N. CM-Congres
te Roeselare
Wast beter en qmdioer
GEEFT DE SCHOONSTE
EN ZUIVERSTE WAS VAN ALLE
bggf hct!
(Jiijttf toot ^u/onnen
Au Renard Bleu
De eerste auto va
Zondaoserioei
IJL. czc&uultc
VAN AUE WASPRODUOTEN
70
Vlasfabriek uitgebrand
te Poelkapelle
Het Pelsenhuis
DAG KLAPPER
De G V. P. kiezer
laat zich niet beetnemen
KOLONIALE
LOTERIJ
iCHUIF
S.P.R.L.
RÏJSELSTRAAT 83 - MENEN - TEL. 565
Au Renard
Bleu
Mgr De Smedt
op de Proosten-
vergaderlng
van het M.V.K.A.
Brief uit Brussel
ZEST1Q JAAR GELEDEN...
§rsuif en wrijf
«HET
.„uttctS Zaterdag: 20 Sept 1952 Blz. 2,
WEKELIJ®3
SPA
is synoniem van
gezondheid. De natuur
heelt het SPA-water
met uitzonderlijke hoe
danigheden begunstigd
Vorens eensluidend
oordeel der medicale
wereld is SPA REINE
het regiemwater, bij uit
stek, voor arthritiekers
en rheumatiekers.Drinkt
zich thuis en op café.
WEEK
VAN 20 TOT 26 SEPTEMBER
3e dagen korten met 22 minuten.
WEERSPREUK
Vertoont Mauritius zich klaar
kan vele stormen verwacht U maar.
ZATERDAG 20 SEPTEMBER
Quatertemperdag.
HH. Eustachius, Candida, Philippa.
5on op te 5.35 u., onder te 17.52 u.
1758: geboorte van de Engelse
vlootvoogd Nelson.
L859: geboorte van de Vlaamse
schrijver Cyriel Buysse.
1863: dood van de Duitse filoloog
Jacob Grimm.
1865: geboorte van de Vlaamse
historicus Mgr Sencie.
ZONDAG 21 SEPTEMBER
16* Zondag na Pinksteren.
HH. Matheus (Evang.), Jonas,
Maura.
Son op te 5.37 u., onder te 17.50 u.
1452: geboorte van de Italiaanse
prediker Savonarola.
1558: dood van Keizer Karei V.
1828: dood van de Duitse letter
kundige Sudermann.
1946: dood van de Vlaamse volken
kundige en missionaris E. P.
Leo Blttremieux.
MAANDAG 22 SEPTEMBER
3H. Maurits, Thomas van Villa
nova, Plorent.
Jon op te 5.38 u., onder te 17.48 u.
1791: geboorte van de Engelse na
tuurkundige Farraday.
1864: geboorte van de Nederlandse
letterkundige L. van Deyssel.
.866: geboorte van de Engelse ro
manschrijver Herbert Wells.
.902: geboorte van Frans Ramon,
ae Vlaamse romanschrijver,
gekend onder de deknaam
F. R. Bosch vogel.
DINSDAG 23 SEPTEMBER
SH. Dinus, Thecla.
Jon op te 5.39 U., onder te 17.46 u.
738: dood van de Nederlandse
scheikundige Her. Boerhaeve.
.885: geboorte van de Vlaamse ro
manschrijver Jef Scheirs.
906: dood van de Vlaamse schrij
ver Jan van Rijswijck.
939: dood van de Vlaamse schil
der Fritz van den Berghe.
eLe.
estxA lAs-ctic/iJr
Ovi.
WOENSDAG 24 SEPTEMBER
L. Vr. van Vrijkoop der Slaven,
Gerard.
Ion op te 5.41 u., onder te 17.44 u.
.780: geboorte van de Nederlandse
dichter Hendrik Tollens.
,865: geboorte van de Vlaamse let
terkundige Lambrecht Lam-
brechts.
899: geboorte van de Russische
romanschrijfster Al ja Rach-
manova.
925: dood van Margaretha Sin
clair, het heiligverklaard En
gels fabriekmeisje.
DONDERDAG 25 SEPTEMBER
IH. Firmin, Edgard, Gerolf van
Merendree.
Ion op te 5.42 u., onder te 17.41 u.
547: geboorte van de Nederlandse
staatsman Johan van Olden-
barneveldt.
844: geboorte van de Franse ac
trice Sarah Bernard.
862: geboorte van de Duitse schrij
ver Max Dreyer.
872: geboorte van de Italiaanse
staatsman graaf Sforza, zo
pas overleden.
VRIJDAG 26 SEPTEMBER
IH. Cypriaan, Justina. Z. Walter.
k>n op te. 5.44 u-, onder te 17.39 u.
580: geboorte van de Spaanse let
terkundige Francisco de Que-
vedo.
889: geboorte van de Duitse wijs
geer Martin Heidegger.
B98: geboorte van de Vlaamse
schilder Val, de Saedeleer.
WEEKSPREUK
Praatjes
Vullen geen gaatjes.
