door Jef FIERS uit de oude "Lichterveldse Trekzak,, opgetoverd
Onze
Week-end
Reportage
iv
1
si het wekelijks nieuws 5 m- ZaïerSag 13 Jafi. Ï05I. «b» Bla'dz. 12,
i
1:
-
A'a zijn eerste bezoek aan Scan
dalli in Italië, kwam Fiers terug
met een nieuw accordeon, gebouwd
volgens zijn eigen gegevens. Dit
accordeon droeg reeds de naam
FIERSals merk.
DE OUDE TREKZAK
Om een plaats in de geschiedenis
te veroveren is er ook voor een mu
ziekinstrument een zekere ouder
dom vereist, want geschiedenis
wordt slechts op afstand geschre
ven. Over een oude geschiedenis
en roemrijke voorvaderen kan ech
ter de eenvoudige trekzak zoals
men te lande nog dikwijls de har
monica noemt, niet bogen.
Zelfs kan niet met zekerheid ge
zegd wie de uitvinder van dit in
strument is, want schier gelijktij
dig kwamen in Oostenrijk, Duits
land en Frankrijk dergelijke instru
menten in gebruik.
Een Oostenrijks orgelbouwer kwam
in het begin der 19e eeuw op de
gedachte een draagbaar orgel te
bouwen. :en orgel wel te verstaan
met blaasbalg en al. Hij ontwierp
een model dat in princiep tot op
heden onveranderd bleef.
De blaasbalg van dit instrument
wordt gevormd door een open en
toegaand «boek», een navolging
dus van de blaasbalgen der kerk
orgels.
Orgelpijpen konden natuurlijk
niet gebruikt worden doch het klei
ns kamerorgei, harmonium ge
noemd, deed de oplossing aan de
hand. Hier waren immers dunne
metalen plaatjes van verschillende
lengte en dikte de klankvoortbren
gers. De wind die door een lang
werpige opening geblazen werd,
deed het plaatje trillen zodat een
klank werd voortgebracht.
Op deze wijze kon men in een
klein instrument, heel wat tonen
samenbrengen. De eerste bouwers
schikten het daarbij zo, dat bij het
in- ot uittrekken een verschillende
toon voortgebracht werd. Op deze
wijze kon het speelklavier met een
bepaald aantal toetsen juist het
dubbel aantal klanken voortbren
gen.
Het rechterklavier gaf bij dit
nieuw instrument de melodie ter
wijl het linkerklavier voorzien was
van bastoetsen, de koperen lepels
zoals zij naar hun vorm toen ge
noemd werden, die voor de bege
leiding zorgden.
Bij de eenzame bergbewoners in
Tyrol was dit instrument een wel
gekomen gast, het was het accor
deon dat in de berghutten ont
spanning en vreugde bracht.
De Duitser F. Buschmann nam
te Berlijn in 1822 de bouw van
accordeons ter hand. Men noemde
het toen de HANDEOLINE In
Frankrijk was het C. Buffet die in
1827 met de eerste «sleutel-accor
deon» voor de dag kwam.
De Duitse 'accordeons maakten
het meest opgang. Nu nog vindt
men op oude rommelzolders van
deze Instrumenten met hun grote
koperen bassleutels en men zal er
misschien nog wel vinden in de
handen van een arme leurder die
het instrument van vader erfde,
er als kind leerde op spelen en van
deze trouwe vriend niet scheiden
kon...
OP VEROVERINGSTOCHT
Piano, spinet, orgel of harmo
nium waren toen rijkemansinstru-
menten, buiten het bereik van de
gewone man. Wel had het vioolspel
ook bij de eenvoudige mensen in
gang gevonden, doch hoe gevoelvol
en meeslepend de viool ook wist te
zingen, zij kon bet maar moeilijk
zonder een begeleidingsinstrument
stellen.
Het accordeon bracht echter de
oplossing. Hiermede immers kon er
volledige muziek gemaakt worden,
zang en begeleiding.
„Daarbij was het een handig in
strument dat, eenmaal toegeplooid,
niet veel plaats Innam, terwijl het
op de koop toe niet al te kostelijk
uitviel.
