Werk op de plank
I
Danst na de Zomepdans
Het systeem der abattementen moet gewijzigd worden
Lakenhalle en 5t-rda
Kathedraal te leper
ns-
DE WEEK IN ONS LAND
De V/et op da Oorlogsschads.Qns land telt 8.625.064 inwoners
most hersteld worden
WÏÏmBÊlMÊm
De
ft
ft
DE JAARBEURS VAN
MIDDEN-VLAANDEREN
TE ROESELARE
NOG DE VLIEGTUIGRAM
PEN NABIJ HET
EILAND BAHREIN
SPAANS COMMUNIST,
VERDACHT VAN VER
SPIEDING, AANGEHOU
DEN AAN DE FRANS-
BELGISCHE GRENS
TE TOERKOENJE
HEER RUDOLF DELEU
OOSTENDSE SCHEPEN
ZULLEN GAAN VISSEN SN
CONGOLESE WATEREN
FRIGIDAIRE
IJSKASTEN
STORT 56 FRANK
HONGERSTAKERS
UST WINSTBEJAG
VLASFABRIEK BOOR
BRAND GETEISTERD
TE BESELARE
1
UIT HET STAATSBLAD
AUTO KOMT IN GRACHT
TERECHT TE BRIELEN
len weggehaald.
HET WEKELIJKS NIEUWS Zaterdag 24 Ju::i Ï«5C. Blz. 2.
1 rratnaffl'.
Het abattemsnt of de aftrek door
de staat, die vermeerdert volgens het
vermogen in 1944, en het coëfficiënt
oj: de waarde 1939, dat ook weer 'aalt
volgens het fortuin in 1944, heeft
voor resultaat dat aan da kleine Bel
gische middenstander, die werd ge
teisterd, een oorlcgsschaderecht wordt
toegewezen, waarmee hij, alles bij el
kaar genomen, nog niet zou toeko
men om de 1 elft van zijn bedrijfs
gebouw op te richten.
Veronderstellen wij een bedrijfs-
huis met schaderaming van 200.000 fr.
waarde 1939, eigendom van een mid
denstander met vermoge" in 1944
juist, boven 't millioen.
Na aftrek van het abattement van
50.000 fr. waarde 1939, blijft nog
150.000 fr. dat alleen aan coëfficiënt
2,5; in dit geval, kan vergoed worden,
t; r men 375.000 fr. vergoeding. De
som om enigszins aan wederopbouw
te kunnen denken is minstens 200.000
fr. a'aii coëfficiënt 4,3 dit is 860.000 fr.
De middenstander die in dit geval wil
opbouwen zal 860.000 fr. 375.000 fr
485.000 fr. moeten bijleggen of le
nen; mits teruggave aan de verlaagde
rentevoet.
Moet het ens verwonderen dat er
niet té. beteugelen beroering korüt bij
onze kleine middenstanders, van wie
men het oerlogsschaderecht zo grof
en buiten alle gezonde verhouding
beperkt heeft.
Vele geteisterden hebben een „rete
som, in krediet of lening gekregen en
hebben er mede de wederopbouw uit
gevoerd,' in de hoop dat zij bij de
behandeling hunner zaak het krediet
bijna geheel zouden kunnen aflossen.
Hoe zullen vele geteisterden verscho
ten hebben en hoevelen zullen nog
verschieten als zij zien dat zij met
hetgeen zij als vergoeding ontvingen,
nog de helft van hun genomen kre
diet niét kunnen aflossen, en werke
lijk' niet weten hoe zij in staat zul
len zijnde grootste helft van hun le
ning af te korten binnen een rede
lijke termijn.
Zender .te spreken van de intresten
die ze op het krediet goedsmoeds be
taald hebbén, in de waan dat, zoals
hein'gezégd werd, zij ook die intres
ten "zouden terug ontvangen bij de
behandeling der zaak, zonder verder
té gewagen van de intresten die blij
ven lopen en ieder jaar moeten be
taald wórden op meer dan de helft
van hun- krediet dat ze niet hebben
kunnen afkorten, wegens hun uiterst
klein oorlogsschaderecht volgens de
wet.
Moeten wij zeggen dat het voor
velen een put betekent om er nooit
meer uit te geraken?
Wijhébben nu nog maar alleen
grsproken van de schadevergoeding
voor het gebouwd onroerend goed,
maar
HOE WORDT DE GETEISTERDE
VERGOED VOOR ZIJN MOBILAIR
EN BEDRIJFSUITRUSTING
Huisraad, klederen en stoffering
krijgt iedereen slechts volgens de be
hoeften vafi het meest eenvoudige
gezin.'Kwaiiteit en aantal heeft geen
belahg; iedereen krijgt evenveel en
van dezelfde soort, volgens de samen
stelling, van het gezin op het ogen
blik der schade. Men kan alleen krij.
geplat,.op de officiële en forfaitaire
lijst 'dér mobilaire eenheden staat;
over de rest maakt men 'n kruisje.
De bedrijfeuirvusting, wordt, na
schatting volgens de waarde 1939,
enkel vergoed aan hoogstens coëf
ficiënt 2, .en al wat als voorraad of
stock kan beschouwd worden aan
1 maal de waarde 1939.
Verder rekenend in zeer bescheiden
cijfers: 'beoordelen wij het verlies
,van de geteisterde middenstander,
wegens de forfaitaire vergoeding der
mobilaire eenheden aan 100.010 fr.
omdat hij bij veronderstelling voor
200.009 fr. meubels had, en er slechts
voor 100.000 fr. kan terugkrijgen.
Zijn bedrijfsuitrusting van 80.000
fr. waarde 1939 wordt met toepassing
van het coëfficiënt (2) 160.000 fr.,
daar waar wij voor 'n normale we-
derbeieg precies het dubbel nodig
hebl en. De 20.000 fr. voorraden wor
den aan die zelfde waarde vergoed,
terwijl de aankoop van grondstoffen
en de prijs van de produkten zeker
om niet te overdrijven reeds 4 maal
vermeerderd.
Dergelijke middenstander heeft
door de oorlog een schade geleden in
huidige waarde van 860.000 fr. (be-
drijfshuis) 200.000 fr. (mobilair)
320.000 fr. (bedrijfsuitrusting)
80.000 fr. (stock) 1.460.000 fr. Vol
gens de wet op oorlogsschade kan hij
ontvangen 375.000 fr. (gebouw)
100.000 fr. (mobilair) 160.000 fr.