HERFSTGEVOELEN
ch, de lucht la zo vochtig en duister!
oor de bl&ren gaat 'n ritselend ge-
fluister,
oor de takken een klagend geluld.
I de vogels zlja, triest en verschrok-
(ken,
It die narigheid haastig vertrokken
kar het vrolijke licht van het Zuid.
ok mijn ziel voelt een trek als de
[vogels,
aar 't beter en zwiept met.de vlogels
laar ze kan nog haar kooltje niet uit.
B. Van Meurs, S. J.
BIJ ELKE SCHIJF:
3.600 loten v. 200 tot 1000 fr
70 loten v. 2500 tot 40.000 fr.
15 loten van 100.000 fr.
drie grote loten:
twee van een millioen elk
en v. twee en een half mill.
VOLGENDE TREKKING
TE ROCHEFORT
OP ZATERDAG 4 OCTOBER.
i ieuwe schijf nieuwe winnaars!
(d-9770)
WIJVVtftMIAAAMMWVVWUMfl
na lezing, ons blad In de handen
van een vriend of gebuur die
het nog nle( heeft U bewijst
er out) een dienst mee. Dank.
(Vervolg van 1* blad)
FEESTREDE
De Nationale Secretaris, die vier
jaar geleden zijn jeugdige krachten
ten dienste van de middenstand
stelde, gaf in een schitterend be
toog het bilan van hetgeen door
sterk verenigingsleven kon bereikt
worden. Zijn rede was terzelfdertijd
een strijdkreet tot verdere kamp.
Met aandrang beklemtoonde
spreker dat een neutrale organisa
tie geen heil kan brengen en, even
als de vooratter het reeds gedaan
had, riep ook de feestredenaar zijn
auditorium op, haar heil te zoeken
in het op Kristen grondslag ge
bouwde N.C.M.V. Hij haalde hier
bij de veelzeggende woorden aan
van de Nederlandse Proost van de
Middenstand: «Wie zich in een
neutraal schuitje waagt, loopt ge
vaar in de Rode Zee terecht te
komen.
Na uiteengezet te hebben in
welke droevige toestand de mid
denstand zich bevond na de be
vrijding toen fiscale sociale on
rechtvaardigheid de zelfstandigen
dreigde te vernietigen, wees spreker
op de reeds gedane veroveringen.
Hij waarschuwde er nochtans voor
dat de middenstanders geen nega
tivisten mogen zijn doch met een
positief programma moeten voor de
dag komen. In dit verband werd
gewezen op de sociale zekerheid
voor zelfstandigheden waar een
blinde kritiek geen positief werk
kan doen. Er is dringend wetgevend
werk te doen vooral in sector ge
zinsvergoeding en pensioen voor
zelfstandigen.
Ten slotte behandelde dhr Van-
deputte enkele economische vraag
stukken en vroeg dat er zou ge
ijverd worden voor de oprichting
van een Staatssecretariaat van de
Middenstand in het Ministerie van
Economische Zaken, dit in afwach
ting dat een eigen Middenstands
ministerie tot stand kome.
Na deze zeer toegejuichte feest
rede kwam dhr Minister van Ko
loniën aan het woord die West-
vlaanderen geluk wenste om zijn
voorbeeldige middenstandsorganisa
tie. Hij zegde het N.C.M.V. zijn
volledige steun toe en besloot: het
is een dag van fierheid en geloof
in de toekomst omdat wij Kristen
en Vlaams zijn.
ONZE DIERBARE KERKVOOGD
Het slotwoord van dit geestdriftig
Congres werd uitgesproken door
Z. Exc. Mgr De Smedt, Bisschop
van Brugge.
Een storm van toejuiching steeg
op toen onze minnelijke Bisschop
naar het podium toetrad.
Met ontroering werd geluisterd
naar de jonge Kerkvoogd die zich
gelukkig achtte tot zijn dierbare
Middenstanderste mogen spre
ken. «Mijn dierbare Middenstan
ders, gil zijt veroordeeld indien gij
U niet verenigtaldus begon Mgr
De Smedt zijn toespraak. De Bis
schop onderlijnde verder dat dit
verenigingsleven moet doordrenkt
zijn van de Kristelijke grondbe
ginselen die ook gans ons dagelijks
leven moeten beheersen. Met over
tuiging wees de Kerkvoogd erop
dat het goed humeur een Kriste
lijke deugd is die onontbeerlijk is
en die het ons mogelijk maakt
steeds naar een hoger plan te kij
ken en onze dagelijkse doening op
Kristelijke grondbeginselen af te
stemmen.
Met zijn diep inslaande woorden,
met zijn overtuiging en beminne
lijkheid wist Mgr De Smedt in één
trek de aanhankelijkheid van zijn
middenstanders te veroveren.
Tot slot van de vergadering werd
het Nationaal Lied rechtstaande
aanhoord. Toen de Vlaamse Leeuw
door de luidsprekers weerklonk,
zongen al de aanwezigen geest
driftig mede.