Stellig waren dit al redenen
waarom de zwerver er naar greep
om het met zich mede te nemen
op zijn verre tochten. Daarom ook
was het voor de matroos een goede
gezel. Zo werd stilaan de harmonica
of het accordeon het volkse instru
ment bij uitstek.
Een schaduwzijde echter was er
aan dit alles: de nochtans zo ge
moedelijke trekzakwerd lange
jaren als een muziekinstrument van
mindere rang beschouwd. Zelfs nu
nog moet het hard en flink vechten
voor zijn burgerrechten in de mu
ziekwereld, niettegenstaande de ho
ge graad van muzikale volmaakt
heid die én door het instrument
zelf én door zijn bespelers bereikt
werd.
DE MINNESTRELEN
DER 19» EEUW
De Minnestrelen die in de Mid
deleeuwen Europa afreisden met
vedel en doedelzak, waren in het
begin der 19» eeuw reeds vergeten
en slechts hier en daar trok een
vioolspeler van deur tot deur, maar
dat was dan ook meestal een blinde
die met zijn innig spel de mensen
een ogenblik verstrooiing bracht.
Op kermis en jaarmarkt, begeleid
de de liedjeszanger zijn zang met
vioolspel, doch stilaan werd ook
deze speelman een zeldzaamheid.
Bij de rondzwervende zigeuners en
boskanters werd ondertussen dit
nieuwe instrument met zijn volle
welluidende klanken, een welkome
gast.
Van uit de havensteden drong de
harmonica onze steden binnen. In
de drankgelegenheden rond de ha-
De geschiedenis der muziek Is oud en klimt op tot In de eerste tijden der mensheid.
Muziek is immers een gevoelsuiting en alle volkeren hebben steeds getracht bij middel van
een of andere speeltuig klanken voort te brengen die hun innigste gevoelens tot uiting
brachten.
Van ons Vlaamse volk zegt men dat het een volk van diohters is en dat Is waar. Maar
wanneer wij alles eens van dichterbij bekijken zouden wij dan niet veeleer mogen zeggen dat
wij een volk van MUZIKANTEN zijn?
Een dichter is een begenadigde ziel en slechts af en toe rijst er hier of daar zo een
begenadigde op die dan zijn volk in zijn eigen roem laat delen.
Doch muzikanten die vinden wij hier bij de vleet. Hoeveel Fanfares en Harmonieën
zouden er in West-Vlaanderen bv. verborgen zitten? Wij zullen echter een volkse Week-End
Reportage over dit volks onderwerp niet met droge cijfers vergallen.
De volksgeliefde schrijver, Ernest Claes, heeft de Vlaamse muzikanten vereeuwigd in zijn
meesterlijk boekje «De Fanfare der St-JansvriendenWij hebben in die rake schilderingen
gebeten als in een stuk beste boterkoek.
Men kan zich in Vlaanderen geen stoet of processie, geen ontvangst of volksfeest in
denken zonder de blinkende instrumenten van «'t Muziek». Een muzikant en een pint schui
mende bruine dat hoort bij ieder feest in Vlaanderen want een muzikant krijgt van
't danig spelen steeds een droge keel...
Doch deze kunstuiting is niet de grens van ons muzikaal leven. Piano en viool zijn in
vele gezinnen de geliefde huisinstrumenten, maar er is daar nog een bescheiden speeltuig
dat een zeer grote rol speelt in het leven van ons volk en dat misschien wel enkele tiental
len jaren op de achtergrond bleef. Thans maakt het een veroveringstocht door de wereld
omdat het ontwikkeld werd tot een volwaardig en artistiek speeltuig dat voor geen mede
dinger moet onderdoen in zijn oorsprong en ontwikkeling. Ook een der grootste bespelers
van het accordeon die het instrument zelf tot een hoge ontwikkeling bracht willen wij hier
aan onze lezers voorstellen, we noemen Jozef Fiers, de accordeonist bij uitstek. Het ware
onzin de opgangsperiode van dit volkse instrument te behandelen zonder van Jef Fiers te ge
wagen. Fiers leefde voor zijn instrument en hij wist het dan ook te verheffen en beter uit
te bouwen.
die accordeon speelde daar graag
voorbij, want Fiers was bekend als
een groot liefhebber.
