Onze Week-end Reportage 1 i HET WEKELIJKS NIEUWSZaterdag 8 Dec. 1951. Bladz. 12. De Vlaamse Trimards Tussen Duinkerke Kales zwoegen meer dan 400 seizoen-arbeiders in de Cichorei-asten CICHOREI us huismoeders mogen ten eeuwi gen dage de twee Franse genees- neren, Harpong en Brunau, dank baar zijn die in 1775 het middel ontdekten om de wortel der cicho- reiplant te verwerken tot een be standdeel dat als een goedkope aanvulling dienst doet bij het be reiden van een lekkere tas koffie. De geschiedenis van de cichorei is dus nog zo heel oud niet. West vlaanderen, een deel van Oostvlaan- deren en Henegouwen zagen in ons land deze teelt een hoge vlucht ne men. Frankrijk verbouwt deze wor tel eveneens en schier uitsluitend in het noordelijk gedeelte, in de departementen die men thans nes; Frans-Vlaanderen noemt. trots gaat en het is dan ook niet te verwonderen dat de Franse be drijven altijd bij voorkeur uitge zien hebben naar de stoere klep pers uit Westvlaanderen die al de knepen van het drogen kennen en het vak volledig onder de knie heb ber. Wanneer men de namen ver noemt als Lichtervelde, Gits, Be- veren, Hooglede, Ardooie, Oost- nieuwkerke, Poelkapelle, Lange- mark en nog zoveel andere ge meenten, dan denkt men aan de talrijke droogasten die men, voor namelijk in deze gemeenten aan treft. Het is precies in deze gebie den dat de cichoreiwortel het mees verbouwd wordt als nijverheidsge was. In de Franse asten vindt men nog sprekende tegenstellingen. Links: een armzalige slaapplaats onder de pannen op de voorraadzolder. Rechts: de installatie van een zeer moderne electriciteitscabine van waar de stroom verdeeld wordt voor de nodige drijfkracht der machines. Aan de handdie Henri Callens uit Gits. Deze vlezige wortel moet verschil lende bewerkingen ondergaan alvo rens de huisvrouwen de pakjes met bruine poeder in handen krijgen. Zo onderscheidt men in deze be werkingen twee gedeelten: ten eer ste het drogen en ten tweede het branden. Wanneer men spreekt over het werk van onze seizoenarbeiders in Frankrijk dan hebben wij het over het drogen, want het branden is een gans andere tak der nijver heid en kan gans het jaar door geschieden. Drogen evenwel moet onmiddellijk na de oogst der wor telen gedaan worden wil men deze voor bederf behoeden. De cichorei wortelen worden vanaf October ge rooid en moeten dan dadelijk naai de droogasten waar door het dro gen het overtollig vocht aan de wor telen onttrokken wordt. Door deze behandeling, die wij verder zul len beschrijven, behoudt de wortel slechts 23 van zijn gewicht. De wetenschap heeft, ook de ci- choreiteelt niet ongemoeid gelaten en evenals bij andere gewassen zijn er hier, door kruisingen, nieuwe soorten ontstaan die dan in een of andere streek bijzonder ingang von den. In onze streken treft men meest al cichoreiwortelen aan van kleine doorsnede die in uitzicht en om vang veel gelijkenis tonen met de peen of wortel die in de keuken als groente gebruikt wordt. Zo kent men hier o.m. de palingkoppen die een zeer schone variëteit van cichoreiwortel is. De Franse boer geeft evenwel de voorkeur aan een soort cichoreiwor tel van zwaardere bouw, op het eerste zicht zou men werkelijk me nen dat men met suikerbieten te doen heeft wanneer men daar die zware ronde cichoreiwortelen ziet liggen. Natuurlijk is de opbrengst van dergelijke cichorei inzake ge wicht groter dan deze van de cicho rei welke in onze streken verbouwd wordt Wat evenwel de kwaliteit betreft