Alvorens naar huis te gaan kniel
den allen nog eerbiedig neer om
de zegen te ontvangen van hun ge-
OM 16- 01925 BFL
SAVONNERIES LEVER FRÈRES BRUSSEL
liefde Bisschop. Een stille ontroe
ring hing in de zaal toen als be
zegeling van een onuitgesproken
overeenkomst, onze geliefde Bis
schop met een breed gebaar zijn
getrouwen een kruisje gaf.
GEMO.
De Inland Manufacturing Divi
sion van General Motors produ
ceert meer dan 3.000 verschillend:
onderdelen voor de automobiel- ei
koelindustrie.
heeft een grote keus JACQUETTEN en BONTMANTELS. Zeer
koket. Verzorgde confectie en aflevering. Een eerste keus van
zilvervossen, platina, blauwe vossen, enz., enz. Beter, mooier
en goedkoper dan AU RENARD BLEU vindt U nergens meer.
Het Huis AU RENARD BLEU verkoopt in volle ver
trouwen en waarborgt de nieuwste modellen. Op ver
toon van deze aankondiging zal er 5 vermindering
gegeven worden bij elke aankoop.
B"
-v"-> HET ADRES:
83
- Rijselstraat
GEMAK VAN BETALING
REISONKOSTEN VERGOED BIJ AANKOOP
Magazijnen gans de Zóndag open.
MENEN
(9463)
Terwijl Maandag 15 Sept. jL de
eede kermisdag te Poelkapelle ge
gierd werd, weerklonk plots brand
alarm. De vlasfabriek van M. Lam-
sens, aan de Strombeek, langs de
Ieperstraat, stond in brand. De
stille gemeente kwam in rep en
roer en de vrijwilligers van de
brandweer waren in een oogwenk
met hun materiaal op weg om de
vuurgloed te bestrijden. Spoedig
bleek dat de brandramp te gewel
dige uitbreiding nam, om nog door
één enkel korps bestreden te wor
den. Hulp werd gevraagd te Lan-
gemark, te leper en te Roeselare.
Het werk van vier brandweer
korpsen bracht na twee uren hard
werken toch resultaten op, en, hoe
zwaar de ramp ook is* toch kon
erger voorkomen worden.
DE VLASFABRIEK
IN BRAND
Even buiten de dorpskom te
Poelkapelle, op de baan naar leper,
ligt aan de linkse kant van de
baan de vlasfabriek van dhr M.
Lamsens uit Oostnieuwkerke, juist
voorbij de herberg «De Strombeek»
en op de wijk van dezelfde naam.
Deze fabriek, met de aanhorige op
slagplaatsen voor vlas en afval
producten van vlas, wordt ver
huurd aan vlassers uit de omge
ving, die er hun vlas komen be
werken met eigen personeel.
Maandag was Arthur De Backer
uit Poelkapelle met vijf werklie
den in de zwingelarij, op de twee
de verdieping der fabriek, aan het
zwingelen, terwijl buiten andere
arbeiders bezig waren in de meers,
waar vlas gebleekt werd.
Plots werden de mannen in de
zwingelarij een sterke brandgeur
gewaar en nog vóór zij konden gis
sen wat er gebeurde, stegen gewel
dige rookwolken op uit de trap
opening die naar de benedenver
dieping leidt. Toen zij poogden
naar beneden te gaan, stelden zij
met ontzetting vast dat langs daar
geen ontkomen meer mogelijk was
en werden zij door de rook terug
gejaagd.
Langs de vensteropeningen werd
naar buiten om hulp geroepen. Op
dat ogenblik kwam Marcel Crabbe,
uitbater van de herberg «De Strom
beek», naar buiten. Zijn aandacht
werd getrokken door het hulpgeroep
en ook hij bemerkte op dat ogen
blik rookwolken die opstegen uit
de poort en de vensters der bene
denverdieping. Alarm werd gegeven
en de brandweer van Poelkapelle
werd verwittigd.
De Backer en zijn personeel wa
ren ondertussen uit de zwingelarij
geraakt, door langs de achterzijde
van vijf meter hoogte uit de in
gangen te springen langs waar het
vlas naar binnen gebracht wórdt.
Hét personeel, dat in de meersen
werkzaam was, kwam ter hulp, doch
dadelijk bleek dat het vuur in de
benedenverdieping geweldig om
zich heen gegrepen had, zodat er
niets meer te redden viel.
Alhoewel gans de fabriek een
stevig betonnen geheel vormt, tast
te het vuur ook de bovenverdieping
aan.
Buiten stond echter nog een
vrachtwagen met 5.000 kg. vlas
langs de fabriek; dit vlas behoorde
toe aan André Demonie, die schuin
over de fabriek woont. Daar een
sterke wind de vlammen van de
fabriek in de richting van de wa
gen joeg, werd deze laatste snel
verplaatst en tot vóór de woning
van Demonie gesleept.
Of er reeds vuurgensters op de
wagen waren gevallen, toen deze
nog naast de fabriek stond, of dit
gebeurde nadat hij versleept werd,
weet niemand, maar een feit is dat
plots, onder een hevige windstoot,
de lading van de wagen begon te
branden.