Hij ging er fier op een handig
speleman te zijn zonder dat hij een
noot muziek kende.
«Een goed gehoor man, dat is
alles», zegde hij lachend tot zijn
stamgasten, terwijl hij de trek-
heuvel 4.te
f-U-kia-k <aIe. 2. SjLcttJ-cÜ-a'
A v-.C,
Zo zag er de Lichterveldse trekzak, merk a Twee Sleutelsuit. Het
was eigenlijk het type van accordeon zoals deze in Duitsland oor
spronkelijk gefabriceerd werd. De lange koperen «baslepelsv> waren
karakteristiek bij dit instrument. Tot voor 1940 kon men op menige
kermis of markt deze trekzaknog zien bespelen.
vens werd de trekzak stilaan een
ingeburgerde vriend. Ook de bos
kanters die het land rondtrokken,
vonden er een reisgezel in en wel
dra was er geen rondtrekkend lied
jeszanger meer of hij hield bij het
zingen zijner eigen composities, een
trekzak in de handen die open en
toe golfde terwijl de speleman er
de mooiste klanken uit toverde ter
begeleiding van zijn lied.
Gedurende gans de 19» eeuw zou
het accordeon aldus het speeltuig
blijven van de zwerver, terwijl die
genen die de muziek als kunst of
nobel tijdverdrijf beoefenden, eer
der afkerig stonden tegenover dit
speeltuig van mindere rang.
In de herberg was de speleman
altijd welkom en graag gezien. Door
de dichte tabaksrook klonk zijn
stemmige melodie daar ergens van
af een verhoog terwijl de bezoekers
in de gepasts stemming waren om
er nog een glas op te zetten. De
herbergier zorgde dan ook goed voor
zijn speleman, want zo'n kerel
bracht altijd zaad in het bakske.
Doch terwijl de geleerde muziek
beoefenaars, die' viool- en pianospel
in ere hielden en als de hoogste
graad der muzikale ontwikkeling
beschouwden, hun banvloek uit
spraken over datblikken muziek
ging de Harmonica zijn weg en nog
wel een weg die de wereld zou ver
overen.
IN «HET HAEF MAANTJE»
Het trekzakspelenwas aldus
rond de jaren 1890 zeer verspreid
in ons land, doch werd schier uit
sluitend beoefend door rondtrek
kende muzikanten. Aan het model
van het speeltuig zelf was schier
niets gewijzigd, het was nog vrij
wel onveranderd in dezelfde vorm
zoals het 70 jaar vroeger op de we
reld was gekomen.
Op St Amandsberg te Gent, had
den deze rondreizende muzikanten
een gezellig rendez-vous gevonden
Jn de herberg Het Half Maantje
gehouden door Louis Fiers. Rond
het jaar 1900 reeds kwam iedereen
zak» een wijl aan de kant zette
en achter de toog sprong om grote
potten gerstenat te tappen voor
zijn klanten.
Het Half Maantje draaide goed
want Louis Fiers zelf zorgde er
voor muziek terwijl er op de maat
van een lustige wals een flink
stukje gedanst werd. Wanneer de
Gentse feesten de stad in rep en
roer kwamen zetten, dan was het
kunt halen», had vader al lachend
tot Jef gezegd, toen deze het in
strument met de vingers streelde.
De jonge Fiers verdween met zijn
nieuwe accordeon naar zijn kamer
en oefende,
Een paar dagen later mocht va
der Fiers afdokken, want zoonlief
speelde dat het buiste. Geen gewone
deuntjes ditmaal, maar een Polka,
een Marche, een Scottish...
Was dat een spel dien avond. Als
afgesproken waren al de oude trek
zakspelers naar Het Half Maan
tje gekomen en zaten daar te
luisteren met open oren en mond.
Blinde Kamiel, die als de beste
speler van allen gold, zat daar er-
fens verdoken in een hoekje, stil
snikken. Twee grote tranen vie
len uit zijn dode ogen.
