VOOR POPERIN&E EN IEPER 16 Als de reeds Negers dat begrijpen Koning Leopold III zal op afstand doen van de 16 Juli Troon H. Hartspel Woningnood 12 1 entoonstelling De Troonopvolger zal 's anderendaags de grondwettelijke eed afleggen voor de Verenigde Kamers Twee Britse Diplomatei spoorloos verdwenen 1. - Woningnood en krotwoningenmiserie Diamantbedrijven te Diksmuide vieren op 29 Juni e.k. hun 25-jarig bestaan NAAR RUSLAND VERTROKKEN KATHOLIEK WEEKBLAD VOOR POPERINGE-IEPER-WERVIK EN OMSTREKEN ONZE 3 UITGAVEN: Bladzijden PRIJS 3 Frank ZATERDA JUNI 1951 Inwoner uit De Panne op slag gedood bij autobotsing te Oostende BUITENLANDS OVERZICHT STEVENS GEBROEDERS Vanden Peereboomplaats 7. IEPER Een edel gebaar van de Koning NIEUWE MENGELWERK te Wervik Avontuur? Spionnage... of Verraa Met schrijfgerief en tototoestel doorheen onze streek Nijverheid die aandacht verdient HOOFDBUREEL en REDACTIE: Poperinge Gasthuisstr. 19. Tel. 9 - Postcheckr. 47.63.60. PLAATSELIJKE BURELEN: leper: P. BRAS-DEKLERCK de Stuersstraat 4. - Tel. 445. Nieuwpoort: Drukkerij DUMON, Marktstr. Roeselare: J. VERRIEST-DEZEURE St-Alfonsusstr. 12. - Tel. 1523. Veurne: M. D'HERT, Noordstraat 14. Aangesloten bij het Verbond der Belgische Periodieke Pers. HET WEKELIJKS NIEUWS POPERINGE en IEPER (met Wervik en randgemeenten). ROESELARE (met Izegem-Menen en randgemeenten). KUSTSTREEK (Veurne-Nieuwpoort-Dtksmuide en randgemeenten). 47" JAAR Nr POSTABONNEMENT 1951: België (tot einde 1951) 75 Belgisch Congo 4 fr. p. we Frankrijk Holland 4 fr. p. we Andere landen 6 fr. p. we Verantwoordelijke Uitgever: J. Saneen, Gasthuisstraat 19, Poperir Ik kom terug op die Missie- tentoonstelling. 't Was immers de moeite weerd het werk van deze zendelingen in Kongo na te gaan. Vooral op 't gebied van onderwijs. Ik weet goed dat statistieken en cijfers veel min in d'ogen springen; we konden immers geen scholen van negers bezoeken in die foor- halle. Wat we echter wel weten is dat in gelijk welk land waar primi tieve ongeleerde, ongeletterde mensen wonen, de Missie zich in spant om scholen op te richten. Zieken verzorgen en school hou den daarmêe begint het missie werk. Nu hebben de negers reeds... weekbladen in hun eigen taal; nu zijn er negers die reeds aan die bladen meewerken, dat is het werk geweest van onze zendelingen, de vrucht van veel labeur, van veel... zweet en oneindig veel geduld. 't Werk van paters, nonnen en broeders. Ook voor de kinders van de blan ken moesten zij zorgen. Maar eens dat slaapziekte en malaria niet meer te duchten waren; eens dat er echte steden waren gegroeid met alle Europese comfort, dan eerst dan eiste men voor Kongo ook officiële scholen! Vissen ach ter 't netdoen de vrienden van dat officieel neutraal onderwijs toch zo geren, in afwachting dat men gelegenheid krijgt om ook aan de negers zelf leke moraalte geven. Tot nog toe echter zijn de negers te... zwart. Paters, enz., mo gen zich... vuil maken aan de zwarten, maar ik keer terug op dat onderwijs. Er hingen een aantal foto's in die verschillende standen. Ik ging eens... neuzen, 'k Wilde nu wel 's weten hoe het daar gelegen was met het vakonderwijs. Al die zwarte jonigens moeten toch leren... werken. De tijd dat de negers anders niets deden dan gapen en slapen is ook al voorbij. Beschaafde mensen arbeiden Hebt gij ook die fotos bekeken? De Broeders, de Salezianen, de Witte Patere, Scheut, enz., hebben in Kongo vakscholen gesticht en ingericht. Daar worden timmerlien, mekaniekere, enz., gevormd. Waar was dat nu weer dat we zelfs beeld houwwerk konden bekijken en... bewonderen ook al? 