I
1
1
11ÜU LI
Wetenswaardigheden over deze bijna
Vijl Eeuwen-oude Mariaverering in de Hoppestede
M
m
Onze
Week-end
Reportage
1
km
I x zr jsr je sr jp o jp x jr. x zr «s-
Ri
I:
Ml
&rJP^
m
n
1
-
HET WEKELIJKS NIEUWS Zaterdag 'lS Maart 1954, Blz. S.
11 w ^r ir«r n-^yi'Vr r*i w r*imir in»~iwifnn>i~irLriimjli.ri.iunj.j^-i
f
m&m
SHti
-I <r«4p*r
HET WONDERBEELD
UIT DE VLETERBEEK
ONGURE TIJDEN
Yv>: *r MFnneIA'Ck WwDrk Wmht
t-f lir hüzMkUCktIh* I.^Vpai-V, .WzCxïkgX
I EES MISD8E6EN KIN&,
1
O. L. VROUW VAN ST JAN
TER ERE
HET GROOT MIRAKEL
POPERINGE HULDIGT
ZIJN SCHUTSVROUWE
>5»;
i
*8$ WIER RUST MYN H
hier* mist
DOOR I M
VAN Maria oE mof der oh uiveNS
f
A w
1
1
1
41'
:i i
1 HQ
IIÏ1 10UI Til St Jil te POPMGE
M' Mi
i
i*V< xri v
ging Poperinge ten onder. Op 21
Mei 1344 moest Poperinge zich he
lemaal voor het noodlot buigen, na
een heirvaart tegen de stad door
Gent, Brugge en leper. De moedige
wevers bezweken voor de over
macht. Op 5 Juli 1392 werden de
voorrechten van leper nogmaals
bevestigd.
Handel en nijverheid lagen ten
gronde verwoest, hongersnood, be
smettelijke ziekten en de bitterste
ellende volgden als onafwendbare
schaduwbeelden.
Alsof dit alles nog niet genoeg
was voor Poperinge, werd nog een
erger ramp voorbehouden. De moe
dige kruisboogschutters der St-Jo-
risgilde hadden de Franse Hertog
Philips de Goede bij het beleg van
Cales ter zijde gestaan. De Engel
sen konden dit aan de Poperinge-
naars maar moeilijk vergeven en op
14 Augustus 1436 overvielen de En
gelsen, onder aanvoering van Hum-
froot van Gloucester, de stad Pope
ringe en vernielden haar ten gron
de. Alleen de kerken van O. L.
Vrouw en van St Jan, alsmede 48
woonhuizen bleven gespaard. De
stad herrees, doch in de Meimaand
1478 waren het de Fransen die Po
peringe grotendeels kwamen ver
woesten.
Terwijl alle legers beurtelings Po
peringe en andere Vlaamse steden
aanvielen en verwoestten werd het
onheil nog vermeerderd door het
uitbreken van de pest die vele men
senlevens wegmaaide.
Op het einde der dertiende eeuw
hadden de lakenwevers, van Pope
ringe een stad van eerste rang ge
maakt. Ip de Brugse Halle hadden
zij hun eigen uitstalplaats. In Span
je en Venetië tooiden de voorname
burgers zich met Bertinslaken
Handelaars der Duitse Hanze
brachten jaarlijks vier duizend
stuks smalle lijsten op de mark
ten van Zweden en Rusland! Pope
ringe was een wereldstad.
De Vleterbeek, die nu nog nau-
welnks de naam van rivier durft
opeisen, was toen een levensader,
langswaar de schippers het Pope-
rings laken vervoerden.
Zo belangrijk was de uitbreiding
van Poperinge dat dé kerk van Sint
Bertinus niet meer volstond voor de
eredienst en dat op 18 Mei 1290
door de Bisschop van Terenburg
toelating werd verleend tot het
bouwen van twee nieuwe kerken,
deze van St Jan en deze van O. L.
Vrouw. Volgens de overlevering
werd gedurende 11 jaar aan Sint-
Janskerk gebouwd en was deze in
1301 voleindigd.
Het is rond dat tijdstip dat zich
aan de oevers van de Vleterbeek
een wondere gebeurtenis afspeelde,
waarvan alleen de legende de her
innering bewaart. Dagbladen, die
dat wondere feit aan de wereld zou
den verkonden, bestonden toen nog
ni°t en dus bleef de herinnering
aan dit feit in besloten kring be
waard.
Een schipper, die zijn boot vast-
meerde, bemerkte langs de oever een
houten voorwerp dat een beeld
scheen te zijn. Bii nader toezien
bleek het inderdaad een zeer kun
stig uitgesneden beeld van O. L.
Vrouw te zijn.
De vrome man vond dat zo een
mooi beeld toch niet in het water
thuishoorde. Wellicht was het af
komstig uit een der Poperingse pa
rochiekerken en had een kerkdief
er zich van af gemaakt door het
eenvoudigweg in het water te wer
pen. Misschien kwam het beeld uit
de naburige St-Bertinuskerk en de
schipper meende aan dit vraagstuk
de eenvoudigste oplossing te geven
door het beeld naar St Bertinus te
brengen.