«Dat is muziek gelijk wij er in
de hemel zullen horen», stamelde
de sukkelaar. «Jef jong, gij wordt
de sterkste accordeonist van heel
de wereld, nu kan ik gerust ster
ven
Zo kwam de jonge Fiers op het
verhoog in vaders herberg. Hij
speelde er avond na avond en ieder
een wist nu dat de oude Fiers een
opvolger had die door zijn kunde
zijn vader verre zou overtreffen.
NAAR HET CONSERVATORIUM
Tussen de gewone klanten van
Het Half Maantje mengden zich
nu ook muziekliefhebbers en echte
kenners. Zij gaven aan vader de
welgemeende raad de jonge muzi
kant naar het Conservatorium te
zenden. Daar wilde vader niet van
weten. Thuis stond er een fonograaf
met een paar platen als Dichter en
Boer van Frans von Suppé en Wil
lem Tell van Rossini; Jef moest
het daar maar leren achter spelen.
Doch Jef droomde er van grote
stukken te kunnen uitvoeren. Mu
ziek lezen, dacht hij, en dan kan
ik alles spelen.
Jef bekwam dan toch uiteindelijk
toelating naar het Conservatorium
Op de markten, kermissen en vooral bij gelegenheid van de Hoppe-
pluk in het Poperingse zijn toneeltjes zoals hierboven afgebeeld geen
zeldzaamheid. De gebezigde instrumenten zijn thans wat moderner
geworden, doch de trekzakis toch nog altijd van de partij.
fiers met zijn reuze-accordeon en zijn dwerg. De speelman kan na-
tmtrUjk het reusachtig tuig niet dragen en moet het op de grond
laten rusten terwijl hij er achter staat om het te bespelen.
bij «Het Half Maantje» altijd een
drumihen en duwen om binnen
te geraken.
In die wereld van volkse muziek
zag Jef Fiers het leven. De oude
harmonica had meteen een nieuwe
bestemming gekregen en vader
Fiers kreeg een nieuw beroep, want
als de kleine 's avonds zijn slaap
niet kon vinden, en dat gebeurde
wel eens, dan mocht vader er de
trekzak bij halen om zijn spruit in
slaap te wiegen.
Zo groeide Jef Fiers op midden
in de muziek. Het baarde dan ook
geen verwondering dat de opgroei
ende knaap naar vaders oude accor
deons greep en er stilaan de eerste
klanken uit" toverde.
Louis volgde welgezind de pogin
gen van de knaap en verklapte het
tussen pot en pint wel eens aan
een klant dat de kleine goede
oren had.
Vader Fiers immers dacht er niet
aan zijn zoon lessen in de muziek
te doen nemen, hij rekende slechts
op het gehoor en dat was hem vol
doende. Jef had inderdaad een fijn
muzikaal gehoor, zo fijn zelfs dat
hij wel eens de wenkbrauwen zou
opgetrokken hebben wanneer zijn
vader volksdeuntjes aflapte op de
accordeon. De jonge muzikant wilde
beter, steeds beter...
Vader Louis had dikwijls zelf de
opmerking gemaakt dat die accor
deons met de 24 koperen lepels als
bassen toch dèt niet waren. De
begeleiding voldeed zijn gehoor
nog niet. Jef zocht eveneens naar
een beter instrument.
DE STALPAANDER
Intussen waren de fabrikanten
evenmin bij de pakken blijven zit
ten.
Een nieuw soort accordeons kwam
op de markt, de eerste chromatische
waar bij het in- en uittrekken de
toon dezelfde bleef. Met de drie
rijen toetsen zag het ding er zeer
volledig uit.
Het kostte Jef Fiers weinig moei
te zijn vader er toe over te halen
zich dit instrument aan te schaffen
en de eerste Stalpaanderdeed
weldra zijn intrede in «Het Half
Maantje
«Vijf frank voor u, jongen, als
ge uit dat ding fatsoenlijk muziek
te trekken. Hij wilde en zou er
komen.
