Wereldgebeurtenissen gekroond kalf Au Renard Bleu Zgntamotii Een la Zenobe Grammede uitvinder Het Pelsenhuis DAG KLAPPER P>ATEX^RN'"'GT Do" VEAU PRItft Naar een indrukwekkende C.V. P.-zege stukken brengen j geluk w geslaagde"" diocesane studiedag voor missie- ijveraarsters amerikaanse vlieg tuigen onder vuur genomen door russi sche toestellen dert de toxinen. Mc CORMICK-INTERNATIONAL mestveripreiders voor fractor De Iraanse pefroleumkwestie KOLONIALE LOTERIJ WAAG UW KANS Geboortehuls van Broeder IsBdoor Ingewijd l^eer katholieken In Japan WERELDNIEUWS IN 'T KORT Nieuwe wrijving tussen U.S.A, en U.S.S.R. De oorlog In Korea Brief uit Brussel RIJSELSTRAAT 83 - MENEN - TEL. 565 Au Renard Bleu VERDRIJF EEN Onlustig., miinhardt's zenuwtabletten GROTE ZORG! 3SSK EEN HALVE EEUW DYNAMO. Klacht tegen socialistisch senator te leper Op een zekere ouderdom werken de nieren onregelmatig, het organisme vervuilt Dit is o. m. het lol van de jichtlijders. Daarom, drink regelmatig l'Eau de la Reine, hetwelke krachtige diuretische eigenschappen bevat. SPA-REINE reinigt het organisme en verwij- HET WEKELIJKS NIEUWS i Zaterdag 11 Oct. 1952 BIz. 2. VYEEK VAN 11 TOT 17 OCTOBER >e dagen korten met 21 minuten. WEERSPREUK October met groene bla&n Duidt een strenge Winter aan. ZATERDAG 11 OCTOBER Maria's Goddelijk Moederschap HH. Naciasius, Qudrien, Gummarus van Lier. ion op te 6.06 u.. onder te 17.08 U. 531: Dood van de Zwitserse her vormer Zwingli. I 1813: Geboorte van de Franse let terkundige Louis Veuillot. 1 '885: Geboorte van de Franse ro manschrijver Frangois Mau- riac. 027Geboorte van Prinses Jose phine-Charlotte. ZONDAG 12 OCTOBER (19° Zondag na Pinksteren) LH. Wilfried, Maximiliaan. Edwin, Serail en. ion op te 6.08 u., onder te 17.06 u. 1 1678: Dood van de Nederlandse portretschilder Pieter Codde. i 1856: Dood van de Nederlandse dichter Hendrik Tollens. 866: Geboorte van de Engelse Staatsman James Ramsay Macdonald. 24: Dood van de Franse liber- i tijnse letterkundige Anatole France. 1 j MAANDAG 13 OCTOBER i IH. Edward (koning v. Engeland), I Theoflel, Gerard. 'ion op te 6.09 u., onder te 17.04 u. 1715: Dood van de Franse wijs geer Nicolas de Malebranche. 1869: Dood van de Franse criticus Sainte-Beuve. 1901: Dood van de Vlaamse letter kundige Domien Sleeck. i 1919: Dood van de Deense roman schrijver Karl Gjellerup. DINSDAG 14 OCTOBER HH. Callistus, Donatiaan (Brugge) i Zon op te 6.11 u., onder te 17.02 u. i 1562: Geboorte van de Nederlandse musicus Jan - Pieter Swee- linck. 1632: Geboorte van de Nederlandse natuuronderzoeker Anthanie van Leeuwenhoek. 1882: Geboorte van de Ierse staats man Eamon de Valera. 1924: Dood van de Vlaamse voor man Dr Depla. WOENSDAG 16 OCTOBER HH. Thérésia (van Avola), Roger. Zon op te 6.12 u., onder te 17.00 u. 70: Geboorte van de Latijnse dichter Vergilius. 1512: Dood van de Nederlandse bouwmeester Keldermans. 1608: Geboorte van de Italiaan j Evangelists Torricelli, uit vinder van de barometer. 1844: Geboorte van de Duitse wijs- geer Friedrich Nietsohe. Tijdwinst Regelmatigheid. Snelheid Grote capaciteit. Eenvoudige lading van de bak. N° 200 voor 2 '/3 m3 N® 100 voor I '/2 m3 DONDERDAG 16 OCTOBER HH. Gerardus Majella, Hedwig, Florentijn. Zon op te 6.14 u., onder te 1658 u. 1628: Dood van de Franse dichter Frangois de Malherbe. 1844: Geboorte van de Waalse mu sicus Emile Mathieu. 1863: Geboorte van wijlen Mgr Luytgaerens, proost van de Boerenbond. 1888: Geboorte van de Amerikaan - i se toneelschrijver O'Neill, VRIJDAG 17 OCTOBER HH. Margaretha Maria Alacoque, Hedwigis (Hedewijch). Zon op te 6.15 u., onder te 16.56 u. 1586: Dood van de Engelse schrij ver Philip Sydney. 11754: Dood van de Franse natuur kundige René Réaumur. 1849: Dood van de Poolse musicus Fréderie Chopin. 1893: Dood van de Franse compo nist Charles Gounod. WEERSPREUK Kwam na lijden geen verblijden Zo waar lijden groot verdriet Doch na lijden komt verblijden j Daarom acht ik 't lijden niet. (Vervolg van 1* blad) stikken, doch in feite hebben zij slechts de nieuwe democratische wereldmarkt versterkt. Op die wij ze hebben de imperialisten hun eigen uitvoer een ernstige slag toegebracht Hij beweerde tevens dat het uit eindelijk het socialistisch - commu nistisch systeem zijn, superioriteit zal weten te bewijzen over het kapitalisme, dat de Westerse lan den aansturen op oorlog maar dat de Sovjet-Unie zich niet bang zal laten maken. Nog weidde hij uit over voorgestelde statautverande- ringen en richtlijnen voor het communisme en over een nieuw 5- jarenplan, hebbende