mag men, zonder chauvinis me, de Vlaamse cichoreisoorten een trapje hoger plaatsen. Om het belang van het werk te omschrijven, dat onze Vlaamse ci- choreidrogers in Frankrijk verrich ten, moet men in aanmerking ne men dat Frankrijk geen cichorei Invoert en er ook geen uitvoert. Wat in het Noorden van Frankrijk geteeld wordt, dient practisch om gans de behoeften van de Franse binnenlandse markt te dekken. CICHOREI IN WESTVLAANDEREN De cichoreiteelt heeft zich in Westvlaanderen van oudsher sterk ontwikkeld en dit bracht mede dat ook het drogen der wortelen in onze streken een voorname bedrijfstak geworden is die tot een specialiteit gegroeid is. Het cichoreidrogen is een specialiteit die grote stielken nis vereist. Het is daarbij zeer zwaar werk waartoe weinigen zich aangetrokken voelen. In sommige Westvlaamse families, waar het vak vaste wortel schoot, Is het uitge groeid tot een beroep waarop men 1913 1925 1936 1948 1949 1950 8.584 6.705 5.278 2.782 2.386 2.461 ha. ha. ha. ha. ha. ha. 68.672 ton 60.345 ton 52.780 ton 30.000 ton 26.000 ton 27.500 ton Vergeleken bij de toestand vóór de eerste wereldoorlog is er dus een grote vermindering van productie vast te stellen. De drie laatste .ja ren is er een zeker evenwicht tot stand gekomen. Zonder verder in tc gaan op al de redenen die aan de grond lig gen van deze productiedaling moe ten wij hier toch de voornaamste oorzaak aanstippen welke te vinr den is in de stelselmatige actie der regering die, om prijsdaling te be komen, de uitvoer van cichoreibo- nen remde en zelfs verbood. Voor de eigen voortbrengers gingen al dus niet de jaren grote afzetgebie den verloren. De producenten moes ten zich aan de afzetmogelijkheden aanpassen en hun uitzaaiplannen er naar schikken SEIZOENARBEIDERS Het werk in de droogasten is sei zoenwerk. Rond 15 October wordt de «besatse», de blauw-linnen zak, giereed gemaakt om de «campagne» te beginnen. Ook ln eigen streek vinden deze specialisten van het vak werkgelegenheid en vroeger was deze zeker ruimer dan tegen woordig. De bovenaangehaalde sta tistieken bewijzen dit voldoende. Terwijl het aantal der gespeciali seerde vaklieden aangroeide, ver minderde de werkgelegenheid in het binnenland en zo werden de ze seizoenarbeiders geleidelijk ver plicht in het Noorden van Frank rijk werk te zoeken. Dit neemt niet weg dat de «tri- mardvroeger ook buiten onze Tussen Duinkerke en Kales slaan weer de witte dampen uit de grijze massieve cichorei-asten. De witte nevel strijkt over de vlakte waar de zwaar beladen karren over de wegen sukkelen om de cichoreiwortelen naar de verzamelplaatsen te brengen. Dit beeld vindt men niet alleen in Frankrijk doch bij ons in Westvlaanderen biedt de streek in October en November hetzelfde uitzicht. De beide landbouwgebieden grenzen aan elkaar en alleen de tolbarelen duiden aan dat men op zeker ogenblik van land verwisselde. Ook bij ons wuiven de asten hun witte rookpluimen de lucht in, ook bij ons zwoegen de drogers bij hete vuren en op dam pende droogplaten. Maar in onze streken zijn deze mannen thuis en bij eigen volk. Enkele kilome ters verder staan zij op vreemde bodem waar zij andere taal en gewoonten vinden, daardoor 'alleen reeds zijn zij trimardsgeworden. Voor negen, tien weken of nog langer trokken ze van huis weg naar «hun» ast ergens tussen Duinkerke en Kales. Zij trokken op naar de grijze fabriek waar zij alleen leven en bezieling kunnen aan geven. Ergens op een balk van het magazijn