Omwille van de windrichting be
stond er onmiddellijk gevaar voor
de woning van Demonie, zodat de
brandende wagen moest achteruit
gesleept worden.
Door het branden van de wa
gen kreeg de brandweer twee vuur
haarden te bestrijden.
Inmiddels had men telefonisch
ook de brandweer van Langemark
verwittigd, evenals deze van leper.
Beide korpsen waren spoedig ter
plaatse, evenals het korps van Roe
selare, dat ook ter hulp gevraagd
werd.
Aan water ontbrak het gelukkig
niet, vermits in de onmiddellijke
nabijheid van de fabriek een vij
ver ligt van circa 1 Ha. oppervlak
te, afkomstig van een vroeger al
daar bestaande steenoven. Met man
en macht werd het vuur bestreden
en na twee uren werken was de
brand overmeesterd. Dank zij het
kordaat optreden der brandweer
korpsen, kon nog groter onheil
voorkomen worden, want de op
slagplaatsen, rond de fabriek ge
legen, werden gevrijwaard, even
als de woning van Demonie, die
in onmiddellijk gevaar verkeerde.
Gedurende de blussingswerken
moest het verkeer langs de baan
op leper stop gezet worden, ver
mits de brandende vlaswagen dwars
over de baan stond.
Omtrent de oorzaak tast men in
het duister. Alleen vermoedt men
dat de brand ontstond in de bene
denverdieping, bij de machine die
de zwingelarij in beweging brengt.
De aangerichte schade is aan
zienlijk en beloopt meer dan twee
millioen. Belangrijke machines
werden vernietigd, evenals een aan
zienlijke hoeveelheid vlas en olie.
Op Maandag 22 September te
14.30 uur gaat er in de Centrale
voor K.A. te Roeselare een zeer be
langrijke Proostenvergadering door
die zal worden voorgezeten door
Zijne Hoogw. Excellentie Mgr De
Smedt. De Hoofdleiding van het
Mannenverborid dringt er dan oók
op aan dat alle Dekanale en plaat
selijke proesten zouden trachten
aanwezig te zijn. Deze bijeenkomst
waar het nieuwe werkplan zal uit
eengezet en besproken worden,
moet de besliste inzet zijn van een
jaar hard apostolaatswerk.
EEN PERTINENTE
MAAR ABSURDE VRAAG
Wij hebben reeds gewezen op
de wankelmoedige houding van de
regering die zwicht voor de eerste
wenk van een onverantwoordelijk
comité en toegeeft aan de opposi
tie en aan de straat., in deze tijd
die de gemeenteverkiezingen voor
afgaat.
De Vlaamse pers heeft nagenoeg
eenparig deze houding afgekeurd.
Een Antwerpse krant heeft op
treffende wijze, wij zeggen haast
per absurdum aangetoond hoe
onverdedigbaar deze handelwijze
is. Het blad stelt de vraag wat
de regering zal doen wanneer het
Comité voor Naastenliefde eerst
daags zijn eisen bekend maakt
aan de regering en deze aanmaant
een wettekst op de amnestie goed
te keuren. Zal de regering dan
ook dadelijk de knieval doen en
toegeven, zo vraagt het blad.
Deze vraag Is terzelfdertijd zeer
pertinent en toch absurd. Perti
nent omdat het Comité voor
Naastenliefde even onverantwoor
delijk en even representatief is als
het Comité voor Beroep op het
Land»; zij het dan ook op een
ander plan. Absurd omdat wij
Vlamingen al lang weten dat de
regering, dat elke regering in dit
gezegend land, Siberisch koud
blijft bij de verzuchtingen, de
wensen, de protesten en de moties,
jazelfs bij de betogingen van hon
derdduizenden in dit land... Zo
lang het maar Vlamingen zijn.
Wij verwijzen pro memorie naar
het effect dat door de honderd
duizend IJzerbedevaarders met hun
wens voor amnestie is gesorteerd
en het succes van enkele duizen
den opgewarmde resistentialisten
en bloedgierige stamineepatriotten
die door even zoveel socialistische
en andere rode herrieschoppers
worden aangedikt
Wij verwijzen nog ten overvloe
de naar het blijkbaar definitief
vastgelopen onderzoek naar de
dynamiteurs van de IJzertoren en
de houding ten opzichte van pro
cureur-generaal Bekaert
IEDER VOGELTJE ZINGT
ZOALS HET GEBEKT IS
Een zaak treedt in dit alles vrij
duidelijk aan het licht. Wij Vla
mingen reageren op het opbod
met vaderlandsliefde, resistentla-
lisme en wat dies meer zij, volko
men anders dan de Walen en de
Brusselaars. Deze laatste voelen
blijkbaar de behoefte met de
hoogst eerbiedwaardige deugd van
vaderlandsliefde te koop te lopen,
te plastronneren en te braderen
aan de vier hoeken van de hoofd
stad. Dat is hun goed recht Of
het veel uithaalt op zichzelf is een
andere zaak.