tot doel die uitbreiding van de Russische nij verheidsproductie. Anderzijds was hij vol lof over de Volksdemocra tieën en wat door deze was ver wezenlijkt. De journalisten waren niet toe gelaten op de zitting; de Inhoud van de rede van Malenkov werd eerst 's anderendaags langs de ra dio bekend gemaakt. Tijdens de bijeenkomst van Dinsdag werd een rede uitgespro ken door Berla, het hoofd van de Sovjet-geheime politie, maar over de inhoud dezer toespraak werd niets medegedeeld, zelfs voor de Russen niet. Nieuwe nota-wisseling. Alle onderhandelingen niet afgebroken. De Mc CORMICK INTERNATIONAL kunstmeiN itrooier» laten U toe, olie kunitmeststoffen te verspreiden aan de gewenste dichtheid met een volmaakte regelmatigheid. MAAR, i onnodig uw huisraad stuk te slaan. Een stukje papier vol staat, onder vorm van een bil- jet van de om U een fortuin te doen winnen en het kost U bijna niets I TREKKING op Zaterdag 25 October te Zelzate. (d-10.133) Op Zondag 28 September ging i te Roeselare, bij de Grauwe Zue- ;ters, een talrijk bijgewoonde stu- diedag voor missie - ijveraarsters door. Na de H. Mis werden enkele 'spreekbeurten gehouden. Z. E. P. Boutsen, O. F. M.„ handelde over De Leek voor en in de Missie en wees op het grote aandeel van de leek in dit werk. Z. E. P. Brys, Scheutist, sprak over «Het Missie- 1 werk in het kader van de huidige evolutie in Kongo en wees er op hoe de godsdienst het enig duur zaam bindmiddel is en blijft tus sen moederland en de kolonie en ivroeg om meer gebeden van het thuisfront voor de zo onontbeer lijke inlandse roepingen. In de namiddagzitting sprak op nieuw Z. E P. Boutsen, thans over Gebedsactie voor China Hij ;wees op het schone maar thans vernielde werk der Scheutisten in !het gele land en vroeg om vele gebeden tot het afwenden der zwa re beproevingen van dit land. Z. H. Exc. Mgr Nivu, voormalig bis schop van Yangfu, typeerde zeer raak de betekenis van het com munisme en zijn nasleep een gees telijke rampen en deed beroep op de hulp van het missielievend Vlaanderen. Juffr. De Cuypere, schrijfster van het verbond der Missiekrin gen, bezwoer de aanwezigen nog meer te presteren dan totnogtoe gedaan werd en wees op de nood zaak van de parochiale missie- ;actie, wijl E. H. Carlier er op wees ,hoe een radicaal beleefd katholi cisme het enig redmiddel ls tegen de dreiging van het communisme. Tot slot bracht E. H. Lowie een verdiende hulde aan Mevr. L. De- nys, die Jaren lang de taak als ■schrijfster heeft vervuld met on verpoosde ijver en deed een op roep om meer missie-ijveraarsters ^en meer naalkrlngen. Het afrollen van de negerfilm ïBIzimana» besloot deze welge slaagde studiedag Door Mgr Calewaert, Bisschop van Gent. Te Vrasene werd Zondag het ge boortehuis van Broeder Isidoor, In de wijk Okkevoorde, plechtig inge wijd door Mgr Calewaert, Bisschop van Gent, in aanwezigheid van Minister De Taeye, Arrondisse mentscommissaris De Cleene, ver schillende Burgemeesters uit het gewest en een aanzienlijke inge togen menigte. In de voormiddag werd op het Dorpsplein in open lucht een PI. Hoogmis opgedragen waar de kanselrede werd gehouden door Pater Angelus, Provinciaal van de Orde der Passionisten te Kortrljk, waartoe Broeder Isidoor behoorde. Na een optocht naar het geboor tehuis van de vereerde inwoner, had in de namiddag de inwijding plaats door Mgr Calewaert, ge volgd van een PI. Lof In open lucht. Toespraken werden gehou den door Mgr Calewaert, Kan. Quaeghebuer, Vicaris-Generaal van het Bisdom Brugge en waarne mend Voorzitter van het proces voor de zaligverklaring van Broe der Isidoor, door Burgemeester Goossens en door Pater Angelus. Duizenden vereerders brachten vervolgens een bezoek aan het ge boortehuis van de gevierde kloos terling. Tot k. .in de avond trok een menigte bezoekers uit binnen- en buitenland, die met allerlei voertuigen in het Waasse dorp waren toegestroomd, door de be- vlagde straten. 