schreven ze een jaartal onder een naam, die naam was de hunne en peinzend zochten ze op de bestofte balk naar een andere naam, deze van hun vader. Vader bracht hen, zoveel jaren terug misschien, mee naar hier en leerde hen het vak, niet met veel omhaal van woorden, maar met zijn gespierde armen en zijn zware handen die de schop door de drogende bonen dreven. Vader stond naast hem bij de hete vuren en speelde als een goochelaar met de gloeiende cokes, hij voelde hoe de vuren moesten branden en kon het niet onder woorden brengen maar hij leerde het aan zijn kind met een stom gebaar. En 's morgens toonde vader trots aan zijn jongen de bonen die van de onderste plaat ge schept werden, wit waren ze en toch droog. Fier keken ze elkaar een seconde in de ogen, hun werk was goed. Reeds jaren lang trekken ze op, onze trimards, want Frankrijk heeft hen nodig. Zij trek ken op naar hunasten want niemand kan hen vervangen. Hun hard labeur schonk hen adelbrie ven die zij als een onvervreemdbaar recht op hun kinderen overdragen. In hun grauwe asten zijn wij deze trimards gaan opzoeken. In gezelschap van E. H. G. De Jaegere, leraar aan de Sociale School te Rocselare, die door de trimards nog beter bekend is als de «pastoor van de Fransmans», van dhr G. Sobry, gewestelijk secretaris van het A.C.V. te Roeselare en van de onvermoeibare Hr Leon Bruggeman, propagandist der seizoenarbeiders, zijn wij er voor een dag op uitgetrokken van ast tot ast. Maar een dag is kort en wij slaagden er niet in onze 430 Vla mingen allemaal op te zoeken. Wij kregen niettemin een duidelijk overzicht van het werk van onze trimards waarover in deze reportage een schets gegeven wordt. Deze gelegenheden nemen wij te baat om onze bereidwillige gidsen voor hun goed geleide te danken en vooral een hartelijk dankwoord toe te sturen aan de trimards die de Westvlaamse gastvrijheid alle eer aandeden. Het Roeselaarse kan men zelfs als centrum van de cichoreiverbou- wing beschouwen want wanneer gaandeweg ook in andere streken der provincie cichorei werd uitge zaaid en zich in deze gebieden de behoefte deed gevoelen aan eigen drooginstallaties, dan bleek men aangewezen op de arbeidskrachten uit het Roeselaarse, en we noemen hier voornamelijk Lichtervelde. Be- veren, Gits, Oostnieuwkerke, Hoog lede en Kortemark; om het werk in de asten te verrichten. Maar de cichorei is een zeer spe culatief gewas, men kan het onder dit oogpunt enigszins vergelijken met het vlas en de hop. Van een cichoreiboer wordt gezegd dat hij in een jaar tijd schatrijk of straat arm kan worden, 't Is mischien wel een lichte overdrijving maar er zit toch veel waarheid in Niettemin zijn de bonenzoals men de gedroogde stukjes cichoreiwortel noemt, zeer gevoelig aan hoogten en laagten inzake prijzen en dit brengt natuurlijk schommelingen mede bij het uitzaaien Wanneer men op dit gebied de statistieken raadpleegt dan krijgt men volgend sprekend overzicht: Productie Jaar Oppervlakte Cichoreibonen Links: voor André Lagrou uit Gits heeft de post nieuws meegebracht, even kijken wat voor nieuws er in de streek is. Rechts: Georges Declercq uit Roeselare moet voor de keuken zorgen en zet alvast de braadpan op terwijl de aardappelen reeds aan de kook zijn. 