VOOR POPERIN&E EN IEPER
16
Als de
reeds
Negers dat
begrijpen
Koning Leopold III zal op
afstand doen van de
16 Juli
Troon
H. Hartspel
Woningnood
12
1 entoonstelling
De Troonopvolger zal 's anderendaags
de grondwettelijke eed afleggen voor
de Verenigde Kamers
Twee Britse Diplomatei
spoorloos verdwenen
1. - Woningnood en
krotwoningenmiserie
Diamantbedrijven te Diksmuide vieren
op 29 Juni e.k. hun 25-jarig bestaan
NAAR RUSLAND VERTROKKEN
KATHOLIEK WEEKBLAD VOOR POPERINGE-IEPER-WERVIK EN OMSTREKEN
ONZE 3 UITGAVEN:
Bladzijden
PRIJS
3 Frank
ZATERDA
JUNI
1951
Inwoner
uit De Panne
op slag gedood
bij autobotsing
te Oostende
BUITENLANDS OVERZICHT
STEVENS GEBROEDERS
Vanden Peereboomplaats 7. IEPER
Een edel gebaar van de Koning
NIEUWE MENGELWERK
te Wervik
Avontuur? Spionnage... of Verraa
Met schrijfgerief en tototoestel doorheen onze streek
Nijverheid die aandacht verdient
HOOFDBUREEL en REDACTIE:
Poperinge Gasthuisstr. 19.
Tel. 9 - Postcheckr. 47.63.60.
PLAATSELIJKE BURELEN:
leper:
P. BRAS-DEKLERCK
de Stuersstraat 4. - Tel. 445.
Nieuwpoort:
Drukkerij DUMON, Marktstr.
Roeselare:
J. VERRIEST-DEZEURE
St-Alfonsusstr. 12. - Tel. 1523.
Veurne:
M. D'HERT, Noordstraat 14.
Aangesloten bij het Verbond der
Belgische Periodieke Pers.
HET WEKELIJKS NIEUWS
POPERINGE en IEPER (met Wervik en randgemeenten).
ROESELARE (met Izegem-Menen en randgemeenten).
KUSTSTREEK (Veurne-Nieuwpoort-Dtksmuide en randgemeenten).
47" JAAR
Nr
POSTABONNEMENT 1951:
België (tot einde 1951) 75
Belgisch Congo 4 fr. p. we
Frankrijk Holland 4 fr. p. we
Andere landen 6 fr. p. we
Verantwoordelijke Uitgever:
J. Saneen, Gasthuisstraat 19, Poperir
Ik kom terug op die Missie-
tentoonstelling.
't Was immers de moeite
weerd het werk van deze
zendelingen in Kongo na te
gaan.
Vooral op 't gebied van onderwijs.
Ik weet goed dat statistieken en
cijfers veel min in d'ogen springen;
we konden immers geen scholen
van negers bezoeken in die foor-
halle.
Wat we echter wel weten is dat
in gelijk welk land waar primi
tieve ongeleerde, ongeletterde
mensen wonen, de Missie zich in
spant om scholen op te richten.
Zieken verzorgen en school hou
den daarmêe begint het missie
werk. Nu hebben de negers reeds...
weekbladen in hun eigen taal; nu
zijn er negers die reeds aan die
bladen meewerken, dat is het werk
geweest van onze zendelingen, de
vrucht van veel labeur, van veel...
zweet en oneindig veel geduld.
't Werk van paters, nonnen en
broeders.
Ook voor de kinders van de blan
ken moesten zij zorgen. Maar
eens dat slaapziekte en malaria
niet meer te duchten waren; eens
dat er echte steden waren gegroeid
met alle Europese comfort, dan
eerst dan eiste men voor Kongo
ook officiële scholen! Vissen ach
ter 't netdoen de vrienden van
dat officieel neutraal onderwijs
toch zo geren, in afwachting dat
men gelegenheid krijgt om ook aan
de negers zelf leke moraalte
geven. Tot nog toe echter zijn de
negers te... zwart. Paters, enz., mo
gen zich... vuil maken aan de
zwarten, maar ik keer terug op
dat onderwijs.
Er hingen een aantal foto's in
die verschillende standen. Ik ging
eens... neuzen, 'k Wilde nu wel 's
weten hoe het daar gelegen was
met het vakonderwijs.
Al die zwarte jonigens moeten
toch leren... werken. De tijd dat
de negers anders niets deden dan
gapen en slapen is ook al voorbij.
Beschaafde mensen arbeiden
Hebt gij ook die fotos bekeken?