2oelet giets t'huren oi te Kopen,, Zoekt ge 'n meid, 'n plaats owat? Wachniet langer, plaats nog heden 'n Kleine sZUEKER-» in ons oladl fort, met een bemanning van 8 koppen, spoorloos verdwenen. Aan genomen wordt dat het toestel neergeschoten werd door een Rus sisch vliegtuig, opgestegen van op een der Kosrillen-eilanden door de Russen bezet. Op het Radarscherm, dat het toestel volgde, kon men een tweede vlek opmerken waarna beide vlek ken verdwenen. Kort daarop werd een verzoek om hulp in het Engels uitgesproken, waargenomen. In de luchtoorridor naar Berlijn anderzijds werd Woensdag jl. een Amerikaans toestel met zieken aan boord, door twee Sovjetstraaljagers onder vuur genomen, maar niet geraakt. Protest werd aangetekend bij de Russische overheden. Volgens statistieken Is het aan tal katholieken in Japan de laatste vijf jaren met 57 gestegen. Ein de Juni 1952 werd een totaal van 171.785 katholieken genoteerd. Het aantal volwassen gedoopten be droeg op dat tijdstip 112.178. Het apostolaat wordt er waargenomen door 973 priesters, 268 lekebroeders en 2.869 kloosterzusters. Onze lezers zullen zich herinne ren dat dhr Mossadegh, In zijn jongste voorstellen tot regeling der Iraanse petroleumkwestie, de Brit se Regering een termijn van 10 dagen had gesteld om die al dan niet te aanvaarden. Juist voor het verstrijken van die termijn heeft de Britse Regering aan dhr Mossadegh een nota doen overhandigen, maar hierin werd de Iraanse els tot uitbetaling van 49 millioen pond sterling van de hand gewezen. Washington was het eens met dit antwoord. Naar verluidt zou dhr Mossadegh thans een nieuwe Britse missie naar Téhéran hebben uitgenodigd om te trachten het oliegeschil te regelen. Als antwoord heeft de Iraanse premier nu nieuwe eisen gesteld. Zo wil hij nu dat de Britten binnen de week een voorschot van 20 mil lioen pond op de geëiste 49 storten, nog dat binnen zelfde tijd een nieu we Britse missie naar Teheran ko men en drie weken geeft hij om een akkoord te bereiken om dan de rest van de 49 millioen p. st. te kunnen ontvangen. Veel boenadering bete kenen deze nieuwe eisen dus wel niet. Moskou eist terugroeping van U.S.A.-Ambassadeur Kennan. Dhr Kennan, Ambassadeur der V. S. van Amerika te Moskou, had een paar weken, geleden, op reis naar de U.S.A. en op doortocht te Berlijn, het feit aangeklaagd dat de diplomaten te Moskou zo bitter weinig bewegingsvrijheid werd ge geven en had hierbij een vergelij king gemaakt met wat destijds ge beurde te Berlijn tijdens hef Nazi- regime. Bij de Sovjets zijn die verkla ringen in slechte aarde gevallen, in zoverre dat zij dhr Kennan als «persona non grata» hebben ge noemd en zijn terugroeping hebben geëist. Washington heeft hierop catego- riek neengeantwoord en de Hr Acheson deelde Moskou mede dat er geen sprake kon zijn dhr Ken- Communistische troepen ontketenen bloedige aanvallen. Onderhandeligen te Pan Moendjon voor onbepaalde tijd uitgesteld. In de centrale sector, van aan nan te Moskou te vervangen». De Hr Kennan kan evenwel Rusland niet binnen zonder door de Russen te worden toegelaten. De familie van dhr Kennan is intussen uit Moskou vertrokken en hij Is hen gaan afhalen te Berlijn. Eerst werd gevreesd dat zulks wellicht een diplomatieke breuk tussen de beide grote mogendheden zou tot gevolg hebben. Thans wordt de mening uitgedrukt dat de V. S. voortaan te Moskou zullen vertegenwoordigd worden door een zaakgelastigde in plaats van een ambassadeur, en dat de Amerika nen de terugroeping van de Sovjet ambassadeur te Washington hun nerzijds niet zullen eisen, voorlopig althans. KALFSVOEDSEl Samengesteld voedsel voor kalveren en varkens. Spoediger en spaarzamer vetten. Witter vlees. Sf Staat «n gebruikswijze bonneviestraat. 15. brussei het gebied van Pan Moendjon tot aan het Moendoengni-dal, hebben Chinese keurtroepengesteund door een krachtig artillerievuur, een zware aanval ingezet, de hard ste sedert het begin van het jaar. Voordien hadden de communis ten de sluizen opengezet van een stuw op het kunstmatig meer na bij Tsjorwon, om elke geallieerde terugtocht te verijdelen. Er werd verwoed gevochten, man tegen man, bij aanvallen en tegenaanvallen, o.m. om het bezit van de heuvelen White Horse en andere. Deze druk blijkt hoofd zakelijk gericht tegen de geallieer de stellingen die de weg naar Sebel beheersen.1 Naar de laatste berichten houdt het 8* geallieerde leger stand. Bij een eerste massale aanval zouden de Chinezen 900 doden op het terrein hebben moe ten achterlaten. Uit andere berichten blijkt dat Chinese eenheden, die moesten wijken, in de rug geschoten wer den van andere communistische eenheden, om hen terug in het vuur te doen gaan. Te Pan Moendjon werd door de geallieerde afvaardiging geëist dat de communisten uiteindelijk stel ling zouden nemen over de jongste U.N.O.-voorstellen tot regeling der kwestie der krijgsgevangenen. De communisten hebben die stellingen onaanvaardbaar verklaard, waarop de onderhandelingen tot onbepaal de tijd verschoven werden. De beslissing der onderhandelin gen door Generaal Harrisson mede gedeeld. werd on een algemene schaterlach van de communisten onthaald. Een nabij Siberische grens. Tweede bij Berlijn. Ten Oosten van het Japanse eiland Hokkaido, het Noordelijk ste van de Japanse archipel, is Dinsdag Jl. een Amerikaans super- Zie vervolg vorige kolom. U.N.O. Voorstel tot oprichting van U.N.O. - vrijwilligerskorps. Secretaris - Generaal Trygve Lee i heeft bij de U.N.O.