(bedrijfsuitrusting) 20.000 frank
(stock) 655.000 fr. Hij komt aldus
voor een herstel in zijn vroegere toe
stand 1.460.000 fr. 655.000 fr.
805.000 fr. te kort
Voor zijn globaal oorlogsschade-
recht van 655.000 fr. kan hij zelfs zijn
bedrijfsgebouw niet helemaal oprich
ten.
Dat noemen wij een greep naar de
keel van onze geteisterde midden
standers. Wij menen dan ook dat on
ze campagne voor de afschaffing van
het abattement volledig gerechtvaar
digd is. Het principe van de aftrek
volgens het vermogen en die dan nog
zo geweldig verhoogt by enig bézit,
is een communistische uitvinding, een
aanslag op het privaat bezit, die alle
werklust en initiatief doodt.
Laten wij er nog eens op wijzen
hoe fataal in sommige gevallen de
toepassing van het abattement uit
valt.
Het komt vaak voor dat onroerende
goederen tengevolge van het over
lijden van een of beide ouders, in on
verdeeldheid toebehoorden aan ver
schillende mede-eigenaars op het
ogenblik van het schadegeval.
Welnu, bijonverdeeldheid op het
ogenblik der schadefeiten, wordt van
ieder deel volgens het vermogen van
ieder geteisterde een abattement af
getrokken.
We kunnen al gemakkelijk voor
zien dat er in dergelijke gevallen niet
veel meer zal overblijven van het
schadevergoedingsrecht voor 't huis.
Veronderstellen we een moeder met
5 kinderen, onverdeelde eigenaars
van een huis dat volledig werd ver
nield en geschat op 100.000 fr. vaarde
1939. I"et aandeel der moeder is
50.000 fr, en ieder kind heeft 10.000 fr.
Het aandeel der moeder krijgt 'n
aftrek van 20.000 fr. omdat haar ver
mogen bij veronderstelling tussen
500.000 fr. en 1.000.000 fr. was in 1944;
zo blijft voor haar over 30.000 fr. aan
coëfficiënt 3,2 ,d i. 96.000 fr. Nemen
we een kind dat de integrale vergoe
ding kan genieten dus zonder abat
tement en aan coëfficiënt 4,3
(10.000x4,3) d. i. 43.000 fr.
Nemen we twee kinders met ver
mogen lager dan 200.000 fr. en onder
worpen aan 'n abattement van 3.000
fr. en coëfficiënt 3,5 dus voor elk
7.000x3,5 24.500 fr.
Ten slotte 2 andere kinderen met
vermogen in 1944 tussen 200.000 en
500.000 fr. en onderworpen aan 'n af
trek van 10.000 fr., zodat geen recht
op vergoeding eisbaar is.
Men krijgt te zamen voor het huis
96.000 fr. -j- 43.000 fr. 24.500 fr.
24.500 188.000 fr. terwijl de we
deropbouw van het huis op zijn minst
100.000 fr. x 4,3 430.000 fr. kost.
Op dergelijke toestanden trekken
wij de aandacht van de heren Volks
vertegenwoordigers. De massa van de
geteisterden eist ernstige herziening
van de wet op oorlogsschade, met
de absolute afschaffing van het abat
tement.
In het Staatsblad verscheen de officiële opgave van 's Rijks bevol
kingscijfer op 31 December 1949. Op dit tijdstip waren er 4.250.328 man
nen en 4.374.756 vrouwen, zijnde in totaal 8.625.084 inwoners.
Per provincie is de verdeling
volgt:
Mannen
Vrouwen
Totaal
Antwerpen
9.
645.671
657.546
1.301217
Brabant
i
870.271
952.563
1.822.854
West-Vlaanderen
X
498.646
509.711
1.0C6 357
Oost-Vlaanderen
1
636.018
620.584
1.226.602
Henegouwen
624.089
618.333
1.242 422
Luik
478.275
494.344
972.619
Limburg
249.458
231.044
480.502
Luxemburg
i
106.556
107.900
214.456
Namen
175.344
182.731
358.075
Het Rijk:
4.250.328
4.374.756
8.625.084
Oorzaak nog steeds niet gekend
Van, de dubbele vliegtuigramp
nabij het eiland Bahrein, in de Per
zische golf vorige week voorgevallen
met vliegtuigen van de lijn Saï-
gon-Parijs, zijn nog 17 inzitten
den vermist gebleven. De meeste
slachtoffers werden geïdentificeerd.
Over dé overige werden zoveel mo
gelijk' yaststellingen gedaan opdat
naderhand wellicht tot hun vereen
zelviging zou kunnen worden overge-
gaan.
Intussen werden nachtlandingen
op het vliegveld van Bahrein verbo
de 8, Bij dage landden reeds veilig
andere toestellen van voormelde
luchtlijn.
Over de1 oorzaak van de dubbele
ramp tast men nog steeds in het
duister en blijkt sabotage niet uitge
sloten, alhoewel geen enkel bewijs
kon .worden aangevoerd. Volgens
hoófdpiloot Sladek, die een der twee
omgekomen toestellen piloteerde, te
kende de hoogtemeter nog 800 meter
aan toen zij plots een schok voelden
en in liet water zaten.
Bij deze ramp zou het vliegtuig
op het water drijvend gebleven zijn
en de inzittenden hijsten zich op de
staart die boven het water uitstak.
Ongelukkiglijk werden velen door de
golven weggeslagen en aldus vielen
de meeste slachtoffers te betreuren.
Onverpoosd wordt het onderzoek
over de dubbele ramp voortgezet.
NOG ANDERE
VLIEGTUIGRAMPEN
Britse bommenwerper tegen
berg gevlogen. - 8 Doden.
Op het eiland Achill, aan de Ierse
kust, vioog een Britse bommenwer
per tegen de flanken van een berg
aan en sloeg te pletter. De 8 inzit
tenden werden allen gedood.
Amerikaanse reuzenvesting
door jagers neergeschoten.