De Broeders, de Salezianen, de
Witte Patere, Scheut, enz., hebben
in Kongo vakscholen gesticht en
ingericht. Daar worden timmerlien,
mekaniekere, enz., gevormd. Waar
was dat nu weer dat we zelfs beeld
houwwerk konden bekijken en...
bewonderen ook al? 't Was de krib
be met herders en koningen. Echt
Kongolees uitgedacht en uitge
voerd. Echte «kunstenaars» zullen
nog wel een grote zeldzaamheid
zijn; maar werkkrachten ontbreken
niet meer. *k Zal niet beweren dat
die vakschool-leerlingen gelijk te
stellen zijn met de leerlingen van
onze vakscholen. Verre zij van daar
en 't zal nog lang duren dat die
zwarten zullen moeten werken on
der toezicht en leiding van blan
ken, maar ook die tijd zal komen.
Bedenk maar dat de «grootvader»
van een van die zwarte Jongens,
liefst nog peuzelde aan een arm
of een been van een... vijand!
't Beschavingswerk ging danig
snel in Kongo, hier en daar mis
schien zelfs te snel.
Maar U blijve bij mijn leest!
De negers beginnen nu in te zien
dat... vakscholen nuttig en nodig
zijn. Als de negers dat begrijpen
is het wel onverklaarbaar dat er
bij ons nog mensen gevonden wor
den die het niet begrijpen.
Ziet ge nu wat ik bedoel met
mijn schrijven!
Half Juli zullen tienduizenden
jongens en meisjes de lagere school
verlaten. Tienduizenden!
Waar naartoe?
Is 't niet jammer dat een deel
tan die... kinders 's anderdaags
reeds naar 't werk moeten?
Jammer om een hele boel re
dens... te lang om te melden. Bo
vendien schreef ik daarover al
meer dan eens.
Geschoolde arbeidskrachten daar
van maken? Er zijn altijd uitzon
deringen, maar de regel is en
blijft, dat die jongens en meisjes
het nooit ver zullen brengen en
de eerste slachtoffers zijn wan
neer werkloosheid dreigt.
Voor de meisjes hebben we dan
nog vele middelbare huisvrouw-
scholen waar ze die... talloze vak
ken en stielen aanleren die een
'huishoudster, die een... moeder
niet missen kan!
Dan zullen een deel van die
school-verlatenden naar middelba
re scholen lopen. We weten bij
ondervinding hoeveel propaganda
nu wordt gemaakt voor al die nieu
we middelbare scholen! Ze werden
gebouwd, ook daar waar ze niet
nodig waren en moeten nu bevolkt
worden! Beloften worden genoeg
gedaan, beloften en... rotte appels.
Wie op de wereld kan zich inden
ken dat er ooit «postjes» genoeg
zullen zijn om al die jongens en
meisjes later op een zetel te zetten
in een... bureau? Diploma's van
typist en stenograaf? Maar voor
twintig jaar was dat een zeldzaam
heid, maar nu? En de... sta'en
band en dergelijke uitvindingen
komen nog' meer de toekomst be
derven. Er blijft een uitkomst voor
het grootste aantal: de Vakschool.
Wat de negers nu begrijpen,
moesten wij allen sedert jaren
begrepen hebben. Voor alle norma
le kinders biedt de vakschool een
uitkomst en een toekomst. Ook die
jongen die moeilijk leerde, kan een
geschoolde arbeider worden die
goed zijn brood verdient. Hele da
gen nog vraagt men in ons land
geschoolde arbeidskrachten en spe
cialisten. Waar zullen we die halen
tenzij uit deze vakscholen en la
gere technische scholen?
Bij een bezoek aan een vakschool
of bij een expositie in een van die
scholen, wordt ge ook wel gewaar
dat er in die scholen ook veel ver
anderd en... verbeterd werd. De
leerkrachten waren bij 't begin niet
wat ze nu zijn, de hele inrichting
was niet wat ze nu is... en die evo
lutie gaat verder, 't Moet immers
morgen beter zijn nog dan van
daag... immer meer verzorgd werk,
immer fijner afwerking. Dan alleen
immers kan ons klein overbevolkt
landje zijn steke staan in de we
reld.
Verwondert het U dat ik daaraan
dacht, wanneer ik daar rondreisde
in de foorhalle te Roeselare?
We houden wel veel van Kongo
en de zwarten, maar 't hemdeke
gaat toch nader dan 't rokske!
Zo de negers begrijpen dat de
vakscholen nodig zijn, zou er bij
ons nog wel iemand te vinden zijn
die de noodzakelijkheid van die
scholen niet inziet?
Over kort verlaten tienduizen
den... kinders de lagere school.
Wat zal er van hen geworden?
Goed zou 't zijn voor hen zelf, voor
hun ouders en voor... 't land, zo
de vakscholen hen opnamen.