't Was de krib be met herders en koningen. Echt Kongolees uitgedacht en uitge voerd. Echte «kunstenaars» zullen nog wel een grote zeldzaamheid zijn; maar werkkrachten ontbreken niet meer. *k Zal niet beweren dat die vakschool-leerlingen gelijk te stellen zijn met de leerlingen van onze vakscholen. Verre zij van daar en 't zal nog lang duren dat die zwarten zullen moeten werken on der toezicht en leiding van blan ken, maar ook die tijd zal komen. Bedenk maar dat de «grootvader» van een van die zwarte Jongens, liefst nog peuzelde aan een arm of een been van een... vijand! 't Beschavingswerk ging danig snel in Kongo, hier en daar mis schien zelfs te snel. Maar U blijve bij mijn leest! De negers beginnen nu in te zien dat... vakscholen nuttig en nodig zijn. Als de negers dat begrijpen is het wel onverklaarbaar dat er bij ons nog mensen gevonden wor den die het niet begrijpen. Ziet ge nu wat ik bedoel met mijn schrijven! Half Juli zullen tienduizenden jongens en meisjes de lagere school verlaten. Tienduizenden! Waar naartoe? Is 't niet jammer dat een deel tan die... kinders 's anderdaags reeds naar 't werk moeten? Jammer om een hele boel re dens... te lang om te melden. Bo vendien schreef ik daarover al meer dan eens. Geschoolde arbeidskrachten daar van maken? Er zijn altijd uitzon deringen, maar de regel is en blijft, dat die jongens en meisjes het nooit ver zullen brengen en de eerste slachtoffers zijn wan neer werkloosheid dreigt. Voor de meisjes hebben we dan nog vele middelbare huisvrouw- scholen waar ze die... talloze vak ken en stielen aanleren die een 'huishoudster, die een... moeder niet missen kan! Dan zullen een deel van die school-verlatenden naar middelba re scholen lopen. We weten bij ondervinding hoeveel propaganda nu wordt gemaakt voor al die nieu we middelbare scholen! Ze werden gebouwd, ook daar waar ze niet nodig waren en moeten nu bevolkt worden! Beloften worden genoeg gedaan, beloften en... rotte appels. Wie op de wereld kan zich inden ken dat er ooit «postjes» genoeg zullen zijn om al die jongens en meisjes later op een zetel te zetten in een... bureau? Diploma's van typist en stenograaf? Maar voor twintig jaar was dat een zeldzaam heid, maar nu? En de... sta'en band en dergelijke uitvindingen komen nog' meer de toekomst be derven. Er blijft een uitkomst voor het grootste aantal: de Vakschool. Wat de negers nu begrijpen, moesten wij allen sedert jaren begrepen hebben. Voor alle norma le kinders biedt de vakschool een uitkomst en een toekomst. Ook die jongen die moeilijk leerde, kan een geschoolde arbeider worden die goed zijn brood verdient. Hele da gen nog vraagt men in ons land geschoolde arbeidskrachten en spe cialisten. Waar zullen we die halen tenzij uit deze vakscholen en la gere technische scholen? Bij een bezoek aan een vakschool of bij een expositie in een van die scholen, wordt ge ook wel gewaar dat er in die scholen ook veel ver anderd en... verbeterd werd. De leerkrachten waren bij 't begin niet wat ze nu zijn, de hele inrichting was niet wat ze nu is... en die evo lutie gaat verder, 't Moet immers morgen beter zijn nog dan van daag... immer meer verzorgd werk, immer fijner afwerking. Dan alleen immers kan ons klein overbevolkt landje zijn steke staan in de we reld. Verwondert het U dat ik daaraan dacht, wanneer ik daar rondreisde in de foorhalle te Roeselare? We houden wel veel van Kongo en de zwarten, maar 't hemdeke gaat toch nader dan 't rokske! Zo de negers begrijpen dat de vakscholen nodig zijn, zou er bij ons nog wel iemand te vinden zijn die de noodzakelijkheid van die scholen niet inziet? Over kort verlaten tienduizen den... kinders de lagere school. Wat zal er van hen geworden? Goed zou 't zijn voor hen zelf, voor hun ouders en voor... 