De Jubelviering der Koninklijke Kath. Harmonie
Sinte Cecilia te Poperinge
0m uw
aardappelen
fliHê'JoBllI
INTERNATIONAL HARVESTER
HM
in
De Dynamitering
van de IJzertoren
Zwicht U voor Duivels,... Commiezen..,
en Roeselaarnaars
Gebruikers van FRIGID AIRE
geven hun mening
<HET WEKELIJKS NIKÜWBT m gSWHKfe 28 Juïï 19Ï2 S!S. 1.
Mc CORMICK INTERNATIONAL
AARDAPPELUiTROOiER
m
gebruiken
Interpellaties in de SCamer over tuchtstraf
getroffen tegen Prokureur-Oeneraal Bekaert
Minister Pholien belooft dat zaak van de IJzertoren
opnieuw zal worden behandeld
Uit Roeselaarse Kronijken
Over Roeselare, zijn Nieuwmarkt en andere wetenewaar.
SCHUIF
FRIGIDAIRE uitsluitend gebouwd door GENERAL MOTORS
Officiële Dealers
Wat met onze
schoolverlatende
kinderen?
Leges-nieuws
De Koninklijke Katholieke Harmonie Sinte Ceciliaran Po
peringe heeft Zondag 20 Juli een van haar schoonste bladzijden ge
schreven in de geschiedenis van haar 120-jarig bestaan. Wij moeten
ver terugzoeken in de geschiedenis van Poperinge om nog een mu
zikaal feest te vinden dat zo een schitterend verloop gekend heeft.
Feestklanken van 's morgens tot 's avonds, een prachtig zonneweder,
een feestelijk bevlagde stad en vooral een stiptheid inzake organi
satie die het groots opgevat feest in volmaakte orde deed verlopen.
De inrichters van deze feestelijkheden en vooral zij die met de
organisatie van de marswedstrijd belast waren, hebben zich weken
na elkaar moeten inspannen dm alles tot in de puntjes te verzorgen
cn wij mogen hen heel terecht "en verdiende lof toezwaaien voor
de volmaakte wijze waarmede *'.i.i de 16 deelnemende maatschappijen,
tactvol, zonder hinderlijke onderbrekingen, wisten te doen optredeh.
SINTE CECILIAKLANKEN
ONTVANGST TEN STADHUIZE
VLAGGEWIJDING
Te 8.30 u. werd het sein tot de
feestelijkheden gegeven door de
Koninklijke Katholieke Harmonie
«Ste Cecilia» zelf. Langs Brugge-
straat en Ieperstraat werd een kor
te optocht gehouden, om dan halt
te maken bij het Stadhuis, waar de
feestvierende Maatschappij door-
het Stadsmagistraat ontvangen
werd.
Het welkomwoord dat door dhr
Burgemeester Van Walleghem werd
uitgesproken, klonk als een ware
feestrede, als Inzet van deze viering.
mijnheer de voorzitter,
MIJNE HEREN,
Mijn hartelijkste gelukwensen eerst
en vooral. Mijnheer de Voorzitter, voor
ie grootse feestilijkheden die door uw
Harmonie worden op touw gezet, fees
telijkheden die waarlijk het verleden
en de roem ener Koninklijke Maat
schappij waard zijn en die met de
klassiek geworden ontvangst op het
Stadhuis aanvangen.
De drievoudige betekenis die V aan
iez» dag, ten hoogdag in het leven
uwer Maatschappij, hebt willen geven,
wil ik eens nader toelichten:
U viert vandaag de toekenning van
is' titel van' Koninklijke Maatschapr
gij en straks zal ik U het officieel bre
vet overhandigen, waardoor uw ver
eniging tot 'deze waardigheid wordt,
verheven.
De Katholieke Harmonie Sinte Ce
cilia heeft door haar roemrijk ver
leden en niét het minst door haar be
haalde resultaten, ten volle haar be
vordering verdiend en ik ben gelukkig
U te kunnen bedanken, Mijnheer de
Voorzitter en Heren Muzikanten, om
de behaalde ereprijzen en de luister
rijke uitslagen, waardoor V de faam
van onze dierbare Stad in de Provin
cie hooghoudt.
De aanzienlijke culturele opdracht,
die U in onze stad en streek is op
gedragen, hebt U in hei verleden op
een voorbeeldige wijze volbracht en
ik ben er zeker van dat U in de toe
komst uw titel van Koninklijke Maat
schappij ook met een koninklijke
waardigheid en prestige zult dragen.
De tweede aanleiding tot vreugde, is
het, herdenken van uw 120-jarig be
staan. De polemiek omtrent de
stichtingsdata der plaatselijke muziek
maatschappijen zal ik maar stilzwij
gend voorbijgaan; er werd reeds ge
noeg over gepalaberd en geschreven, ze
was een welgekomen gelegenheid om
een beetje beroering te brengen in het
publieke leven van onze stad; iets
waarin veel echte Poperingenaars hun
beschot hebbenI
Alleen kan ik U verzekeren dat, naar
mijn bescheiden mening, niet alleen
naam en uiterlijkheden van belang
zijn, maar dat wel de eigen geest
van een maatschappij Haar eigen ken
merk uitmaakt; en dat ik er mij op
recht om verheug, dat het Poperingse
Stadsbestuur reeds in 1S31 het als zijn
plicht aanzag, actief ieder tak van het
cultureel leven te steunen, met een
speciale voorliefde dan nog voor de
muziek.
De derde reden tot feesten is de
inhuldiging en wijding van een nieuw
vaandel. Ik hoop dat de Konink
lijke Katholieke Harmonie Sinte Ce-
ailiaz onder dit nieuw embleem met
vernieuwde moed de toekomst en
nieuwe successen zal te gemoet gaan,
wat ik haar Aan ook toewens.
Ik wil echter niet sluiten zonder
ten speciaal iDOordje te richten toi
enkele personaliteiten van de Maat
schappij, waaraan ik mij sedert zolang
reeds interesseer.