Solfège leren, dat ging nog, maar
toen het er op aan kwam het in
strument aan te duiden dat hij
zou leren bespelen, bleek dat een
accordeon in het Conservatorium
niet toegelaten was. Om echter zijn
kans van verdere ontwikkeling niet
te laten ontglippen, gaf Jef Fiers
zich aan voor de lessen in Cello.
Bij het eindexamen kwam Jef
met de eerste prijs naar huis. Zijn
eerste liefde echter verloochende
hij niet. Muzikale kennis bezat hij
thans voldoende en de jonge mu
zikant greep terug naar zijn accor
deon. Nu echter was het geen lou
ter spelen meer, doch wel ernstig
studeren.
BIJ SCANDALLI IN ITALIË
Scandalli, een grote accordeon
fabrikant in Italië, maakte na de
eerste wereldoorlog heel wat ophef
met zijn zeer gezochte instrumen
ten. Jef Fiers trok zijn stoute
schoenen aan en vertrok naar Ita
lië, recht naar Scandalli.
Scandalli bekeek aandachtig de
jonge Vlaming die daar voor hem
zat. Een Vlaamse Pater, die in een
klooster in de omtrek verbleef,
speelde tolk en Scandalli trok grote
ogen toen hij vernam dat die jonge
kerel met raadgevingen voor de dag
kwam om de bouw van zijn in
strumenten aanzienlijk te verbete
ren. Toen echter de jonge virtuoos
een paar nummers ten beste gaf
op een accordeon die Scandalli hem
ter beschikking stelde, begreep de
instrumentenbouwer dat er met die
volks jongen zaken te doen waren.
Fiers vertrok kort nadien terug
naar huis. De accordeon die hij
meedroeg was uiterlijk zoals hij er
thuis een had; de binnenconstructie
echter was naar de richtlijnen van
de jonge Fiers uitgevoerd en ver
beterd. Hij had tevens van Scan
dalli de alleenvertegenwoordiging
voor België bekomen voor deze in
strumenten.
NIEUWE KLANKEN
IN «HET HALF MAANTJE»
In Het Half Maantje begon het
leven een ander rhythme te krijgen.
Jef Fiers was teruggekeerd uit
Na het eerste optreden van Fiers in het cirkus Medrano te Parijs,
V. I. n. r. bemerkt men Grock, Géo Lolé en Fiers die samen in Me
drano als een trio van clowns optraden.
Italië met zijn nieuw instrument.
Hij studeerde verder aan het Con
servatorium, ditmaal echter zat hij
in de hogere sferen der muziek, in
deze der fuga en van het contra
punt. Zaterdag, Zondag en Maan
dag echter gaf hij zijn concerten
in vaders herberg. Geen wals of
polka meer, doch muziek die vroe
ger alleen in de grote concertzalen
weerklonken had. Als de jonge Fiers
speelde, dan zweeg iedereen en men
luisterde bewonderend als naar een
groot meester. Chopin en al de
klassiekers werden op een eenvou
dig accordeon vertolkt. Deze jonge
virtuoos durfde dat aan.
GEEN SANT IN EIGEN LAND
Beroemdheden worden zelden in
eigen land naar waarde geschat.
Vreemden die hier toekomen met
impressario en veel Barnum-recla-
me, hebben het gemakkelijker.
Jef Fiers zou niet aan deze regel
ontsnappen. Zij die hem hoorden,
bewonderden zijn spel en daarbij
bleef het. De eenvoudige volksjon
gen, kunstenaar bij Gods genade,
zou eerst in het buitenland roem en
eer moeten oogsten. Pas dan zou
men bij eigen volk begrijpen welk
talent er in deze kunstenaar schuil
ging.
Het toeval was hem hierbij dien
stig.
In het nieuwe Circus te Gent
trad de wereldberoemde Parijbe
clown Grock op. Grock bespeelde
verschillende instrumenten, viool,
piano, gitaar, mandoline... doch de
onverbeterlijke clown, die het pu
bliek een ganse avond aan het la
chen kon houden, speelde ook ac
cordeon. Toen Grock echter daar
mede uitpakte bleef het na zijn
nummer muisstil in het grote Cir
cus.
Grock kon gelukkig de situatie
redden met een grap uit te halen,
doch hij wist meteen dat er aan
zijn accordeonspel iets haperde.