-diensten, een voorstel ingediend inhoudende het oprichten van een U.N.O.-vrljwilli- gerkorps, van 50.090 k 60.000 man. FRANKRIJK. Communisten boeren achteruit. Te Pecquen- eourt, nabij Douai, hadden Zondag Jl. verkiezingen plaats voor de ge meenteraad. Er waren 1325 uitge brachte stemmen, waarvan 68 on geldig. In 1951 behaalden de com munisten er 798 stemmen, thans slechts nog 469. Voordien werd algemeen aan vaard dat die bijeenkomst beslis sen zou over wapenstilstand of einde der bestandsbesprekingen. DENEMARKEN. Russisch pro test. De Russische Regering heeft een protestnota gestuurd aan de Deense Regering, inhoudend een aanklacht tegen het feit dat buitenlandse bases in Denemar ken werden aangelegd. De Russen willen hierin een bedreiging zien tegen de veiligheid van de Sovjet- Unie. Grondwetsherziening. Aan de Deense Kamer zullen belangrij ke grondwetsherzieningen worden voorgesteld, o. m. dat vrouwen op Deense troon zullen kunnen zete len. WEST-DUITSLA ND. Oorlogs misdadigers vrijgelaten. Door de Britten werd de ex-generaal von Mackensen, die tot de doodstraf was veroordeeld wegens terecht stelling van gijzelaars, in vrijheid gesteld. Anderzijds wordt verwacht dat de gewezen generaals von Manstein en Kesselring, die nu uit de gevangenis werden gelaten als zijnde in ziekteverlof definitief in vrijheid zullen worden gesteld. Hetzelfde lot wordt voorzien voor de twee laatste door de Britten ge vangen gehouden Duitse Generaals van Faikenhorst en Meyer. Naar herziening der Socialis tische politiek. Naar het blad SOS zouden de drie voornaam ste leiders van de West-Duitse So ciaal-Democratische Partij, na de dood van hun leider Schumacher, zich bereid hebben verklaar hun houding tegenover het verdrag met het Westen te herzien, zo hen deelneming in de Regering zou worden toegekend. Anderzijds wordt voorzien dat te Bonn een Ministerie van Lands verdediging zal opgericht worden in de schoot van de West-Duitse Regering. Officier die 6.000 moorden pleegde, staat terecht. Voor het Hof van Assisen te Keulen ver schijnt thans de gewezen S.S.-of- flcier Schaefer, beschuldigd ver antwoordelijk te zijn voor de moord op 6.000 Servische Joden. In 1942 beschikte hij in Servië over mobiele gaskamers die op vrachtwagens waren gemonteerd, waarin Joodse mannen, vrouwen en kinderen werden afgehaald en erin om het leven gebracht. Schae fer ging destijds er prat op dat hij «Servië van Joden had gezuiverd». Nu zingt hij een toontje lager en wil alle schuld op zijn oversten af wentelen. JAPAN. De verkiezingen. Verkiezingen in Japan hebben an dermaal een volstrekte meerder heid bezorgd aan de Liberalen, zijnde de Conservatieven. De com munisten verloren hun 22 zetels. De socialisten hunnerzijds boekten winst. Er wordt geen koerswijziging in de Japanse politiek voorzien, U.S.A. Nieuw luchtdoelgeschut. In de U.S.A. werd bekend ge maakt dat binnenkort nieuw lucht doelgeschut zal in dienst genomen worden, waarmee radiogeleide pro jectielen zullen worden afgevuurd die een vliegtuig zullen kunnen volgen en vernietigen tot op een afstand van 15 Km. S.P.R.L. eeft een grote keus JACQUETTEN en BONTMANTELS. Zeer iket. Verzorgde confectie en aflevering. Een eerste keus van Ivervossen, platina, blauwe vossen, enz., enz. Beter, mooier goedkoper dan AU RENARD BLEU vindt U nergens meer. Het Huis AU RENARD BLEU verkoopt in volle ver trouwen en waarborgt de nieuwste modellen. Op ver toon van deze aankondiging zal er 5 vermindering gegeven worden bij elke aankoop. BEMERKT GOUD HET ADRES: 83 - Rijselstraat - MENEN GEMAK VAN BETALING REISONKOSTEN VERGOED BIJ AANKOOP Magazijnen gans de Zondag open. (9463) HET PAARD VAN TROJE Vele eeuwen geleden leverden de Grieken, volgens de legende, vruch teloos tien jaren lang strijd tegen de stad Troje. Reeds wilden zij de hopeloze oorlog opgeven en terug varen naar hun land toen zij er met een list in slaagden Troje bin nen te dringen en in hun macht te brengen. Zij vervaardigden een groot houten paard waarin een aantal Griekse krijgslieden verbor gen zaten en stelden dit op voor de muren van de belegerde stad. Het gros van hun strijdmacht trokken zij achteruit alsof ze van plan waren weer scheep te gaan en af te varen. De