u
«Mei 1809.
Diie-en-hvinhgsle jaer.
iV 19.
l)ixiiiitde4 Donderdag,
It-
■«Mm
num-
i
fl ft
4*
l der
end,
lEaiat
I
De vrye uiluefuaing tier eere-
Met de hierboven aengehaelde artikels der
constitutie van Fructidor jaégt men de kloosters
uit zoodra men het góed vindt; men hoeft slechts
le decreteren dal zy tegenstrydig zyn met de open
bare orde; men maekt de katholyke genoot
schappen onmogelyk, met de/e artikels doodt men
het politieke leven des volks in eenen slag, en
bereidt men eene rustige heerschappy voor het
despotismus. Apostels van 89, is het dat wat
gy voor Belgie droomt? Zyn dat de schoone
vryhedep waermede gy ons begiftigen wilt?
Erfgenamen der sans culotten, schaeml gy u niet
het spreekgestoelte der vrye belgische natie te
bezoedelen, met van daer den sinaed op onze
instellingen le werpen, en een verleden terug te
roepen waervan hel aendenken alleen ons huiveren
doet. Zwygt, in Gods name, toch stil van uwe
onsterfelyke princiepen van 1789, van uwe reg
ion des menschen en des burgers dat riekt naer
Voltaire en Condorcet de ware Belgen kennen
geene princiepen dap die van 1850, en verge
noegen zich met hunne eigene regten te doen
gelden; wendt uwe blikken van het zuiden al; de
vryheidszón is van daer voor ons niet opgestegen,
zy scheen in milden glans over ons lieve vaderland
lang voor dat Mirabeau en zyne landgenooten door
hare stralen getroffen wierden.
feesten en andére zondetlingö vryhcden welke de
‘irausche rqpubliek aéj) dé^élböyfyjen gunde. a_„,
Eu boe spreekt de constitutie van ffbetidor nu Aare leden verpligten eenig uitwendig teeken hunner
«ver de vryheididor drukpers, over de vcyljeul van 1
deuken Luister‘f m.-n i
Niemand mag verantwoordelijk gesteld worden
voorIwlgeen hg geschiegt;n <jfuitgegeven ftecfl, dan
inhe gevallen dogr de iwel vogrzi^n. (Art. 2p5).
Nogtnaels helzultde stelsel van beperking. 4-—p.,.,.. ---
Moeién-’W’y zeggen hoe de vryheid deh drukperp. er bestaet tusschen de vryheid
tydeni de fransché republiek uitgeoefend wierd oudet de iransche republiek
He^iier^pp^^v^Jeid van opitiie, vtyheid des -
‘FÉl’ILLETOÏS VANt-’T. BOT^RKUIVJE.
‘i p iti'nBiitit'iiii'irn1vut, aw o nul'
DE AFSPA.iiMXG IN ’T WOED.
l----- -
Er is iu ons land eene politieke party, of eerder
«ene politieke parti'fracfté, welke metr te regl den
sleeit van Robespierre mag noemen. Üerzelver
aeaivuccnei s laieu gwiiv gusumviu
•m hunne eerbiedv^Ü^ bewondering uit te drukken
voor hetgeen r.y in ronkende bewoordingen de
n onsterfelyke grondbeginselen van 89 noemen.
Waf de princiepen van 1850 belieft, deze zyn de
hunne uiel; de vryhetfen welke wy aen onze foern-
ryfce om wenteling te danken hebben. Mragen, in
hunne oogen, liet kenmerk der klenkalery bpze
constitutie is eeu voortbtpflgscl der kathplièké
deftiticrdtlb1; hunne democraAie is die der lrati«cbe
vrydenkers Durnas, Guéroiill en Jerome Napoleon;
hunpe grondbeginselen zyn die der Iranscbe revo
lutie door Mirabeau afgekondigd, en door de magt
der bajonnetten by o.ps ie^evoerd.