PS VLAMYNCK.
Het slachtoffer de Hr DEBOECK.
Donderdagavond, 7 Juni, had te
Mariakerke-Oostende, ter hoogte
van het Rondpunt, een hevige bot
sing plaats tussen de auto's be
stuurd door dhr Albert Florizoone
uit Nieuwpoort, en dhr Maurice
Deboeck uit De Panne.
Dhr Deboeck, die op doorreis was
naar Blankenberge, werd met zware
verwondingen opgenomen en naar
een ziekenhuis overgebracht. De
beste zorgen mochten echter niet
baten en het slachtoffer, dat een
breuk aan de wervelkolom opliep,
overleed er kort na zijn overbren
ging.
Het ongeval verwekte te De Pan
ne, waar het slachtoffer een graag
geziene figuur was, veel ontroering.
Het Wekelijks Nieuwsbiedt
aan de familie Deboeck zijn innige
deelneming.
POLITIEK TOERISME
VACANTIE AAN DE
MIDDELLANDSE ZEE
Met het goed seizoen zijn het
niet alleen de vacantiereizen van
Jan en alleman die beginnen, maar
ook het politiek toerisme.
En bij de enen is het meer toeris
me dan politiek, maar bij de ande
ren meer politiek dan toerisme.
Als de Interparlementaire Unie
b.v. een congres belegt in Istam-
boel, dan weet iedereen dat er daar
niets mee zal veranderen en dat
het drr,r alleen gaat om aan enkele
mensen uit de meest diverse landen
de gelegenheid te geven een reisje
te maken dat hen niets zal kosten.
Dat is dus tamelijk onschuldig en
onschadelijk. En men moet er niets
van verwachten.
Maar wanneer Mac Lean en Bur
gess op reis gaan, dan is het iets
anders. Zij zijn hooggeplaatste
Britse diplomatische ambtenaren,
die heel wat weten over de gehei
men van Engeland en Amerika en
die zomaar op een goeie morgen
verdwijnen.
Waarheen?
Niemand twijfelt er aan: richting
Moskou.
En waarom? Dat mag de goeie
Joost weten.
En waar zitten ze nu? Dat trach
ten zowel Schotland, Yard als de
geheime diensten van het leger en
van het Foreign Office uit te vis
sen.
Een van beiden stuurde uit Italië
een telegram aan zijn moeder dat
hij een zeer lange vacantie zou ne
men aan de Middellandse Zee.
Maar het is niet eens zeker dat hij
in Italië geweest is.
Over 't algemeen denkt men zelfs
dat de twee vluchtelingen, naar het
voorbeeld van Pöntecorvo (die vroe
ger het ijzeren gordijn passeerde)
ergens in Scandinavië zitten om
vandaar uitover Finland, naar
Moskou te trekken.
bij de Firma
Van 15 Juni tot 1 Juli 1951
Vrije Ingang
Met diepe ontroering zal het
land kennis nemen van de brief
die door de Koning gericht werd
tot de eerste-minister en waarin de
Vorst zijn inzicht te kennen geeft
op 16 Juli e.k. afstand te doen
van de troon ten voordele van zijn
oudste zoon.
Voor hen die Koning Leopold
trouw bleven, zal deze datum een
eens droevige herinnering zijn. Zij
streden trouw voor de eer van een
Vorst die ook zijn eer en deze van
zijn land ongeschonden wist te be
waren. Zijn morele adel en zijn
politieke wijsheid waren waardig
om hem zijn plaats te doen inne
men naast zijn roemrijke voorgan
gers. Doch in een democratie wordt
een sterke persoonlijkheid slechts
moeilijk aanvaard.
Koning Leopold III was voor ve
len in het huidig staatsbestel een
last omdat hij ervan droomde dit
regime te verbeteren en schoner uit
te bouwen.
Ons land zal thans een Vorst
verliezen die het jaren lang met
sterke hand en wijze ondervinding
wist te leiden, voor het land bete
kent dit een zwaar verlies.
Nooit heeft de Vorst er een ogen
blik aan gedacht terug te komen op
de beslissing die hij nam in .die
tragische nacht van 1 Augustus
1950. In een groot gebaar van zelf
verloochening en slechts met de
nationale eendracht als doel voor
ogen, besliste toen de Vorst afstand
te doen van zijn troon ten voordele
van zijn zoon Boudewijn, zohaast
deze 21 jaar zou geworden zijn.
Die belofte wil de Vorst thans in
lossen.