Trojanen koesterden geen argwaan en zagen in het zonder linge houten paard een geschenk van Athena, de godin van de oor log, en beschouwden het als een voorteken dat de wisselende krijgs kansen nu in hun voordeel waren. Zij sloopten een deel van de stads muur om het houten paard binnen te halen. In de nacht verlieten de Griekse soldaten het houten paard, overvielen de poortwacht en lieten het gros van hun inmiddels terug kerende strijdwacht ln de stad bin nen. Door een list werd de stad veroverd die tien jaar lang weer stand had geboden. Die geschiedenis wordt thans in ons land herhaald. De jongste algemene verkiezin gen hebben de socialisten in de oppositie teruggedrongen. Sedert dien voeren zij onophoudelijk strijd tegen de homogene regering van de C.V.P., een strijd die geen uit slag oplevert. En omdat die uitsla gen achterwege blijven gebruiken de socialisten ook listen. Omdat zij op het parlementaire plan verslagen werden proberen zij wanordelijkheden zoals deze welke het met stakingen, opstootjes en zij in 1950 teweeg brachten. Zij onderbraken het verkeer, pleegden dynamietaanslagen, staken auto's in brand, verhinderden de uitoefe ning van erediensten. Zij riepen de algemene werkstaking uit en richt ten een mars naar Brussel in, zo als indertijd de Italiaanse fascis ten hun mars naar Rome op touw zetten. De partijleider Buset ver klaarde openlijk en met fierheid: Dit alles is het werk van de so cialisten Victor Larock heeft eens geschre ven: «Wij laten de communisten niet in de steekWij hebben ln de jongste maanden gezien hoe op recht deze woorden gemeend wa ren. De socialisten zijn er immers niet voor teruggedeinsd de solda ten onder de wapens tot oproer aan te zetten, de landsverdediging in gevaar te brengen en ook de verdediging van West-Europa te gen het communisme. Zij hebben in deze strijd openlijk gemene zaak gemaakt met de communisten die hiermede natuurlijk geweldig in hun schik waren. Het is goed dit alles eens te over wegen op de vooravond van deze gemeenteraadsverkiezingen die de machtsverhouding in dit land dui delijk zullen weerspiegelen. Luistert niet naar de woorden en kiesbeloften van de socialisten maar ziet naar hun daden. In de strijd tussen de politieke formaties van dit land zijn zij het paard van Troje, de wegbereiders, de baan brekers en de gangmakers van het verderfelijke communisme. NAAR EEN INDRUKWEKKENDE OVERWINNING De C.V.P. moet zich óver de uit slag der aanstaande verkiezingen trouwens niet veel zorgen maken. Het staat nu al vast dat zij kan terugblikken op een trits opmer kelijke verwezenlijkingen in al de steden en gemeenten waar zij het heft in handen gehouden heeft in de jongste jaren. Dit is een waar borg voor een indrukwekkende overwinning op 12 October. De socialisten weten het en staan er machteloos tegenover. Zij heb- sterker» en kalmeren U* tenuwer» v v v v -v. m m Het vlees is duur: bespaar het! Bereid uw soep door er een Liebig bouillon Blokje, met vleesextract, aan toe te voegen; ze zal voor wei nig geld goed en voedzaam zijn. Fr. 10,het pakje van 5 grote blokjes. Met chromopunten. ben niets om daartegen op te stel- len, niets dan de sukkelaars van De Bodt en Copperiolle en de tries tige Sinjeurs van de inmiddels ter ziele gegane Waak en Sluit. Van een programma van verwezenlij, kingen of vooruitzichten is bij her, geen sprake. Zij leven alleen van de niet te verjagen spookgedachte, de niet weg te cijferen nachtmerrie dat zij in de oppositie hopeloos vastgespijkerd zitten en dat de ge meenteraadsverkiezingen hen noj wat dieper zullen vastleggen. DERDE MACHT EN VIERKANTSWORTEL Nog een geluk dat wij daar dj derde macht hebben. Voor die het nog niet weet voegen wij daaraan dadelijk toe dat de liberalen ln ons land de derde macht vormen, Zij hebben het zelf gezegd, dm zal het wel waar zijn. Wat is de derde macht? Dat li de macht van de machtelozen die steeds op het punt staan in on macht te vallen. Daarom blazen die machtige heren met veel machts vertoon achtereenvolgens koud en warm om het iedereen naar de zin te maken, met het gevolg dat nie mand deze komedianten ernstig opneemt. Als derde macht houden de I!. beralen het midden tussen de link sen en de rechtsen. ZIJ zijn ds verdedigers, de wapendragers en de voorvechters van orde en gema tigdheid. Zo zeggen zij, maar zij dolen, Zij willen met groot vertoon van woorden bij de goe gemeente de indruk wekken dat zij verwoede tegenstanders zijn van de socia listen en communisten en dat Jan Publiek op hen kan rekenen om hen tegen