'trenzen trok. Wie het prachtig ooek van Warden Oom, «Trimards», ooit las, weet voldoende dat van ouds en lang de Vlaamse seizoen arbeider de bete brood met hard zwoegen ging verdienen bij onze zuiderburen. De Vlaamse werker wordt ginder zeer gezocht omwille van zijn stielkennis, zijn werk kracht en zijn uithoudingsvermo gen. Zeker heeft de vooruitgang van de techtniek de toestanden grondig gewijzigd tegenover enkele jaren terug. In de graanvelden ziet men de pikkers niet meer met ge bogen rug in de laaiende zon, op de vlasgaarden wordt het handslij- ten door de machine vervangen, al leen het beten zetten en het cicho reidrogen blijven handwerk en eisen de arbeidskracht van onze mensen op. Voor de campagne van het cicho reidrogen vonden wij de laatste zes jaren als totaal van Vlaamse sei zoenarbeiders: in 1945: 430 in 1949: 622 in 1946: 503 in 1950: 500 in 1947: 470 in 1951: 430 in 1948: 519 Zoals men ziet zijn ook hier ge voelige schommelingen merkbaar en het jaar 1949 kan wel als een re cordjaar tellen met zijn 622 sei zoenarbeiders in de asten. NAAR FRANKRIJK^ Inzake seizoenarbeid is er de jongste jaren een hele reglemente ring in voege getreden waardoor Frankrijk enerzijds het verblijf van vreemdelingen op zijn grondgebied kan controleren, doch waardoor van de andere kant een einde werd ge maakt aan willekeur en misbruiken inzake lonen. Het Frans Ministerie van Arbeid regelt langs het O.N.I. (Office Na tional d'Immigration), waarvan het bureel voor het Noorden van Frank rijk gevestigd Is te Tourcoing, de aanwerving der seizoenarbeiders. De Franse Confederatie der Cichorei- drogers, gevestigd té Bourbourg en te Rijsel. stelt zich met deze dienst regelmatig in verbinding om de contracten af te sluiten. Dit contract vermeldt de namen der werklieden die van een bepaal de ploeg deel uitmaken door gaans zijn het er drie of vier en daarbij wórdt aangeduid wie er ploegbaas is. Per honde-d kgr. gedroogde bo nen wordt de prijs voor het drogen vermeld Voor het huidig seizoen schommelt, deze prijs tussen 220,50 p-n 240.50 Franse frank oer 100 kgr. gedroogde bonen Het contract maakt ook melding van de wijze waaron de droogast is uitgerust, of er al dan niet mechanisatie is wat bet wassen en vervoeren der cicho reiwortelen betreft, 't aantal droogs nisten wordt aangeduid, want som mige asten zijn met drie, andere met twee platen uitgerust, wat na- tnuriiik een verschil meebrengt van werkwiize. Wi dit contract worden ook de nodige na nieren gevoegd voor wat de maatsc^anoeliiV» 70- kerheid. gezinsvergoeding, mutuali teit. betaald verlof, enz hetreft. Eens dat al deze formabteiten in orde zUn kunnen onze trimards de baan ontre'-ken naar hun ast waar voor een tiental weken, soms voor mindere en soms voor langere dit"r bet barde werk waeht WASSEN EN SNIJDEN Wij houden ons hier bij het ver trouwelijk woord astomdat het reeds voldoende burgerrecht ver worven heeft, eigenlijk zouden wij moeten schrijven eestzoals de officiële schrijfwijze der woorden boeken het wil. In het Noorden van Frankrijk hebben de oorlogsomstandigheden op de meeste plaatsen van 1940 tot 1945 een grondige verwoesting aan gericht Alhoewel men een verwoes ting van het bestaande nooit kan goedpraten, heeft dit misschien toch wel ziin goede kanten gehad, voor namelijk wat de verdwijning betreft der bestaande asten waar van mo derne techniek nog weinig snraak was en waar voor de huisvesting der arbeiders nog bitter weinig ge daan werd Tussen de herbouwde asten treft men tegenwoordig echte model inrichtingen aan waar het wassen, snijden en vervoeren zodanig geme chaniseerd werden dat het hand werk er 'tot een minimum herleid werd. Hier en daar zijn er nog over