Wij Vlamingen hebben deze be
hoefte niet. Al deze etalage stuit
ons zelfs wat tegen de borst. Maar
wij hebben ons vaderland, ons
stiefmoederlijk vaderland, verde
digd en gered toen het in gevaar
was in 1302, in 1916 aan de IJzer
en ook in 1940. Wij hebben In dit
opzicht van niemand lessen te
ontvangen en zeker niet van groot-
spakerige resistentialisten van het
laatste uur.
De bewering van het «Comité
voor Beroep op hét Land als zou
het spreken uit naam van het ge
hele land is dan ook zichtbaar
met de haren er bij gesleept. De
Vlamingen zijn voor dergelijk op
bod met de vaderlandsliefde niet
gewonnen en niet te vinden. Zij
voelen even weinig voor dit Co
mité als voor het Comité van
Waak en Sluit», waarvan het een
nieuwe en niet verbeterde uitgave
is, niet dezelfde triestige roze en
rode figuren zoals Ros en zijn
bende.
Laat het Comité boeren zoals
het wil. Ieder vogeltje zingt nu
eenmaal zoals het gebekt is. Ons
laat al dat geharrewar vrij koud.
IS HET GENOEG TE
SCHREEUWEN?
Wanneer wij evenwel zien dat
het volstaat eens te schreeuwen
en op tafel te slaan om dadelijk
zijn willetje te krijgen, dan zullen
wij op de duur ook eens ongezel
lig gaan worden
Wij zitten totnogtoe braafjes in
onze hoek te kijken en houden
ons koest om der wille van het
lieve vaderland en de nooit vol
prezen eendracht. Maar wü kun
nen over deze overwegingen even
gemakkelijk heenstappen als de
Walen en de Brusselaars die zich
om ons niet bekommeren en zich
als Boedha blind staren op hun
eigen navel.
Wij kunnen ook eens een stijve
pint pakken en naar Brussel ko-
meri schreeuwen wanneer het Co
mité van de Verenigde Duiven-
liefhebbers of van De Ware
Bolderszonenof van De Sint-
Sebastiaansgilde het appel blaast.
Wij kunnen onszelf dan ook op
blazen, als de kikker uit het ver
haaltje die zich zo dik wou ma
ken ais een os, en roepen dat het
hele land achter ons staat en ons
eisenprogramma voorleggen aan
de regering die dadelijk zal toe
geven.
Wij zullen het ttiet doen, hu nog
niet. Maar het zou waarlijk eens
de moeite lonen de proef te ne
men. Als de schreeuwers het land
beginnen te regeren, als de muziek
zal spelen, clairon zal blazen,
geere bij!
Een jongen loopt achter een ploeg. In
Michigan Is het gebeurd. En hij denkt
diep na. Gisteren heeft hij een tijd
schrift doorbladerd, daarin zag hij de
afbeelding van een machine die met
lichtgas gedreven was en een motor had.
Die machine kon zelf bewegen... Het
was een nieuwe uitvinding die uit Enge
land kwam.
En hij kan zijn ogen maar niet af
wenden van de paarden: die trage, zwoe
gende wezens die hun vermoeienis en
hun zweet moeizaam in kracht moeten
omzetten om een enkele voor in het land
te trekken... Zou zo'n machine niet
kunnen?
En de ogen van de jongen dromen
voort, zijn gedachten gaan snel, snel...
Hebt ge het niet geraden? Die jongen
was Henry Ford. Diezelfde Henry Ford
waarvan ge de naam ziet staan op zoveel
auto's in de stad, op zoveel landbouw
machines op het land...
In een hoekje van de hoeve, die hij met
zijn ouders bewoonde, had hij een werk
bankje getimmerd en daarop lagen aller
lei stukken koper en ijzer. Dat was zijn
speelgoed. En als hij zich in dat hoekje
terugtrok, kwamen de gedachten alwéér
los... Zo'n machine kunnen maken! Een
machine die zelf zou bewegen, die het
vermoeiende, tijdrovende werk zou spa
ren van paarden, van ossen, van men
sen... Een machine die het landbouw-
werk zou ontnemen aan vlees en bloed
en het zou dóen verrichten door staal
en motoren! Dit gebeurde in 1879.
Toen werd de jongen twaalf jaar oud
en reed eens met zijn vader naar de stad
Detroit. Ze zaten op hun traag paar
den voertuig... en, waarachtig, daar, on
geveer acht mijlen van de stad, ontmoet
ten ze een voertuig «dat van zelf be
woog»! Het stopte, want hun paarden
schrikten, en sneller dan hij het zelf
wist was de Jongen naast de machinist
gekropen en vroeg hem honderd uit over
zijn «locomobiel!» (Zo heette Zo'n wa
gen in die tijd). Boven een ketel was
een machine gemonteerd en die man die
op een platform achter de ketel stond
kon het vuur onderhouden, de stoomtoe
voer regelen en tevens sturen! Wat stonk
zo'n machinetje! Maar voor Henry Ford
was het een revelatie: hij had nu zijn
droom gezien.
