De Oude Brugse Beurs
Hl KONINGSKWESTIE
Van bachtende kupe,,-,
Nieuwsjes in 't kort
Een goed begin
voor het Nieuwe Jaar
Na de Abdicatie
van
Koning Michaël
van Roemenië.
4e>. JU
VOORSPELLINGEN
VOOR 1948
GOUDEN BRUILOFT
TE DRANOUTER
SCHUIF
NIJVERAAR UIT
SCHAARBEEK TE KOMEN
AANGEHOUDEN
Titels verborgen
in kinderrijtuig
MAARSCHALK
MONTGOMMERY
KOMT NAAR OOSTENDE
Als een naglans van rijke en roemvolle dagen
LAZAR KAGANOWITSCH,
de nieuwe Voorzitter van de
Ministerraad in Rusland.
Brief uit Brussel
2 BARAK-WONINGEN
DOOR BRAND VERNIELD
TE HALEWIJN-MEENEN
MINISTER VAN ACKER
WERD BESTOLEN
VOOR 15.000 FRANK
GRAUWVUUR
ONTPLOFFING IN
KOLENMIJN NABIJ METZ
WINTERZEER OOSTENDE
NIEUWE
LUCHTVAARTRAMPEN
VLIEGTUIG BIJ ALGIERS
NEERGESTORT
Negen doden
RAMP IN DOMINICAANSE
REPUBLIEK
28 Doden
VIJF DODEN
BIJ VLIEGRAMP IN U.S.A.
AMERIKAANS TRANSPORT
SCHIP IN BRAND
IN VOLLE OCEAAN
gin# de diepte ill,
te wensen,
•*M|«
i Zaterdag 17 «Januari 1948 HET ^VEiCELIJKS NIEUWS BI& 2*
We horen langs alle kanten zuchten en klagen dat de handel
niet meer draait en dat er geen verkoop meer is.
't Kan zijn.
Daar is alleszins een tak van bedrijvigheid die een buitenge
wone opbloei schijnt te beleven, namelijk, als ik het zo eens noe
men mag: de productie van kranten, boeken, geïllustreerde bla-
den, tijdschriften van alle -acabietverzenbundels, romans, essais,
studies over kunst en letterkunde.
We krijgen regelmatig, buiten de aanbevelingen tot inschrij
ving op een abonnement van de menigvuldige tijdschriften die
het eigen beroep aanbelangen en tot den aankoop van onmisbare
vakboeken, nu en dan een proefnummer van een nieuw tijd
schrift vergezeld van een bulletijn van storting ten einde het
ons zó gemakkelijk mogelijk te maken om den abonnementsprijs
op zijn bestemming te krijgen.
Het is niet meer mogelijk om dat allemaal bij te houden,
daarbij den bruinen kan 't niet meer trekken en uie zijn genood-
saakt het kaf van het koren te schiften.
Nu kreeg ik Zondag laatst met de post een nieuw tijd
schrift» toegestuurd dat onmiddellijk de aandacht trok door zijn
prettig en keurig uitzicht: lichtgroene omslag met een helderwit
ongeveer vierkant wit blok in 't midden, meldende in keurigen
druk, den inhoud van Nr 1, 1jaargang 1948, van een tweemaan
delijks tijdschrift betiteld: Democratische StudiebladenIk
zag daar onmiddellijk twee namen uitblinken die klinken als een
klok: A. Dondeyne ('t is toch de Professor van Wijsbegeerte te
Leuven?... afkomstig van bachten de Kupe?), en Carlos Gits (de
eens zó gevierde leider der studenten te Leuven?)
Ik heb mij de weelde veroorloofd om nogal wat tijd te be
steden aan de lectuur van dit eerste nummer!
't Is alleszins nieuw al is de democratie zelf al tamelijk oud.
De mensen die veel houden van het oude en liefst ouderivets
blijven in hun gedachten en opvattingen, zullen ongetwijfeld
meesmuilen en pruttelen: weeral een nieuw geluid! Zelfs de
C-V.P.-politiekers zullen daar op bladzijde 6 vernemen dat de
C.V.P. beantwoordt door haar programma aan de minima-wensen
(van de mannen dezer nieuwe richting). Dat zij echter (de man
nen der nieuwe richting) menen dat het gezag der partijleiding
zich veel sterker moet laten gelden om de nieuwe geest over de
oude standenmentaliteit te doen zegevieren.» En dat zij de C.V.P.
zullen Steunen op de wijze, die een avant-garde past.En op blad
zijde 60 wordt het geweten van de C.V.P.-Senatoren onderzocht,
betreffende de verkiezing van den voorzitter van de Senaat. Daar
wordt dan na dat nauwkeurig gewetensonderzoek, onderlijnd dat
het ergste van al is, dat de C.V.P.-Senatoren, als ge ze moet geloven,
een gerust geweten hebben.
Ws staan dus voor een nieuwe richting, die zich zal houden
boven de standen, hetgeen ons laat vermoeden dat de vernieuwing
onder meer hierin zal bestaan, dat men terugkeert naar de oude
methode van de oude katholieke partij, die ingericht ivas buiten
en boven de standen.
Ge moet daarom niet denken dat dit een terugkeer is naar
het oude!
Verre! verre vandaar!
Het gaat hier wel degelijk om een grondige en radicale ver
nieuwing en de aanhef van liet editoriaalis daarbij zeer ken
schetsend: Het oorlogsleed heeft de drang naar integrale demo
cratie ook bij ons tot een collectief heimwee, met een revolution-
naire ondergrond, doen aangroeien...
Dat klinkt ten minste integraal met een revolutionnaire grond
toon.
Hun houding tegenover het' kapitalisme is kategoriek! Zo bij
voorbeeld: De gewone formule, die van samenwerking tussen ka
pitaal en arbeid spreekt, kan hun niet meer bevredigen overigens:
het kapitalisme maakt thans de laatste faze van zijn ontwikke
ling door...
En in deze laatste faze heeft het kapitalisme een echte finan-
tieel-industriële feodaliteit in het leven geroepen
Is dat geen nieuw geluid?
Verder: zijn zij ervan overtuigd, dat het dringend gewenst
is een grondige dialoog tussen de christelijke gedachte en het socia
lisme te openen.