In een edelmoedig gebaar, dat
hier wel mag onderlijnd worden,
nam de Vorst het besluit de datum
van zijn troonsafstand te vervroe
gen. Zelfs de oppositie heeft de
edelmoedigheid van dit gebaar moe
ten toegeven. De Vorst is van oor
deel dat de tijd de rust in ons land
is de titel van het
dat we heden in ons nummer op bh. 12 beginnen.
heeft doen terugkeren en voor de
eerste maal zal de Nationale Feest
dag van 21 Juli in een geest van
samenhorigheid gevierd worden.
Vanaf dit ogenblik schaart het
land zich achter de jonge kroon
prins, die morgen onze Koning zal
zijn en die gelijktijdig door zijn
jeugd en door zijn levensernst de
genegenheid van alle burgers in
dit land wist te veroveren.
BRIEF VAN Z. M. DE KONING
Maandagnamiddag heeft de heer
Pholien, eerste-minister, de jour
nalisten In kennis gesteld van een
brief die hij ontving van Zijne
Majesteit Koning Leopold III. Reeds
voordien was de regering alsmede
de vooraanstaande personaliteiten
uit de oppositie in kennis gesteld
van dit schrijven. Deze brief luidt
als volgt:
Mijnheer de Eerste-Minister,
Ik meen dat de kalmte en de
eendracht in voldoende mate ver
wezenlijkt zijn om mij toe te la
ten do beslissing te nemen die
definitief de overdracht der ko
ninklijke machten op mijn zoon
zal verzekeren.
Het is mijn wens dat de plech
tigheid van de troonsafstand op
het paleis van Brussel, op 16 Juli
1951, plaats hebbe.
Het nationaal belang en de
stabiliteit van de dynastie vergen
een manifestatie van Eendracht.
Opdat de nationale verzoening
effectief en volledig zou zijn, is
het nodig, dat de verantwoorde
lijke politieke instanties van het
land zich volledig aansluiten bij
de schikkingen die zullen moeten
getroffen worden.
Deze laatste reiken verder
dan de persoon van de Koning
en hebben een nationale beteke
nis. Zij belangen de ganse natie
aan, de werking der instellingen
en de continuïteit van de dynastie.
Ook zult U zeker oordelen,
Mijnheer de Eerste Minister, dat
het van het hoogste belang is
dat U voort in nauw contact
blijft met de partijleiders om met
hen de te nemen maatregelen uit
te werken.
Uw bekommernis kennend om
liet land te dienen, ben ik er van
overtuigd, dat U alles in het werk
zult stellen, opdat de definitieve
overdracht der koninklijke mach
ten gebeure in de waardigheid en
de eendracht, die aan mijn zoon
zullen toelaten zijn bewind aan
te vangen met de zekerheid te
kunnen rekenen op de medewer
king van alle Belgen.
Wil aanvaarden. Mijnheer de
Eerste Minister, de uitdrukking
mijner beste gevoelens.
LEOPOLD
7 Juni 1951
Uit de verklaringen die de Eerste-
Minister, na voorlezing van dit
schrijven, aflegde, blijkt dat het
de koning volledig vrij stond het
juiste tijdstip van de troonsafstand
te bepalen en te vervroegen vermits
de Grondwet erkent dat de Belgi
sche troonopvolger meerderjarig is
vanaf 18 jaar.
De akte van de definitieve over
dracht der machten zal door de
Minister van Justitie opgesteld wor
den. Zij zal getekend worden door
de Koning, door de Koninklijke
Prins en tegengetekend door de
Eerste-Minister en de Minister van
Justitie.
De plechtigheid zal plaats heb
ben op 16 Juli in de voormiddag in
het paleis te Brussel. De nieuwe
vorst zal 's anderendaags, 17 Juli,
de eed afleggen vóór de Verenigde
Kamers.
KONING LEOPOLD
BEHOUDT ZIJN TITEL
Naar verluidt zal Leopold III, na
de troonsafstand, de titel krijgen
van Koning Leopoldterwijl de
officiële titel van Prins Boudewijn
na zijn troonsbestijging zou luiden:
Boudewijn I, Koning der Belgen.
Na zijn troonsafstand zou Koning
Leopold een buitenlandse reis on
dernemen die vijf tcï zes maanden
zal duren. Bij zijn terugkeer zal
de Koning zich definitief vestigen
op het koninklijk paleis te Laken.
Deze kwesties, alsmede deze der
koninklijke dotatie, zullen later in
een memorandum der drie partijen
vastge.legd worden.
Wie zal het in 't klare trekken?
Maar intussen zit men in Enge
land en ook in de States met
de gebakken peren.
Gaan onderzoeken welke de ge
volgen gaan of kunnen zijn van 'die
dubbele vlucht is voor ons onmoge
lijk, want wij kennen niets van de
Brits-Amerikaanse geheimen en wij
weten ook niet wat zij ervan toeten.