blijfselen van het verleden, oude asten waar de moderne techniek uog niet is ingedrongen en waar bpt logies nog veel te wensen over laat De eerste ast die wij bezochten was deze van Warhemme. in de omgeving van Bergues Wil troffen er een prachtige ast aan die zeker als een modelinrichting kan be schouwd worden Bii de behandeling der cichorei wortelen onderscheidt men vier be werkingen; wassen der wortelen, bet sniiden. het drogen en het we ger, der gedroogde bonen. Deze bewerkingen spelen zich af in en rond het logge grijze gebouw, vierkant van vorm met lage schou wen, die eigenlijk maar weinig bo ven het gebouw uitsteken en niets anders zijn dan trekgaten langs waar de damp der drogende bonen ontsnapt In de ast, die wij te Warhemme aantreffen, worden de cichoreiwor telen aangevoerd binnen een omhei ning met ciroa een meter hoge mu ren. Deze stapelplaats is tevens wasplaats voor de wortelen. De wasplaats is in het midden doorsneden door een gracht waar van de zijkanten stevig opgemetst zijn en langs waar* het water stroomt, dat door pompen aange voerd wordt. Terwijl de Franse werklieden ge stadig cichoreiwortelen aanvoeren op zware wagens met tractor en deze wortelen afladen binnen de omheining, trekt een der seizoen arbeiders de wortelen in het smalle kanaaltje waar de waterstroom hen meevoert naar de was- en snij machine die bij de ingang van die ast is opgesteld. Door een draaiende as met schroefbladen, de zogenaamde schroef van Archimedes, worden de wortelen naar boven getrokken. In de spoelmachine worden de wortelen van het laatste vuil ontdaan en komen dan automatisch terecht in de snijmachine die de wortelen in «fpipyi Y-' *v Wanneer er bezoek is wordt het werk even stil gelegd voor een gezellig praatje. V. I. n. r. Maurice Demarré uit Gits, die Het Wekelijks Nieuwseven inkijkt; Leon Bruggeman uit Roeselare, propagandist der seizoenarbeiders; Georges Sobry, gewestelijk secre taris van het A.C.V. te Roeselare; Florimond Mecrsschaert uit Gits en Marcel Declercq uit Hooglede, de baas van de ploeg. Tussen beide laatsten bemerken wij E. H. De Jaegere, de sympathieke Pastoor van de Fransmans die altijd een welkome gast is in de asten. stukken snijdt van twee tot drie centimeter dikte. Van dan af spreekt men van bonen die op dit ogenblik in de eigenlijke droogast terecht komen. Een mechanisch ophaal - systeem voert de bonen naar boven waar zij op de bovenste plaat moeten uitgespreid worden. HET DROGEN Het wassen en het snijden zijn het voorbereidend werk van het drogen en, eisen, door de toenemen de mechanisatie, veel minder ai- beidskracht op dan vroeger. In de droogast treft men op het gelijkvloers de vuurhaarden aan die met cokes gestookt worden. Ge woonlijk zijn het vier, zes of acht vuren. Boven deze vuren bevinden zich de droogkamers'die eigenlijk ge vormd worden door een grote ruim te waardoor de verschillende trek- schouwen de warmte van elke oven naar boven brengen. Deze droog ruimte is door horizontale Ijzeren roosteringen in twee of drie droog- kamers verdeeld. Gewoonlijk zijn het drie kamers, wat een meer ra tionale werkwijze toelaat. De klei ne gaatjes der roosteringen verge makkelijken de omloop der warme lucht. In de asten met drie roosters, de cichoreidrogers spreken van pla ten is de bovenste plaat voorbe houden voor de natte bonen, de middenste voor de half droge en de onderste voor de droge bonen die daar hun laatste bewerking on dergaan. 