de Rode Vaantjes ln bescherming te nemen. Er is echter een valse noot ln hun kiesfanfare. De liberale derde macht speelt Immers al JaarN en dag onder een hoedje met de socialisten en com munisten. Eenleder weet dat da blauwe kruisvaarders voor orde en gematigdheid op sommige plaatsen de gemeentelijke macht delen met de mannetjes van Buset of met de rode vaantjes. Voor diegenen die het niet weten herhalen wij nog eens dat dit het geval is te Ber gen, Doornik, Aarlen, Binche, Spa, Virton, Genval en op andere plaat sen. Niemand ls zo naïef te gele. ven dat hetzelfde spelletje niet zal herbeginnen na de 12 October. Het gaat met de liberalen zoals in het verhaal van Roodkapje. De liberale wolf heeft grootmoeder s! opgevreten en zich voldaan te bed gelegd met het kanten mutsje op en de pince-nez en de allerliefste glimlach op haar derde-machte gezicht. Zij verwacht nu hoopvol dat het onnozele Roodkapje an ders gezeid de onnozele kiezer - tot haar zal komen om zich op zijn beurt te laten opvreten. Daar zijn echter geen onnozele kiezen en geen Roodkapjes meer. De man van de straat ziet uit zijn ogen en laat al die kletspraat over de derde macht over zich heengaan. Hi.1 zal de liberale boon tjes daar eens een vierkantswortel van belang gaan trekken dat het stof tot ln de geburen vliegt. PAS. De Hr Demey, liberaal kandidaat voor de gemeenteverkiezingen te Leper, legde klacht neer bij de Heer Procureur des Konlngs tegen de socialistische Senator Missiaen, uit Leper, die beticht wordt van eer roof en belediginsen in een kies- manifest. doch wat dit zinnetje aan zoeken en zuchten, aan wil en werk veronderstelt, valt met geen pen te beschrijven. Zenobe Gramme, een jongen uit het Luikse, werd in 1826 geboren. Een wak-- kere jongen op school, een jonge zoeken de schrijnwerker, een betoverde door al wat electriciteit was. Ziedaar de drie trappen van zijn leven. Maar zo vond hij ook zijn dynamo. Hoe? Daarover willen wij het juist hebben. Dank zij een vriend, Jozef Van Mal- deren werkt Gramme te Parijs als schrijn werker in een firma. Daar worden elec- trtsche toestellen gemaakt. Zenobe vindt de weg naar het labora torium, prutst aan magneten, stromen. Hij vindt verbeteringen, wordt afgewe zen en gaat bij Ruhrokorff in dienst, latei- bij Bazin. Maar moet, om wille van den brode weer trapmaker worden in 1866. Hij had toen reeds een machine uit gevonden en gecombineerd voor electri- sche wisselstroom, welke door een om- schakelaar in gelijkstroom kon omgezet wordén, welke machine hij bij gebrek aan geldmiddelen, niet kon voltooien. Hij maakte nog een lamp die later op de l tentoonstelling van 1881 werd tentoon gesteld. Het geheim der electriciteit spookte hem in het hoofd. Hij verschaft zich de handleiding der natuurkunde van Ganot, en ontcijfert ze met behulp van een Frans woordenboek: die twee werken maken om zo te zeggen heel zijn weten schappelijke bibliotheek uit. Hij stelt met vreugde vast dat zijn vroegere ln zijn geest opgebouwde persoonlijke theorieën kunnen overeenkomen met de werken der meesters Faraday, Ampère en Frank lin. Die bevinding moedigt onze zoeker aan; hij bekomt ln 1867 brevetten voor verschillende boestellen voor wisselstroom- werktuigen. Gramme werd nu al meer en meer gekweld door de begeerte een generator te vervaardigen voor praktische stroom die in de nijverheid kan gebruikt wor den, En daar hij vooral het oog heeft op het galvaniseren, moet hij krachtige ge lijkstroom verkrijgen, die goedkoop kan voortgebracht worden. Tot dan toe waren de elementen hinderlijk en kostbaar van onderhoud. Verder is het nuttig effect der machines zo onbeduidend! De ver lichting der vuurtorens is ongeveer hun enige toepassing. Zoekt Gramme echter niet zowat naar de quadratuur van de cirkel? Neen! Hij heeft het voorgevoel van zijn uitvinding, zij is heel nabij; nog meer vrije uurtjes om te overpeinzen, te den ken en te rekenen en hij zal het gevon den hebben. Dit vooruitzicht is wel een opoffering waard. En, zoals Pallssy, die zijn meube len en tot zelfs zijn plankenvloeren ver brandde om zijn eerste emaillewerken te smelten, legt Gramme zich harde noodzakelijkheden op, harder misschien dan persoonlijke opofferingen; hij neemt de edelmoedige toewijding aan van zijn vrouw en zijn schoondochter, die be trouwen stellen in zijn genie en hem vrije uurtjes willen verschaffen; zij zul len dan alleen door hun persoonlijk werk in de kosten van het gezin voorzien. Gramme laat zijn handwerkersvak va ren. In zijn armzalige keuken combineert hij en bouwt