't land, zo de vakscholen hen opnamen. PS VLAMYNCK. Het slachtoffer de Hr DEBOECK. Donderdagavond, 7 Juni, had te Mariakerke-Oostende, ter hoogte van het Rondpunt, een hevige bot sing plaats tussen de auto's be stuurd door dhr Albert Florizoone uit Nieuwpoort, en dhr Maurice Deboeck uit De Panne. Dhr Deboeck, die op doorreis was naar Blankenberge, werd met zware verwondingen opgenomen en naar een ziekenhuis overgebracht. De beste zorgen mochten echter niet baten en het slachtoffer, dat een breuk aan de wervelkolom opliep, overleed er kort na zijn overbren ging. Het ongeval verwekte te De Pan ne, waar het slachtoffer een graag geziene figuur was, veel ontroering. Het Wekelijks Nieuwsbiedt aan de familie Deboeck zijn innige deelneming. POLITIEK TOERISME VACANTIE AAN DE MIDDELLANDSE ZEE Met het goed seizoen zijn het niet alleen de vacantiereizen van Jan en alleman die beginnen, maar ook het politiek toerisme. En bij de enen is het meer toeris me dan politiek, maar bij de ande ren meer politiek dan toerisme. Als de Interparlementaire Unie b.v. een congres belegt in Istam- boel, dan weet iedereen dat er daar niets mee zal veranderen en dat het drr,r alleen gaat om aan enkele mensen uit de meest diverse landen de gelegenheid te geven een reisje te maken dat hen niets zal kosten. Dat is dus tamelijk onschuldig en onschadelijk. En men moet er niets van verwachten. Maar wanneer Mac Lean en Bur gess op reis gaan, dan is het iets anders. Zij zijn hooggeplaatste Britse diplomatische ambtenaren, die heel wat weten over de gehei men van Engeland en Amerika en die zomaar op een goeie morgen verdwijnen. Waarheen? Niemand twijfelt er aan: richting Moskou. En waarom? Dat mag de goeie Joost weten. En waar zitten ze nu? Dat trach ten zowel Schotland, Yard als de geheime diensten van het leger en van het Foreign Office uit te vis sen. Een van beiden stuurde uit Italië een telegram aan zijn moeder dat hij een zeer lange vacantie zou ne men aan de Middellandse Zee. Maar het is niet eens zeker dat hij in Italië geweest is. Over 't algemeen denkt men zelfs dat de twee vluchtelingen, naar het voorbeeld van Pöntecorvo (die vroe ger het ijzeren gordijn passeerde) ergens in Scandinavië zitten om vandaar uitover Finland, naar Moskou te trekken. bij de Firma Van 15 Juni tot 1 Juli 1951 Vrije Ingang Met diepe ontroering zal het land kennis nemen van de brief die door de Koning gericht werd tot de eerste-minister en waarin de Vorst zijn inzicht te kennen geeft op 16 Juli e.k. afstand te doen van de troon ten voordele van zijn oudste zoon. Voor hen die Koning Leopold trouw bleven, zal deze datum een eens droevige herinnering zijn. Zij streden trouw voor de eer van een Vorst die ook zijn eer en deze van zijn land ongeschonden wist te be waren. Zijn morele adel en zijn politieke wijsheid waren waardig om hem zijn plaats te doen inne men naast zijn roemrijke voorgan gers. Doch in een democratie wordt een sterke persoonlijkheid slechts moeilijk aanvaard. Koning Leopold III was voor ve len in het huidig staatsbestel een last omdat hij ervan droomde dit regime te verbeteren en schoner uit te bouwen. Ons land zal thans een Vorst verliezen die het jaren lang met sterke hand en wijze ondervinding wist te leiden, voor het land bete kent dit een zwaar verlies. Nooit heeft de Vorst er een ogen blik aan gedacht terug te komen op de beslissing die hij nam in .die tragische nacht van 1 Augustus 1950. In een groot gebaar van zelf verloochening en slechts met de nationale eendracht als doel voor ogen, besliste toen de Vorst afstand te doen van zijn troon ten voordele van zijn zoon Boudewijn, zohaast deze 21 jaar zou geworden zijn. Die belofte wil de Vorst thans in lossen. In een edelmoedig gebaar, dat hier wel mag onderlijnd worden, nam de Vorst het besluit de datum van zijn troonsafstand te vervroe gen. Zelfs de oppositie heeft de edelmoedigheid van dit gebaar moe ten toegeven. De Vorst is van oor deel dat de tijd de rust in ons land is de titel van het dat we heden in ons nummer op bh. 12 beginnen. heeft doen terugkeren en voor de eerste maal zal de Nationale Feest dag van 21 Juli in een geest van samenhorigheid gevierd worden. Vanaf dit