Na de vertoning sprak hij Bentos,
de hotelier bij wien hij met zijn
personeel logeerde, over deze tegen,
valler. Deze liet hem verstaan dat
het Gents publiek in zake accor-
deonmuziek wat anders gewoon
was.
Grock vernam aldus meer over
Fiers en reeds 's anderendaags na
de avondvertoning stond de we
reldberoemde Grock tegenover de
eenvoudige volksjongen Fiers. Deze
laatste speelde voor Grock en de
clown begreep onmiddellijk waarom
de Gentenaars zijn accordeonspel
niet toejuichten.
De wereldberoemde clown Grock
besefte dat hij hier het middel voor
het grijpen had om zijn tanende
ster wat op te frissen. Hij maakte
een accoord met de jonge Fiers en
deze besloot met Grock mede te
gaan naar Parijs, waar toen het
curcus Medrano grote ophef maak
te.
IN CIRCUS MEDRANO
De Parijzenaars waren verwend
door de fijne nummers die het
circus Medrano hen steeds ten beste
gaf. Fiers zou hier optreden aan
de zijde van Grock; voor de gele
genheid echter was de eenvoudige
volksjongen in een clown-pak ge
stoken en figureerde voor de domme
August, een clown die zich telkens
opnieuw laat beetnemen. Grock liet
Fiers maar flink spelen en rekende
er op dat men de schone muziek
ook wel op de rekening van Grock
zou schrijven, want hij zelf had ook
een accordeon vast.
Toen de toejuichingen als een
orkaan over het circus opgingen,
voelde Grock echter maar al te wel
dat dit applaus niet aan zijn adres
gericht was, doch wel tot zijn
partner. Het publiek eiste maar
muziek, de nieuwe accordeonist
moest zich nog eens laten horen.
Alfons Medrano, de eigenaar van
het circus verscheen toen zelf in
de piste en dankte het publiek voor
de ovatie. Toen de directeur echter
mededeelde dat de nieuwe artist
een Belg was, klonk het als een
storm: «Vive la Belgique, Vive
1' Accordéon
Parijs had een nieuwe ster ont-
dekt aan de kunstenaarshemel.
Voor Grock was dit het begin van
het einde... Nog een maand werk
ten beiden samen, doch het kon-
trakt dat toen verviel, werd niet
hernieuwd.
STEEDS BETER
Fier. kwam terug naar eigen
land en zette zich aan de studie
Hij begreep dat er bij het groot
publiek iets te veroveren was.
Opnieuw reisde hij naar Italië
waar hij deze keer bij Scandalli
een welkome gast was, want Scan
dalli kende de verdienste van deze
virtuoos.
Fiers had echter goede plannen
op zak en deze werden ginder tij
dens zijn verblijf met zorg uitge
werkt.
Toen hij terug in ons land kwam,
had hij niets minder medegebracht
dan een reuze-accordeon. «Mijn
nieuwe trekzak», zei Jef al lachend
toen de reus uit zijn kist gehaald
werd.
DE REUZE-ACCORDEON
Inderdaad het was een reus in
zijn soort. Het instrument mat zo
maar eventjes een meter vijf en
tachtig in de hoogte en het woog
102 kg. Er waren 365 melodietoet-
sen en duizend bassen. Fiers hield
echter blijkbaar van kontrasten en
had ook een klein doch volledig
accordeon laten maken, een accor
deon van 15 cm. hoogte met 38
toetsen en 60 bassen.
Met deze twee speeltuigen zou
Fiers zijn eigen weg gaan. Zijn eer
ste optreden deed hij in zijn vader,
stad Gent en wel in het Nieuwe
Circus waar hij destijds Grock had
leren kennen.
Het publiek was een en al be
geestering voor zijn stadsgenoot.
De oud-leraar van Fiers, professor
Poels, die hem destijds les gegeven
had in notenleer, ging op een
avond zijn gewezen leerling beluis
teren en was vol bewondering over
zijn spel.
Prof. Vermeulen, die les gaf in
Cello en dus de jonge Fiers onder
handen gehad had, liet zich door
prof. Poels zeggen dat er een Ame
rikaan in het Cirkus optrad met
een accordeon.