Vlijtiger dan ooit groeide de verzame
ling gereedschappen aan bij de kleine
werktafel. Henry frutselde en knutselde.
Moertjes en moerplaatjes en allerlei on
derdelen van oude horloges werden schat
ten in zijn handen. En Henry dacht...
hij dacht altijd maar door aan zelf-
bewegend» vervoermiddelen... Enkele tijd
later .ad hij op kleine schaal een
locomobiel gemaakt... een locomobiel die
werkelijk liepi
Wat konden zijn ouders nu anders
doen dan hem daarheen te sturen waar
heen hij verlangde te gaan? Hij wilde
leerjongen worden bij Nichols-Shepard,
die gróte firma waarvan een der eerste
machines, enkele jaren tevoren zo'n won
der voor hem was geweest.
Daar mocht hij zelf een locomobiel
sturen. Ze kon 19 km. per uur afleggen
en kon zware vrachten trekken. Maar ze
woog een paar duizend kgr en was veel
te duur om door een gewoon landbouwer
gebruikt te kunnen worden. Neen, dat
was het nog niet: er moest een lichte,
goedkope machine komen die de paar
denkrachten spaarde en door ieder land
bouwer aangekocht kon wordenDe droom
van de jongen ging voort in de man.
En in 1892 was er de eerste automo
biel. Het was een voertuig op vier fiets
wielen, met rubberbanden, het had een
zitbank en een kap; boven de achteras
was een complet van cylinders, een riem-
schijf en ketting, elliptische wagenveren,
en onder de zitplaats een bak met een
dun afvoerbuisje, dat was de reservoir.
Het was een bespottelijke machine.
Wat zouden Jullie lachen moest je nu
zulke wagen over de weg zien bollen! II
Maar Ford lachte niet! Zijn machine
stonk, 't is waar, hij sloeg blauwe vonken
en in zijn ingewanden knalden ontplof
fingen.
Maar het reed! En het gaf ongeveer
4 paardenkracht!
In de bladen van de streek spreekt
men van Ford en zijn automobiel; de
mensen staan te hoop, als hij voorbij
rijdt. Er zijn bewonderaars die oi roepen
met verbaasde open mond, er zijn olijke
kwanten die ermee spotten en de wagen
proberen weg te halen als de eigenaar
de rug heeft gekeerd. Maar Ford trekt
zich daar weinig van aóri: van de be
wonderaars evenmin als van de spotters,
hij weet immers wel dat zijn machine
nog niet volmaakt is... Hij heeft er moe
ten aan beginnen van meet af aan, en
er zijn nog veel verbeteringen mogelijk.
Hij blijft nadenken: zijn oude droom
laat hem niet los. Er moeten vervoer
middelen komen die licht en goedkoop
zijn. Auto's moeten niet enkel iuxe-ar-
tlkeis zijn om rijke lui naar de schouw
burg te voeren, ze moeten het werk van
de mensen dienen en de toenadering
tussen hen bevorderen. De velden zul
len vlugger bewerkt worden en ze zullen
opbrengen, veel meer dan vroeger; we
gen zullen aangelegd worden die woestij
nen en oerwouden doorkruisen... Hij ziet
reeds tractor's voorthollen in tropische
bossen, en zijn auto's in de woestijnen
en kamelen verdringen zoals zijn eerste
machientje de paarden deed schrikken
op zijn hoeve.
Binnen enkele jaren zal Amerika mil-
lioenen auto's nodig hebben. Het zullen
er zijn van een betere soort. Ford is nu
hoofdmecanicien geworden. Hij heeft al
een tweede model auto gemaakt. Weldra
volgt een derde... ze worden al lichter en
lichter, al handiger en handiger.
Zijn eigen faam en rijkdom stijgen
ook, hij kan nu een fabriek oprichten...
En daar zijn veel werklieden voor nodig.
Weer denkt Ford na... Hij is nu niet
enkel een uitstekend mecanicien gewor
den, maar een man met verantwoorde
lijkheid, en als de mensen zich bij hem
komen aanbieden om in zijn fabriek te
werken, voegt zich nu een tweede droom
bij de eerste bij. Die mensen moeten niet
enkel hun dagelijks brood en dat van
hun gezin hier komen verdienen. Ze
moeten niét enkel auto's maken... Zij
moeten ook gelukkige mensen wordén...
Hoe kan hij dat bekomen?
Sedert hij zelf een jongen was, heeft
hij aan zijn werk het beste gegeven wat
in hem was; hij heeft zijn werk «ge
diend», en dat heeft hem voldoening ge
schonken... Als hij nu aan zijn arbei
ders kan leren ook te leven voor hun
werk, het ook te «dienen» zullen ze ook
gelukkig zijn.
En hij richt een school op voor jon
gens die willen leren. Ais ze 12 jaar oud
zijn leren ze talen en rekenen, aardrijks
kunde en wiskunde (dat is nuttig in de
fabriek). Ze leren dan ook werktuigkun
de, maar in plaats van in boeken leren
ze dat in de fabriek zelf, en zodra ze
het waard zijn krijgen ze reeds een
loon. Er is ook een school van machine
bouw, en daar komen mannen naartoe
tussen de 18 en de 30 Jaar.