ogenblik schaart het land zich achter de jonge kroon prins, die morgen onze Koning zal zijn en die gelijktijdig door zijn jeugd en door zijn levensernst de genegenheid van alle burgers in dit land wist te veroveren. BRIEF VAN Z. M. DE KONING Maandagnamiddag heeft de heer Pholien, eerste-minister, de jour nalisten In kennis gesteld van een brief die hij ontving van Zijne Majesteit Koning Leopold III. Reeds voordien was de regering alsmede de vooraanstaande personaliteiten uit de oppositie in kennis gesteld van dit schrijven. Deze brief luidt als volgt: Mijnheer de Eerste-Minister, Ik meen dat de kalmte en de eendracht in voldoende mate ver wezenlijkt zijn om mij toe te la ten do beslissing te nemen die definitief de overdracht der ko ninklijke machten op mijn zoon zal verzekeren. Het is mijn wens dat de plech tigheid van de troonsafstand op het paleis van Brussel, op 16 Juli 1951, plaats hebbe. Het nationaal belang en de stabiliteit van de dynastie vergen een manifestatie van Eendracht. Opdat de nationale verzoening effectief en volledig zou zijn, is het nodig, dat de verantwoorde lijke politieke instanties van het land zich volledig aansluiten bij de schikkingen die zullen moeten getroffen worden. Deze laatste reiken verder dan de persoon van de Koning en hebben een nationale beteke nis. Zij belangen de ganse natie aan, de werking der instellingen en de continuïteit van de dynastie. Ook zult U zeker oordelen, Mijnheer de Eerste Minister, dat het van het hoogste belang is dat U voort in nauw contact blijft met de partijleiders om met hen de te nemen maatregelen uit te werken. Uw bekommernis kennend om liet land te dienen, ben ik er van overtuigd, dat U alles in het werk zult stellen, opdat de definitieve overdracht der koninklijke mach ten gebeure in de waardigheid en de eendracht, die aan mijn zoon zullen toelaten zijn bewind aan te vangen met de zekerheid te kunnen rekenen op de medewer king van alle Belgen. Wil aanvaarden. Mijnheer de Eerste Minister, de uitdrukking mijner beste gevoelens. LEOPOLD 7 Juni 1951 Uit de verklaringen die de Eerste- Minister, na voorlezing van dit schrijven, aflegde, blijkt dat het de koning volledig vrij stond het juiste tijdstip van de troonsafstand te bepalen en te vervroegen vermits de Grondwet erkent dat de Belgi sche troonopvolger meerderjarig is vanaf 18 jaar. De akte van de definitieve over dracht der machten zal door de Minister van Justitie opgesteld wor den. Zij zal getekend worden door de Koning, door de Koninklijke Prins en tegengetekend door de Eerste-Minister en de Minister van Justitie. De plechtigheid zal plaats heb ben op 16 Juli in de voormiddag in het paleis te Brussel. De nieuwe vorst zal 's anderendaags, 17 Juli, de eed afleggen vóór de Verenigde Kamers. KONING LEOPOLD BEHOUDT ZIJN TITEL Naar verluidt zal Leopold III, na de troonsafstand, de titel krijgen van Koning Leopoldterwijl de officiële titel van Prins Boudewijn na zijn troonsbestijging zou luiden: Boudewijn I, Koning der Belgen. Na zijn troonsafstand zou Koning Leopold een buitenlandse reis on dernemen die vijf tcï zes maanden zal duren. Bij zijn terugkeer zal de Koning zich definitief vestigen op het koninklijk paleis te Laken. Deze kwesties, alsmede deze der koninklijke dotatie, zullen later in een memorandum der drie partijen vastge.legd worden. Wie zal het in 't klare trekken? Maar intussen zit men in Enge land en ook in de States met de gebakken peren. Gaan onderzoeken welke de ge volgen gaan of kunnen zijn van 'die dubbele vlucht is voor ons onmoge lijk, want wij kennen niets van de Brits-Amerikaanse geheimen en wij weten ook niet wat zij ervan toeten. Het is echter onmiddellijk duide lijk dat dit zeer verstrekkende ge volgen kan hebben voor de wereld politiek en voor de wereldvrede. Indien Rusland uit eerste bron weet welke de inzichten van de