Het is echter onmiddellijk duide
lijk dat dit zeer verstrekkende ge
volgen kan hebben voor de wereld
politiek en voor de wereldvrede.
Indien Rusland uit eerste bron
weet welke de inzichten van de
twee Westmachten zijn over een
hele boel problemen, dan kan het
daar onmiddellijk besluiten uit
tre' ';en zowel voor zijn militair als
voor zijn diplomatisch beleid.
Het kan bijgevolg voor de West-
machten een lelijke streep door de
rekening zijn.
En men mag bijna met zekerheid
zeggen dat het in elk geval voor
Engeland een zwarte dag is.
Uit Britse inlichtingen en kran
ten blijkt inderdaad dat het
geen waarvoor Groot-Brittannië het
meest beducht is, dit is: Amerika
zal zijn vertrouwen verliezen in de
veiligheid van de Engelse adminis
tratie en bijgevolg veel meer terug
houding aan de dag leggen voor de
mededeling van geheimen.
Dit reisje van Mac Lean en Bur
gess zal dus niet zo onschuldig en
onschadelijk zijn als dat van een
stel parlementsleden.
GEN. MARSHALL IN KOREA
De Mac Arthur-historie is nu zo
goed als definitief geclasseerd. Zo
wel de tegenstanders als de vrien
den van Truman moeten erkennen
dat de afzetting van Mac Arthur
noodzakelijk en meer dan noodza
kelijk geworden was, niet zozeer om
politieke maar vooral om militaire
redenen en in volledig accoord met
de hoge Amerikaanse gecombineer
de Staf.
En het is eigenaardig, maar se
dert Mac Arthur het commando in
het Verre Oosten ontnomen werd,
gaat het in Korea bij manier
van spreken veel beter.
Een ogenblik meende men zelfs
dat een wapenstilstand zou afgeslo
ten worden. Bij de afzetting van de
proconsul van het Verre Oosten
heeft Truman de hand uitgestoken,
maar noch Moskou, noch Peking
hebben die gelegenheid aangepakt.
Ze willen dus voortdoen.
Jammer. Maar daar kan liet
Westen niets aan doen. Te Wcr-
hington wacht men nu tot die he
ren zelf teken van leven Zullen ge
ven.
Intussen is het dan kwestie te
zien wat er in Korea moet gebeu
ren.
En hier moeten we even herinne
ren aan het plan van Truman en
zijn generale staf:
1) Vernietigend afslaan van het
communistisch Zomeroffensief;
2) Hoop op oorlogsmoeheid en min
nelijke schikking rond Septem
ber;
3) Intussen stevige organisatie van
Zuid-K or ea, opleiding van Zuid-
Koreaanse troepen en uitrusting
ervan opdat zij desnoods alleen
zouden kunnen voortzetten.
Punt één is verwezenlijkt.
Of punt twee gunstig zal uitval
len moet nog worden afgewacht, al
ziet het er naar uit dat dit ver
keerd zal aflopen.
Blijft dan punt drie dat, zelfs zo
punt twee gunstig verloopt, moet
venvezenlijkt worden.
Het is nu vermoedelijk in ver
band met dit laatste punt dat Ge
neraal Marshall persoonlijk naar
Korea getrokken is.
De regering van Syngman Rhee
zag dit trouwens met lede ogen ge
beuren en is tenzeerste geïntrigeerd
door het feit dat Marshall geen
contact nam met het Zuid-Ko-
reaans bestuur.
Geschilpunt is natuurlijk het
volgende: de Westmachten zouden
ZONDAG 17 JUNI gaan
de twee LAATSTE ver
toningen door van het
H. Iiartspel te Wervik:
te 15.30 uur en
te 21.00 uur.
geneigd zijn een match nul aan te
nemen, de regering van Zuid-K or ea
wil Korea verenigen door het zege
vierend beëindigen van de vijande
lijkheden.
De belangen van de ene zijn na
tuurlijk niet de belangen van de
andere. Het is begrijpelijk dat
Zuid-Korea het zo wenst, maar in
't belang van de wereldvrede en de
collectieve veiligheid der niet-com-
munistische landen moet men de
Amerikaanse regering gelijk geven.
Sommige kranten geloven dat
Marshall nieuwe vredesvoorstellen
zou doen. Wij geloven het niet. Al
ware het maar om de eenvoudige
reden dat Moskou het blijkbaar
niet zou aannemen en dat Peking
niet rijp is om, tegen Moskou in,
wel een wapenstilstand of een vre
de zou sluiten waarbij het in de
grond, zijn nederlaag zou bekennen.
