van Godsdienst,
te zien en overtuigd le wezen dat door die bladen
eenen openllyken oorlog verklaerd is aen den
katholyken godsdienst? Dal men leze wat Mgr. Du-
panlotrp schryft, spiekende over hel prolessionneel
onderwys in Fratikryk, en men zal zien dal de
groole kwael die Fratikryk bedreigt, zynen oor-
beeft in Belgie, dal het de belgische franc-
rnatonnery is die de les geeft aen de franemacon-
De debatten welke de verledene week in onze
Kamer hebben plaets gehad ter gelegenheid der
algemeene diskussie over het budjet van binnen-
Jandsche zaken, hebben ons op nieuw bewezen
welke eigentlyk hel doel en de strekkingen zyn
onzer anli-katholyke ministers.
Er bestaen in ons land wetten die de onschcnd-
baerheid onzer kalholyke kerkhoven waerborgen.
Welnu, wal doen onze ministers? Schaffen zy die
wellen af? Neen, dal zou le veel het volk doen
schreeuwen; ten anderen, in onze Kamer zetelen
le veel liberalen die er nog aen houden dal hunne
Jaetsle rustplaets geëerbiedigd worde, en vervol
gens de afschaffing dier wellen niel zouden willen
stemmen. Maer onze ministers hebben daer een
middel legen gevondenzy laten namelyk de ge-
meenle-besloren vry, die wetten toe le passen of
niel toe te passen. Die wetten bestaen, ja wel, maer
of de gemeente-besturen dezelve nakomen of niet,
T is om het even. Ondertusschen stookt de franc-
ma?onuery, waeronder het minisleiie schuilt, de
liberale gemeente-besturen op om, by elke gelegen
heid, die wetten le overlreden, en wanneer nu de
overtredingen talryk genoeg zullen zyn, dan zal ons
goevernernent den een of anderen dag in de Kamer
voorkomen met een voorstel om die wellen al te
schaffen, voor reden inbreugende dat wetten die in
pratiek geene weerde meer hebben, niel langer in
onze wetgeving moeten geschreven staen. En hun
doel zal bereikt zyn.
Zoo is T ook gelegen opziglens het openbaer
onderwys dat in de lagere scholen wordt gegeven.
Onze Grondwet zegt dat het openbaer onderwys
in ons land door eene wet moet geregeld worden.
Vandaer dal hel onderwys in de lagere scholen ge
regeld wordt door de wet van 1842. Het onderwys
in de adulten- of avondscholen, die eene afdeeliug
uitmaken van hel lager onderwys, moei vervol
gens ook door diezelfde wel geregeld worden;
echter wal ziel men gebeuren? Onze ministers
laten nogmaels de vryheid aen de gemeente
besturen die wet al of niel loe le passen op de
adulten-scholen, en welhaest zullen zy hen die
zelfde vryheid laten voor wal aengaet hel
onderwys in de lagere scholen. Onderiusschen zal
die wel allengskens in pratiek vervallen, en
wanneer hel oogenblik gekomen zal zyu, zal men
zien dat ze die wel uit onze wetgeving zullen weg
schrabben, onder voorwendsel dal ze, tengevolge
der talryke misbruiken, geene reden van bestaen
meer zal hebben.
Zoo zal het ook gaen met hel dekreet van Mes-
sidor, hetwelk de militaire magt ten pligle maekt
byzondere godsdienstige plegtighedeu door hare
vertegenwoordiging op te luisteren. Op eene vraeg
van den vrydenker Defré, die de akten der chris-
tene martelaren eene dwaesheid beet, maer die
verklaerd heeft op zyne bloole voelen lor eere van
den poliliekeu mooidenaer Mazzini op pelgrimalie sPronl>
te willen gaen, heelt onze minister de verledene r--.-"-
week in de Kamer geantwoord dat hel aen de j nery in i’rankryk.
militaire magt vry stael de instellalie van eenen1 E—
bisschep of eene kalholyke processie met hare buitenlieden,
tegenwoordigheid le vereeren of niel, maer 1-
dal het dekreet van Messidor niet zou afgeschaft maer gelukkiglyk zyn de buitenlieden nog zoo
wenden. In andere woorden, zegt de minister, wy blind niel om te gelooven dal een I 1
Het Weekblad maekt in zyn laelsle nummer veel
gerucht van hetgeen een bisschop Mgr. Bauër,
in eene konferenlie iu den katholyken kring te
Luik zou gezegd hebben. Ziehier de getuigenis
van dien bisschop die door genoemd blad wordl
aengebaeld
Enkel over eenige dagen had ik aen een be-
roemden staetsman myner vrienden,, de gelegen-
heid le zeggen, spiekende over uw vaderland
Dat land, klein door zyne grenzen, is de groole
school van Europa! En die slaelsman vroeg om
myn woord te mogen gebruiken en overal te
hei halen klein land, groote school der wereld!
U«e grenzen zyn bepaeld en uw nationael be-
siaen teil nog maer een klein getal jaren, en
echter liebl gy in de wereld zulken schitterenden
naem gekregen dal, als men een gewest wil aen-
duiden welk onder allen bloeit, men hel noemt
EEN TWEEDE BELGIE
En uil die verklaring van den abt Bauër besluit
hel Weekblad dal die kerkvoogd heeft willen vast
stellen dal in geen land der weield de godsdienst
zoo zeer bloeit ais in Belgie, dat nergens de pries-
Hel Weekblad rigt zich byzonderlyk lot de
,0(11 le betoogen dal wy de liberalen
lasteren, zeggende dal zy tegen den godsdienst zyn,
ver
blind niet om te gelooven dal
p®
uiti
i
dar
de
zyu
V
stel
•lau
nae
hou
gev
<I»S
i»ew
I
Algemeene Overxage.
Klei blaüje mag gerust zyn
M. Coomans.
Onze hedendaegsche Farizeën.
Wy lasteren de Liberalen