twee Westmachten zijn over een hele boel problemen, dan kan het daar onmiddellijk besluiten uit tre' ';en zowel voor zijn militair als voor zijn diplomatisch beleid. Het kan bijgevolg voor de West- machten een lelijke streep door de rekening zijn. En men mag bijna met zekerheid zeggen dat het in elk geval voor Engeland een zwarte dag is. Uit Britse inlichtingen en kran ten blijkt inderdaad dat het geen waarvoor Groot-Brittannië het meest beducht is, dit is: Amerika zal zijn vertrouwen verliezen in de veiligheid van de Engelse adminis tratie en bijgevolg veel meer terug houding aan de dag leggen voor de mededeling van geheimen. Dit reisje van Mac Lean en Bur gess zal dus niet zo onschuldig en onschadelijk zijn als dat van een stel parlementsleden. GEN. MARSHALL IN KOREA De Mac Arthur-historie is nu zo goed als definitief geclasseerd. Zo wel de tegenstanders als de vrien den van Truman moeten erkennen dat de afzetting van Mac Arthur noodzakelijk en meer dan noodza kelijk geworden was, niet zozeer om politieke maar vooral om militaire redenen en in volledig accoord met de hoge Amerikaanse gecombineer de Staf. En het is eigenaardig, maar se dert Mac Arthur het commando in het Verre Oosten ontnomen werd, gaat het in Korea bij manier van spreken veel beter. Een ogenblik meende men zelfs dat een wapenstilstand zou afgeslo ten worden. Bij de afzetting van de proconsul van het Verre Oosten heeft Truman de hand uitgestoken, maar noch Moskou, noch Peking hebben die gelegenheid aangepakt. Ze willen dus voortdoen. Jammer. Maar daar kan liet Westen niets aan doen. Te Wcr- hington wacht men nu tot die he ren zelf teken van leven Zullen ge ven. Intussen is het dan kwestie te zien wat er in Korea moet gebeu ren. En hier moeten we even herinne ren aan het plan van Truman en zijn generale staf: 1) Vernietigend afslaan van het communistisch Zomeroffensief; 2) Hoop op oorlogsmoeheid en min nelijke schikking rond Septem ber; 3) Intussen stevige organisatie van Zuid-K or ea, opleiding van Zuid- Koreaanse troepen en uitrusting ervan opdat zij desnoods alleen zouden kunnen voortzetten. Punt één is verwezenlijkt. Of punt twee gunstig zal uitval len moet nog worden afgewacht, al ziet het er naar uit dat dit ver keerd zal aflopen. Blijft dan punt drie dat, zelfs zo punt twee gunstig verloopt, moet venvezenlijkt worden. Het is nu vermoedelijk in ver band met dit laatste punt dat Ge neraal Marshall persoonlijk naar Korea getrokken is. De regering van Syngman Rhee zag dit trouwens met lede ogen ge beuren en is tenzeerste geïntrigeerd door het feit dat Marshall geen contact nam met het Zuid-Ko- reaans bestuur. Geschilpunt is natuurlijk het volgende: de Westmachten zouden ZONDAG 17 JUNI gaan de twee LAATSTE ver toningen door van het H. Iiartspel te Wervik: te 15.30 uur en te 21.00 uur. geneigd zijn een match nul aan te nemen, de regering van Zuid-K or ea wil Korea verenigen door het zege vierend beëindigen van de vijande lijkheden. De belangen van de ene zijn na tuurlijk niet de belangen van de andere. Het is begrijpelijk dat Zuid-Korea het zo wenst, maar in 't belang van de wereldvrede en de collectieve veiligheid der niet-com- munistische landen moet men de Amerikaanse regering gelijk geven. Sommige kranten geloven dat Marshall nieuwe vredesvoorstellen zou doen. Wij geloven het niet. Al ware het maar om de eenvoudige reden dat Moskou het blijkbaar niet zou aannemen en dat Peking niet rijp is om, tegen Moskou in, wel een wapenstilstand of een vre de zou sluiten waarbij het in de grond, zijn nederlaag zou bekennen. Naar onze mening heeft de reis van Generaal Marshall volgend doel: zien waar men het front best zou stabiliseren om dan achter die lijn de ernstige reorganisatie van Zuid-Korea aan te pakken Amerika wenst inderdaad op twee fronten in form te zijn, zowel in Europa als in het Verre