Wiiflien een juist denkbeeld van de weprde dier
beroenide grondbeginsels hebben, zoo njoel men
de constitutie van fruclidor, jaer IU, i«> vergelyking
stollen met onze Grondwet van ’t jaer 1851, en dit
wel byzonderlyk in de yerojfdepitjigen die betrek
king Hebben op de vryheden, welke als de grond
slag van al de andere moeten beschouwd worden
namelyk de vryheid yan-godsdiensl, de vryheid der
drukpas po de viyliejd van associatie.
Hoe spreekt de constitutie van fructidbr, jaerill,
tnrer de vryheid vzati godsdienst
Niemand mag Verhinderd warden in de uit
oefening vein den godsdienst welken hy verkozen
heeft. by.aldien hij zich naqr de wetten voegt, i
g^i r
Verstaetigy bet? byaldjpn hy ziph naér th
Wetten veegtJ J
diensten hing dus af van de vervulling van zekere
voorwaerdeo door de wel geöischt. De burgerlyke
inrigting dér geestelyklteid, de ppd van getrouw
heid aen de* Grondwet die den priester
gelégd en anderemaetregélen van dien,aerd,,geven
ons een slaelije van hetgeen meu verslood door
de woorden ji^ygldiefi men iicJï naer de1 icetten
woords en vryheid van schryven bestaen onder
Bp.be^pierre, Marat en Lebon Alwie lycens hel
Schrikbewind anders duifde denken dan hel goe-
vernemenl, wits een man des doods. - Is de vry-
sieett van nonespwnc heid grooler gëUeést dndèr het Directorium en de
aeavoerders laten geene gelgenhet voot )y[g Conventie Bestond zy Onder het Keizerrylt Neen,
nooit.
Verbaesten wy ons nu de artikels der belgische
Grondwet aen le halen, welke over de vrybfetd van
godsdienst en over die der drukpers handelen.
«De vryheid der eerdiensten, die van hunne
openbare uitoefening, alsook de vryheid van over
alle zaken zyne meening uil te drukken, zyn, ge-
waerborgd, behoudens onderdrukking der misdryven
brgaen ter gelegenheid van het gebruik dezer vry
heden. (Art. ld.)^,1
Welk hemelbreed verschil tusschen onze Grond
wet en die van liet jaeïUIHier ademt hel
vryheid in echten zin, vryheid zonder preventieve
maetregelen, «rybeid binneu het gemeene regt,
alleen begrensd door het regl van allen! Elke
hindei’ dus, door het burgerlyk gezag aen de uit
oefening des godsdiensls gesteld, is eeue ongrond-
wellelykheid; plkPjpreventieve maetregel tegen de
eerdiensten genomeu, is door de Constitutie ver
oordeeld de civiele en de geestelyke overheden
z,yp onafbinkelyk van elkander. Geen wonder dan
dal dp iVyanden van godsdienst en vryheid de
princiepen van 1789 ophemelen en die van 1830
verfoeijen, geen wonder dat zy door sluiksche
fniddélen ep sophilisebe redenecriogen zich hel
regt zoeken aen te matigen om bettydelyke der eer
diensten te beheerschett, en alzoo op den gods
dienst eenen invloed uil te oefenen welke hun door
de Grondwet ontzegd wordt.
Hooren wy nu hoe de Constitutie van fruclidor
de vryheid van associatie verstacl
Er ii'idg geene corporatie noch vereeniging
gevormd worden tegenstrydig met de openbare
orde; (Art. 5G0-)
Geene byzondere maetschappy, welke zich met
voegt. i Aoderè'iaWeg^SgBP.. dier verordedib^n politieke kwestien bezig houdt, mag in betrekking
hebben wy in ïle priestermoorderien, iu de sluiting zyn met eene andere, noch zich aen dezelve verbin- gy den generael Capiaumont hebt geblameerd,
der kérüen, in de ufseballing .«ter godsdienstige den, noch openbare vergaderingen houden, noch -J-1 - -
i vorwaerden van aenveerding of kiesbaerheidstelten,
noch zich het regt van uitsluiting aenrnaligen, noch
associatie te dragen, (Art. 562.)
Wal zegt onze Constitutie?