's Morgens vroeg, dat is drie of vier uur in de ochtend, begint het werk. De onderste plaat wordt afge schept en de droge bonen worden in zakken gedaan, soms doet men reeds een gedeelte van dit werk 's avonds voordien. Eens dat de onderste plaats vrij is moeten de bonen van de tweede plaat naar de vrijgekomen lager verdieping verhuizen. Om dit werk te vergemakkelijken zijn er in de roosteringen vierkante gaten aan gebracht op bepaalde afstanden, deze gaten zijn afgedekt met een bonen eenvoudig op een vrije ruim te buiten de plaat worden uitge stort vanwaar ze dan in manden ,dienen geschept, hetgeen natuur lijk dubbel werk met zich brengt. De bonen op de bovenste plaat worden uitgespreid op een laag van circa 45 cm. dikte. In de ast, die wij te Warhemme bezocht hebben, hebben de roosters een oppervlakte van 96 m2, wat een gemiddelde op pervlakte voor een ast kan ge noemd worden. Om een gedacht te hebben van het geweldig werk, dat bij het la den der bovenste plaat, in enkele uren moet verzet worden, wijzen wij er op dat de volledige lading der bovenste plaat maar eventjes 20 ton omvat. Toen wij rond 10 u. de ast te War hemme verlieten was deze zware karwei afgelopen en waren de 20 ton bonen op hun plaats gebracht; het werk was er te 4 uur 's mor gens begonnen! Van 4 tot 6 uur werden de droge bonen verladen en van 6 tot 10 uur werd de nieuwe voorraad opgeslagen BIJ DE VUREN Eens dat de nieuwe vracht bonen ter plaatse is, begint het eigenlijk drogerswerk. De motoren der pom pen der snijmachine en der eleva tors vallen stil. Terwijl de boven ste plaat geladen werd, waren de trekschouwen op de bovenste ver dieping afgesloten en stonden zelfs een paar zijluiken open. Maar bij het drogen moet de hit te haar werk doen. De ovens wor den bij gestookt, het eigenlijk dro gen begint. Het regelen der vuren eist veel regi oplettendheid en de manier van stoken verschilt van ast tot ast. Atmosferische invloeden spelen er een grote rol in. OP DE ROOSTERS Om cichoreibonen goed te drogen is het niet voldoende de vuren goed te onderhouden, men moet ook re gelmatig de drogende bonen door zetten en de lagen zodanig regelen dat het drogingsproces op gelijke Een typische ast in Frankrijk. Franse arbeiders lossen de cichorei wortelen terwijl men aan de witte damp uit de schouwen kan vast stellen dat het drogen volop aan gang is. Rechts bemerkt men het gebouwtje dat onlangs aan deze oude ast werd toegevoegd en ingericht werd voor het logies der arbeiders. beweeglijke rooster. Langs deze openingen worden de bonen van de miüdenverdieping naar de on derste plaat gedreven en worden vervolgens de bonen der bovenste plaat naar de middenste verdie ping gebracht Zo komt de boven ste plaat vrij voor een nieuwe vracht natte bon^n. Het laden van de bovenste plaat begint vanaf het ogenblik dat de eerste cichoreiwortelen gesneden worden. Het Is zwaar werk dat geen tijd tot verpozing geeft, want naar gelang de bonen boven komen moe ten ze zonder onderbreking op de plaat gebracht worden. Bij deze behandeliny kan in de toekomst de mechanisatie misschien nog verbe tering brengen maar nu is het nog zwaar handwerk. In de best ingerichte asten, zoals wij dit te Warhemme zagen, wor den de bonen tot aan de ingang van de bovenste plaat gebracht waar ze in grote manden worden opgevangen en vervolgens op de roostering worden uitgegoten. Terwijl de mand wordt wegge bracht en uitgekeerd wordt de klep van de toevoerbuis afgesloten, in tussen stapelen de bonen zich in de