Oosten. Daarom geen nutteloze krachtver spillingen. Maar tezelfdertijd moet het stabiliseren van de toestand in Korea aan Japan en de andere vol keren van het Verre Oosten bewij zen dat een waarborg van de U.N.O. haar gewicht in goud waard is. Vooral met het oog op de evolutie van de toestand in Japan en tegen over Japan is dat van uitzonderlijk belang. MISTER DULLES GOES TO PARIS Hoe eigenaardig het ook klinke: voor dat vredesverdrag met Japan kivam J. F. Dulles naar Parijs. Washington vindt dat het inder daad tijd geworden is een vredes- verdag met Japan af te sluiten. Pa rijs daarentegen denkt dat men nog moet wachten omdat dit ver drag zou moeten ondertekend wor den door Rusland en door China, terwijl men veronderstelt dat Rus- (Zie vervolg blz. 2.) Guy Francis de Money Burgess De beide Britse diplomaten, die sedert de 25 Mei jl. spoorloos blij ken te zijn verdwenen. Hun spoor kon men slechts volgen tot St Malo (Fr.) Bij de eerste berichten over hun wegblijven werd gezegd dat beide diplomaten van grote waarde wa ren, dat zij van vele diplomatieke geheimen op de hoogte waren, die het Kremlin onschatbare diensten zouden kunnen bewijzen; zelfs.werd vermoed da', zij de Britse geheime code kenden. De Britse Minister van Buiten landse Zaken, Hr Morrisson, gaf naderhand enkele uitleg over de verdwijning aan de leden van het Lagerhuis. Volgens hem was Bur gess onlangs teruggeroepen gewor den uit de Britse ambassade te Washington wegens onbekwaam heid verder wist hij mede te de len dat zij alle twee uit hun ambt Donald Duart Mac Lean waren geschorst, dat zij geer' cumenten zouden hebben mee- men maar dat zij goed op de te waren van de Britse politi;, dat er rekening diende mee g!i den dat zij zich thans achte^i ijzeren gordijn zouden beving Uit andere bron werd evej'1 gezegd dat Mac Lean een oru Wichtig mens was en enkele i| den geleden een tamelijk lang' lof had gehad voor zenuwinzir In gans West-Europa word;' opgezocht en in menige meende men het tweetal te h[; opgemerkt, maar telkens werf! een logenstraffing. [I De ganse zaak werd aan he'-f len gébracht door een telefii van de vrouw van Mac Lea!;, in blijde verwachting verkcc.' naar haar man had geïnforv op het Foreign Office, waar rr,,' de mening verkeerde dat h\ zijn vrouw was. j1! it Woningnood is een scherpe plaag die in de naoorlogse periode over gans ons land gewoekerd heeft. Op vele plaatsen zijn het niet alleen de verwoestingen tussen '40 en '45 die de basis van deze plaag vdrmen, doch eveneens de noodop lossingen van na de oorlog '14-'18 zijn het die aan het woningvraag stuk een schrijnende vorm geven. Na '14-18 immers had men in de zwaarst geteisterde gebieden door een systeem van houten barakken in een minimum van tijd het vraagstuk van de woningnood voorlopig opgelost. Maar dit «voorlopig» gedoe trot seerde de jaren en bleef er, tijdig opgekalefaterd met plak en stak, stand houden. Men zat erin en men bevond er zich goed... bij ge brek aan beter. Ja, de Vlamingen zijn conservatieven... en schuwen de veranderingen eenmaal ze iets gewoon zijn al ware het dan nog om te verbeteren... In die gevallen echter waar het gebouw tevens voor handels- of landbouwonderneming moest dienst doen, hadden de bewoners slechts één wens, nl. zo snel mogelijk uit die voorlopige toestand los te ko men en met behulp van de vergoe ding voor oorlogsschade terug een gebouw te zetten lijk het hoorde voor hun bedrijf. Daar werd de noodwoning dan na een paar jaar ook verlaten. HET ALBERTFONDS Door het Albertfonds kreeg ook het zwaar geteisterde Nieuwpoort, dat na de eerste wereldoorlog slechts één puinhoop was, een gan se reeks barakken die werden opge trokken in het rechtraam dat be grensd wordt door de Oude-Veur- nevaart, Koninklijke Baan. Konin gin Astridlaan en Canadalaan, en gratis ter beschikking' gesteld van de geteisterden. Zo