Ford had New-York bezocht en er de
eerste wolkenkrabbers gezien. Zo moesten
zijn fabrieken worden... géén mufle,
vuile werkplaatsen, maar ruime, lichte
gebouwen, waar werken een lust wordt,
waar alles glimt en davert en knettert
van werkvreugde!
Dan moet de onderneming immers
slagen I
En ze slaagde! Met moeilijkheden soms,
met tegenvallers ook, met strijden en
met volhardende arbeid.
Standaardionen werden uitgekeerd, aan
al de werklieden die acht uur per dag
werkten hetzelfde loon... Er waren ar
beiders binnen en bulten de fabriek.
Want zo'n autofabriek verslindt veel
hout, versündt veel rubber, verslindt veel
ijzer. Waarom geen eigen bossen kopen
die het hout opleveren en er eigen hout
hakkers doen werken?
Waarom geen eigen rubber? Waarom
geen eigen ertsmijnen?
Dat alles doet Ford. Zijn fabrieken
staan te Detroit, maar in de bassen langs
de Afiiazonestroom groeien heveabomen
waarvan de rubber drupt vóór zijn ban
den. Daar zal hij vóór zijn arbeiders
huisjes oprichten, kantoren bouwen, mo-
lèns plaatsen en hospitalen en scholen.
Daar kunnen zijn arbeiders gaan wonen
en de rubber gaan bewerken en naar de
fabriek verzenden. Zijn fabrieken staan
te Detroit, maar ver weg in Virginia ligt
veel ijzer in de bodem. Daar ook komt
een dorp te staan waar de mijnwerkers
wonen die het ijzer uit. de aarde delven
en het naar de schepen voeren, naar de
fabriek.
Zijn fabrieken staan te Detroit, maar
in Kentucky liggen uitgestrekte bossen,
en daar moet het hout van kómen voor
de carrosserieën. In Kentucky komen ook
arbeidersdorpen tot stand: zindelijke dor
pen met goede verlichting, met nette
huizen en met arbeiders die gelukkig
zijn en het standaardloon verdienen.
Zo groeide dan een bedrijf. Het auto
bedrijf dat ook in onze provincie kan
toekomst krijgen.
WELKE ACTIE EN MET
WELK DOEL?
Maar alle gekheid, al deze gek.
held (die niet zo gek is) op een
stokje. Wij mogen niet blind zijn
voor een ander aspect
Do actie van voormeld Comité
staat slechts in schijn los van de
politiek. Na de meeting van Zon-
dag 11., na de nieuwe proclama-
tie van vandaag steekt het de
ogen uit dat het een werktuig ge
worden is in de handen van de
oppositie. Voor de betoging heb.
ben de socialistische en communis,
t.ische partijen hun leden opge
commandeerd om massaal deel te
nemen. Het Comité heeft daarna
wat al te nadrukkelijk beklem
toond dat het los stond van alle
politiek en verzocht stilzwijgend
te demonstreren. Dit consigne
werd opgevolgd.
De betoging zelf was echter vol
komen zinloos geworden vermits
de regering reeds aan alle eisen
van het Comité had voldaan.
Nu verklaart hetzelfde Comité
dat het de actie zal voortzetten.
Welke actie en met welk doel?
VERDACHTMAKINGEN
VAN EEN KIESSTRIJD
De actie van de oppositie, van
de socialisten en communisten dl#
een paar uurtjes meegelopen hel»
ben in de stoet.
De actie van de oppositie di#
haar laatste verkiezingstroef uit
speelt op de kaart van de vader
landsliefde, de weerstand en het
jncivlsme, zoals zij voordien ge
speeld heeft op de legerdienst en
de zaak Bekaert.
Deze actie beoogt een dubbel
doel: de regering ofwel ten val
brengen ofwel de C.V.P. in de
ogen van de openbare mening
zwart maken en belasteren om
wille van haar algemeen beleid
in al deze bovengemelde aangele
genheden. Al deze verdachtma
kingen maken deel uit van de ver
kiezingsstrijd en moeten de sim
pele gemeentekiezer in de waan
brengen dat hij onmogelijk zijn
stem kan uitbrengen op deze partij.
NIET ZO ONNOZEL
De simpele gemeentekiezer is
echter niet zo onnozel meer. Hij
is best in staat het algemene te
onderscheiden van het particuliere.
Hij is bijvoorbeeld volkomen In
staat om het algemeen regerings
beleid in de jongste dagen in ze
kere opzichten te betreuren. Dit
belet hem niet terzelfdertijd open
oocj te hebben voor de onvervang
bare voordelen die verbonden tijn
aan de voortzetting ener homogent
C.V.P.-regering. Hij weet echter
tevens dat de vraag nu niet wordt
gesteld maar eerst over twee jaar
ter sprake komt bij de volgend*
algemene verkiezingen.