Is dat geen nieuwigheid?
De middenstanders mogen echter gerust zijn: «De toekomst
van de middenstand ligt hun nauw aan het hart. Dit probleem,
door sommige genegeerd, door andere opgeschroefd, staat thans in
het brandpunt der actualiteiten De landbouwers, evenals de
middenstanders, dienen met de standenmentaliteit af te breken.»
Al wordt dat niet zo uitdrukkelijk gezegd, men kan toch uit
de algemene gedachtengang afleiden dat hetzelfde geldt voor de
werklieden.
De behandelde onderwerpen: Het Sociaal Probleem. Laat
de Internationale Spanning ons een kans? Mens en Geschiedenis
bij Karl Marx. Rondom het Koningsvraagstuk, zijn interessant
en op oorspronkelijke ivijze behandeld.
De onderwerpen zelf zijn natuurlijk" niet nieuw, maar de ma
nier van behandelen is zeer oorspronkelijk en zeer nieuw.
Het is nu te hopen en ivanneer wij de namen lezen van de
redactieleden, dan hebben wij redenen te over om te hopen, dat
gezien de meesten, die in deze Democratische Studiebladen» zul
len schrijven, van huize uit katholiek zijn in de behandeling van
al deze ernstige problemen rekening zal gehouden worden van de
Pauselijke Encyclieken, welke daarover reeds verschenen zijn.
En als we ons dat mogen veroorloven, we zouden de wens uit
drukken, dat in de bijdragen dezer Democratische Studiebladen
een beetje zoude gestreefd worden naar eenvoud in de uitdrukkin
gen en weglating van holle bombast.
De klare geest van Prof. Dondeyne, die gewoon is, op eenvoudige
wijze, diepzinnige dingen te doceren, zal daar wel voor zorgen.
We zijn benieuwd, nu we weten in welke richting de ontwerpers
van Democratische Studiebladen» zoeken, wat goeds zij ons om
de twee maanden zullen opdissen.
Te Linseelc, Noord-Frankrijk,
ontstond brand in het magazijn Van-
torre-Wallart, op de wijk Blaton.
Dank een spoedig optreden van de
brandweer van Linseele en Toerkon-
je werd verhinderd dat het vuur zich
voortzette aan een ander magazijn
yvaar grote voorraden alkohol jvaren
opgestapeld. De schade bedraagt
circa 2 millioen franse frank.
Een binnenschip, dat zich op de
Seine bevond, brak plots midden
door en zonk. Drie kinderen, die
zich aan boord bevonden en in bed
lagen, konden niet worden .gered en
kwamen in het water om.
Te Heldergem hadden de ech
telingen D. P. er niets beters op ge
vonden dan, bij' tijdelijke afwezig
heid, hun geld, zijnde 60.000 fr., te
bergen in een kolenemmer. Bij hun
thuiskomst dachten zij aan de ponk
niet meer, de kachel werd aange
maakt, de emmer erin geledigd en
meteen ging het geld in de vlammen
op. Eerst enkele uren nadien dach
ten zij aan hun geld, maar het was
reeds te laat, het was in rook opge
gaan.
Een Engelse dame, die onlangs
gestorven is, heeft een fortuin van
18 Yi millioen Belgische frank over
gemaakt aan een Belgische vrouw.
Een Russisch motorschip ge
raakte in zware moeilijkheden mid
den een geweldige storm, ter hoogte
van het meest Noordelijke Japanse
eiland. Er bevonden zich 780 perso
nen aan boord. Door de hoge golven
kon geen hulp verleend worden en
elk ogenblk dreigde de boot in zee
te zinken. Gelukkiglijk bleef ze drij
ven en konden de reizigers ten slot
te opgepikt worden, nadat zij tien
tallen uren de dood voor ogen had
den gezien.
Aan de Frans-Spaanse grens
werd een paar weken geleden het lijk
gevonden van een onbekende, welke
vermoord bleek te zijn en van wie de
lever was uitgehaald en verdwenen,
alsmede een groot stuk vlees uit de
bil was gesneden. Hieruit werd be
sloten dat deze stukken van het lijk
werden gesneden om te worden op-
geëten. Naderhand kon de man, die
de ongelukkige had vermoord en van
dezes ylees had geëten, aangehouden
worden.
Te Erembodegem viel een 4-ja-
rig kindje in een ketel kokend water
en werd deerlijk verbrand.
In Nederland werden nog twee
nieuwe smokkelaarsbenden ontmas
kerd en ingerekend. Deze smokkel
den meestal in vee, kauwgom, textiel
en tapijten. Elke smokkelzending
ging over 300.000 500.000 fr. De
chauffeurs, die o.m. met tanks over
de grens gingen, kregen 14.000 fr.
per smokkelrit, maar die zwichtten
dan ook voor niets. Daarbij werd uit
gemaakt dat de smokkelbenden er
ook niet voor terugdeinsden elkaar
te bestelen en wagens «smokkelwaar
de een van de ander af te nemen met
geweld.
Te Warschau werd ook een
smokkelzaak ontdekt: Poolse hati-
delaars hadden 500 kgr. nylon-kousen
uit Brussel weten te smokkelen per
vliegtuig, waarvoor in ruil zilverwerk
terug overgesmokkeld werd.
Te Denderhouteui werd een
meisje vermoord gevonden op haar
kamer, nevens haar bed.
Te St Niklaas heeft een land
bouwerszoon zijn vader vermoord om
een geldkwestie.
De internationale politie he.eft
vastgesteld dat er te Antwerpen een
centrale bestond waar valse paspoor
ten gemaakt werden, welke dan aan
vaderlandslozen of andere lieden, die
begeerden naar Amerika of Canada
uit te wijken, voor 44.000 fr. ver
kocht werden.
Te Beernem was de politieke
gevangene Raymond Dierickx over-
leden aangegeven. Enkele dagen ge
leden nu heeft zijn moeder van haar
doodgewaanden zoon een brief ont
vangen waarin hij zijn adres meldt
en tevens zijn aanstaande' terugkeer.
Te Berlijn heerste 12 uur lang
een vreselijke storm met stortregens.