Naar onze mening heeft de reis
van Generaal Marshall volgend
doel: zien waar men het front best
zou stabiliseren om dan achter die
lijn de ernstige reorganisatie van
Zuid-Korea aan te pakken
Amerika wenst inderdaad op
twee fronten in form te zijn, zowel
in Europa als in het Verre Oosten.
Daarom geen nutteloze krachtver
spillingen. Maar tezelfdertijd moet
het stabiliseren van de toestand in
Korea aan Japan en de andere vol
keren van het Verre Oosten bewij
zen dat een waarborg van de U.N.O.
haar gewicht in goud waard is.
Vooral met het oog op de evolutie
van de toestand in Japan en tegen
over Japan is dat van uitzonderlijk
belang.
MISTER DULLES
GOES TO PARIS
Hoe eigenaardig het ook klinke:
voor dat vredesverdrag met Japan
kivam J. F. Dulles naar Parijs.
Washington vindt dat het inder
daad tijd geworden is een vredes-
verdag met Japan af te sluiten. Pa
rijs daarentegen denkt dat men
nog moet wachten omdat dit ver
drag zou moeten ondertekend wor
den door Rusland en door China,
terwijl men veronderstelt dat Rus-
(Zie vervolg blz. 2.)
Guy Francis de Money Burgess
De beide Britse diplomaten, die
sedert de 25 Mei jl. spoorloos blij
ken te zijn verdwenen. Hun spoor
kon men slechts volgen tot St
Malo (Fr.)
Bij de eerste berichten over hun
wegblijven werd gezegd dat beide
diplomaten van grote waarde wa
ren, dat zij van vele diplomatieke
geheimen op de hoogte waren, die
het Kremlin onschatbare diensten
zouden kunnen bewijzen; zelfs.werd
vermoed da', zij de Britse geheime
code kenden.
De Britse Minister van Buiten
landse Zaken, Hr Morrisson, gaf
naderhand enkele uitleg over de
verdwijning aan de leden van het
Lagerhuis. Volgens hem was Bur
gess onlangs teruggeroepen gewor
den uit de Britse ambassade te
Washington wegens onbekwaam
heid verder wist hij mede te de
len dat zij alle twee uit hun ambt
Donald Duart Mac Lean
waren geschorst, dat zij geer'
cumenten zouden hebben mee-
men maar dat zij goed op de
te waren van de Britse politi;,
dat er rekening diende mee g!i
den dat zij zich thans achte^i
ijzeren gordijn zouden beving
Uit andere bron werd evej'1
gezegd dat Mac Lean een oru
Wichtig mens was en enkele i|
den geleden een tamelijk lang'
lof had gehad voor zenuwinzir
In gans West-Europa word;'
opgezocht en in menige
meende men het tweetal te h[;
opgemerkt, maar telkens werf!
een logenstraffing. [I
De ganse zaak werd aan he'-f
len gébracht door een telefii
van de vrouw van Mac Lea!;,
in blijde verwachting verkcc.'
naar haar man had geïnforv
op het Foreign Office, waar rr,,'
de mening verkeerde dat h\
zijn vrouw was. j1!
it
Woningnood is een scherpe plaag
die in de naoorlogse periode over
gans ons land gewoekerd heeft.
Op vele plaatsen zijn het niet
alleen de verwoestingen tussen '40
en '45 die de basis van deze plaag
vdrmen, doch eveneens de noodop
lossingen van na de oorlog '14-'18
zijn het die aan het woningvraag
stuk een schrijnende vorm geven.
Na '14-18 immers had men in de
zwaarst geteisterde gebieden door
een systeem van houten barakken
in een minimum van tijd het
vraagstuk van de woningnood
voorlopig opgelost.
Maar dit «voorlopig» gedoe trot
seerde de jaren en bleef er, tijdig
opgekalefaterd met plak en stak,
stand houden. Men zat erin en men
bevond er zich goed... bij ge
brek aan beter. Ja, de Vlamingen
zijn conservatieven... en schuwen
de veranderingen eenmaal ze iets
gewoon zijn al ware het dan nog
om te verbeteren...
In die gevallen echter waar het
gebouw tevens voor handels- of
landbouwonderneming moest dienst
doen, hadden de bewoners slechts
één wens, nl. zo snel mogelijk uit
die voorlopige toestand los te ko
men en met behulp van de vergoe
ding voor oorlogsschade terug een
gebouw te zetten lijk het hoorde
voor hun bedrijf. Daar werd de
noodwoning dan na een paar jaar
ook verlaten.