Boven Okinawa, Grote Oceaan, be
vond zich een reuzenvesting van het
Amerikaanse leger in moeilijkheden
wegens motordefect. De inzittenden
zochten hun heil met behulp van
hun valschermen; een hunner brak
zjch hierbij het been. Het toestel
zelf werd dan door straaljagers
neergeschoten.
ASSISENHOF
VAN WEST-VLAANDEREN
Deze Jaarbeurs neemt een hoge
vlucht.
We deelden reeds de interesse
mede van de exposanten, en als
we even zien welke personaliteiten
reeds hun toezegging lieten gewor
den als lid van het Ere-Corpité, zo
voelen we genoeg aan dat deze Foor
een zeer voorname handelsuiting
zijn zal.
Lieten tot nu reeds hun toetre
ding geworden; dhr Dequae, minis
ter van Wederopbouw; dhr Gouver
neur van West-Vlaanderen; dhr De
Man, oud-minister; dhr Lonc'ke, be
stendig afgevaardigde; dhr De Nolf,
burgemeester van Roeselare; dhr Al-
lewaert, senator en burgemeester van
Iaegem; de HH. Volksvertegenwoor
digers Degryse, Gilles de Pelichy en
Verhamme; dhr Arrondissements
commissaris; dhr Santens, nationaal
voorzitter N.C.M.V.; dhr V.andeput-
te, nationaal secretaris N.C.M.V.
Roeselare, hart van West-Vlaan
deren, zal voorwaar een schone Jaar
beurs hebben. De candidaat-expo-
santen kunnen zich steeds in ver
binding stellen met het Secretariaat
der Jaarbeurs, Noordstraat 38 te
Roeselare (Tel. 599), indien ze schik
kingen verlangen.
Heer
Cabot,
gr.enspost van Risquöns-Tout, te Toer-
Kbenje, is er Vrijdag 9 Juni 11. over
gegaan tot de aanhouding van de Span
jaard José Marty 42 jaar, wonende te
Brussel, die op klahdestiijne wijze de
Belgisch-Franse grens overgeraakt was
om zich naar Toulouse te begeven. Hij
werd bij zijn terugkeer aangehouden.
De kérel zou deel uitmaken van een
Spaanse communistische beweging en
zou drager bevonden geweest zijn van
dokumenten in verband met de veilig
heid van het Belgisch grondgebied.
Bij het in Frankrijk gaan werd hij
daarin door zekere persoon geholpen,
die bil zijn terugkeer niet ter plaatse
was. Het is toen dat hij gevat werd.
Etarty werd naar het Parket van R1J-
sel Overgebracht.
Kommlssaris
s-Tout,
9 Juni
aan de
Burgemeester te Wervik.
Odette Ghesquiere uit Gits
wegens kindermoord tot 6 jaar
opsluiting veroordeeld.
Het Assisenhof van West-V-laan-
deren behandelde Dinsdag 20 Juni
met gesloten deuren de zaak ten
laste van Odette Ghesquière uit Gits,
beschuldigd van kindermoord en an
dere onnoembare feiten.
Raadsheer Verougstraeten zat het
Hof voor, terwijl dhr Boudolf het
ambt van Openbaar Ministerie be
kleedde. Beschuldigde werd verde
digd door Mter Devos-De Grote.
De gezworenen antwoordden be
vestigend op de vragen betreffende
de kindermoord en de voorbedacht
heid hiervan. Het Hof aanvaardde
echter dat er verzachtende omstan
digheden konden voortspruiten uit
het feit dat, zoals de Procureur het
zegde, de moeder in dit geval grote
sohuld heeft -aan het slecht gedrag
van ha-ar dochter.
De moordenares werd tot 6 jaar
opsluiting verwezen.
Zoekt g'iets t'huren of te kopen.
Zoekt ge 'n meid, 'n plaats of wat?
Wacht niet langer, maar plaats nog heden
'n Kleine ZOEKER in ons blad!
BUURTSPOORWEGEN
Lijnen VEURNE-IEPER
en VEURNE-POPERINGE
Seizoen treinen ingericht op Zon
en Feestdagen vanaf Zondag 25 Juni
tot en met Zondag 27 Oogst 1950.
LIJN VEURNE-IEPER
HEEN TERUG
9.15 V. leper Station A. 19.40
10.50 A. Veume, Station V. 18.18
10.50 V. Veurne, Station A. 17.55
11.05 A. De Panne V. 17.40
LIJN VEURNE-POPERINGE
HEEN
8.49 V. Poperinge, Station
10.35 A. Veume, Station
10.50-V. Veurne. Station
11.05 A. De Panne.
b. Geen lokaal vervoer tus
sen Veume en De Panne en omge
keerd-
Uit Oostende werd vernomen dat
drie Oostendse vissersvaartuigen in
gereedheid worden gebracht cm te
gaan vissen in de monding van de
Congostroom.
De vis door deze boten gevangen
zou dan in een kleine fabriek op
te richten bij Matadi gerookt en
gezouten worden, voor de verkoop
aan de inlanders.
De betrokken rederij heeft tot op
heden dit bericht evenwel gelogen
straft.
Toen bij het verschelden van bur
gemeester Vandecandelaere uit Wer
vik, de burgemeesterszetsl openkwam,
zag iedereen in apotheker Deleu de
waardige opvolger.
Sedert 9 Oktober 1932 gemeente
raadslid verkozen was hij ononder
broken schepen van Onderwijs sedert
11 Januari 1933. Het zo verdienst-
volle verleden van de nieuwe burge
meester schetsen, zal immer onvol
ledig zijn. Bezieier van alles wat
katholiek en Vlaams is, was hij im
mer de aangewezen persoon om de
ziel te zijn van alle mogelijke orga
nisaties. Als organisator leerden wij
hem kennen bij de oprichting voor
de oorlog van de K.V.V. wiens ver-
dienstvolls voorzitter hij werd. Als
uitbouwer van het Davidsfonds in
ons gewest werd hij onmiddellijk lid
van de Gouwbond West-Vlaanderen
en de van de Hoofdraad.