Talrijke woningen liepen onder wa
ter. In een theater moesten de toe
schouwers een regenscherm openen
om zich te beschutten tegen het door
het dak zijpelende water, wijl twee
personen gedood werden door neer
komende dakdelen.
In Noord-Limburg werden dezer
dagen drie meikevers gevangen.
Nabij Saïda is de sneltrein Co-
lomb Béchar-Oran ontspoord. Uit
het puin werden 7 lijken gehaald.
Te Montigny ontving een inwo
ner, Maurice Marchall, een check
van bijna 2 millioen frank welke hij
gewonnen had bij de pronostieken
Littlewoods
Zoals het bij iedere jaarwisseling
past, worden er ten allen kante
voorspellingen gedaan.
Een Fransman voorziet nog- ge
weldige storingen in de wereld en
een aanhoudende zenuwoorlog, zon
der dat het echter volgens hem in
1948 tot een gewapende uitbarsting
komen zal.
Een beroemd Egyptisch astroloog,
Mohammed Arpln Fiky geeft zijn
voorspellingen in acht punten.
1. Een conservatieve regering in
plaats van Labour in Engeland;
2. Prinses Margaret-Rose zal trou
wen;
3. Stalin zal sterven en Molotov
zal hem opvolgen;
4. Er zal geen oorlog uitbreken,
maar de zenuwoorlog zal heviger
zijn;
5. Tussen Egypte en Groot-Brit-
tannlë wordt een politieke overeen
komst verhandeld;
6. Er zal nog verder bloed vloeien
in Palestina;
7. Een Jongen voor Prinses Eli
zabeth;
8. De levensstandaard in Groot-
Brittannië zal verbeteren.
Men ziet dat beide voorspellingen
gelijklopend zijn, wat het niet uit
breken van een oorlog in 1948 be
treft.
Dit is in zoverre een gunstige
voorspelling, dat er heel wat mensen
zijn. die dat juist als de enige goede
kant van 1947 kenden, nl. dat wij
het in vrede hebben mogen door
maken:
De abdicatie van Koning Michaël
van Roemenië blijft de belangstelling
der wereld gaande houden. Intussen
is de ex-koning nog steeds te Lau
sanne.
Prinses Anna van Bourbon-Parma.
van wie men meent dat zij de bruid
zal worden van de ex-koning, ver
toeft thans in het Groot Hertogdom
van Luxemburg. Wanneer en waar
zij ex-koning Michaël zal ontmoeten,
is nog niet officieel bekend gemaakt;
volgens sommige geruchten zou het
in Frankrijk zijn.
Er werd ook gezegd dat de ex-
koning zich te Brussel zou willen
vestigen.
De laatste leden van de Konink
lijke Familie hebben intussen Roe
menië verlaten.
Ex-koning Carol, de vader van ex-
koning Michaël, legde ook reeds ver
klaringen af, naar aanleiding van de
abdicatie van zijn zoon. Aldus zegde
hij dat zijn zoon onder dwang had
moeten abdikeren en dat de toestand
in Roemenië voor hem zeer onrust
wekkend scheen. De vervanging van
de monarchie door een volksrepubliek
in Roemenië aanziet hij verder als
een nieuwe communistische overwin
ning. Ten slotte zegde hij verheugd
te zijn dat zijn zoon thans in veilig
heid is.
m r f
lil -JifJ
'WÊ
Wm .fjTi
na lezing, ons blad in de banden
een uwer vrienden of buren die
ons blad niet hebben. U bewijst
.er ons een dienst mee.' Dank.
Het' Jubilerende Echtpaar.
Zaterdag, 10 Januari had te Dra-
nouter de Gouden Bruiloft Viering
plaats der Echtgenoten Rassalle- Co-
myn. Naar oud kristen, Vlaams ge
bruik werd deze gelukkige viering
ingezet met een Plechtige H. Mis
van dankzegging te 9 uur. Vele dor
pelingen hadden eraan gehouden de
ze bij te wonen. De echtelingen Ras
salle zijn geen onbekenden.
Silvère-Constant Rassalle werd ge
boren den 27 Juli 1871 en zijn echt
genote Marie Comyn den 20 Mei 1879.
Ze traden in het huwelijk den 11 Ja
nuari 1898. Uit dezen echt werden
dertien kinders geboren waarvan
thans nog 9 in leven. Deze op hun
beurt hebben 30 kinderen, zodat de
jubilarissen mogen bogen op een tal
rijk nakroost.
Na de Mis werden de jubilarissen
en #hun familie ten gemeentehuize
ontvangen waar burgemeester Cy-
riel Gryson de gelegenheidsrede uit
sprak en hen met een geschenk be
dacht.
Nadien werd er verder in familie
kring gefeest en of het er leuk ging
zal wel niemand verwonderen als de
kinders wat van de jubilarissen mee-
hebben!
De tolbrigade van Komen komt een
belangrijke vangst van vreemde waar
den te doen. Een dame welke een
kinderrijtuigje voortstak, bood zich
in gezelschap van een heer aan, aan
de grenspost te Komen, om zich naar
België te begeven. Het waren Mme
Yvonne Desmarets, echtgenote De-
haene, 32 jaar, wonende Apothlcaire
weg, en dhr Simonis Leopold, 54 jaar,
nijveraar, wonende te Schaarbeek-
Brussel. De tolbedienden vroegen of
zij niets aan te geven hadden, en op
hun o neen antwoord, werd het kin
derrijtuig onderzocht. Verborgen in
het hoofdkussentje ontdekten de tol
bedienden veertien vreemde titels van
Amerikaanse, Mexicaanse en Neder
landse maatschappijen. De waarde
ervan kon nog niet vastgesteld wor
den, doch deze zou zeer belangrijk
zijn. Dhr Simonis werd aangehouden.
Het staat definitief vast dat Maar
schalk Montgommery op 8 April e. k.
een officieel bezoek zal brengen aan
de stad Oostende, en er tijdens de
plechtige ontvangst ten stadhuize als
ereburger van Oostende zal worden
genoemd.
De Maarschalk doet zijn reis per
vliegtuig en zal op de vlieghaven van
Middelkerke landen, waai- hij zal ont
vangen worden door de burgerlijke
overheden van Middelkerke en Oost
ende.