En in de eerste plaats tot V, Mijn
heer Valère Sansen. Het doet mij
oprecht deugd en ik ben bijzonder
verheugd U in het openbaar, niet al
leen als persoonlijke vriend, maar te
vens als Burgemeester hulde te bren
gen. Een gemeende hulde en een ver
diende hulde. Een hulde die komt
uit het diepste van mijn gemoed en
die mijn woorden onmogelijk volledig
kunnen weergeven.
Uw dynamisme en fijnzinnigheid,
uw strijdlust en hardnekkigheid heb
ben steeds een speciaal cachet gegeven
aan uw veelzijdige activiteiten, zowel
In uw privaat als in uw publiek leven.
Als. zakenmens hebt U in onze stad
ten uitgeverij uitgebouwd, waarvan de
iaam tot ver bulten d* grenzen van
onze provincie reikt. Gij hebt een
weekblad tot stand geroepen waarop
ieder Poperingenaar fier gaat; en ik
bewonder de wijze waarop U er in ge
lukt zijt uw schone familie op te
brengen.
Op politiek terrein hebt U sedert
10 jaar een zeer vooraanstaande rol
gespeeld en ik houd eraan V speciaal
te bedanken voor de miskende en on
volprezen manier waarmede gij, als
Schepen, mij geholpen en gesteund
hebt gedurende de bange bezettings
jaren.
Kortzichtige tegenstrevers en kleln-
zieligen hebben gemeend U na de be
vrijding te kunnen kraken. Gij hebt
ook deze uiterste beproeving met glans
doorstaan en uw belagers zijn zelf
verkleind uit de strijd gelcomen.
In de schoot uwer geliefde Harmo
nie hebt V, na meer dan 25 jaar spe
lend muzikant te zijn geweest, en dan
nóg een muzikant van het zuiverste
karaat, de zware last en de verant
woordelijke taak van Voorzitter aan
vaard en ik zal door niemand worden
tegengesproken, als ik beweer dat U
waarlijk de ideale Voorzitter zijt.
De vertrouwensman en de raadgever
uwer muzikanten; de verstandige en
wijze Beheerder der Maatschappijde
begaafde musicus en dynamische pro
motor, die zijn Harmonie steeds maar
vooruitstuwde naar hogere culturele
ontwikkeling.
Gij hebt U daarbij weten te om
ringen door medewerkers van aller
eerste waarde. Ik vernoem hier wij
len Heer Lucien Deschodt, die ons
allen veel te vroeg ontviel, en nu
Uoorai de Heer Schepen Roffiaen, uw
geachte Ere-Voorzitter, die het in twee
jaar tijds klaarspeelde het muziek in
uniform te steken en van nieuwe in
strumenten te voorzien. In hem zal
ie Koninklijke Katholieke Harmonie
Sinte Ceciliaongetwijfeld in de
komende jaren een ongewone steun
pilaar tellen, waarop zij onvoorwaar
delijk zal kunnen rekenen.
Ten slotte wens ik de Heer Jos.
Wynsbèrglie hartelijk geluk om zijn
bekwame leiding, die waarlijk uitste
kende vruohten heeft afgeworpen.
Ik wens ook het Bestuur en de Mu
zikanten geluk om de veelvuldige in
spanningen' die ze hébben moeten
presteren om tot het peil te komen dat
ze nu bereikt hebben.
Ik wens ook allen geluk die hebben
medegewerkt tot het wellukken van
dit feest, dat een der belangrijkste ge
beurtenissen is op muzikaal gebied die
tn de laatste jaren plaats greep in
onze stad.
Léve de Koninklijke Katholieke Har
monie Sinte Cecilia
In eigen naam en in naam der
.Katholieke Harmonie, dankte Heer
Sansen de Heer Burgemeester om
eijn goede woorden en zijn gene
genheid. Hij dankte het Stadsbe
stuur om zijn steun die toeliet dit
feest waardig te vieren.
Dan had hij een dankwoord tot
Z. M. de Koning die aan onze
Maatschappij de vererende titel
vèrleende van Koninklijke Maat
schappij.
Hij dankte heel hartelijk allen
die tot het - wellukken van deze
feestviering en voorbereiding me
egeholpen hadden en bijzonderlijk
de Bestuursleden Heren Claus Ro
ger, Sansen Albert en Van Bru-
vvaene Paul die er sedert weken me
de bezig waren.
Hij zegde fier te zijn de nieuwe
vlag te mogen aanvaarden en be
loofde dat alle Muzikanten de leuze
zouden verdedigen die, erop staat
met trouw te blijven aan de Verst
en aan de Katholieke Partij. De
nieuwe vlag zou hij overhandigen
üuika Vaandrig tii&.IüSI&l.
zal opstappen en tonen wie en wat
wij zijn.
Met Leve de Koninklijke Ka
tholieke Harmonie Sinte Cecilia
eindigde zijn korte aanspraak, die
geestdriftig toegejuicht werd.
Nadat de erewijn was aangebo
den, gaf de Hr Burgemeester lezing
van het officieel document waarbij
de Katholieke Harmonie Ste Ce
cilia gemachtigd is de titel van
Koninklijke Maatschappij te dra
gen. Vervolgens overhandigde de
Hr Burgemeester het nieuwe vaan
del aan de Voorzitter.
Na deze ontvangst ten stadhuize,
had voor het Stadhuis een korte
plechtigheid plaats. Terwijl de Mu
zikanten in het gelid waren opge
steld, overhandigde de Voorzitter
het nieuwe vaandel aan de vaan
drig der maatschappij. Terwijl' de
Erachtige gouden lier, stralend
oven de Poperingse torens en met
de jaartallen 1831-1952, in de zon
schitterde, toog men kerkewaaxts
naar St Bertinus voor de Vlagge-
wijding en plechtige Dankmis. Vóór
de aanvang der mis werd het nieu
we vaandel gewijd door Z. E. H.