toevoerbuis op. Dit systeem ver toont veel gelijkenis bij hetgeen ge bezigd wordt voor het opvangen van meel in de maalderijen. Wij hebben ook nog asten ge zien waar de naar boven gebrachte wijze verloopt. De droger kent zijn ast en weet op welke punten het drogen het snelst vordert. Hij weet ook welke vuren bij een bepaalde windrichting het meest warmte geven, kortom hij voelt instinct matig hoe het werk moet geregeld worden. De temperatuur op de rooster is verschrikkelijk hoog en schommelt doorgaans rond de 60 70 graden Celsius. Met alleen een licht linnen broekje aan, wordt het zware werk op de roosters verricht. De bonen Wanneer men ln de namiddag op de tweede plaat komt is het precies of men in een oven binnen treedt. Men snakt naar adem en naar verse lucht en de stoere man nen die ons meewarig bekeken gaven ons voor enige troost mede: 't is goed voor 't «sciatiek» Mijnheer Wij waagden het cók even onze neus binnen te steken op de boven ste rooster, maar wij zijn niet ver der geraakt dan de ingang. Daar is het niet alleen de hitte, maar zijn het veeleer de hete dampen die de atmosfeer ondraaglijk maken. Het lijkt wel of er daar ergens een stoomketel staat waarvan al de kleppen opengezet werden. Neen, het is geen pretje daar in te werken en men moet een ijzer- sterk gestel hebben om het daar vol te houden. Zwakkelingen kun nen ln de asten niets uitrichten. «Hier hebt ge maar één valling en 't is er een voor gans de Win ter zegde ons Maurits Demarré uit Gits en wij geloven hem heel graag, want nergens kan het zo tochten-als in een ast en daarbij is het een gestadig verplaatsen van overhitte plaatsen naar de koude. Een lachspel is het niet. NAAR HET MAGAZIJN Werk is er altijd in een ast. Een maal dat de bonen op de platen gekeerd zijn moet er eerst en voor al gezorgd worden voor de droge bonen van de onderste rooster, die 's morgens afgeschept werden. Zak per zak wordt gewogen. Dit werk is van groot belang, want de dro gers worden betaald volgens het gewicht der gedroogde bonen. Na het wegen worden de bonen in het magazijn uitgegoten. Van vlezige waterachtige stuk ken wortels zijn het thans mooie harde bonen geworden. Zo kunnen alleen onze trimards de cichorei drogen: hard, droog en, toch wit, het vocht is er als net ware uitge zogen, maar de mooie witte kleur bleef behouden. Dat ls het werk van vaklieden. DE HUISHOUDING VAN EEN TRIMARD Over de huisvesting der trimards is er reeds veel geschreven en dan was het doorgaans om erge wan toestanden aan te klagen. Op dit gebied is er reeds veel verbeterd. Wat de slaacgelegenh !d betreft, vonden we te Petite Synthe nog een zeer erbamelijke schikking, de pri mitieve bedden stonden er eenvou digweg opgesteld op de voorraad zolder onder de pannen. In tegen stelling daarbij kwamen wij te Grande Synthe in de prachtige ast van Gaston Ringot, waar niet al leen de outillering uitstekend was, maar waar tevens prachtige slaap gelegenheid was voorzien ln zeer gerieflijke slaapkamers. Doorgaans echter was de slaapgelegenheid be vredigend te noemen. Wat het eten betreft, trekken de trimards goed hun plan en spelen ze zelf kok. Dit seizoen hebben en kele seizoenarbeiders zich door hun echtgenote laten vergezellen. Zo troffen wij te Loon Plage de echt genote van Henri Corneillie, uit Lichtervelde aan, die met haar man was meegekomen en voor gans het gezelschap de keuken verzorgde. Waar de mannen zich alleen uit de slag moeten trekken, dient ge zegd dat zij dit