Een prachtig feestprogramma werd
opgesteld, dat ten gepasten tijde zal
worden meêgedeeld.
Kaganowltsch, welke de schoonbroe
der van Stalin is, werd in vroeger
tijden De Rode Prinsgenoemd,
daar iedereen dacht dat hij de opvol
ger van Stalin zou worden. In 1942
werd hij uit zijn ambt van Verkeers-
commissaris ontheven en met een
minder belanghebbend ambt belast.
Van dan af hoorde men weinig of
niets meer van hem. Nu is hij 57 jaar
oud en heeft 3 broeders welke alle
mannen van aanzien zijn in de
Sovjet-Unie.
i
- :s
Het BEURZEPLEIN, naar tekening der Vlaamse Geschiedschrijver Sanderus (1586-1644), lilt «FLANDRIA
ILLUSTit ATA». Het laatste gebouw der zijkant is het huis bewoond door de familie Van der Buerzen.
Een hevigen brand heeft volledig
twee barak-woningen, staande op den
boek der P. Delaere- en Guy Mo-
quetstraten, te Halewijn, vernield.
Deze woningen waren bewoond, de
ene door de echtelingen Hr Maurice
Tyberghien en hunne drie kinderen,
15, 11 en 4 jaar oud; de andere door
Mevr. Wed. Odile Debry en haar
dochtér Yvonne, echtgenote Van-
thuyne. Het was ongeveer 4 uur 's
morgens toen de Hr Tyberghien wak
ker kwam door een verdacht geknet-
j ter. Opstaande ging hij naar de ne-
venplaats, zijnde de keuken. Toen hij
deze deur opende sloegen de vlam
men hem tegen en stond hij voor een
ware vuurzee. Hij had slechts de tijd
zijn vrouw en twee kinderen, het
jongste was afwezig, te wekken. In
allerijl grepen zij hun klederen en
liepen in de straat, de geburen op
kloppende. Hr Tyberghien kon niets
van zijn meubelen, klederen en zijn
geld redden. Alles ging in de vlam
men op. Mevr. Wed. Debry en haar
dochter konden, geholpen door gebu
ren, enkele meubelen buiten brengen.
Intussen kwam de brandweer ter
plaats, doch zij moest zich bepalen
tot het vrijwaren der omstaande wo
ningen. De oorzaak van den brand
zou, naar het schijnt, door kortslui
ting veroorzaakt geweest zijn. De
schade wordt op ruim 300.000 fr. ge
schat. Beide huishoudens werden om
zeggens al hun bezittingen ontno
men. De familie Tyberghien werd
voorlopig in een paviljoen van het
Godshuis Trillez-Caillou onderge
bracht, terwijl Mevr. Wed. Debry &n
haar dochter een onderkomen von
den bij een medelijdende gebuur, de
Hr Quidousse.
II.
EEN DOENDIGE FAMILIE
We hebben laatst verteld dat de
Bruggeling reeds zéér vroeg de
scheepvaart opgaf om vooral make
laar te zijn. In de handel der 13° en
14° eeuw speelde hij des te liever een
rol als kruidenier. Vele hooggeboren
lieden zagen er niet tegen cp handel
te drijven in allerlei specerijen, krui
denierswaren, enz. Wij kunnen het
niet schoner zeggen dan Beaucburt:
Vele verstandige edellieden, welkers
kastelen -der voorvaders dreygende te
gronde te vallen, de" middelen niet
hebbende om die van nieuwe op te
bouwen, bemerkende, dat er menig
vuldige geringe lieden, door hun ver
nuft en neirstigheyd in het dryven
voorspoediglyk den Koophandel, mag-
tig en ryk werden, lieten vaeren de
Patenten, opene Brieven en Tytels
van Edeldom, en nederdaelende -van
hunne Slacht-registers, stelden boven
op deze, den vrugtbaeren boom der
Commercie
Onder de grote, kruideniers-drogis
ten van deze tijden treffen we naast
andere grote namen als een Van
Craenenburg, ook deze aan, in 1305,
van Henry Van der Euerze bij Sint
Pieters kerke. In de oude vergeelde
rekeningen, die zo onvervalst het le
ven en bewegen van mensen en din
gen in voorbije dagen vertonen, le
zen we dat hij aan de schepenen dei-
stad droge vruchten (druiven, vijgen,
dadels, enz.) leverde, nodig voor een
reis naar Parijs. Anderszijds was een
Van der Buerze makelaar en hotel
houder, ter plaatse van het geres
taureerde liuis op de Theaterplaats.
Het handeldrijven zat werkelijk deze
familie vast in het bloed, want van
vader tot zoon ging dat makel- en
hotelbedrijf over. Het huis was groot,
ierlijk en edel gebouwd. Het huis
van een echte seigneur. Want deze
Van der Buerzen waren van edele
komaf en voerden drie beurzen in
hun blazoen. Het huis was met rui
me opslagplaatsen onderkelderd,
waarvan de groothandelaars dank
baar profiteerden. Van der Buerze
was goede vriend met hen, deed goe
de zaken met hen, kende hen allen
bij naam en toenaam, bracht hen sa
men, stelde zijn huis voor hen open.
En zo kwam het dat eerst de Italiaan
se financiers en weldra de andere
vreemde en ook Inheemse kooplui
malkander zochten bij Van der Buer
ze. Het ging zover dat ze al hun za
ken, geldzaken, kopen en verkopen,
rederij en verzekeringen hoofdzake
lijk ten huize Van der Buerze regel
den, Of korter Ter Beurze.
Zo ontstond de eerste Beurs, een
vergadering van alle grote kragen uit
de handels- en geldwereld. Dit was
in de tweede helft der 14° eeuw. Als
wo een eeuw ver de oude boeken na
slaan kunnen we ons voorstellen wat
een bonte en weelderige wirwar van
grote heren de Brugse Beurs bood:
Oosterlingen, Spanjolen en Castilia-
nen, Nurenbergers, Ieren en Schot
ten, Portugezen, Engelsen, Fransen
en Catalanen, Duitsers en alle Han-
zeaters der Londense en Teutonische
Hanze, Anagonezen, Venetianen, Flo-
rentijners, Genuezen, Lombarden en
Lukkezen, Gasconjers, Bretoenen en
anderen, te lang om te melden. Nee,
de schilderijen in onze musea en op
de stadhuiswandien, die dit welige
vertoon willen optoveren, overdrijven
niet.