Deken. Geldof. Tijdens het gelegen
heidssermoen, wenst Z. E. H. Deken
de feestvierenden geluk en schetste
het leven van de patroonsheilige
Ste Cecilia. De gewijde spreker
dankte eveneens de Katholieke
Harmonie om haar zeer gewaar
deerde medewerking bij het opluis
teren van kerkelijke diensten.
Nadat aldus tijdens de H. Mis
een vroom gebed gestort werd voor
alle overleden leden der maat
schappij, werd na de H. Mis langs
Boeschepestraat, Casselstraat, Gast
huisstraat, een feestelijke optocht
door de stad gehouden.
Onder de optocht werden aan de
Koninklijke Katholieke Harmonie
prachtige bloemtuilen aangeboden.
In de optocht vpór de H. Mis:
door Mevrouw Jozef Roffiaen,
Schepen en'Ere-Voorzitter; aan het
Christen Volkshuis namens Het
Christelijk Werkers verbond In
het tweede deel van de optocht:
door De Katholieke Kringaan
het'lokaal; aan O. L. Vr. Kruis
straat, van wege Heer Onder-Be
stuurder en Mevrouw R. Claus;
aan het lokaal der Boerengilde van
wege De Boerengildedan
verder van wege Heer Burgemees
ter en Mevrouw Dr J. Van Walle
ghem.
De Heer Voorzitter mocht deze
bloemtuilen, gepaard gaande met
de beste gelukwensen, aanvaarden,
en die aan de kleine dragers over
handigen.
Aan het Gedenkteken der Ge
sneuvelden werd halt gehouden en
onder het spelen der Braban-
gonne» werden de bloemtuilen er
neergelegd, waarna enige ogenblik
ken stilte om onze Gesneuvelden
met een kort gebed te herdenken.
Te 11.45 uur kregen de Muzikan
ten der Koninklijke Katholieke
Harmonie Ste Cecilia even ver
pozing, want te 14 uur moest weer
iedereen op zijn aangewezen post
zijn, om mee te helpen aan het
vlot verloop van de Marswedstrijd
waarin 16 maatschappijen om de
prijzen zouden kampen.
CONCERT DOOR HET
ACCORDEON-ENSEMBLE
VAN
«MEESTER GHYBE'S GILDE»
Om voor het talrijk publiek, da.t
op h.et middaguur nog van een
glaasje genoot, de wachttijd op
aangename wijze te verkorten, gaf
het gekende Accordeon-ensemble
van Meester Ghybe's Gilde on
der leiding van de hr M. D'Heere,
een zeer gewaardeerd middagcon
cert van. op de kiosk. Dirigent en
muzikanten mochten vanwege het
publiek zeer verdiende toejuichin
gen in ontvangst nemen alsmede
een prachtig bloemenstuk vanwege
het bestuur der Harmonie.
MARSWEDSTRIJD
Te 14 u. begon de grote Mars
wedstrijd. Een overtalrijk publiek
was opgekomen om getuige te zijn
van dit enig kunstgebeuren. Over
heidspersonen en genodigden had
den plaats genomen op de tribune.
Wij bemerkten de leden van het
stadsmagistraat; de Heer Storme,
Bestendig Afgevaardigde; het be
stuur van 'de feestvierende maat
schappij, alsmede talrijke vooraan
staanden .uit de muziekwereld.
Hadden zich laten verontschuldi
gen: Heer Senator Feryn, weerhou
den op het Jubelfeest der West-
vlaamse Boeren jeugd te Roeselare;
Heer Maurits Deman, Gemeen
teraadslid, weerhouden door een
sedert lang ontworpen reis.
De politie had een flinke orde
dienst ingericht enhet drukke
verkeer omgeleid.
Tijdens het 'eerste gedeelte van
de wedstrijd werd door de 16 deel
nemende maatschappijen de Mars
Purperstedevan de Hr Wyns-
berghe uitgevoérd. In het isoloir
volgde de Jury met aandachtig oor
de uitvoeringen van iedere maat
schappij. De rangorde van optreden
was door uitloting' aangeduid, zodat
de Jury niet kon weten wie er aan
het spelen was.
Na de uitvoering van het opge
legde stuk, kwam ieder deelnemer
andermaal aan de beurt ditmaal
met een zelf uitgekozen mars.
Intussen brachten enkele be
stuursleden, onder leiding van de
Hr Roger Claus, onder-bestuurder
der maatschappij, een ontroerende
hulde aan de Hr Voorzitter Valère
Sansen en aan Mevr. Sansen werd
een prachtige bloemenruiker aan
geboden.
Voor het publiek had het tweede
gedeelte der uitvoering misschien
wel een meer spectaculair karakter,
te meer daar de muzikanten deze
keer het eerste deel der mars al
stappend uitvoerden. Een buiten
jury controleerde ditmaal ook de
houding der uitvoerders, want ook
d&ar waren er punten te winnen...
en te verliezen.
Terwijl de Juryleden in het
zweet huns aanschijns» zaten te
cijferen en te rekenen na het'op
treden van de laatste maatschappij,
werden al de deelnemers van het
festival samengeroepen rond de
kiosk. In twee groepen, dit volgens
oude of nieuwe diapason, stonden
de deelnemers bij de kiosk opge
steld en beurtelings voerden zij de
mars Purperstede uit, onder lei
ding van de Hr Wynsberghe, de
zeer gewaardeerde Chef van Ste
Ceciliadie zelf deze mars com
poneerde. NU deze uitvoering werd
ook de Chef met bloemen bedacht
om het prachtige werk dat onder
zijn leiding opgroeide.
Daarna kwam de Hr Vermander,
Voorzitter der Jury, aan het woord
om de deelnemers aan de wedstrijd
geluk te wensen en tevens enkele
zeer nuttige aanwijzingen te geven
aan de verschillende maatschap
pijen vooral wat betreft de keuze
der stukken bij dergelijke wedstrij
den.
GELUWE AAN DE EER
Intussen was op een groot bord
de uitslag opgetekend en werd
deze eveneens door de micro afge
roepen. Geluwe kraaide victorie,
Dadizele veroverde de tweede
plaats... De volledige uitslag vindt
few aan het mil Üii artikel.