zeer goed doen. VLAAMSE GASTVRIJHEID Een programma opmaken van ast tot ast. gaat heel gemakkelijk maar het integraal uitvoeren is een andere zaak. Toen wij halfweg onze voorge nomen tocht kwamen, was het reeds avond geworden en moest de terugweg worden aangevat. Wij hadden inderdaad te weinig reke ning gehouden met de gastvrijheid die de Vlamingen Ingeboren is en die hen ook buiten onze grenzen kenmerkt En of wil het nu honderdmaal herhaalden dat onze tijd kort was en dat wij geen enkele minuut te verliezen hadden, wij moesten mee naar binnen in hun «keuken», waar een gezellig vuurtje brandde. Daar werd dan verteld over het werk, over thuis en over eigen streek. Daar was er dan altijd een van de trimards. die nog ergens een goeie fles echte Fransehad staan of die ons vergastte cp een tas koffie, van die straffe koffie, met een klontje suiker in. Wij hebben die dag niets dan gelukki ge mensen gezien. Och, de Vlaming loopt met zijn miseries niet te koop en onze trimards zeker niet. Ge lukkig waren ze van mensen uit eigen streek te ontmoeten, want 10 weken lang en meer in de vreemde verblilven, is alleen reeds lastig genoeg, TAAIE WERKERS Onder de trimards treft men alle leeftijden aan. Henri Baert uit Lichtervelde, die reeds 71 jaar is, zag er niet tegen op zijn drie zo nen, Odiel, Roger en Gerard, naar de ast te Ofkerke te vergezellen. Voor Henri was het de 49' cam pagne. Hij kwam mee met zijn drie flinke kleppers om er het werk in gang te zetten en toen alles goed op dreef was. trok hij terug naar zijn huis. Volgend jaar hoopt Hen ri weer op post te zijn voor zijn 50' campagne. Ook de jeugd doet haar deel, de jongste trimard is thans aan het werk te Vieille Eglise, het is de 14-jarige Bernard Verduyn, uit Oostnieuwkerke. De mannen van de oude garde komen graag terug naar hun asten. Alfons Verkempinck uit Lichtervel de, komt reeds gedurende 30 jaar de campagne doen in de ast van dhr Courcout te Loon Plage. Onze trimards zijn taaie werkers. De Franse werkgevers weten het zeer goed en zien onze mannen ieder jaar graag terugkeren. Ruw zijn ze van buiten, maar zij heb ben een goed hart en vooral heb ben zij de liefde voor hun werk en niemand kan cichorei drogen ge lijk zil dat doen. Het werk dat onze mannen te verrichten krijgen is zeer hard, maar ook lonend. Een seizoenar beider kan met een campagne van 10 weken gemakkelijk 20.000 B. fr. mee naar huis brengen. Wie h;n eens aan het Werk zag, zal hun deze verdienste niet be nijden, want, zij verdienen ruim schoots dat zij voor dergelijk werk goed betaald worden. Ploegbaas en ondergeschikten komen goed akkoord voor het werk. Zowel de ploegbaas als zijn maten doen beurtelings de nachtwacht bij de vuren, want aan dit beroep is §rote verantwoordelijkheid verbon en. Brandgevaar is niet denkbeel dig, en te geweldige vuren 's nachts kan het verbranden der bonen met zich brengen. Dag en nacht staan deze mannen op de bres. Door de late avond reden wij huiswaarts. Af en toe boorde een rode gloed door de nacht, de vuur gloed van de ovens waar een don kere gedaante de waeht hield. Uit de logge asten zwol de witte damp omhoog; daar werkten en waakten onze Vlaamse Trimards. GEMO. (Nadruk, ook gedeeltelijk, verboden.) Volop aan de slag op de onderste plaat. Het zijn de drie gebroeders Baert uit Lichtervelde: Gerard, Roger en Odlel die bezig zijn met de gedroogde bonen in zakken te doen.

HISTORISCHE KRANTEN

Het Wekelijks Nieuws (1946-1990) | 1951 | | pagina 12