Ook te Wervik kende het Katho
lieke, Vlaamse leven een opgang
zonder voorgaande. In de moeilijke
dagen van Mei 1940 bleef hij op
zijn post, door zijn voorbeeld en
passend woord anderen tot hetzelfde
dwingend. Gedurende de moeilijke
oorlogsjaren wist hij als echte vader
lander de juiste weg te kiezen, door
in de eerste plaats op zijn verant
woordelijke post te blijven. Altijd
was hij gereed om het voik in nood
te helpen. Noodlijdenden, onderge-
dokenen, werkweigeraars en zovele
anderen vonden bij die man, die
de opgenomen verantwoordelijkheid
nooit ontloopt, de passende hulp en
steun.
Toen bij de bevrijding hst straat-
gepeupel meende iets op te merken
te hebben op de houding van R.
Deleu, toen kwamen spontaan dui
zenden Werviknaren op, om dit jan
hagel de passende kaakslag te ge
ven. Toen de Christelijke Volkspartij
in ons arrondissement werd opge
richt, werd op het gezag van R. Deleu
beroep gedaan om als voorzitter de
partij in ons gewest te leiden.
Toen verleden Zaterdag het blijde
nieuws over de benoeming van heer
R. Delsu tot burgemeester van Wer
vik bekend was, prijkten onmiddel
lijk de vlaggen aan de huizen.
Geve de Heer de nieuwe burgsmees-
ter ds sterkte en de gezondheid om
nog vele jaren Wervik te bssturen
onder wiens beleid het moet blijven
de hoeksteen, de strijdpost van ons
arrondissemsnt. Dit wenst Het
Wekelijks Nieuwsde nieuwe bur
gervader.
Gebouwd deoi
'MoMpRS
-v-'« ''pvetkocbt door
SteveWs Gébrba|fe
op postclieckrekenlng Nr 4763.60
der Drukkerij Sansen, Poperinge,
en ons blad zal U wekelijks tot
einde 't jaar per post tehuis be
steld worden.
Het Is met een verheugend oog dat we, telkenmale we de Grote
Markt te leper oversteken, wc nieuwe witte stenen ontwaren, die
Steeds menigvuldiger aangebracht, ons van de herwording getuigen
van de Ieperse Lakenhalle.
Geen Ieperling kan er voorbijgaan of hij vergeet voor dat kleine
ogenblik het doel van zijn voorbijtrekken om even, met opgeheven
hoofd en de blik van tevredenheid eh fierheid op het gelaat, stil te
houden en aandachtig de voltooïingswerken te volgen der rechter
vleugel, die stil, traag maar zeker opnieuw de Hallen optrekken moe
ten tot hun vroegere luister.
Een kort, bondig woordje geschiedenis over deze eeuwenoude
praalgebouwen zal hier zeker, bij dit verheugend voltooiingswork,
niet te onpas staan.
DE EERSTE STEENLEGGING DER
LAKENHALLE
In de kroniek van Geeraerd de Fe.u
(1685) stond er te lezen dat de eerste
stenen van de Lakenhalle gelegd
werden door Baudewljn van .Oonsian-
tinopel, Graaf van Vlaanderen en z'n
gemalin Maria van Champagne, en
dit de 1 Maart 1200 (dus reeds 750
jaar terug). Volgens de bewering van
de Heer Coomaas, onze zeer gewaar
deerde stadsbouwkundlge van na de
oorlog 1914-18, zou dit ontzaglijk ge
bouwencomplex, zonder onderbreking,
gedurende gans de loop der 13e
eeuw zijn voortgezet.
DE WERKLOOSHEID GEDAALD
Tijdens de week van 4 tot 10 Juni
jl., werden gemiddeld per dag 159.102
volledige en 43.403 gedeeltelijke werk
lozen gecontroleerd, 't zij 1.359 vol
ledige en 1.179 toevallige werklozen
per dag min dan bij de voorgaande
weak,
BELGISCH-SPAANS HANDELS
AKKOORD ONDERTEKEND
Op 1 Juli e.k. zal een te Brussel
onlangs ondertekend nieuw handels
akkoord tussen België en Spanje
van krachs worden. Krachtens dit
akkoord zullen ruimere handelsbe
trekkingen tussen beide landen kun
nen tot stand komen.
BIJ DE B.S.P,
Door de Algemene Raad van ds
B.S.P. werd Zaterdag jl. een bijeen
komst gehouden om de huidige po
litieke toestand in het land te be
spreken.
Door de hr Spaak werd een motie
ter goedkeuring voorgelegd waarin
o.m. verklaard wordt dat de B.SP.
Koning Leopold III niet meer be
schouwt als de Koning der Belgen
maar slechts als het hoofd van een
politieke meerderheid maar (Se Zal
moeten verdwijnen op het ogenblik
dat die politieke meerderheid zal
worden omvergeworpen. Nog dat de
B.S.P. weigert m elk geval met Ko
ning Leopold III samen te werken
onder even welke vorm en maat
regelen treft voor de actie die hem
zal dwingen tot troonsafstand.
DE GROTE GEZINNEN
EN DE GROTE PARTIJEN
De Bond der Kroostrijke Gezinnen,
die zich als zodanig buiten de poli
tieke strijd houdt, heeft zich tot de
drie grote partijen gewend om de
meest dringende steun op familiaal
gebied voor te leggen en tevens te
verzoeken die In hun programma op
te nemen.
Deze eisen hadden betrek op de
familievergoedingen en de fiscaliteit;
Op dit laatste gedeelte kon de
C.V.P. voldoening geven met het
antwoord dat zij het voorstel Eys-
kens wilde ten uitvoer leggen. De
Liberalen hielden het bij het fiscaal
voorstel van de hr Liebaert wijl de
•Socialisten zich op generlei wijze
duidelijk hebben uitgesproken.
De kroostrijke gezinnen weten al
dus duidelijk door wie hun hoge be
langen ten beste gediend worden.
DE TEXTIELSTAKING
Door de hr Eyskens, Minister van
Economische Zaken, werden ander
maal onderhandelingen gevoerd zo
met de werkgevers als met de syn-
dikaten, met het doel een oplossing
te bereiken voor de nog steeds aan
houdende staking der textielarbei
ders. Totnogtoe kon een oplossing
nog niet worden bereikt.
Het aantal stakers wordt thans op
60.000 geraamd. In enkele plaatsen
kwam het tot botsingen tussen
werkwilligen en stakingspiketten,
zodat de politie wel eens diende op
te treden, of fabrieken sloten.