Geluwe was aan de eer en onder
geleide van zijn chef, de Hr Stefaan
Dombrecht, orgelist in de dekanale
kerk van St Pieter en Paulus te
Oostende, trokken de mannen van
Geluwe al spelend naar de tribune.
Hun voorzitter, Dr Leon Morlion,
mocht er de prachtige beker, ge
schonken door de stad Poperinge,
in ontvangst nemen. Geluwe had
eveneens de eer de Brabangonne
uit te voeren tot besluit van deze
prachtige wedstrijd.
In de Katholieke Kringhad
tenslotte de verdere prijsuitdeling
plaats.
PRACHTIGE CONCERTEN
Voer de Poperingse bevolking
werd deze heugelijke dag besloten
met twee prachtige concerten, ge
geven op de Grote Markt, te 20' u.
door de Koninklijke Harmonie Ste
Ceciliauit Waregem, en te 21 u.
door de Harmonie Philharmoni-
que de Comines (Frankrijk)
Beide Kunstconcerten, gesloten
met de Brabangonneen «La
Marseillaise werden door de zeer
talrijke toehoorders welverdiend en
langdurig toegejuicht, wijl Be
stuursleden onzer Kon. Katholieke
Harmonie de belde Heren Chefs
en de Muzikanten gingen geluk
wensen en bedanken om hun
prachtige uitvoering.
Poperinge zal nog lang deze heu
gelijke dag gedenken!
GEMO.
UITSLAG MARSWEDSTRIJD
ERE
Harmonie Ste Cecilia Geluwe
89,53 p., 1' Prijs beker d. Stad.
Kon Fanf. Ridder Jan's Zonen
Dadizele: 87,3 p., 2« Prijs
trompet.
UITMUNTENDHEID
Kon. Harmonie «Ste Cecilia», Le-
degem: 77,6 p., 1» Prijs beker.
EERSTE CATEGORIE
Harm. Deugd en Vreugd Meu-
lebeke: 71,80 p., 1" Prijs beker.
Muziekmaatsch. De Eendracht
Esen: 71,56 p., 2' Prijs.
Harmonie Philharmonique, Comi
nes (Fr.), 71,23 p., 3" Prijs.
Kon. Harmonie Ste Cecilia Wa
regem, 70,3 p., 4° Prijs.
Kon. Harmonie «Sint Leonardszo-
nen», Bellegem, 69,1 p., 5" Prijs.
TWEEDE CATEGORIE
Fanfare «De Vlaamse Vrienden»,
Vlamertinge, 66,33 p., 1* Prijs
beker.
Kon. Harmonie Sinte Cecilia
Oedelem, 65,26 p., 2* Prijs.
Kon. Fanfare Vijverzonen Dik-
kebus64,66 p., 3" Prijs.
Kon. Fanf. «Eendracht en Kunst-
iever», Pittem, 63,13 p., 4' Prijs.
Fanfare Kunst en Vermaak
Lissewege, 62,53 p., 5" Prijs.
Kon. Harmonie «•L'Union», Roes-
brugge, 62,40 p., 6" Prijs.
DERDE CATEGORIE
Fanfare St LaurensKemmel,
57,8 p., 1" Prijs beker.
Muziekmaatschappij Ste Cecilia
Langemark, 55,36 p., 2* Prijs.
DE JURY
De Jury was samengesteld als
volgt
Voor het muzikaal gedeelte: Hr
Vermander, Muzikaal Raadgever
van het M. v. B., Voorzitter; Hr
Ardenois, gewezen Bestuurder van
Belgian Band London Hr Spoel,
Ere-Bestuurder van Militaire Mu
ziekkapellen; Hr Steenacker, Pro
fessor aan het Conservatorium van
Oostende; Hr Jansseiis, Cöhiponlst,
Brugge.
Voor de houding; Hr Voor
zitter Bestendig Festival, Oostende;
Hr Claus Roger, laureaat van het
Lemmensgesticht van Mechelen,
Onder-Bestuurder der Harmonie
Hr Degersem Maurits, reserve-Of
ficier.
Leiding in de Isoloir: Hr Benoot,
Sekretaris M. v. B., Afd. West-
vlaanderen.
met de minste moeite en arbeid, zonder
de aardappelen te beschadigen en er geen
in de grond te laten, moet U de...
INTERNATIONAL
HARVESTER
UITSLUITEIIJKE CONCESSIONARIS DER
INTERNATIONAL HARVESTER PRODUCTEN Chicago - USA
COMPANY OF BELGIUM N. V. 50 Lentestraat Brussel
tractors en landbouwmachines McCormick "International International vracht
wagens International Harvester koelkasten - International industriële uitrusting
dlgheden is er reeds veel geschreven en op zeer verdienstelijke
wijze. Werd er reeds op smakelijke wijze over dit alles verteld
wij denken hier voornamelijk aan de onsterfelijke «Peegie
van Willem De Hazelt dan zijn er toch nog altijd lezers
die geneigd zijn eens ongelovig de schouders op te halen en
zich af te vragen wat de historicus daarover denkt.
Wij zijn daarom gelukkig onder deze rubriek niemand
minder aan het woord te laten dan dhr G. Marichal, gewezen
stadsarchivaris der stad Roeselare. Zijn geschiedkundige op
zoekingen zijn op stevig vakkundige leest geschoeid en alhoe
wel in vlotte verteltrant geschreven, is zijn werk van zuiver
historisch gehalte. Wij voelen ons vereerd deze voortreffelijke
geschiedkundige bijdrage aan onze lezer te kunnen aanbieden.
De schorsing van de Hr Bekaert,
Prokureur-Generaal bij het Hof
van Beroep te Gent, voor de duur
van een maand, bevolen door de
Minister van Justitie in verband
met zijn tussenkomst tijdens het
onderzoek over de dynamitering
van de IJzertoren, heeft dezer da
gen heel wat stof opgejaagd.