hij op; zijn materieel is tamelijk bescheiden: gutta. percha platen, enige magneten, enige kilogram koper draad... Eindelijk triomfeert hij, hij maakt zijn eerste machine, zijn uitvin ding bestaat: de dynamo is uitgevonden. In weerwil van allerhande stoffelijke en zedelijke moeilijkheden Is hij er toe gekomen een stevige machine ineen te te geleiden; dit geheel draalt in een rationeel aangelegd magnetisch veld en wordt weldra versterkt door de stroom zelf der machine, ziedaar de uitvinding van Gramme die op eenvoudige manier en voor goed het vraagstuk van de nij verheidsdynamo en de electrische motor oplost; men stelt immers alras vast dat In 1873, bij voorbeeld, heeft hij ge bouwd en te Wenen tentoongesteld: een dynamo va"n 8 volts en 3.000 ampères (kracht van 32 paardekracht, wat voor een begin merkwaardig is), welke op 24 uren tljds 800 kilogram fijn koper in een bad voor de galvanoplastiek neerslaat. Van 1874 tot 1877 leverde Gramme te die nieuwe machine ook voor motor kan Parijs bij de driehonderd vijftig dynamo's dienen. voor de verlichting van honderd en tien steden en hulzen hun verlichting ver strekken? Zijn daar niet de electrische treinen, onze trams, onze electrische wagens en onze auto's, onze vliegmachines, die door de dynamo verlicht en verwarmd wor den? En de gemakkelijk vermenigvuldigde weldaden der electriciteit; de X-stralen en andere hulpmiddelen van de genees heer. En onze gerieflijke en veilig geworden werktuigmachines; geen riemen meer; zoveel boormachines, draaibanken, slijp stenen, zoveel kleine motoren. En dan nog de hulpmiddelen van het hulsgezin: komfoor, koelkast, stofzuiger, ventilator. Gramme heeft tijdens zijn leven de vreugde van het succes, het fortuin en zelfs de wereldbefaamdheid gekend. In 1888, kende Frankrijk hem de Volta-prijs toe. Deze zeldzame onder- schelding, .die door Napoleon zelf werd °rT™J™L™L^d,Ze SflSfcE «MM ingesteld.'bestaat in een aanmoediging*,- dan die van zijn uitvinding. Hij had de verdienste van een theorie en eenheden van electrische maten gevonden te heb ben die volstrekt persoonlijkwaren. Dank zij zijn bijzondere methoden ge raakte hij ertoe met de eenvoudige werkwijzen van de tijd van het begin af aan en met een verbazende nauwkeurig heid machines te vervaardigen die de kentekenen hadden, van de omwentelings snelheid, de stroomsterkte, het effect, met een woord, zoals men ze hem vroeg om elk bijzonder geval op te lossen. Vooraleer zover te geraken verbeterde Gramme zijn oorspronkelijke uitvinding. HIJ bekwam het eerste brevet van zijn dynamo in 1869, toen hij 43 jaar was. De Hr Bréguet betaalde het. Door de Frans-Duitse oorlog van 1870 werd de uitvinder genoopt zich terug te trekken te Aarlen, bij leden zijner fami lie. Hij gebruikte zijn vrije tijd om een zijn uitvinding, in 1880, bij het verschij nen der Edisonlamp, waarvan verschillen de Belgen de roemrijke voorlopers wa ren, werkten meer dan duizend installa ties voor electrische verlichting op vol maakte wijze door middel van de Gram me-machines. Sedertdien voert de dyna mo een onbetwiste heerschappij en dat heeft Gramme goed voorzien, hij die in 1881 tot zijn landgenoot Paul Janson- zegdeIk zal er toe komen de kracht der watervallen van de voet der bergen naar hun top te voeren De XIX" eeuw was de eeuw van de stroom. De XX" eeviw is en zal zijn die der electriciteit. En die ontzaglijke electri sche nijverheid is, historisch gesproken, en blijft practisch nog ten huidige dage, prijs van vijftig duizend frank, te ver lenen aan hem die de electriciteit vor deringen zou doen maken, die op ééft lijn kunnen gesteld worden met die, welke deze wetenschap te danken heeft aan Franklin en Volta. Bij de sympathiebetoglng die in 1898 te Brussel werd op touw gezet ter ere 1 van Gramme, ter gelegenheid van zijn bevordering tot de graad van Comman- deur in de Leopoldsorde, waren al de landen van de oude en de nieuwe we reld vertegenwoordigd door de geleerden en industriëlen, die brilde kwamen bren gen aan de uitvinder der dynamo, aan de grondlegger der electro-technische nijverheid. Zénobe Gramme is evenwel steeds eenvoudig van aard gebleven. Zijn fcr- HEMELTERGEND! De moord ot moedwillige doodsla3 is een wraakroepende zonde. Ds moordenaar tast Gods uitsluitend recht aan op leven en dood. Hij ont rooft aan de naaste het dierbaarst» en het kostbaarste van alle tijdelijke goederen, nl. het leven. Hij stelt zich in gevaar, voor eeuwig verloren te gaan. Hij ondermijnt de veiligheid van de samenleving. HIJ maakt zich zelf