HET VLEESVERBRUIK
IN ONS LAND
De provincie Luik heeft een vlees
verbruik van 40 kg. per hoofd. Bra
bant 35,5 en West-Vlaanderen, waar
de bevolking minder gesteld is op
eten en drinken, 34,700 kg.; Luxem
burg 31,100 kg.; Henegouwen 28,100
kg.; Namen 26,500 kg. en de provin
cie Antwerpen slechts 25 kg. en ein
delijk Limburg 24,200 kg., hetzij na
genoeg de helft van de record-
provincie Oost-Vlaanderen, waar het
4X200 kg. Is. De Limburger ls een
klein vleeseter en lijkt hiervan heel
sterk op de met hem nogal stérk
verwante Nederlander.
PREMIEBOUW PER GEMEENTE
Van de 2.670 Belgische gemeenten
zijn er thans 1.673 die woningen be
zitten geboüwd met Staatspremie. In
de Provincie Antwerpen is er geen
fsnkele gemeente of er is ten minste
s»en Inwoner die de premie geniet.
Brabant telt personen die met een
premie begunstigd werden in 281 van
de 348 gemeenten; verder werdén
premiën toegekend voor goedkope
woningen in 181 van de 253 West-
Vlaamse, 253 van de 297 Oost-Vlaam
se, 216 van de 443 Henegouwse, 254
van de 373 Luikse, 187 van de 206
Limburgse, 119 van de 233 Luxem
burgse en 115 van de 366 Naamse
gemeenten.
Willy Schmidt hield het
53 dagen uit.
Twee hongerstakers, de Duitser
Willy Schmidt ergens in Duitsiand,
en de Fakir Burman, veerden dezer
laatste weken een verbeten maar le
vensgevaarlijke strijd in het honger-
staken.
Willy Schmidt was vroeger begon
nen dan zijn tegenstrever te Rijsel,
en nam slechts spuitwater in. teel
bezoekers zou Schmidt evenwel niet
hebben gehad. Fakir Burmah deed
het heel wat meer spectaculair, lag
o.m. op glasscherven, met levende
serpenten rondom en bij hem, en
voor zijn kist defileerden duizenden
nieuwsgierigen zodat zijn staking
een financieel sukses werd. Hijzelf
lijdt evenwel door de glasscherven
waarop hij ligt, klaagt van hoofd
pijn en hallucinaties veroorzaakt
door hersenansmie verwekt door het
langdurig vasten.
Na 53 dagen ln een glazen kist te
zijn gebleven te Frankfort, heeft be
gin deze week Schmidt zijn honger
staking opgegeven. Sinds 26 April
had hij er in geleefd van spuitwater
en sigaretten. Hij ls 72 pond afge
vallen, maar hij kan nu aanspraak
maken op het wereldkampioenschap
vasten.
Fakir Burmah moet het nog min
stens 8 dagen uithouden na Schmidt
om zijn record te kloppen, namelijk
tot na 26 Juni tè 19 uur.
Over het waarom de Lakenhalle
gebouwd werd, het bouwen van het
Belfort, de Halle, het Stadhuis, de
Schepenkamer, de kapel der sche
penen, de vierschaar, de Beurshalls,
d,e Kamer der XXVII, het Gulden of
Groen Halleken., het Nieuwerck, enz,
zullen we niet uitweiden, dit zou ons
immers te ver lelden. Wie hierover
meer wil weten raadpleegde Ge
schiedenis van de Lakenhalle te
leper van de hand van dhr; J. Cor-
nillie en E. H. A. Bras,
Wat we echter Willen aanstippen
is de
VERNIELING DER HALLEN
Tot het begin van November 1914
bleven de Hallen ongeschonden, doch
in de avond van 3 Noyember, kwam
■de eerste obus door hét dak van het
Belfort terecht, een tweede was be
stemd voor het Nieuwerck (dat thans
nog diend herbouwd te worden, zie de
kale muur op de foto).
Drie weken van beschieting en
brand gingen voorbij zonder dat de
Halle verder getroffen werd. Het ge
bouw werd door de Duitsers gespaard
en dit met een gans bijzonder doel;
keizer Willem in persoon volgde im
mers het leger met een eigen krijgs
macht voor een bijzonderen aanval,
die eindelijk voor goed de lijn der
bondgenoten te leper breken moest.
Daarmede wilde hij Vlaanderen van
de legers zijner vijanden zuiveren, eh
dan - volgens een wijze hem eigen -
meende hij de inlijving van België
bij Duitsland ln de Ieperse Hallen
uit te roepen.
Zulks moest volgens het keizerlijk
plan op 15 November 1914 gebeuren,
doch dit mislukte volkomen (Ieperse
Volk, weekblad 5 April 1915) zodat
men nu terecht vrezen mocht, d-.t
om zijn wraaklust te koelen, ook dit
praalgebouw niet zou gespaard blij
ven.
Inderdaad de 22' November 's mor
gens, ongeveer 9 u. kwamen er zware
houwitsers uit het zuidoosten op het
Belfort terecht. Een eerste raakte de
toren, een derde vernielde het uur
werk, en zo verder zonder verpozen.
Het lot van de Ieperse Hallen was
bezegeld, ze werden in puin gescho
ten.
DE HEROPBOUW
In het jaar 1930 werd met de her
opbouw van het Belfort en de linker
vleugel der Halle aangevangen. De
29° Juli 1934 werd het Belfort met
grote statie ingehuldigd door Z. M.
Koning Leopold III en in het jaar
1949 werd door toedoen van Minister
De Man een aanvang genomen met
de heropbouw van de linkervleugel.
Thans vernemen we dat binnen een
drietal weken het werk zal moeten
stopgezet worden, daar de nodige
fondsen niet zouden voor handen
zijn.
HET ONTSTAAN DER
ST-MAARTENSKATHEDRAAL
In 1088, tijdens de afwezigheid van
zjjn vader die naar Jeruzalem ge
reisd was, deed Robrecht II in 's
graven naam een kerk bouwen, daar
waar vroeger volgens de overleverin
gen een O. L. Vrouw of St-Andries-
kapel stond. In 1112 werd deze aan
St Maarten toegewijd. In 1200 schijnt
I ze reeds van een kruisbeuk voorzien
te zijn. Dus zou de St-Maartens-
kathedraal reeds ouder zijn dan de
Lakenhalle.