Vorige week reeds wilde de Heer
Spaak, Socialist, de Minister van
Justitie interpelleren over deze
het geval kon geen' interpellatie
doorgaan zolang de Heer Bekaert
geen toestemming gaf tot publicatie
van zijn dossier.
Sedertdien gaf de Hr Bekaert
deze toestemming zodat de inter
pellatie kon worden gehouden, wat
ter Kamerzitting van Woensdag jl.
gebeurde, wijl vele bladen belang
rijke documenten uit het dossier
hebben gepubliceerd.
De interpellatie kon dan Woens
dagnamiddag doorgaan in de Ka
mer. De HH. Spaak en Spinoy wa
ren de wc.U'dvoerders der Socialis
ten.
Hr Spinoy kwam het eerst aan
het woord en maakte een scherpe
den van Hr Spinoy gaven herhaal
delijk aanleiding tot lawaai en
scheldwoorden. Na Hr Spinoy was
het de beurt aan de Hr Spaak, die
meer de grond der zaak besprak,
maar tenslotte weinig inbrengen
kon tegen de getroffen besluiten.
Hr Pholien, Minister van Justitie,
diende de interpellanten van ant
woord. Hij deed o.m. uitschijnen
dat uit het ingestelde onderzoek
wel degelijk, gebleken is dat de Hr
tuchtstraf, maar over de groiid va^jBfkaeft ernstige fouten heeft bè
ta lezing, ons blad In de handen
van een vriend of gebuur die
het nog niet heeft. v bewijst
er ons een dienst mee. Dank. aanval op de Hr Develter. De woor
g7aan en gezondigd heeft aan op
rechtheid. Erg is dat hij zich te
Veurne heeft aangesteld als ko
mende in naam van de Minister en
in opdracht dezer. Een tuchtstraf
was onvermijdelijk en is gematigd
gebleven omdat, vervolgde de Heer
Pholien, ik hem geen verdere uit
oefening van zijn ambt onmogelijk
wilde maken, maar toch heeft hij
dingen gedaan die een Minister van
Justitie in geweten niet dekken kan.
Hr Spaak kon slechts antwoor
den dat de opgelegde straf ofwel te
klein of te zwaar was, en verklaar
de ook het antwoord van de Hr Mi
nister dubbelzinnig te zijn.
Zie vervolg hiernevens
Dat spreekwoord mag niet aan
zien worden als een veroordeling
van de Roeselaarnaars, maar in
dien de reputatie der Rodenbach-
stede maar zo hoog aangeschreven
staat, is het, naar mijn oordeel,
grotelijks te danken aan de be
faamde kaste onzer bevolking die
zich Nieuwmarktnaren noemen.
Als men Roeselare noemt, dan
denkt men: «Nieuwmarkt», de
leurders die men overal tegen
komt, en die u bedonderen gelijk
op welke manier. De veroordeling
komt wel wat voorbarig, want in
de grond is deze bevolking niet zo
kwaad als ze er wel uitziet. De
beschaving heeft ook grotendeels
haar stempel gedrukt op de Nieuw
marktnaren; ze zijn vreedzamer
geworden, hoewel ze nog houden
aan hun gebruiken en zeden, en
aanstonds te onderscheiden zijn
van de gewone stervelingen van
Roeselare.
OUDE VISSERSSTAM?
Men heeft reeds veel gissingen
gemaakt nopens de oorsprong van
dit volk, laten we gissen met de
anderen. De enen zeggen dat het
Bohemers zijn, want van hen heb
ben zij het trekken van stad tot
stad en van land tot land; ande
ren zeggen dat het een oude volks
stam is die zich op de kust ge
vestigd heeft, en nemen als bewijs
dat er vissers zijn te De Panne
die veel gelijkenis vertonen met
de Nieuwmarktnaren. Misschien
wel, want hun voornaamste be
drijf bestond in leuren met vis.
Reeds in de jaren 1600 bestond er
een waterweg tussen de zee en
de nabijheid van Roeselare en wel
van Duinkerke over Diksmuide
tot Kortemark, waar de schepen
ontvracht werden, en de lading
per wagen naar Roeselare ge
bracht werd. De voorouders
der Nieuwmarktnaren hielden zich
vooral ledig met het kopen en ver
kopen van vis, dus hielden zij be
trekkingen met de vissers, en wel
met deze die het dichtstbij wa
ren: 't is ook niet gezegd dat de
oorspronkelijke Nieuwmarktnaren
niet met kleine bootjes de Mandel
opvaarden tot Roeselare, want het
is wel eigenaardig dat ze zich juist
gevestigd hebben op de Noord-
Westkan t van de stad, om zo te
zeggen op de Mandelbrugge, langs
de baan naar Diksmuide en de
zee; zo konden hun bootjes aan
leggen bij hun huis, en verder
ging de tocht dan met hun wa
gentjes over het land. Nog één
huis op de Nieuwmarkt draagt de
naam: «Het vissershuis op vade
ren grond Dit kan ook een aan
duiding zijn dat ze van vissers
volk afstammen. Het was ten an
dere niet voldoende dat vissers in
de 16" eeuw vis aanbrachten, deze
moest dan ook verkocht worden,
en het is goed uit te leggen dat
de broers en families van de vis
sers zich vestigden in het binnen
land en door handel in betrekking
bleven met hun bloedverwanten
van de zee. Want niet alleen te
Roeselare vindt men de Nieuw
marktnaren, men vindt ze nog te
Diksmuide, te Houthulst en te Me
nen, waarschijnlijk zijn ze allen
van hetzelfde ras, om handel te
drijven, in een ander centrum ge
vestigd.
Hr Minister Pholien verklaarde
tenslotte nog dat de zaak van de
IJzertoren opnieuw moet worden
geopend en de daders gestraft. Een
groot deel van de bevolking heeft
zich door die aanslag diep gekrenkt
gevoeld; het is de taak van de Mi
nister van Justitie dat gerechtig
heid geschiede.
m&m
lilêiil!