rampzalig en brengt over de zij nen en over de naastbestaanden vaa zijn slachtoffer rouw en ellende. De burgerlijke overheid bezit he, recht en de macht om, ln sommigs gevallen, de doodstraf toe te passen. ZIJ mag een genoegzaam bewezen misdaad, die grotelijks strijdt met het algemeen welzijn, niet slechts met de kerker, maar ook met de dood straffen. Maar wee die overheid, die de doodstraf laat uitvoeren op personen waarvan de misdaad niet bèwezen Is, waaraan de misdaad uitgevonden wordt door wraakzuchtige mensen Gedurende de Jaren na de laatst» oorlog heeft ons land zulke dood straffen gekend. Er werden edel» mensen gefusilleerd, omdat liet schuim van het volk bloed eiste. Zulks is wraakroepend! Hemelter gend I... En Gods wraak zal neer storten op deze overheden, die zo misbruik maakten van hun macht. Wraakroepend is ook de onkuis heid tegen de natuur I Dat was de ontzettende zonde van Sodoma eh Gomorrha. Hun lichaam, Gods werk, gebruikten zij tegen de heiligste na tuurwetten, door God zelf gesteld tot Instandhouding van het mensdom. Wie de hulpeloosheid van armen, weduwen en wezen uitbuit, wie van hun nood misbruik maakt, om hun de laatste cent, een hoge Intrest af te persen; ...hun een opvoeding op tt dringen die tegen hun godsdien stige overtuiging indruist;wie zelfs, door openbaar geweld, de rechten van ongelukkigen krenkt: die mis bruikt zifn maatschappelijke macht tegen. God, nJ. tegen de ongelukki gen tot wier steun en bescherming God hem die macht gegeven heelt. Zulke personen plegen een hemel tergend onrecht, dat om wraak roep» tot God. Een wraakroepend onrecht ls 't ook. het rechtvaardig loon van werklieden te weerhouden. «Do arbeider ls zijn loon waard, leert Christus zelf. Met eigen banden, en ln het zweet van zijn aanschijn heeft hij bet geld moeten verdienen. Dat loon om sf* gedaan werk komt hem toe,.krach tens het natuurlijk recht. En wat gebeurt er? Er zijn werkgevers die, om nietswaardige voorwendsels, uit atellen aan de arbeider het verschul digde loon te betalen: hem liet rechtvaardig loon geheel ol' gedeelte lijk weerhouden, onder het onge grond voorwendsel <jat de werker -zijn arbeid slecht verricht heeft, of dat er, door zlfn fout, Iets verloren gegaan ls. De arbeider heeft recht op zijn volle loon. De werkgever die het loon niet betaalt, misbruikt de mach' die God hem gaf, om het natuurrecht van de arbeider te vertrappen. Zulk misbruik maken van d» macht door God gegeven, tegen <t< natuur door God goschapen, i' wraakroepende zonde. E. O. alles verschuldigd aan de uitvinding van tuin heeft hij gebruikt om in stilte hulp Gramme. Is het niet «de dynamo» wel- en steun te verlenen. zetten, welke met een klein volume sterke geperfectionneerde machine te verwezen en regelmatige stromen afgeeft, Sinds veertig jaar zocht men om een werkelijk praktisch effect uit de induc- tie-electriciteit te halen. Na andere ge lijken. Na zijn terugkeer te Parijs heeft Gramme, in 1871, door bemiddeling van de Hr Jamin, zijn machine officieel aan cïeeltelljke oplossingen kon Gramme eln- het Instltut de France aangeboden delijk zijn machine laten zien: een mag- Daarna werden achtereenvolgens ver- r.etische ring bestaande uit ijzerdraden vaardigd in de werkplaatsen der venno- omwikkeld met koperdraad uit een stuk waarin de inductie-stroom wordt opge wekt; op die draad uit een stuk een reeks andere geleiddraden die de stroom opvangen om hem naar een collecteur ten Fontaine - Gramme: de vierpolige dynamo voor galvanoplastiek (1872), de eerste machine voor de verlichting (1873) ke rechtstreeks dient tot generator of motor voor gelijkstroom? En ls zij ook niet volstrekt nodig bij elke generator van wisselstroom? De dynamo, die in beginsel ongeveer gebleven is, zoals zij ln 1871 uit de han den van Gramme kwam, vinden wij bij Iedere stap terug ln de toepassingen dei- moderne nijverheid. Zijn daar niet de grote turbo-wissel stroomdynamo's van verschillende dui- Hij stierf plotseling ln zijn villa te Bois-Colcmbes, bij Parijs, op 20 Januari 1901. In 1905, bij de wereldtentoonstelling te Luik, werd naast de Pont de Fragnée zijn standbeeld ingehuldigd, dat het werk is van de beeldhouwer Vingotte en van de bouwmeester Soubré, drie ver heerlijken er Zénobe Gramme als hout bewerker, als volhardend zoeker, als 'Uit vinder van de dynamo. en in 1874 de eerste zogenaamde werk- zende paardenkracht, die aan onze fa- plaatsmachlne. brieken hun levensenergie en aan onze 'C»-' SPI

HISTORISCHE KRANTEN

Het Wekelijks Nieuws (1946-1990) | 1952 | | pagina 2