Een accordeon had nooit in de
gratie gestaan bij prof. Vermeulen,
ja, hij herinnerde het zich nog goed
dat destijds een van zijn beste
leerlingen, een primus nog wel, hoe
heette die kerel nu ook weer, zich
ook met accordeonmuziek had be
zig gehouden. Hij wilde nu toch die
Amerikaan eens horen. Prof. Ver
meulen was een en al bewondering
voor dat prachtig spel. Tijdens de
pauze stelde prof. Roels voor even
de artist in zijn loge te gaan groe
ten. Graag zei prof. Vermeulen,
doch ik ken geen Engels Geeft
niet, collegaantwoordde de an
dere, «t zal wel gaan zonder En
gels
«Dag heren», begroette hen een
zware mannenstem, Jef Fiers stond
voor zijn twee oud-leraren. Prof.
Vermeulen erkende zijn leerling,
wenste hem hartelijk geluk. In de
hogere wereld der muziek telde de
trekzak een bewonderaar meer.
TERUG NAAR MEDRANO
Fiers kende thans de te volgen
weg.
Hij keerde terug naar Medrano
te Parijs.
In het midden van de piste heeft
Fiers zijn accordeon opgesteld. Ro
de, groene en blauwe lampjes ver
lichten op feeërieke wijze het to
neel. Fiers speelt deze avond het
openingsstuk terwijl de muzikan
ten van het circusorkest de strijk
stok hebben neergelegd en zelf
aandachtig toeluisteren. Plechtig
klinkt door het circus het openings
stuk tot Willem Tell van Rossini.
De verbaasde Parijzenaars speuren
aandachtig de piste af, is dat een
accordeon? Of is het een gans or
kest? 't Is de eenvoudige Jef Fiers
die daar de verblufte Parijzenaars
een staaltje geeft van zijn kunnen.
Nauwelijks echter zijn de laatste
tonen uitgestorven of daar donde
ren de toejuichingen los.
De accordeonroept het pu
bliek, «terug de accordeon»... Me
drano weet geen raad met het pu
bliek... en laat Fiers herbeginnen.
Zo begon voor Fiers zijn triomf
tocht, een tocht tijdens dewelke
hij overal geestdriftig toegejuicht
wordt. In alle landen waar hij op
treedt, wijden de bladen ganse ko-
lonnen aan deze virtuoos.
Na een optreden in verschillende
Franse steden, gaat het naar Ber
lijn, waar hij een gevierde gast in
het Wintergaxtenis, vandaar
gaat het naar Stockholm. Ook Ita
lië krijgt zijn bezoek. Te Londen
treedt Fiers op voor de micro van
de B.B.C. Van uit Amerika komen
d e uitnodigingen toegestroomd,
want zijn faam werd ook aldaar
door ners en radio verspreid.
Vader Fiers verzet zich echter
tegen deze reis. Dat is te ver jon
gen, dan zien wij u niet meer te
rug Jef blijft dan maar liever in
Europa.
Het ontbreekt hem hier trouwens
ook niet aan werk. Tot op het ogen
blik dat een nieuwe wereldbrand
uitbrak reisde Fiers aldus Europa
rond.
DE OPGANG VAN DE
HARMONICA
Voor dit eenvoudige speeltuig was
eindelijk belangstelling gewonnen.
Tot deze aanwinst in belangstel
ling die de laatste 15 jaren kon
vastgesteld worden, geeft zeker ook
het feit aanleiding dat er in de
bouw van de accordeons zelf
een grondige wijziging aangebracht
werd. Tot nogtoe immer» wm het
melodie-klavier voorzien van ronde
knopjes zoals de kant der bassen.
Sommige fabrikanten echter brach
ten hier een zeer merkwaardige
nieuwigheid te pas. Zij vervaardig
den accordeons waarvan het melo
die-klavier bestond uit toetsen zo
als deze van het pianoklavier.