Hot moet er werkelijk heerlijk aan
toe gegaan zijn!
DE BRUGSE BEUR3
Rond deze tijd heerst over Vlaan
deren zijn laatste Graaf, Lode wijk
van Male, een groot en ven* vooruit
ziend man, die de voorloper en grond
legger is dar Burgoudiscae politiek in
de lage landen bi der see. Hij was
niet alleen een kunstlievende prins
(hij legde deeerste steen van 't
Brugse stadhuis) doch was tevens-
economisch onderlegd: de publieke
welvaart berust cp twee vaste schra
gen, 's .lands werk en bedrijf ener
zijds, en de handel anderzijds. Dit is
zijn getuigenis.
Onder zijn invloed kwamen steeds
meer economisch sterkennaar
Brugge. De gang naar het. huis. Van
der Buerze, dat nu zijn prachtige
Brugse gevel kreeg, groeide aan. Het
kleine plein wordt de Brugse Beurs
en allen staan in bewondering voor
dit kleine, fraaie stadspleintje. Een
paar stemmen maar!
Jeroom Monetarius, een Beierse
medicijnman, komt in 1495 naar
Brugge en spreekt vervoerende woor
den over het Beursplein, en-over het
feit dat hier al de naties samenko
men.
Guicciardinl, de grote Italiaanse
historicus, schrijft in zijn reisverhaal
over de Lage Landen in 1567:
Er bestaat te Brugge een plein dat
alle landen van de wereld zeer voor
delig is; aan het uiteinde van dit
plein staat een groot, oud huis, dat
aan de edele familie Van der Buerze
behoort. Op een arduinsteen boven
de deur prijkt haar wapen: drie beur
zen. Zoals vaak in zulk geval, heeft
dit plein zijn naam aan dit huis ont
leend. De kooplieden nu, te Brugge
gevestigd, hebben op dit plein of
Beurze hun keus laten vallen en heb
ben het gebruikt, tot op heden, als
trefpunt om hun zaken af te hande
len. Naderhand gingen zij ook de
jaarmarkten van Antwerpen en Berg
op-Zoom bezoeken. Zij hebben ter ge
lijkenis met het Brugse plein ook
ginds aan die plaats dezelfde naam
gegeven
En Sanderus heeft kort daarop in
zijn «Flandria Ulustrata» dit pleintje
uitgetekend, en mede een beeld op
geroepen van het ongeschonden Mid
deleeuwse Brugge, waarin degelijk
heid, sierlijkheid en voornaamheid
om de voorrang strijden.
Ofschoon Brugge talloze merkwaar
dige gebouwen en pleinen, met name
en fame kon bewaren, ging de Brugse
Beurs verloren. Het ware leerrijk er
het beeld van de 20° eeuw naast te
zetten. Wij doen het niet. Het is be
schamend voor ons.
ALS EEN NAGLANS...
Maar als een naglans van het gro
te Verleden werd het oude huis Van
dér Buerze onlangs gerestaureerd zo
als het door Sanderus werd vastge
legd.
Op het einde der 14° eeuw werd te
Brugge het stadhuis gebouwd in de
speciale Brugse bouwstijl. De rijksten
der stad volgden het hoge voorbeeld
na in de bouw van hun nieuwe hul
zen. Zoals daar nog zijn, het gasthof
Bochoute op de markt en het Zwart
Huis. Ook het huls der familie Van
der Buerze. Bezie de gevel van dit
huis. Het treft direct dat de ramen
zo geplaatst werden, dat ze tussen
hooglopende raamtraceringen werden
gevat. De vakken tussen deze ramen
werden met gotische elementen ver
sierd. Het oudste en zuiverste gevel-
type. Kortom, de triomf van de lioog-
oprukkenda gothische lijn. Ook de
triomf van de Brugse baksteen, die
de gevelarchitectuur heeft bepaald.
De steenhouwer was een al zo kunst
vol man als de tekenaar en de met
ser. Ten - andere, ln deze eeuwen
werkten allen samen met de drift om
iets schoons voort te brengen.
Dat zoiets ook heden nog mogelijk
is, pleit voor allen die aan deze res
tauratie hebben meegewerkt.
Ook de flank van het huls werd in
ere gehouden, en de mogelijkheid: be
staat dat het oude gebouwencomplex
der Van der Buerzen, eenmaal tot een
gaaf en heerlijk geheel wordt her
schapen.
Voor ons allen die vóór dit huis
staan, of er wegens zaken binnentre
den, zal dit huis een trots" voor het
hart en een vreugd voor de ogen zijn.
Daar is die monumentale ingangs
poort in haar sierlijk gothiek versierd
met de oude familieschilden, daar is
de oude kelderpoort met ramen, alles
zó authentiek als op de oude gravu
ren, dat men wensen zou dat de oude
Van der Buerzen konden terugkeren
om te zien dat de vroede geest van
hun koopmanschap, van hun vernieu
wingszin en van hun roemrijke beurs
weer verrezen is.
Treed binnen, daar ook is alles
even degelijk, de zwier der gothische
bogen paart met de menselijkheid
van het deugdelijke Vlaamse hout
werk. De eenvoudigste mens zal met
verrassing blijven staan toekijken op
de schilderachtige hoeken en uitzich
ten van dit middeleeuwse interieur.
De oude ramen vertonen de koléu-
rigste en bontste wapenschilden van
de stamboom der Van der Buerzen.
Ook de zware balken zijn er mede
bezet.
Nee, er kon geen grootser en duur
zamer monument aan de Van der
Buerzen en aan de vroede kracht der
oude Vlaamse nering worden opge
richt. Het roept de tijd op, dat wij
een stralend voorbeeld waren voor
alle volkeren: op kunstgebied mét de
weelde der Brugse schilderschool; op
muz'ikaal gebied met de onvolprezen
schoonheid van de meerstemmige mu
ziek, waarvan wij met Willaert en
anderen, de baanbrekers zijn in
Europa; op economisch gebied, door
onze lakennijverheid, onze geldhan
del en onze Brugse roem ten hoogste
was.