Dit schrijven Is een bewijs hoe tevreden de eige
naar van het restaurant «Aux Armes de Bruxelles»
is over de Frigidaire installatie, waarvan U hier de
drankkoeler en de grote koelkast afgebeeld ziet.
Ook U kunt uw winst vergroten en het prestige
van uw zaak verhogen. Hoe groot of klein uw
zaak ook is, FRIGIDAIRE kan U de geschikte
installatie leveren. Met een Frigidaire installatie
kunt U een einde maken aan gisting en bederf
van levensmiddelen - vlees, groenten, fruit - oor
zaken van verspilling en verlies.
Met een Frigidaire koelinstallatie kunt U uw
cliënten nog meer voldoening geven, doordat U
hen een ruimere keuze aan dranken en gerechten
kunt aanbieden.
De Frigidaire dealer verstrekt U gaarne verdere
inlichtingen.
WETTIÓ GEDEPONEERD
GENERAL MOTORS CONTINENTAL Naamloze Vennootschap ANTWERPEN
„De FRIGIDAIRE bier-
koeler en de koelkasten, die
door U geplaatst werden, ge
ven ons volledige voldoening"
zo schrijft ons de eigenaar
van het restaurant „Aux
Armes de Bruxelles", Been-
bouwersstraat 13, Brussel.
ANTWERPEN i ETS. L. H. WILLIAMS N.V.. Mechelse
steenweg ó.Tel. 33.20.38 33.3S.79
BRUSSa: RÊFRIGÉRATION HECTRIQUE S.A..Dlksmuldelaan2.
Tel. 17 63.85
CHARLEROIETS. HENRI RENOUET. me de la Montagne 61.
Tel. 207.50 136.82
DOORNIK i ETS. HENRI BEL1N. rue du Sondait 25. Tel. 101.48.
rue Royale 38
GENT i ETS. GEEROMS FRÊRES S.P R.L .Stauesiraai 20.
Tel. 515.63 350.61
HASSELT J KNOOPS. Genltersteehweg 4. Tel. 238.01
lEPEBt STEVENS GEBROEDERS, Vanden Peereboomplaafs 7.
T.y 4.9,
KORTRIJK ETS. R. VAN MARCKE P.V.B. A.. Casinoplaats 7.
Tel. 216.63 221.63
LUIK i ETS. MAX SCHAEFER S. A.. Blv. de la Sauvenlère 82.
Tel. 23.76.77 23.16.77
LUXEMBURG i KRIEPS LENTZ. Route d'Arlon 29-35.
Tel. 3432 - 4586. Place d'Armes 2. Tel. 6611
NAMEN i A.'LAMBIOTTE, rue des Crolslers 50.
Tel. 219.62 257.50
OOSTENDE! FRIGINOR, S.P.RL. Kapellestraat 93. Tel.741.19
POPERINGE i STEVENS GEBROEDERS. Ieperstraat J, Tel. 94
ROESELARE i STEVENS GEBROEDERS. Ooststraat 37
ST. LEGER i LA REFRIGERATION LUXEMBOURGEOISE
,(EȆ8 HlssatteJ rue du Chateau Tal Vlrtoa 713?
SAKSERS OF GYPTENAREN?
Een ander veronderstelling is
dat het nakomelingen zijn van de
Saksers die door Keizer Karei de
Grote naar de lage landen werden
gebracht om er dijken te bouwen.
Men weet dat deze volksstam al
tijd grote voorrechten heeft ge
noten. dat ze leefden buiten de
Vlaamse bevolking, niet altijd eer
lijk waren in hun handel en zelfs
de Graaf Karei de Goede ver
vermoordden. Eigenaardig Is ook
hun naam, bijna allen hadden een
bijnaam, wat we ook nu nog vin
den onder de namen der Nieuw
marktnaren.
Een ander nog geeft als
oorsprong der Nieuwmarktnaren:
Egypte. Ze noemen zich zelf «Gyp-
tenaren». Wie deze Gypten waren
kunnen we niet uitleggen, vermoe
delijk was het een roversbende die
de streek onveilig maakte en be
lust was op moord, roof en brand.
Zo lezen we in de stadsrekening
van Roeselare van 1528-29: be-
taelt elleven ghesellen die waeck-
ten als de Gyptenaers hier waeren
van twee nachtenDus mogen
wij veronderstellen dat het een
doortocht was dezer bende, en als
de Nieuwmarktnaren dan nog niet
te Roeselare gevestigd waren, kan
het dat deze Gyptenaren zich hier
vestigden, want in deze jaren ken
de Roeselare een grote bloei door
zijn lakennijverheid, en was er
wel gelegenheid voor hen om goe
de zaken te doen.
Dr Jules Delbeke In zijn toneel
werk De Gypten van Vlaande
ren vraagt zich nog verder af of
het geen Spaanse Gitanos zijn.
Hoe komt het dat men in Sevilla
de rondleurders bestempelt met
de naam Flamencos(Vlamin
gen) Van waar de naam Gay-
tant? Bestaan er ln het Spaans
geen twee bijzondere voornamen:
Giacomino en Gaëtano? Zouden
het wel Spanjaarden zijn dan, een
overschot van onze middeleeuwse
beheersers?
DE NIEUWMARKT
De Nieuwmarktnaren hebben
hun naam niet gegeven aan de
plaats, maar de plaats gaf de
naam aan de bevolking. In de ze
ventiende eeuw werd er te Roe
selare een Nieu Marctge
maakt, op stadsgrond. Nu bestaat
deze niet meer, maar men kan
nog zien waar deze zich bevond.