Daarom heeft hij lak aan de la
waaierige oppositie die de goede
gemeente zand in de ogen wil
strooien. Hij beseft dat nu alleen
de plaatselijke belangen op het
spel staan, de belangen van zijn
partij en het aandeel dat zij heeft
in het beleid van zijn gemeente
en de zeer particuliere belangen
daarvan.
De Bodt en Coppenolle hebben
daar hoegenaamd niets mee te
maken.
BEMOEDIGEND
VOORUITZICHT
Verheugend en kenschetsend te
vens is in dit opzicht het verloop
geweest van de poli-vergaderingen
voor de C.V.P. in het arrondisse
ment Brussel. Op deze 65 bijeen
komsten, waar Over de samenstel
ling der plaatselijke C.V.P.-lijsten
werd beslist, was de deelneming
van de ingeschreven partijleden
opmerkelijk groot. Op sommige
plaatsen namen tot 90 van de
leden aan de vergadering deel ter
wijl dit percentage nergens bene
den 65 daalde.
Wie nog enig geloof heeft in de
waarde van de Westerse democra
tische Instellingen en de werking
daarvan zal hierin een verheugend
teken zien. Voor de C.V.P. ligt in
elk geval een bemoedigend voor
uitzicht in de vaststelling dat zo
vele partijleden werkelijk met be
langstelling deelnemen aan het
leven der partij.
PAS.
Uw valling van neus, keel,
of borst weg met
i
KEERT GOD DE RUG NIET TOE
Zon, maan en sterren volgen liun
loop in 't hemelruim, volgens de
wetten door de Schepper van de na
tuur zelf gesteld. Zee en wind ge
hoorzamen aan God. En de mensen?
Velen keren God de rug toe, door
wetens en willens geheel vrijwillig
te doen wat God streng verboden
heeft.
Wié Gods' Wet vrijwillig overtreed'
ln grote zaken, doodt het bovenpa-
tuurlijk leven in zijn eigen ziel, be
drijft doodzonde.
Om te weten of een zonde dood
zonde ls. komt het er op aan. dat
hetgeen men doet. Iets gewichtigs ls.
Een slechte zaak, een slechte daad
Is groot en gewichtig: als zij grote
lijks ln strijd ls met Góds' eer (b.v,
vrijwillig en zonder gegronde reden
de Zondagmis verzuimen), als zij
grotelijks In strijd ls met het geeste
lijk welzijn van de H. Kerk (b.v. op
stand tegen het kerkelijk gezag), als
zij grote schade toebrengt aan ods
eigen of andermans geestelijk of
tijdelijk welzijn, (b.v. onkuisheid,
moord...).
Eerste voorwaarde dus, opdat een
overtreding van Gods Wet doodzonde
weze: de zaak moet gewichtig zijn.
Maar dat ls niet alles... de overtre
ding moet geheel vrijwillig gebeuren.
Vrijwillig een daad stellen bete
kent: met volle kennis en volïe toe
stemming. Om ln geweten schuldig
te zijn aan doodzonde, moeten wij
weten dat hetgeen wil doen dood
zonde ls. Weten wij dit niet of niet
ten volle, dan kan er ook geen volle
toestemming zijn, en dus geen dood
zonde. B. v. Iemand die niet weet
dat hij door zekere aanrakingen
groot kwaad doet, bedrijft geen dood
zonde: Iemand die half-slaperlg zon
dige begeerten of gedachten heeft...
stelt geen vrijwillige daad.
Nu kan het ook wel gebeuren, dat
Iemand doodzonde bedrijft, al is de
zaak niet gewichtig ln zich zelve. Dit
kan het betreurenswaardig gevolg
zijn Van een dwalend geweten.
Iemand heeft èen dwaleüd geweten,
als hij ernstig dénkt dat Iéts groet
kwaad ls, Wijl het tóch lh zich zelf
niét gewichtig ls, of althahs niet al»
gewichtig wordt opgevat. B. v. een
kind meent ernstig, dat elk te laat
komen ln de H. Mis, 's Zondags, een
doodzonde ls. Komt dat kind te laat,
dan bedrijft het doodzonde, daar het
ln geweten meent een doodzonde te
doen en het tegen zijn geweten ban-
delt.
Het gewicht der zoilde hangt niet
af van de duur: het kan gebeuren
dat heel eventjes een gebod over
treden» doodzonde ls (b. v.eenogen-
blik volledig toestemmen ln onkuis»
gedachten ls doodzonde). Er zijn
zelfs geboden, waarvoor géén verschil
tussen groot en klein kwaad besteen
kan (b.v. om te communicéren moet
men nuchter zijn... zo men niet kan
genieten van uitzonderlijke schikkin
gen van de H. Kerk. Wie wetens en
willens niet nuchter ls en toch com
municeert, bedrijft doodzonde).
Moet men nu Immer zitten «'we
gen of een zonde groot of kteln ls?...
Neen, Vermijden we de zonde en
vooral vermijden we ficd ïo1^