DE VERNIELING DER KERK
Op Zondag 22 November 1914 na
de vernieling der Hallen was het de
beurt aan de -prachtige gothische St-
Maartenskathedraal. Hier kon echter
E. H. Delaere, alsdan pastoor op
St Pieters, tezamen met de Engels
man Frederic Harding en een oud
koorknaap, toen brigadier bij het
Belgisch leger, de kerk binnendringen
en enige kostbare schilderijen als-
made da kruisweg, behalve de 12' en
13° statie in veiligheid brengen, ook
de kostelijke antipendlums, enz....
DE HEROPBOUW
Door het toedoen van Z, E. H.
Kanunnik Delaere, pastoor-deken op
St-Maartens, de vroegere aangehaal
de pastoor op St-Pieters konden de
opruimingswérksn de 1" Mei 1920
reeds begonnen worden.
Op St Maartensdag (11 November)
1922 werd om 10.45 u. ds eerste steen
gelegd door Mgr Waffelaert, bisschop
van Brugge.
Na het ontslag van Z. E. H. Kan.
Delaere als deken te leper, volgde
Z.E.H. Kan. Lamiroy, leraar aan het
groot Seminarie te Brügge hem in
dezelfde hoedanigheid op. In 1929
werd Hij tot de bisschoppelijke waar
digheid verheven en werd opgevolgd
door Z. E. H. Vermaut, pastoor op
St-Jacobs te Brugge. Na dezes afster
ven werd deze zending toevertrouwd
aan de huidige deken Z. E. H. C:.
Verhaeghe, principaal aan hét St-
Vincentiuscollege.
Sedert de heropbouw en onder het
Impuls van de verscheidene hogerge-
noemde hoogwaardigheidsbekleders
werd de kathedraal in haar vroegere
luister hersteld.
Brand door bliksem
veroorzaak i.
Een zicht op de brandende gebouwen.
Dinsdagavond 20 Juni, rond zes
uur, woedde er boven de streek, van
Beselare-Geiuwe-Menen, een zeer
hevig onwedër. Plots slceg de blik
sem in opde hoge schouw van de
vlasfabriek van dhr Oscar Holvoet,
gelegen op de Oosthoek te Beselare.
De bliksem, vond zeer brandbaar
materiaal in het vlas dat in de
zwingelarij opgestapeld lag. Spoedig'
stond het gebouw in lichte laaie.
De aanwezige personen moesten
zich er toe beperken üit het aanpa
lend gebouw, waar de grote turbine
opgesteld stond een en ander te red
den.
Te Geluwe werd midden in het
kermisgedoe inmiddels brandalarm
gegeven. De pompiers kwamen na
een kwartiertje op de pleats der
ramp.
Na een uur werken werd de brand
overmeesterd en kon verdere uitbrei
ding voorkomen worden.
Aanzienlijke schade werd veroor
zaakt door vernieling van zwingel-
machines en een voorraad vlas. Het
middengebouw waar de ramp zich
voordeed werd zwaar gehavend. Het
dak ging in de vlammen op: zelfs
de betonnen tussenvloer begaf onder
invloed van de grote hitte.
Een persoon die in de namiddag
herstellingswerken aan de schouw
van de fabriek uitvoerde had zijn
moto gegai-eerd in de zwingelarij.
Het voertuig werd uitgebrand terug
gevonden.
Tot laat in de avond werd door
de pompiers toezicht gehouden tot
alle gevaar beslist geweken was. Het
spoedig en kordaat ingrijpen dér
brandweer van Geluwe heeft een
ramp voorkomen die veel ergere af
metingen had kunnen aannemen.
Het ls reeds de 4* maal dat deze
fabriek door brand geteisterd wordt.
Ooik bij de landbouwers Dewitte
en Pype, eveneens wonende te Bese
lare, sloeg de bliksem in, echter zon
der brand te veroorzaken.
brief uit bRUSSEL
EEN ZWARE TAAK
Deze week kwam de ttamer van
e viMO&iiègeiMuurutger» voor net
eerst weer bijeen. De veriioudingen
zijn daar nu grondig gewijzigd, want
de C.V.P. beschikt er voortaan over
ae volstrekte meerderheid die zij
vroeger alleen in de Senaat bezat,
net zal nog wel een tijdje duren eer
wij in staat zijn het belang van den
nieuwe toestand volkomen te besef
fen. De C.V.P. moet zich in de toe
komst bij de verwezenlijking van
haar programma alleen laten leiden
door het hoger belana van het land
en van de partij. Geen oppositie kan
haar de voet dwars zetten.
Maar de C.V.P. staat ook voor een
zware taak.
Zij moet nu zien de verkregen
meerderheid te behouden en uit té
breiden. En dat is niet zo gemakke
lijk wanneer men bedenkt dat de
oppositiepartijen steeds meer werf
kracht hebben. De C.V.P. zal nau
wer contact moeten houden met
haar kiezers en op geregelde tijd
stippen haar programma toetsen
pan de noden en de verzuchtingen
van de massa's die haar hun ver
trouwen schonken.
GEEN TIJD VERLIEZEN
De Regering kan nu nog niet voor
de beide Kamers verschijnen om het
vertrouwen te vragen, aangezien de
Senaat nog niet volledig is samenge
steld. Desondanks werden door de
Regering op het bureau van de Ka
mer een aantal ontwerpen neerge
legd, waarvoor de spoedbehandeling
gevraagd werd.
Dit is in strijd met de gebruiken.
De Regering hoopt hiermede even
wel tijd ie winnen bij de afhande
ling van sommige kwesties zonder
politiek belang zoals daar zijn: da
verlenging van de huishuurwet en
andere fiscale ontwerpen.
EEN NIEUWE
SENAATSVOORZITTER
In de Senaat werd eveneens een
vergadering gehouden om de mach
ten van de leden te onderzoeken en
de kandidatuur voor te dragen van
de gecoöpteerde Senatoren.
Men veronderstelt dat de Libera
len de Hr Gillon zullen voorstellen,
die zoals men weet. bij de verkie
zingen niet werd herkozen. De gewe
zen Senaats-VOorzitter zou aan het
hoofd van de Senaat vervangen wor
den door de HH. Struye of Pholien.