In de Rodenbachstraat, tegenover
de school van de Zusters van de
H. Vincentius a Paulo, is er nog
een straatje dat op een blinde
muur uitloopt, alsook in de Kerne-
melkstraat heeft men het Schare-
straatje ook zonder uitgang. Wel
nu de blok huizen tussen deze
twee straatjes, de Rodenbach- en
de Kernemelkstraat vormde van
ouds de Nieuwmarkt. Deze markt
staat afgebeeld op de Caerte dei-
stede ende vryhede van Rousse-
laeregetekend door Lowijs de
Bersaque, gesworen erfachtige
iant'nëfer te Torcopden den 5
M je -16Ï1Naar schatting was
deze markt vijf en dertig meter
breed op dertig meter lang. Op
het plan van Sanderus (1644)
staat deze markt ook afgebeeld
en een eigenaardig detail op dat
plan is dat de personen die er op
afgebeeld staan, aan het vechten
zijn onder elkaar. Nu is deze toe
stand op gebied van vechten veel
verbeterd, maar ik weet nog, vóél
de oorlog '14-18, als we nog kleine
jongens waren, we nooit zouden
gedurfd hebben alleen langs de
Nieuwmarkt te gaan, want we
waren bang nageroepen te worden
of een kloef naar ons hoofd te
krijgen.
Op het kadastraal plan van 1834
is deze markt niet meer afgebeeld
maar heeft men reeds huizencom
plex, die de oostelijke kant van
de Kernemelkstraat en de zuid
kant van de Rodenbachstraat-
vormt.
De Nieuwmarktnaren hebben
dus hun naam van Nieuwmarkt,
daar is de bakermat van deze be
volking. Door de eeuwen heen is
hun ras uitgegroeid tot een paar
duizend inwoners, zodat ook, hun
terrein uitgebreid werd: zo bezet
ten zij achtereenvolgens de Diks-
muidesteenweg, de Groenestraat,
de Rodenbach- en Kernemelk
straat, de Wallenstr., de Kattestr.,
verder de Motestraat en Uilstraat
en zelfs tot op de Menensteenweg
zijn ze reeds doorgedrongen.
Men vergete niet dat de voor
spoed van een land niet alleen af
hangt van de geleerden en de wer
kers met de pen, doch vooral, van
de scheppende kracht zijner tech
nici, zijner ambachtslieden, van de
fijne en verzorgde afwerking door
zijn arbeiderselite, van de ideeën
en verwezenlijkingen zijner inge
nieurs, van de handelszin zijner
zakenlieden.
Ouders, er ligt nog een mooie
toekomst voor Uw kinderen in het
ambachtswezen.. Laat ze een vak
aanleren, hetzij in de vakschool,
hetzij op een zelfstandig ambachts
atelier.
Kinderen welke zinnens zijn later
voor eigen rekening te werken
kunnen de stiel aanleren bij een
patroon of patrones onder het stel
sel van het leerlingwezen., ingesteld
door het Ministerie van Economi
sche Zaken.
Men wende zich daartoe tot het
Leerlingensecretariaat te Roesela
re, gevestigd in de Noordstraat 38,
(Bank van Roeselare), waar bereid
willig alle inlichtingen worden ver
strekt over de leertijd onder toe
zicht van de Staat.
De voordelen hierbij zijn: staats-
premies voor patroon en leerling,
gezinsvergoedingen voor de ouders
van de leerling, staatscüploma na
afgelegde examens.
W ederoproeplng
van dienstplichtigen
Tijdig naar gemeentebestuur.
Het Ministerie van Landsverdedi
ging deelt mede:
Een groot aantal dienstplichtigen
zal weder opgeroepen worden in de
loop van de maanden Augustus en
September.
Opdat hun gebeurlijke rechtheb
benden te gepasten tijde de voor
ziene krijgsdienstvergoedingen zou
den kunnen ganieten, wordt aan de
opgeroepenen aangeraden hun
rechthebbenden aan te zetten zich
bij het gemeentebestuur van hun
verblijfplaats aan te bieden om er
alle nodige aanwijzingen te ver
krijgen, en dit vanaf de ontvangst
van het oproepingsbevel.
Een bij het oproepingsbevel ge
voegde nota geeft alle voorschriften
inzake krijgsdienstvergoeding.
door CL Madckal
NIEUWMARKTSB FIQURBN
Laat ons nu kennl» maken met
onze Nieuwmarktnaren. De namen
die oorspronkelijk zijn en echt
typisch voor hun stam, zijn: Deck-
mijn, Houthooft, Ingels en Engels.
Reeds in de oudste doopregisters
van de Sint-Michielskerk (de ja
ren 1610) treft men deze namen
regelmatig aan. Onder deze fami
lies heeft er altijd een sterke
drang bestaan om onder elkaar te
huwen en zo komt het dat we ln
de kiezerslijsten nu nog man en
vrouw vinden met zelfde familie
naam: zo, krijgen we de families:
Deckmijn - Deckmijn, Houthooft -
Houthooft, Ingels-Ingels, Deck-
mijn-Houthooft, Houthooft-Engels
of vice versa.
Later zijn ook Roeselaarse in
woners met deze vreemdelingen
gehuwd en men vindt onder de
visleurders der 18" eeuw volgende
namen. Ziehier wat het register of
Protocol der stede van Rousse-
laere van de verleende attestatlen
ofte paspoorten aen de lnwoonders
der zelve stede in conformitèyte
van haere Majesteits placaet van
den 22" Juni 1773daaraopens
leert:
Renier d'Iser, fs Renier, sich
generende met coopen slunsen,
vellen, etc.; Joannes van Outrive,
fs Joannis. visvoerder en drager
van style; Aurelius Augustlnus
Monstrul, fs Steven, sich genei-
rende met slunsen te coopen en
pottebackere van ambacht; Cipria-
nus Verborch, fs Pr., sich genee-
rende met slunsen te vercoopen;
Pieter Josef Cuveele, fs Jacobus,
sigh geneirende met wildt, vellen,
spellen en lindt te coopen en ver
coopen; Pieter van Outrive, fs
Augustin, visvoerder van style;
Eugenius Engels, klndt van Mi-
chiel, oud 14 jaeren en half, voe
rende visch en mosselen voor syn
ouders; Pieter Joannes De Raet,
fs wt Jan, sigh geneirende met
visch te haelen naer de see ende
inde steden en prochien te ver
coopen; Joannes Ingels, visvoer
der van style; Franciscus Deck
mijn, fs Frans, sigh geneirende
met visch te haelen naar de see
en te vercoopen; Constantinus
Deckmijn, fs Frans, vischhaeler.