Dit huis Ter Buerze is wer
kelijk als een monument, ten he
mel schietend met de zuiverheid van
zijn Brugse gothiek, klimmend naar
de hemel, als een middeleeuwse wol
kenkrabber. Herinnerend aan ons ge
slacht, het Vlaamse Excelsior der
Middeleeuwen, gebiedend tot ons al
len, op welk gebied we ook werkzaam
zijn: Excelsior. Ook in. deze tijd moe
ten wij hoger op.
TER BUERZE
Dit huis Ter Buerze kreeg zijn
meest logisch beslag: het wordt als
een succursale der N. V. Bank van
Roeselare gebruikt. Er moet hulde
worden gebracht aan de durf van de
ze Bank, en vooral aan de ontwerper
en doordrijver van dit concept, Bank
directeur Camerlynck van Roeselare,
die met bezielend idealisme dit huis
Ter Buerze heeft opgeroepen en opge
bouwd. Ook aan de bekwame archi
tect Jos. Priem, die met zorg en toe
wijding, zijn delicate zending heeft
volbracht. Wij kunnen ons maar ver
heugen over hst edele inzicht van de
Bank van Roeselare, die met dit ge
baar heeft getoond ook het volk te
dienen in een veredelende en opvoe
dende zin. Het is een schitterend
voorbeeld voor het Vlaamse bankwe
zen.
Brugge Is daarmeê een monument
rijker. De geschiedenis, die weinig ge
wag maakte van de Beurs, zal met
dit huis aan allen verkondigen, dat
hier twee eeuwen lang een geslacht
der Van der Buerzen woonde, die de
Beurs hebben gesticht, wat overal na
volging vond, zelfs in de naam.
Mocht die naam ook opnieuw ge
geven worden aan het plein, dat nu
de Comedle heet! Brugge heeft be
grip en liefde genoeg jegens zijn
eigen schoon, om aan die wens te
voldoen.
We sluiten met een eregroet voor
de nieuwe Beurs te Brugge, voor de
Bank van Roeselar e en voor het oude
schone Brugge 1
lil afwezigheid van dhr Achille Van
Acker, zijn dieven de woning van de
Minister.op de eerste verdieping van
het Natiënplëin Nr 2, binnengedron
gen.
Een kast werd opengebroken en er
werden juwelen en geld voor een be
drag van 15.000 frank gestolen.
In een kolenmijn nabij Metz deed
zich een ontploffing voor. Negen ar
beiders verloren hierbij het leven;
40 anderen liepen verwondingen op.
Daarbij bleven nog 5 arbeiders in de
mijn opgesloten en het bleek hoogst
waarschijnlijk dat zij niet meer zou
den kunnen gered worden.
Goed begonnen is half gewonnen.
Zo zal de Regering bij het begin
van dit nieuwe Jaar voorzeker ook ge
dacht hebben. Want zij is dit jaar
goed begonnen: Minister Struye is
naar Rome geweest, Minister Eyskens
heeft een brand helpen blussen, en
Minister Van Acker vindt dat hij het
N. I. R. nu ai genoeg den duvel aan
gedaan heeft met in de beurs van
hun begroting te snuffelen. Daarmeê
krijgt onze Omroep voor dees jaar
nog 25 millioen meer. Hoger op! zegt
Achlel, en de milUoenenwals gaat
verder.
Zeker, het jaar is goed begonnen.
De Regering schijnt het nu serieus
op te pakken met de grote waag
stukken die ze in haar programma
heeft geschreven.
De Ministers zijn bijeengekomen.
Ze hebben geluisterd naiar de brief
van de Koning, Onze Vorst zegt dat
hij tevreden is over de jongste be
sprekingen in de Kamer over de Ko
ningskwestie, daar deze Hem geleerd
hebben dat Zijn eer niet in het ge
drang wordt gebracht. De Koning
heeft zich ook bereid verklaard om
elke aanvaardbare oplossing bij te
treden. Daarop hebben de Ministers
aan onze Eerste Minister gevraagd
dat hij in rechtstreekse onderhande
lingen zou treden met Koning Leo
pold. En dhr Spaak zal dat doen.
Wanneer? Dat schijnt nog niet juist
geweten te zijn. Sommigen zeggen:
als de Koning terugkeert van zijn reis
naar Amerika, rond Pasen. Nee, zeg
gen anderen. Er zal gewacht worden
totdat Prins Boudewijn 18 jaar oud
wordt in September 1948 en van
rechtswege Senator. Want, voegen ze
erbij, de onderhandelingen zullen in
de eerste plaats gaan over de terug
keer van de Prinsen.
Het zal waarschijnlijk toch nog
niet voor de eerstvolgende weken zijn.
We naderen nu reeds half Januari en
VOLKSVERZEKENS1
Grijze mist ligt grauw en dik,
Op de logge winterzee!
Treuren, stenen, heimweeblik,
Noorderwind en snerpend wee!
Baren zwellen, groen en zwart,
Hollen, proesten witte schuim.
Duinen sidderen benard. [ruim
Meeuw, noch boot, noch mens in 't
Brullen!... Huilen! Storm op Zee!
Heel de kuste dreunt ervan I
Ruisen!.., Druisen!... Zang der wee!
Droevig hoor ik klagen dan
Het Lied der Noordzeel
Beselare, 1948. GEO.
Bij Palestro, nabij Algiers,, is een
transportvliegtuig te pletter gevlogen
tegèu een heuvel De negen inzitten
den werden verkoold.
En vliegtuig dat uit Barajona ver
trokken was met zeer bekende base-
ball-spelers uit de Dominicaanse Re
publiek, is te pletter gestort op 20 km.
van de hoofdstad van deze Latijns-
Amerikaanse staat. De 28 inzitten
den kwamen allen om het leven bij
deze ramp.
Een vliegtuig van de lijn Houston-
Washington is te pletter gestort,
toen het op het vliegveld van Was
hington (vilde landen. Niemand werd
op slag gedood, maar naderhand
stierven 3 passagiers en 2 leden der
bemanning aan de opgelopen ver
wordingen.