De Delgen hebben het regt van zich le vereenigen;
dit regl mag aen geenen voorzorgsmaetregel onder
worpen worden. (Art. 20.)
1 Wje begnpt al wederom niet welk groot verschil
De kasseijen 1857 en die van 18011.
Men vraegt zich met rede welk gezag een
goevernemenl dal den oprocr tot oorsprong heelt,
kan hebben om de oproeren te bedwingen.
Zyn de werkstakers van Seriliog en Jemmapes
uiel in staet en gemagligd tot onze liberaters te
zeggen Gy doet ons beden mitrailleeren en in
1857 toen er kwestie was u lol het bewind te
brengen, hebt gy den oproer verwekt, gegroet,
loegejuichl en volle verschooning en kwytscliel-
ding verleend! De kasseijen die u gemaekt hebben
hetgeen gy nu zyl, waren zy zoo zwaer niet als de
sleenen die wy uu werpen Waerom valt gy ons
met uwe troepen en gendarmen op hel lyf, terwyl
n <v w K 4^»» 1 1 in
ongenade geslagen, ja zooveel als afgesteld, hy die,
door eeoe enkele militaire.demonsiratie en zonder
eenen enkelen slag te slaen, de stad Gent bevryd
heelt van de vrepslykhpden der plundeiyËn
waerom doet gy ons nu zonder bermherligheid
neêisabeleo, terwyl gy achter de schermen in uwe
vuisten stond le lachen toen wy, te Jemmapes, de
Bloeders der Christelyke Leering op de brand
stapels wierpen om ze levend te roosten
Het slecht voorbeeld draegt vroeg ol lael zyne
vruchten. Wy hebben het honderd mael gezegd
gy juicht de krimineele aenslageo toe die tegen de
kloosters gerigl worden; begint nu ook maer te
iiaMemlul z r k ,,i
I
-
t Kit
rkoud-
wer
en de
Ira in
traden
deling
Jrdaed
lelenrfe
latbaer
h ten de
ni lee-
le pyn
ttierly-
uemde
nwan-
Deze
geest-,
dheid
temo-
ebben
likke
er bet
leren,
y het
edane
I
eel, u-
[enezeit
legs in
1 lang-
ikkelyk
niaekte
da en
ring-
>rtelde
rhevig
mezen
egelyk
achtig
l deze
en en
a
in de
kwaed
irer de
i plaets
■nde op
iverin;
amt eu
r deze
v ons
n zich
loinen
in de
>rden;
uclite
•yving
zyde,
lie ge-
ivloed
H r t{
vallen
bran-
oeten.
He en
"ellin-
urflig
were
ten.
oegd.
el.,
r den
s*s>or
BEKENDIIAKINGEM.
15 den drukrege..
Bureel Wilgemhksirael
N» 50.
Voor elk afzonderlyk
mer, 12 centimen.
Over een veertigtal j.iren badbet Ardemit-r-woud eene
vreeseiyke beruchtheid de sclieliiisttikken volgden er zich
onafgebroken op; de reizigers van allen ouderdom, die het
waegden er in le dringen, kwamen nret te voorsehyn. liet
staetsbestier byyal opzoekingen, beloofde helooningen, en
stelde alle mpgelyke middelen in ’l werk om de siagiofïers
wéér te vinden of de oprzaek hunner verdwyning te om
dekken. Alles ecliler was vruchteloosmen doorzocht het
land op verscheidene mylen in den omtrek van hel reoneel
der veronderstelde schelmstukken, dal zoo langen lyd met
een onbegrypelyk geheim omhuld bleef.
Myn vader, ryke koopman van Parys, ontbood my op
zekeren dag in zyn scbryf Kabinet, en zegde dat ik niy
gereed zou maken om eene réis te doefi, die niet onzen
koophandel betrek bad het whs truer ’t noorden vari
Frankryk 'dal ik rigting némen moest. Myn vader, werende
d-«l ik geerne le peerd reep, gaf my oorlof aldus myne
s» tiding te ondernemen, hetgeen my zou verblydde' dat ik
my aenslonds reisveerdrg maekic.