Hun vader, Franciscus Deckmijn,
fs Pieter, o.udt 60 jaeren, sigh ge
neirende met visch en kaes te
vercoopen. Andere visvercoopers
waeren: Jacobus Neyrinck, Jas-
par Van Moerkerke, Benedictus
Van Outryve, Joseph Van Caillie,
Marinus Inghels, Jacobus Dewil-
de, Joannes Calbergh, Frangois
Veralleman, Ignaes Lannoo, Euge
nius Deckmijn, Anthonius de
Grande, Pieter Caytan, Judocus
Caytan, Pieter Houthooft, Mat
thias van Moerkercke, Joannes,
Thomas, Pieter en Lodewijk Mel-
sens, Pieter Calbert, Franeis, Van
Coillie, Eugene Ingels, Pieter Cog-
ghe, Marten Zeebroeck, Antonius
Castelin, sigh geneirende met vod
den te coopen en te vercoopen,
spinne pijpen, vlieghers, toortels,
pesenspillen, snuif en andere goe
deren. Joannes van Houplinus,
coopende slunsen en vercoopende
spellen, riecoorden en liedekens.
Anthonius Houthooft, fs Anthone,
vlasch, touback ende slunsecooper
wordende ordinairlyck geaccom
pagneerd van Joannes van Rapen-
bosch; verder wordt van deze ver
meld dat hij vercoopt, neusdoe
ken, perpetuelen, etc. Joseph In
gels, fs Michiel, sich geneirende
met coussen, syde neusdoucken,
faillen, droguen ende alle andere
coopmansgoederen te coopen ende
vercoopen soo te lande als binnen.
deser stéde; Pieter Bruyneel, ffl
Balthazar, hebbende op de rech
ter arm geteeckent den naem Je
sus ende op den lyncker eenen
ancker, visdraeger van style; Joan
nes Inghels, vischvoerder van sty
le, ende bollesche kaes vercoopen
de; Frans Deckmijn, fs Frans,
vischvoerder ende ter oorsaecke
wekelijks moetende gaen naer
eene zeestede ende somqwilent
gaende om caes in de naburige
parochiën om te vercoopen, dit tot
onderhoud van syne vrouw ende
kynderen. Pieter Deckmijn, fs
Pieter, vischvoerder van style,
gaende gemeenelyck alle weke
naer deene ofte dandere zeestede
om visch soo verschen als geso.u-
ten, ende naerdies denselven naer
deene ofte dandere stede ofte dorp
onder de dominatie van den kei
zer ende coninghe.
Zoals men uit deze opsomming
kan vaststellen moet het in Roe
selare in de jaren 1790-1800 geston
ken hebben naar vis, en ook dat
er benevens de Nieuwmarktnaren
nog andere families de handel
hadden overgenomen, want uit
deze opsomming zou ik toch niet
durven besluiten dat al die fami
lies verwant zijn of waren met de
Nieuwmarktnaren. Het zal toch
nu en dan gebeurd zijn dat er hu
welijken aangegaan werden, laat
ons ze noemen gemengde, zo heb
ben we op onze dagen de Plan-
cke's, Lefever's, Casteleyn's Gai-
tant's, enz., al namen die bestaan
op de Nieuwmarkt en bij welke
personen wij de eigenaardige ken
merken der bevolking terugvin
den.
Physisch verschillen de Nieuw
marktnaren zeker met dé andere
bevolking: de mannen zijn zeer
kloek gebouwd, wat ze bij ons
noemen streusrond van we
zen, hun vel is bleek, ze zijn zwarl
van haar en ogen, een brede neu»
en dikke lippen; met hun armen
en handen weten ze niet goed weg
en daarom lopen ze meest met
hun handen in de broekzakken;
ook ziin er veel die de gewoonte
hebben hun nagels af te bijten.
Ziehier enkele persoonsbeschrij
vingen uit de 18" eeuw:
Joannes Van Outryve, dragend»
syn eygen haer, bruynswart val
couleur alsook van baardt; Aure
lius Monstreul, swart van haire
rondt van aensigt; Eugenius In>
gels, bruyn van haire, groote blau
we ooghen; Joannes Ingels, bruyn
swart van haire, bruynblauwa
ooghen, redelicke breede lippen;
Frans Deckmijn, de ooghen waf
staande diepe in 't hooft, plat van
neuse, de bovenste lippe dicke
grooten mond; Benediktus Van
Óurtyve, bruyn van haire, wal
breede neuse, rondachtig van aen
sigt; Anthonius Houthooft, bruyn
van haire, groote bruyne ooghen.
dicke lippen; Martinus Ingels, syn
hair draeghende rondt gesneden
bruyn van couleur treckende op
het rost, rosten baerd, wesende ge
teckent van de poxkens, den neus
wat scheef treckende naer der
slyncken kant; Pieter Deckmijn
hebbende syn haer rondt gesne
den, wat gesteuvelt, bruyn van
couleur, hebbende groote blauw
achtige ooghen, den neus wat
dick, zeer clouck van lichaem»
ende leden.
Vroeger droegen de mannen in
hun oren oorringen en het gróót
ste deel had watte ln beide oren;
hoewel ze neusdoeken verkochten
gebruikten ze meestal dit voor
werp niet, maar een eenvoudige
druk op hun neusvleugel gaf het
zelfde effect; ook in het spuwez
waren ze meester: een perse
verre zeggen ze.
De vrouwen zijn niet slank van
leest, ze zijn van middelmatige
gestalte, zeer kloek gebouwd, kort
geblokt, maar toch van schoon
ras: ze zijn niet preuts, willen
niets weten van grootdoenerij,
dragen geen hoeden maar een
neusdoek over het gevlochten
haar, gebonden onder de kin. D»
wezenstrekken hebben veel gelij
kenis met deze der mannen.
Ct Vervolgt.1