EERSTE MINISTER SPAAK ZAL
RECHTSTREEKS IN CONTACT
TREDEN MET
KONING LEOPOLD III
In de kabinetsraad van Vrijdag
9 Januari jl. heeft de Hr Spaak aan
zijn medeministers kennis gegeven
van een schrijven die hem door de
Koning was gestuurd.
De Raad heeft gemeend dat deze
brief de Eerste-Minister toelaat zich
rechtstreeks in verbinding te stel
len met de Koning ten einde een op
lossing te zoeken voor de Konings
kwestie, in het kader van de Rege
ringsverklaring.
Aldus luidt de mededeling die door
Minister Vermeylen na de Kabinets
raad aan de pers werd verstrekt.
Het blijkt dat de Raad zich langdu
rig met deze kwestie heeft bezig ge
houden. Op een vraag of de inhoud
van de brief kon medegedeeld wor
den antwoordde de Minister ontken
nend. Het is onmogelijk, zei hij, ver
slagen over betrekkingen tussen het
Staatshoofd en de Ministers bekend
te maken.
Dagbladen weten echter melding
te maken van het feit dat de brief
van de Koning zóu inhouden dat de
Vorst tevreden is met de verklarin
gen in de Kamer afgelegd naar aan
leiding van de interpellatie van de
Hr Buset. Tevens zou Koning Leo
pold de mening uitgedrukt hebben
dat het contact tussen hem en de
Regering kon behouden blijven.
Een Brussels dagblad drukte hier
over* dan nog het volgende:
Men denkt gemeenlijk dat de
onderhandelingen tussen Brussel en
Pregny tijdens de eerstkomende we
ken zullen lopen over de gebeurlijke
terugkeer van de Prinsen. Men weet
dat Prins Baudewijn In 1948 acht
tien jaar wordt en aldus van rechts
wege lid van de Senaat wordt. In de
politieke kringen stemt men in met
de beslissing van de Raad. Een recht
streeks contact van de Koning met
de Eerste-Minister, zo meent men, is
verkieslijk boven besprekingen bij
middel van tussenpersonen.
DE C. V. P. EN DE
KONINGSKWESTIE
Het Nationaal Comité van de
C. V. P. heeft, in vergadering van
Dinsdag Jl. ook andermaal een on
derzoek gewijd aan de Konings
kwestie. Aldus werd besloten dat er
verder dient afgewacht naar de re
sultaten van de besprekingen tus
sen de Vorst en de Hr Spaak.
Ondertussen blijft de O. V. P, 00
haar standpunt, waarbij de grond
wettelijke oplossing van deze kwes
tie met terugkeer van de Koning,
wordt gevraagd. De partij behoudt
daarenboven de vrijheid, de bevol
king de overtuiging bij te brengen
van de juistheid van het verdedig
de standpunt.
DE REIS NAAR AMERIKA VAN
KONING LEOPOLD III
De Vorst gaat op 20 Januari
te Lissabon aan boord.
De A. N. P. meldt uit Rotterdam,
dat Koning Leopold passage heeft
besproken op de Sommelsdijk
welk schip op 17 dezer, varende voor
de Holland-Amerikalijn uit Rot
terdam vertrekt. Op 20 Januari zal
de Koning inschepen te Lissabon, en
vandaar een vacantiereis naar Ha
vana ondernemen.
Verder werd door U. P. gemeld dat
de Koning en zijn gevolg de enige
passagiers zouden zijn aan boord van
de SommelsdijkDe Koning zou
scheep gaan te Lissabon. Het ver
trek zou bepaald zijn op 20 Januari.
De reis zou drie maanden duren.
De Sommelsdijkis een schip
van 9.000 ton, in 1930 gebouwd. Het
is een vrachtschip, dat evenwel ook
is ingericht voor het vervoer van
20 passagiers; de hutten zijn luxueus
ingericht. Tijdens de oorlog deed dit
schip dienst als troepentransport
schip en werd zelfs getroffen door
een torpedo, maar bleef drijvend.
Na gedemobiliseerdte zijn ge
worden, werd het volledig herzien en
zal thans voor het eerst weerom op
vredesvaart ingezet worden.
Aan boord van het Amerikaanse
transportschip Joseph O'Conolly
dat een pagr maanden geleden voor
een eerste maal uit Antwerpen ver
trok met een lading lijkkisten, be
vattende het stoffelijke overschot
van duizende Amerikaanse soldaten,
gesneuveld op het veld van eer in
Europa, en nu terug naar Europa
voer met 5.000 ledige lijkkisten aan
boord, brak brand uit in de machine
kamer. De bemanning moest het
schip verlaten maar werden opge
pikt.
Drie der overlevenden zijn zwaar
gewond.
Het schip, na 24 uur gebrand te
de Koning vertrekt op reis op 20 Jt.
nuaxi.
Afwachten is dus de boodschap.
Dat was trouwens ook de overtul.
ging van de' hoge leiding van de 0.
V. P. die daarover beraadslaagde. Di
C. V. P., zegden zij, zou het ongepast
vinden nu een campagne te voeren
voor een bepaalde manier, bijvoor,
beeld de volksraadpleging, om d«
Koningskwestie op te lossen. Daar.
door zou zij immers in tegenspraak
zijn met de houding van onze Vorst
die geen enkele oplossing bij voor.
baat uitgesloten heeft. De C. V. P,
zal dus wachten tot zij ziet welkt
uitslagen dé onderhandelingen op.
leveren tussen onze Vorst en dia
Spaak, zijn gewezen tennis partner.
Het ia wel te verstaan dat de C. V. P,
trouw blijft aan haar houding in de-
ze zaak en de .uiteindelijke terugkeer
van Koning Leopold in het land vast-
besloten blijft nastreven.
Dat is dus al een goed punt voor
de Regering, die dit nieuwe Jaar in.
gaat met een grote stap vooruit in
de Koningskwestie.