Hel geval wilde dal ik een groot deel van’l stlii ik ver
wekkend woud duur te trekken hadmaer iu 2-jaiigeu
ouderdom denkt men weinig aen gevaren; het gedacht van
d’eene of andere buitengewone ontmoeting, vleide inle-
1 gendeel iiiyne jonge inbeelding.
’S anilerendaegs overhandigde myn vader my een
paksketi, voor zynen korrespondenl bestemd; hy voegde
er eenen brief by voor een zyuer studie-vrteiiden. lie
laetste keer dal ik hem zag, zegde hy my, waerl gy nog
een kind; maer'l is uw peter, en voorop beloqf ik u eeue
herndyke omhaling. Hel kasteel niyus vriends is op eene
myl van bet woud afgelegen; ik beveel tl aen zyue zorgen
God geve u eeue goede reis
De droef heid die ik hy ’t verlaten myner ouders ge
voelde, verdween welhaesl door het vuoruiizigi der avon
turen die ik hoopte te hebben. Op een knap uormandsch
peerd gezeten, met een koppel allerbeste pistolen gewi-
pénd en eene wel gevulde beurs, geloofde ik my in slael
alle gevaren der reis le Irolseeren. Na cenige dagen
kwam ik aen ’l kasteel van mynen peter, ik bestelde den
brièl aen éenén knecht, en onmiddeiyk nadien verscheen
de éigeuaer die my als zyu' zoon ontving en omarmde.
Tydeus de maellyd, die hy my dadelyk deed voorstellen,
legde ik hem hel duel myuer reis uil, en verklaerde dal
ik mynen weg wilde vervoorderen na dat myn peerd een
paer uren zou gerust hebben. Myn peter uoglans wilde
van zulk sehielyk vertrek niet hooren, maer ziende dal ik
er bleef op aetidriugeii, zegde hy my dat dit genomen be-
Ike priuclvpcn van en die vaii
i Wegl. s uii" J - 4AU.I00 lü Jsrv
iH &b il't .111 r
vaffl asgoCjaljg
t en diezelfde vryheid
onder hel gezag der Belgische Groudwei?
- - - o sa
I.NSCiniVVINÖS-PIlVS.
Binten suil, <i franks.
Het Suppl. 8
Het Hotkkkiiiwe versclivnl
r|e,ii Donderdag in ge|ieél l’il.id
én Jen Zondag in half blad.
sluit niets meer dan vermeten wn; want ’l was reeds na
middag, cn ik kon rlechis hel wond hy den valavond
bereiken. Gy weet wel myn lieve jongeling, voegde hy er
hy, dal de onverschrokkendste op deze uer nooit hel
Ardenner-woud durven naderen; ik moet o dus in naem
uws vaders bevelen len minste den nacht onder myn dak
over te brengen. Indien gy vasl besloten belu my nu te
vertalen, gy kunt morgen vroegtydig uwe reis hernemen.
Aen deze opregt vaderlyke uilrioodigiugen kon ik niet
langer wederstacn, en toen wy des avonds van elkander
scheidden, berigtte ik lietn dat ik vertrekken zou niet het
aeubreken van den dag.
’S morgends vroeg ging ik naer tien stal, en toen ik
gereed was om myn peerd le zadelen, klopte er iemand
zachtjes op myne schouders; ’l was myn werkzame
lierberger die my zegde Ik gevoel dal uwe beleefdheid
my zou willen voorkomen, maer lieve vriend, gy denkt
locli niet dal ik n alleen hel woud zal laten doortrekken.
Een oudeu en getrouwen knecht zal u vergezellen tot dal
gy buiten gevaer zyl. Ik heb hem myne onderriglingen ge
geventhans bereidt liy u een goed otilbyl dal gy voor uw
vertrek zult nemen. Ik schikte my in alles volgens zynen
wil, eu verliet daerna hel kasteel met den ouden Pier.
By den ingang van liet woud gekoineu, onderzochten wy
wel onze pistolen; Pier had er twee van zynen meesier
gehad. Binnen liet donker woud was ik' tydeus de eciste