HET ALBERTFONDS
Door het Albertfonds kreeg ook
het zwaar geteisterde Nieuwpoort,
dat na de eerste wereldoorlog
slechts één puinhoop was, een gan
se reeks barakken die werden opge
trokken in het rechtraam dat be
grensd wordt door de Oude-Veur-
nevaart, Koninklijke Baan. Konin
gin Astridlaan en Canadalaan, en
gratis ter beschikking' gesteld van
de geteisterden.
Zo beleefde men dat van heinde
VAN EENVOUDIG BEGIN
TOT GROTE BLOEI
Eigenlijk zijn er met die viering
een paar jaren vertraging gemoeid,
want het was reeds in 1924 dat de
Hr J. Claes uit Antwerpen, de
eerste pogingen om alhier het
diamantbedrijf te vestigen, op touw
zette. Aan de Hr Claes en zijn me
dewerkers komt de verdienste toe
aan Diksmuide een nijverheid ge
schonken te hebben die tot op he
den voor talrijke gezinnen een bron
van welvaart betekent.
Het eerste bedrijf waar de ruwe
diamant geslepen en afgewerkt
werd, stond onder leiding van de
Hr Willem Bonte, bij wie de Hr
Loeters meestergast was. Deze laat
ste heeft zich opgewerkt in het
vak, zodat hij thans aan de leiding
staat van een der voornaamste slij
perijen, en met zijn ondervinding
in het vak van 35 jaren ver, de
toekomst van de nijverheid tracht
te beveiligen.
Steeds onder bescherming van
de Hr Claes, ontstonden in de loop
der jaren nieuwe slijperijen, welke
in 1940 samen 250 man te werk
stelden. Met weinigen begonnen
hadden de diamantbedrijven zich
ontwikkeld tot de belangrijkste nij
verheid in de stad en het gewest.
Diksmuide is het centrum van een kalme streek met vrucht
bare grond, waar de bedrijvigheid hoofdzakelijk op de landbouw af
gestemd is.
Niettemin blijft een belangrijk gedeelte van de bevolking op
loonarbeid in de nijverheid aangewezen. Het probleem der mogelijk
heden tot tewerkstelling stelt zich sedert jaren en wordt met de dag
dringender.
Elke poging om eigen mensen werk te verschaffen in de eigen
streek, verdient dan ook aandacht en waardering.
Aldus beschouwd, hebben de feestelijkheden ter gelegenheid van
het 25-jarig bestaan der diamantnijverheid, welke doorgaan op 29
Juni, een bijzondere betekenis.
Diamant slijpen is geen kinder
spel. Het is een vak dat grondige
kennis en langdurige scholing vergt.
De eerste slijpers kwamen uit an
dere gewesten, en hebben geleide
lijk de arbeiders onzer streek inge
wijd in de kunde van de stiel.
Om echter in de aangroei dezer
nijverheid, gepaard gaande met
steeds groter vraag naar bekwame
werkkrachten, te kunnen voorzien,
werd door het vrij onderwijs het
plan opgevat een vakschool voor
diamantslijpers te vestigen.
Voor de oorlog stonden de zaken
reeds zo ver, dat men een gedeelte
der gebouwen van de stadsschool
ter beschikking gekregen had, al
waar al het nodige materiaal aan
gebracht werd. Men had maar te
beginnen, doch' oorlog en bezetting
hebben deze plannen verijdeld.
DE MOEILIJKHEDEN
VAN IIET OGENBLIK
Het heeft na de bevrijding niet
aan private inspanningen ontbro
ken, maar toch hebben de slijpe
rijen het peil van 1940 niet meer
kunnen bereiken. De 250 slijpers
van voor de oorlog zijn er tot op
heden amper een honderdtal ge
worden.
De diamantbedrijven hebben met
velerhande moeilijkheden af te re
kenen. Er is het verlies van afzet
gebieden door de oorlog en onder
tussen ook de concurrentie van
het buitenland.
En dan is er de grote hindernis
welke door de strakke reglemente
ring voor het aanleren van nieuwe
slijpers opgeleverd wordt. Om tot 't
beroep toegelaten te worden, moet
men. zoon zijn van een slijper.
(Zie vervolg blz. 2.)