beleefde men dat van heinde VAN EENVOUDIG BEGIN TOT GROTE BLOEI Eigenlijk zijn er met die viering een paar jaren vertraging gemoeid, want het was reeds in 1924 dat de Hr J. Claes uit Antwerpen, de eerste pogingen om alhier het diamantbedrijf te vestigen, op touw zette. Aan de Hr Claes en zijn me dewerkers komt de verdienste toe aan Diksmuide een nijverheid ge schonken te hebben die tot op he den voor talrijke gezinnen een bron van welvaart betekent. Het eerste bedrijf waar de ruwe diamant geslepen en afgewerkt werd, stond onder leiding van de Hr Willem Bonte, bij wie de Hr Loeters meestergast was. Deze laat ste heeft zich opgewerkt in het vak, zodat hij thans aan de leiding staat van een der voornaamste slij perijen, en met zijn ondervinding in het vak van 35 jaren ver, de toekomst van de nijverheid tracht te beveiligen. Steeds onder bescherming van de Hr Claes, ontstonden in de loop der jaren nieuwe slijperijen, welke in 1940 samen 250 man te werk stelden. Met weinigen begonnen hadden de diamantbedrijven zich ontwikkeld tot de belangrijkste nij verheid in de stad en het gewest. Diksmuide is het centrum van een kalme streek met vrucht bare grond, waar de bedrijvigheid hoofdzakelijk op de landbouw af gestemd is. Niettemin blijft een belangrijk gedeelte van de bevolking op loonarbeid in de nijverheid aangewezen. Het probleem der mogelijk heden tot tewerkstelling stelt zich sedert jaren en wordt met de dag dringender. Elke poging om eigen mensen werk te verschaffen in de eigen streek, verdient dan ook aandacht en waardering. Aldus beschouwd, hebben de feestelijkheden ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan der diamantnijverheid, welke doorgaan op 29 Juni, een bijzondere betekenis. Diamant slijpen is geen kinder spel. Het is een vak dat grondige kennis en langdurige scholing vergt. De eerste slijpers kwamen uit an dere gewesten, en hebben geleide lijk de arbeiders onzer streek inge wijd in de kunde van de stiel. Om echter in de aangroei dezer nijverheid, gepaard gaande met steeds groter vraag naar bekwame werkkrachten, te kunnen voorzien, werd door het vrij onderwijs het plan opgevat een vakschool voor diamantslijpers te vestigen. Voor de oorlog stonden de zaken reeds zo ver, dat men een gedeelte der gebouwen van de stadsschool ter beschikking gekregen had, al waar al het nodige materiaal aan gebracht werd. Men had maar te beginnen, doch' oorlog en bezetting hebben deze plannen verijdeld. DE MOEILIJKHEDEN VAN IIET OGENBLIK Het heeft na de bevrijding niet aan private inspanningen ontbro ken, maar toch hebben de slijpe rijen het peil van 1940 niet meer kunnen bereiken. De 250 slijpers van voor de oorlog zijn er tot op heden amper een honderdtal ge worden. De diamantbedrijven hebben met velerhande moeilijkheden af te re kenen. Er is het verlies van afzet gebieden door de oorlog en onder tussen ook de concurrentie van het buitenland. En dan is er de grote hindernis welke door de strakke reglemente ring voor het aanleren van nieuwe slijpers opgeleverd wordt. Om tot 't beroep toegelaten te worden, moet men. zoon zijn van een slijper. (Zie vervolg blz. 2.) Het was een van de eerste zomerdagen van dit jaar. Een'; wind herinnerde er tijdig aan dat de periode voor een viHeg'; langs het strand nog niet aangebroken was. Toch waren wij uitgetrokken, het blonde Noordzeestrand, langs met zijn duinen de vroege zomerzon te dromen lagen van slenterende badgast';, spélende kinderen. L De puincn langs de kust beginnen te verdwijnen doch l toe bemerkt men nog een van die etterende wonden die maal genezen willen; hier en daar bouwt men lachende juweeltjes van L: nette villa's. De overgebleven bunkers, een vloek en een heiligscl in deze rust, worden stilaan door de natuur overweldigd en verdv onder het zand dat er zich bij iedere windtocht overheen sp f Zo toerden