Oude accordeonspelers zien wel
geen gaven in deze wijziging en
houden liever aan het knoppen
systeem. Voor de gewone liefheb
bers echter die b.v. piano leerden
is dit een verlokking want op zo'n
accordeon met pianoklavier kan
een gewoon pianist al heel spoedig
zijn plan trekken.
Zo bemerkte men de laatete ja
ren dat langzamerhand de accor
deon overal binnendrong. Op dit
gebied heeft de West-Vlaamse ac
cordeon! abri ek Callewaert, die reed»
van oudsher bekend is om haar
Lichterveldse accordeonsmerk
«De "twee Sleutels», zeer verdien
stelijk werk gedaan.
Thans heeft zelfs het accordeon
in menige onderwijsinrichting haar
intrede gedaan. Jeugdverenigingen
ziet men op stap gaan in de Zo
mermaanden en in hun midden zit
er stellig een jeugdig accordeonist
die hun blijde liederen begeleid.
De achting die men thans heeft
voor het harmoniea-muziek, voor
die vroeger zo vulgaire trekorgel,
is grotendeels te danken aan een
man als Fiers die opzettelijk de
vulgaire tjingel-tjangel muziek uit
zijn programma-boekje schrapte en
de werken van grootmeesters uit
voerde op zijn edel instrument.
Het orgel gold steeds als het vol
ledigste instrument, doch Fiers be
wees duidelijk dat er uit een ac
cordeon even veel te halen is.
Dit is niet aan iedereen gegeven,
inderdaad, doch een virtuoos als
Fiers staat reeds niet meer alleen,
want hij kreeg navolgers in den
lande. Kijk maar naar de accor
deonprijskampen die overal inge
richt worden en waar zelfs jeugdi
ge mensen, ja dikwijls Jongens en
meisjes die met moeite de kinder
schoenen ontgroeiden, met mooie
prijzen naar huis gaan.
HET HAMMONT-ORGEL
Steeds beter is nog altijd de leu
ze van Fiers. Ook de laatste jaren
is deze zoeker niet werkeloos ge
bleven.
Het Cinema-orgel trok zijn aan
dacht, want daar zaten klanken in
die hij nog niet kon vertolken.
Samen met de Gentse orgel
bouwer Eich toog hij aan het werk
en bouwde zijn droom tot werke
lijkheid om.
Zo ontstond het Hammont-orgeL
Het instrument weegt 700 kgr. Het
is feitelijk een orgel voorzien van
alle mogelijke muzikale registers.
Een motor zorgt voor de nodige ge
perste luch terwijl gans het in
strument geleid wordt van op het
klavier van een accordeon dat met
een speciale leiding met het orgel
verbonden is.
Dat was de droom van Fiers die
hij trouwens op schitterende wijze
verwezenlijkt heeft. Met dit speel
tuig kan hij doen wat hij wil.
Piano, fluit en viool en alle moge
lijke andere instrumenten worden
er, hetzij afzonderlijk, hetzij in
samenspel, op prachtige wijze weer
gegeven.
Vlaanderen is een land van
kunstenaars.
Zo velen reeds droegen de roem
van onze streken de wereld rond,
hetzij door hun uitvindingen, het
zij door hun kunst. Fiers deed en
doet het nog steeds met beide te
samen. Hij is virtuoos en uitvinder
omdat het accordeon een brok van
zijn leven werd en de liefde voor
zijn Instrument hem ertoe brengt
die steeds tot hogere volmaaktheid
te brengen.
De trekzakzoals het accor
deon wel eens smalend genoemd
werd, heeft een wereldverovering
gedaan. Hier bij ons stond de ba
kermat van dit instrument niet,
doch wij kunnen en fler op zijn,
dat een der onzen door zijn talent
en zijn werkkracht aan dit orgel
der zwervers» een wereldfaam be
zorgde, die nooit meer zal te niet
gedaan worden. GEMO.
(Nadruk, ook gedeeltelijk, verbo
den).
Het Hammont-orgelhet accordeon-kinemaorgel, werd door Fiers zelf
uitgevonden en onder zijn leiding gebouwd. Het eigenlijk orgel staat
achter de muzikant terwijl hij van op het toetsenbord van het accor
deon het orgel speelt.
i