Het was een van de eerste zomerdagen van dit jaar. Een';
wind herinnerde er tijdig aan dat de periode voor een viHeg';
langs het strand nog niet aangebroken was. Toch waren wij
uitgetrokken, het blonde Noordzeestrand, langs met zijn duinen
de vroege zomerzon te dromen lagen van slenterende badgast';,
spélende kinderen. L
De puincn langs de kust beginnen te verdwijnen doch l
toe bemerkt men nog een van die etterende wonden die maal
genezen willen; hier en daar bouwt men lachende juweeltjes van L:
nette villa's. De overgebleven bunkers, een vloek en een heiligscl
in deze rust, worden stilaan door de natuur overweldigd en verdv
onder het zand dat er zich bij iedere windtocht overheen sp f
Zo toerden wij langs de kust van De Panne tot OostduiU
en daar stonden wij dan plots te Nieuwpoort-Bad... nog een I?
en wij reden de stad Nieuwpoort binnen. Daar wachtte ons dhr fi
raert, burgemeester van Nieuwpoort, die ons uitgenodigd had j
nader kennis te komen maken met zijn mooie stad. Woning,
haveninstallaties, toeristische aangelegenheden, alles heeft die d;Ci
beurt gekregen en wat wel het meest merkwaardig' is: die dag l\
wij niet horen klagen en ook niet horen boffen, wij vernamen
maar de zakelijke en beredeneerde taal van burgemeester Ghe
en stadsarchitect dhr De Creus, en aan beider adres hoorden
dankwoorden van vele gelukkige mensen waarin bewondering ej
negenheid versmolten lagen.
's Avonds zat de gezondheidswandeling ons flink in de j
en hadden zeelucht en zomerzon ons wezen gebruind, maar wij
gelukkig mensen ontmoet te hebben, die zich door hun durf en
de dankbaarheid van het nageslacht verzekeren.
en ver een trek begon om een der
woongelegenheden van het Albert
fonds te kunnen bemachtigen.
Naarmate er barakken ontruimd
werden door hen die hun eigen wo
ning terug opgebouwd hadden, wer
den de vrij gekomen plaatsen ge
redelijk terug bezet en de Albert-
wijk bleef steeds even druk bevolkt.
De ontwerper van deze noodwo
ningen had het inzicht niet gehad
de tijd te trotseren, zodat deze
houten barakken geredelijk de weg
opgingen van de krotwoningen.
Hiertegen moest een oplossing ge
zocht worden.
Toen de oorlog '40-'45 op zijn
beurt vernieling zaaide en wonin
gen met de grond gelijk maakte,
nam het woningprpbleem te Nieuw
poort nog scherpe»: vormen aan.
TERFVE-HUIZEN
Men herinnert zich uit de eerste
na-oorlogse periode hoe de Com
munist Terfve als Minister van
Wederopbouw er zijn bouwfurie bot
vierde in 'propagandastijl; Nieuw
poort kreeg ook zijn «Terfve-hui-
zenen wij hebben er ons zelf
van vergewist hoe die huizen er
uitzien. Deuren en vensterramen
zijn uit ijzer, iets wat aan de kust
zeker niet doelmatig is. De wind
heeft er vrij spel onder de deuren
en het tocht er dat liet een aard
heeft.
Men vertelt nu nog te Nieuw
poort hoe dhr De Man, de latere
titularis van Wederopbouw, bij zijn
bezoek aan Nieuwpoort een kijkje
ging nemen in de fameuze Terfve-
huizendoch er ongelukkig ge-
I
noeg niet in slaagde de huizs
lemaal te inspecteren daar dej
opening' die naar de bovem
ping leidde te nauw bleek...
Wij zouden hier nog moeter^
ken van de gebrekkelijke hj.|
schè inrichting, van de ongajj
keuken waar de keukenstoof]]?
geplaatst worden in de naui|
1 meter brede ruimte tusseiji1.!
tochtgevende deuren, enz... If
De prijs van die Woningejf
er nochtans naar om er ietsl'jjj
lijk van te maken voor het fl
sommetje van 365.000 fr. koiffj
in 1947 toch reeds een tn
huis bouwen.
Het Beheer van Registra
Domeinen dat met deze boi
last was, om geteisterde woi
te vervangen, had het trouw
nauw niet genomen met hen
kiezen van het terrein. Zond®
lating van het Stadsbestuur
er gebouwd dat het een lust iK
zelfs op terreinen die privaa|\|
waren van andere perSone|f|j
nog zijn er van. die harff
kwesties en betwistingen waa"1
mand een rechte kant aa:
en verschillende van deze i||
gen moesten om deze reden
gewerkt blijven.
Het Beheer van Registralj'
Domeinen zette dan nog op,
administratieve wijze de krer
het werk door de huizen ti
pachten per aanbesteding
gesloten omslag De meestb|,
de kreeg een woning toegewef,
ondertussen werd elders verbef
gelegd de huishuren te verl;
(Zie vervolg 1
Zo zien er de lniizen uit op het Theo Goethuysplein. Het zijp
woningen die thans door de Staat verkocht worden aan de inv
De prijsbepaling geschiedt door huidige schattingen. Wie hie
woning goed onderhield moet nu de volle rekening betalen; wi
zijn gang liet gaan en het huisje liet vervallen... kan thans;
zaken doen. Glad verkeerd!