wij langs de kust van De Panne tot OostduiU en daar stonden wij dan plots te Nieuwpoort-Bad... nog een I? en wij reden de stad Nieuwpoort binnen. Daar wachtte ons dhr fi raert, burgemeester van Nieuwpoort, die ons uitgenodigd had j nader kennis te komen maken met zijn mooie stad. Woning, haveninstallaties, toeristische aangelegenheden, alles heeft die d;Ci beurt gekregen en wat wel het meest merkwaardig' is: die dag l\ wij niet horen klagen en ook niet horen boffen, wij vernamen maar de zakelijke en beredeneerde taal van burgemeester Ghe en stadsarchitect dhr De Creus, en aan beider adres hoorden dankwoorden van vele gelukkige mensen waarin bewondering ej negenheid versmolten lagen. 's Avonds zat de gezondheidswandeling ons flink in de j en hadden zeelucht en zomerzon ons wezen gebruind, maar wij gelukkig mensen ontmoet te hebben, die zich door hun durf en de dankbaarheid van het nageslacht verzekeren. en ver een trek begon om een der woongelegenheden van het Albert fonds te kunnen bemachtigen. Naarmate er barakken ontruimd werden door hen die hun eigen wo ning terug opgebouwd hadden, wer den de vrij gekomen plaatsen ge redelijk terug bezet en de Albert- wijk bleef steeds even druk bevolkt. De ontwerper van deze noodwo ningen had het inzicht niet gehad de tijd te trotseren, zodat deze houten barakken geredelijk de weg opgingen van de krotwoningen. Hiertegen moest een oplossing ge zocht worden. Toen de oorlog '40-'45 op zijn beurt vernieling zaaide en wonin gen met de grond gelijk maakte, nam het woningprpbleem te Nieuw poort nog scherpe»: vormen aan. TERFVE-HUIZEN Men herinnert zich uit de eerste na-oorlogse periode hoe de Com munist Terfve als Minister van Wederopbouw er zijn bouwfurie bot vierde in 'propagandastijl; Nieuw poort kreeg ook zijn «Terfve-hui- zenen wij hebben er ons zelf van vergewist hoe die huizen er uitzien. Deuren en vensterramen zijn uit ijzer, iets wat aan de kust zeker niet doelmatig is. De wind heeft er vrij spel onder de deuren en het tocht er dat liet een aard heeft. Men vertelt nu nog te Nieuw poort hoe dhr De Man, de latere titularis van Wederopbouw, bij zijn bezoek aan Nieuwpoort een kijkje ging nemen in de fameuze Terfve- huizendoch er ongelukkig ge- I noeg niet in slaagde de huizs lemaal te inspecteren daar dej opening' die naar de bovem ping leidde te nauw bleek... Wij zouden hier nog moeter^ ken van de gebrekkelijke hj.| schè inrichting, van de ongajj keuken waar de keukenstoof]]? geplaatst worden in de naui| 1 meter brede ruimte tusseiji1.! tochtgevende deuren, enz... If De prijs van die Woningejf er nochtans naar om er ietsl'jjj lijk van te maken voor het fl sommetje van 365.000 fr. koiffj in 1947 toch reeds een tn huis bouwen. Het Beheer van Registra Domeinen dat met deze boi last was, om geteisterde woi te vervangen, had het trouw nauw niet genomen met hen kiezen van het terrein. Zond® lating van het Stadsbestuur er gebouwd dat het een lust iK zelfs op terreinen die privaa|\| waren van andere perSone|f|j nog zijn er van. die harff kwesties en betwistingen waa"1 mand een rechte kant aa: en verschillende van deze i|| gen moesten om deze reden gewerkt blijven. Het Beheer van Registralj' Domeinen zette dan nog op, administratieve wijze de krer het werk door de huizen ti pachten per aanbesteding gesloten omslag De meestb|, de kreeg een woning toegewef, ondertussen werd elders verbef gelegd de huishuren te verl; (Zie vervolg 1 Zo zien er de lniizen uit op het Theo Goethuysplein. Het zijp woningen die thans door de Staat verkocht worden aan de inv De prijsbepaling geschiedt door huidige schattingen. Wie hie woning goed onderhield moet nu de volle rekening betalen; wi zijn gang liet gaan en het huisje liet vervallen... kan thans; zaken doen. Glad verkeerd!

HISTORISCHE KRANTEN

Het Wekelijks Nieuws (1946-1990) | 1951 | | pagina 1