Het Vrouwenstemrecht schijnt nu
ook goede vorderingen te maken. Al
de politieke partijen zouden, nu het
beginsel daarvan goedgekeurd hebben
en die spoedige verwezenlijking daar.
van wenselijk gevonden hebben. Het
schijnt zelfs dat het niet méér zo lang.
zal duren eer het vrouwenstemrech!
in de Kamer besproken wordt. Men
spreekt van enkele weken. Tussen
door verkoopt men natuurlijk nog
wat onzin over de C. V. P. Naar
men zegtzou zij de samenwerking
van de Liberalen verkregen hebben
voor het vrouwenstemrecht, op voor.
waarde dat zij de structüurhervor-
mlngen, die door de Liberalen met
een lelijk oog bezien worden, laat
vallen. Een soort koopje dus! Dat
is natuurlijk weer eens uit de duim
gezogen.
En nu we toch over de structuur
hervormingen bezig zijn.
Het is ook voor dit begin van 1943
een goed punt voor de Regering dat
zij deze grootscheepse hervormingen
van ons economisch leven ter hand
neemt. Zij heeft er echter bij de sa
menstelling van het regeringsontwerp
zulk een duivelse vaart ingezet dat
de C. V. P.-medespelers in deze Se-
gering oplettend geworden zijn.
En met reden.
De C. V. P. heeft dan ook enkele
punten van dit ontwerp onderzocht
die vooral verband houden met de
ondernemingsraad. Zij wil niet dat de
Socialisten de gelegenheid te baat ne
men om hiervan een politiek instru
ment te maken. En daaróm was zij
van oordeel dat de macht en de be
voegdheid van deze ondernemings.
raad op duidelijke wijze eens en voor
goed moet worden vastgesteld. Het
zal niemand verwonderen wanneer
wij zeggen dat de opvattingen vin
de patroons niet altijd met de opvat-
tingen van de werklieden overeenko
men. Iedereen heeft natuurlijk zijn
overtuiging. De uitslag der besprekin
gen zal echter 'vermoedelijk eerst
binnen enkele dagen bekend zijn.
Bovendien zijn de structuurhervor
mingen nog tamelijk verre van hun
verwezenlijking af. Ze moeten eerst
nog op uitvoerige wijze besproken
worden in de Kamercommissie. En d»
C. V. P. zal haar standpunt verdedi
gen. Zij heeft trouwens reeds een
respeptabel aantal voorstellen gedaan
die zeer goed bestudeerd zijn, be:e:
zelfs dan het regeringsontwerp.
Voorts hebben wij deze nieuw»
week ingezet met enkele ongegrond»
berichten. Kwakkels of perskwakkeil
heten ze dat. Ze hebben een kort be
staan gekend en een beetje ophef ge
maakt in de gazetten. Eerst was er
zogezegd sprake van een nieuwe par
tij in de C. V. P., een scheurpartij.
van uiterst rechtse elementen tegen
democratische. Dit gerucht werd ge
logenstraft door een Antwerpse ka
tholieke gazet. Een andere gazet lal
dit bericht en begreep het verkeerd.
Het was natuurllijk een Socialistisch»
gazet en ze was al aan 't afgeven op
die scheurmakers van de C. V. P. Na
tuurlijk met een heimelijke- vreugde
om de verdeeldheid. Een andere ga
zet, een katholieke deze keer, liep er
met handen en voeten in. Ze-las het
bericht van de socialistische gazet en
onderzocht niet eens of het waar wol
of. niet. En het zat er bovenarms op.
Gezellig en vermakelijk. Het leven
heeft soms toch van die kleine vreug
den die een mens nog een pint goed
bloed zetten. Van heel die scheurma
kerij in de C. V. P. was natuurlijk
geen half woord waar.
Evenmin als van het ontslag van
sommige C. V. P.-Ministers. Des»
kwakkel was eigenlijk nog straffer,
Men liet al verstaan welke Minister»
er zouden moeten aan geloven en
-door welke zij zouden vervangen wor
den. Er was herrie op de Ministeries
en dhr Spaak was niet content, zei
men. Hij zou enkele van zijn Minis
ters aan de deur zetten... enzovoorts.
En er is natuurlijk weer- geen gebe
nedijd woord van waar.
Men zou waarachtig al beginnen ge
loven dat men zich in politieke krin
gen begint te oefenen in het oplaten
van perskwakkels. Misschien oefent
men zich al tegen 1 April voor d»
Aprilvissen, maar dat is toch nog
wat vroeg, vindt U ook niet?
In het Parlement hebben ze er in
tussen nog niet veel aan dood gedaan.
De twee vechthaantjes hebben hun
-biecht gesproken, Adolfke Van Gta>
beke uit Oostende en Descampe, o!
de Leeuw van Waterloo, zoals ze hem
noemen. Ze hebben alle twee een
schone brief geschreven naar de voor
zitter van de Kamer. Daarin zeggen
ze hoeveel spijt ze hebben dat ze el
kander »met slaande argumenten'
hebben willen overtuigen in dé Ka
mer. Ze beloven beterschap. Ze mo
gen dus weer naar de Kamer ko
men... als ze braaf zijn.
Ook over de bevuiling van soninüg»
rivieren werd er gesproken. En er
kwamen zelfs portretten bij te pas.
Ja maar, ja maai-, zei de voorzitter,
wat moet ik daar nu meê doen? Ik
kan toch geen beknopt verslag laten
maken met illustraties!
Aan de mensen die geleden hebben
door de jongste overstromingen zal
de Regering een bijzondere hulp doen
toekomen, onder meer voor de kolen
en aardappelen die zouden wegge
zwommen zijn. Ook de Minister van
Economische Zaken heeft gespro
ken.., over de suikerproductie ia lm'
land en over de teelt van suikerbie
ten. Er is geen sprake van, zeide hll>
dat wij de teelt van suikerbieten in
de steek zullen laten. Ons land heef'
deze nodig. En de Regering zal all?3
doen om de handhaving van de»3
teelt te bewerken.
Daarmee was het programma voor
deze week neg lang niet af. Maaf
dat is een andere geschiedenis. DW
vertel ik een volgende keer ws1. N"
roer ik in gedachten de heie suiker
bietenteelt door mijn tasje keftf*
om u <ua zoet gestemd- to* zien*