HET EERSTE PUNT
Het eerste punt van het regerings
programma blijft de terugkeer van
de Koning, de onvoorwaardelijke
terugkeer.
Zodra de Regering Duvieusart het
vertrouwen heeft verkregen van het
Parlement zal de wet, waarbij vast
gesteld werd dat de Koning niet kon
regen afgeschaft worden.
Het regentschap zal dan ophouden
te bestaan en koning Leopold UI
zal naar de hoofdstad terugkeren.
Dit is het eerste en voornaamste
punt. Zolang dit niet opgelost loordt
zouden wij van de ene regeringscrisis
naar de andere gaan. Aan de ver
wezenlijking van dit eerste punt zal
de kiezer oordelen of de vroede va
deren bereid zijn om te handelen
met goe'ip wil en met bekwame
spoed
WERK O? DE PLANK
Over de andere programmapunten
van de nieuwe Regering zal de rege
ringsverklaring wel meer uitleg bren
gen. Deze verklaring moet echter
eerst tegen het einde van deze
maand verwacht worden ivanneer de
Regering voor de Kamers komt. In
middels hebben de nieuivc Ministers
reeds volop de gelegenheid om con
tact te nemen met hun diensten en
om de vraagstukken te onderzoeken
welke eigen zijn aan hun departe
ment. Dit zal ertoe bijdragen om in
de regeringsverklaring duidelijk de
weerspiegeling te geven van de zor
gen en de bekommernissen van de
C.V.P.
De nieuwe Regering is niet gebon
den door coalities en kartels.
Zij heeft de handen vrij eh kan
aldus veel duidelijker stelling nemen
dan de vorige regeringen. Het lijdt
geen twijfel dat zij niet zal nalaten
dit te doen ter zake van sommige
vraagstukken die de openbare me
ning fel beroeren.
Zij zal voorzeker haar wil te ken
nen geven om de uitgaven te be
snoeien en alleszins ojn deze ratione
ler aan te wenden voor sommige
grote posten. Men denke slechts aan
de financiering en aan de exploita
tie van de spoorwegen.
Verder zal zij het vraagstuk van
de fiscale ontlasting dat destijds
reeds door de Hr Eyskens werd ter
hand. genomen spoedig willen op
lossen.
En daarmee is nog lang niet alles
gezegd, misschien nog niet eens het
voornaamste.
Daar is, in elk geval, werk op de
plank voor de nieuwe Regering en
voor het nieuwe Parlement. Wij ho
pen dat dit werk tot voldoening van
de nauwkeurig toeziende Jaii Pu
bliek vlot en degelijk wordt vol
bracht en wensen de C.V.P.-meer-
derheïd een lang leven toe. PAS.
Sint Jan moge het on. vergeven dat
we zo profaan beginnm te schrijven over
hem. Maar dat komt omdat Guido Ge-
zelle met de zv ~r van zijn verzen zo
vlug en vurig het oude St Jansvuur heeft
bezongen dat de vreugde van de zomer-
top en de liefde tot Sint Jan vermondde.
Sint Jan is immers een heilige, die
doodgeren gezien wordt. Geen familie of
er zit een Jan onder, en dorp en straat
heten naar h;m, zelfs onze familienamen
Jansens, Janseune, enz.
Daarom gaan we eens nader kennis
maken met de eerste Jan. Sint Jan de
Doper, 't Is tewege zijn feestdag, 't Is
de langste dag van 't jaar. Sint Jan ging
niet slapen omdat de nacht te kort was.
En 'zo gaat het zijn gang in de volks
mond.
Sint Jan, de grote zcon van Zacharias,
die met zijn kemelharen kleed en lederen
gordel met een mage die sprinkhanen
en wilde honing verteerde, eens langs
de boorden van de Jordaan wandelde, is
voorzeker één, die in de gratie gestaan
heeft van 't volk.
De hoofdkerk van Rome, en van heel
de katholieke wereld, is_ toegewijd aan
Sint-Jan den Doper. Hij was patroon van
't eerste hospitaal te Jeruzalem en van
andere hospitalen. In ons land was hij
patroon van gilden en ambachten (b. v.
van de kleermakers). Onze Vlaamse schil
ders van Eyck en Memlinc hebben hem
zo gaarne en zo schoon afgeschilderd
tot grote blijdschap der diepgelovigen.
Het feest van Sint Jan werd dan ook
steeds met bijzondere luister gevierd. En
dezer dagen gaat links en rechts de
Sint-Jans-ommegang uit, en wordt het
Sint-Jansfeest deze Zondag ook in enkele
£)it tDolft 30 vroom en vro
plaatsen in West-Vlaanderen plechtig
gevierd. Want op 24 Juni was het Sint-
Jansfeestdag.
A
Onze vaderen zagen in Sint-Jansdag
niet alleen een christelijk feest, maar ook
een volksfeest dat niet altijd van bijge
loof vrij te pleiten is. 't Waren over
blijfsels van Heidense vieringen van de
tijd toen de oude Germanen het Mid
zomerfeest vierden, met rokende vreug
devuren om de boze draken uit 't geluchte
te jagen.
De christenen maakten ook een vuur
doch nu een Sint-Jansvuur, om te her
inneren aan het feit dat heidense men
sen de relikwiën van Sint Jan te Sebaste
ln het vuur wierpen.
En 't is geen zonde vreugde te maken
al is het dan ook rond een Sint-Jans
vuur. Dichtte onze grote Gezelle niet bij
«St-Jans Vier»:
Nu zit de zonne
hoog in den hemelstoel
nu zit de zonne
Rijk en schoon! Waarom er tal van
bijgelovigheden bij sleuren. Eh we zou
den er een rommeltje kunnen vertellen
betreffende het zogenoemde Sint-Jans-
kruis met de klauweh van de duivel op,
tot de a3 van Sint-Jansvuur die van
brand bevrijdt!
En nu van namen gesproken. Sint-Jan
de Doper kreeg links en rechts nog een
paar andere namen «Sint-Jan den Was-
scherewerd hij genoemd omdat Sint-
Jan de mensen doopte, langs de boorden
van de stroom die Palestina doorstroomt,
de Jordaan. Er wierd gewassen op Sint-
Jansdag! In de Maas gingen er mensen
van Hoei zich wassen bij de eerste slag
van het middaguur en elders staken ze
't beeld van Sint-Jan helemaal ln de
Maas om 't water te heiligen. Gezelle
vertelt ln zijn kleurigen kalender In
West-Vlaanderen ls hij patroon op vele
plaatsen die bij 't water liggen ter ge-
dachtenisse zeker van den Jordane en den
Doop Christi
Sint-Jan den Schreeuwen Zo'n
naam kreeg de voorloper ook bij ons.
Was hij soms niet de «roepstem ln de
woestijn»? En wordt er niet vertelt dat
hij weende, omdat hij maar door zo wei
nigen verstaan werd, als hij de Christus
aanwees!
En zo wordt Sint-Jan aanroepen tegen
keelpijn (ook tegen hoofdpijn) en tegen
het verlies van de stem, en tegen de
overschreeuw der kinderen.
Ha! Daar ls een zeer schone geschiede
nis bij te vertellen.
Paul Warnefried de diaken (een zeer
gekende geschiedenisschrijver) zat met
een hese keel de vooravond van Paas
zaterdag. En hij moest het jubelend
Exultetzingen. Hij viel Sint-Jan ts
voet door een belofte en 's anderendaags
klonk het lijk een merelzang zo zuiver:
ExultetMaar nu de belofte gehouden.
Hij maakte een lofzang waarvan de
beginlettergrepen der halfverzen achter
eenvolgens waren: Ut, re, ml, fa, sol, la,
si, Ut. En dat paste zo juist dat die
noten achter elkaar een gamme maakten.
Nu zingt ze menig muziekleerling wel
nog met een kleine wijziging do (of Ut)
re, mi, fa, sol, la, sl, do (Ut).
En daarmee is 't nog niet al gezeld
over Sint-Jan. We weten er al echter
lets van om lijk vroeger, vol vreugde en
vrede dit oude volksfeest te vieren.
Hoge overal
Vliegende vlamme
Vlerke van 't zonnewiel
Vliegende vlamme
Vlucht ln de hoop!
Danst nu den zomerdans
Gasten te ga&r
Eer we gaan slapen.
Nog eens geroepen nu
Leve Sint Jan
En het heugt me dat ik ergens nog
een liedje gehoord heb, dat de school
rakkers opdreunden voor de hulzen:
Sint-Jan koop mij een nieuwen hoed
mijn ouden ls versleten
moeder mag 't niet weten,
vader heeft geen geld niet meer.
hij heeft het allemaal ln de herberg ver-
[teerd.
Waar er geen Sint-Jansvuur brandde,
daar troepten op sommige plaatsen de
mensen samen, met strofakkels en denne-
toortsen en ze trokken er mee op de
velden door, om van Sint-Jan een goê
woordje voorspraak te krijgen voor 't goe
de gedijen van de akkervruchten.
En dan het rollen met een wiel! Sint-
Jan met een wiel. Hoe rijmt men dat te
saam. Ja, beste confrater, sommige men
sen kenden vroeger zodanig goed het
Evangelie dat ze soms tot in de fijnig-
heden entwat konden uitleggen. Dat rol
lende wiel zou bedieden dat Sint-Jan
roem en fame met het openbare optreden
van Onze Hare begon af te rollen en te
verminderen.
Beter en schoner was het gebruik dat
misschien al in de 13" eeuw bestond te
stonde van het krieken van de dag een
plechtige Mis te zingen omdat Sint-
Jan de dagraad was, die het ware licht
voorspelde». We hebben 't nog gezeld:
Ons geloof ls zo rijk, dat we geen su
perstities moeten bijzoeken. Even blij,
even vol en even gelukkig kunnen wij
thans deze oude Sint-Jansdag vieren!
En om te sluiten, aan alle Jans en
Jantjes een zalige feestdag, en nog vele!
MGR LAMIROY, BISSCHOP VAN
BRUGGE, VEREREMERKT
Bij besluit van de Regent van 10
Mei'1950 is benoemd tot Comman
deur ln de Leopoldsorde: Mgr Lami^
roy (H.), bisschop van Brugge.
Aan Zijn Hoogwaardigheid biedt
Het WekelijksNieuws zijn eer
biedige gelukwensen bij deze bevor
dering.
BURGEMEESTERS BENOEMD
Bij besluit van de Regent van 10
Juni 1950 zijn tot Burgemeester be
noemd
Brielen (arr. leper) de Heer De-
somer A„ in vervanging van de Heer
Iweins d'Eeokhoutte E., die als zo
danig aftreedt:
Wervik (arr. leper) de Heer Deleu
R., ln vervanging van de Heer Vande
Candelaere L., overleden.
Onze hartelijkste gelukwensen.
EERVOL ONTSLAG VAN
POLITIECOMMISSARIS
Bij besluit van de Regent van 10
Juni 1950 ls aan dhr Wielemans A.,
op zijn verzoek, met ingang van 31
Mei 1950, ontslag uit zijn ambt van
Politiecommissaris der stad Nieuw-
poort Oarr. Veurne), verleend.
HIJ ls gemachtigd om de eretitel
van zijn ambt te voeren.
Over twee weken gebeurde op de
baan van Brielen naar leper een
auto-ongeluk en nu heeft zich nog
maals bijna op dezelfde plaats een
ongeval voorgedaan.
Maandag 19 Juni jl., rond 7 uur,
kwam de genaamde Barreau Delme,
foorkramer, wonendie rue de Guisde,
37, te Rouibaix (N.-Fr.), met zijn auto
waarin enkele familieleden hadden
plaats genomen, terug van de Bel
gische kust. Gekomen op een 150-
tal meter van de hofstede van Hu-
bert Verbiese was de geleider het
stuur niet meer meester en kwaim
met zijn auto op de rlggéls van de
buuttBspoorweg terecht, om dan wai
verder in de gracht om te kantelen.
Gelukkiglijk zijn de inzittenden er
nogmaals met de schrik vanaf geko
men. Twee hadden slechts lichte
kneuzingen aan het aangezicht op
gelopen. Met de auto was het erger
gesteld. Deze was zwaar beschadigd
en werd door een garagist van Btrie-