's Anderendaags was de schipper
het geval reeds vergeten toen hij
er onverwacht terug aan herinnerd
werd. want op dezelfde plaats langs
de Vleterbeek vond de man het
beeld terug. Hij maakte er zich niet
veel hoofdbrekens over en besloot
heel eenvoudig dat O. L. Vrouw
wellicht haar beeltenis liever in een
andere kerk geplaatst zag. Nog de
zelfde dag werd het beeld naar de
O. F. Vrouwkerk te Poperinge ge
bracht.
Nieuwsgierigheid dreef de schip
per 's anderendaags terug naar de
Vleterbeek. Waarachtig, daar lag
het beeldje weer terug langs de
oever. Zonder zich veel vragen te
stellen nam de man het beeld en
droeg het naar de enige Popering
se kerk die nog overbleef, deze van
St Jan. Hij overhandigde er het
beeld aan de priester en deed hem
het verhaal van zijn wedervaren.
Niemand wist vanwaar het beeldje
afkomstig was, doch in de geheim
zinnige tocht, die het wondere
beeld zelf scheen gedaan te heb
ben, vond men een aanwijzing van
O. L. Vrouw zelf dat zij haar beel
tenis in St-Janskerk wilde zien blij
ven. Het wondere beeld van O. L.
Vrouw bleef in St Jan en is er nog
heden ten dage.
Het mirakelbeeld is uit een zwa
re eiken blok gesneden. Het boven
ste gedeelte is met veel kunstzin
gebeiteld. Het Kindeke Jezus, door
O. L. Vrouw op de arm gedragen, is
zeer fijn uitgesneden. Alleen het
onderste deel van de eiken blok
bleef ruw en onafgewerkt. Het
b^eld, dat in totaal 90 cm. hoog is,
werd naar Middeleeuwse trant ge
schilderd. doch men heeft de indruk
dat de kleuren nooit vernieuwd
werden.
Zo groot de welstand van Pope
ringe was op het einde der dertien
de, zo bitter zou de nood worden
De feeststoet van 1779 was van dngeëvcnaarde pracht. Ten bewijze de
tekening van deze praalwagen, een der zeven wagens uit deze stoet.
der stad die bij de aanvang der 14'
eeuw nochtans nog vermeld stond
als de aanzienlijkste na Brugge,
leper en Kortrijk.
Het begon op 28 October 1322
toen de Franse koning Lodewi.ik
van Nevers een voorrecht schonk
aan leper, luidendegeen laken
mag nog geweven, geschoren of ge
verfd worden in de omtrek van
drie uur buiten de voormelde stad
(leper), dit op straf van 50 pond
boete en verbeuring der getouwen
Zo ontstond een lange twist tus
sen Poperinge en leper. Men twist
te en men vocht. Getouwen werden
vernield en de rode haan kraaide te
Poperinge. Grote mannen kwamen
tussen als scheidsrechters in het
geschil. Zelfs Jacob van Artevelde
moeide er zich mede. Overeenkom
sten werden gesloten en verzoenin
gen ondertekend om daarna weer
verbroken te worden. Ondertussen
4j
UV fCEsCBéKEk
Doos. De M.Vti:WInm xDe Voor&prakCks
*5.»
e -f .v
Sjj Het welke tin Dage» begraven zymie, e» op Je»
fk vierden Dag herlevendeden r 4 vm Maerte 1
|j *t H, Dtxipzel omfSng in S. Ja.v Kerke
.k: 7'at taeiken 'Jarelyk/U»e Dankzegging* infteftelt
ikn
LUISTERRftSN OMGANG
4 Die Zcmózftmtï Oreee- Lieve. Vmmv* VI21TATf£ t&Y'wn M
T- vetert mt *n sé-MyR*
Pf<w! - mda hei dut
H Infinite*»: ft* en Clark vm MAAI A
IK
i at H't, «a a, *an 2 r r- W.,, ■f .rr
V t t- r1-' ,'C V'
«orpagina van het feestprogramma over de viering van
300' verjaring van het groot Mirakel in 1779.
de
storven, hebben terstondt haer-
lieder toe-vlucht ghenomen tot
Godt ende syne ghebenedyde
Moeder Maria, ho-pende door
Godts hulpe ende voorsprake van
syne Moeder, dat dit kindt noch
syn doopsel soude konnen ghenie-
ten. Stellende dan alsoo t'eene-
mael haerlieder betrouwen vaste-
lyck op de almoghentheydt van
Godt almachtich, ende verhopen
de verhoort te syn, zyn sy ter
plaetse daer dit kindt begraven
lach ghekomen, het welck sy heb
ben doen ontgraven door een de
vote dochter, Pieternelle Turlin
ghenoemt, de welcke belooft had-
de 7 jaren sonder lynwaet te gaen
ende op gheen pluymen bedde te
slapen, by soo verre dit kindt svn
Doopsel konde verkryghen. Dit
kindt ontgraven zynde. heeft men
terstondt in hem teeckenen van
leven ghesien, want syne lippen
waren root, ende syn ooghen gin-
ghen opende by-staenders dit
sienae hebben terstondt dit kindt
naer de kereke van St Jans bin
nen Poperinghe ghedragen, ende
gheleyt voor de autaer van Onse
Lieve Vrouwe, alwaer 't een ure
ofte meer heeft ghelegen, gheven-
ae als-noch teeckenen van leven.
Want het heeft ghesweet, syne
ooahen gheopent. ende syn ermen
uyt-ghestreckt, alsoo dit kindt
noch is ghedoopt gheworden door
cenen Priester der selver kereke
Theodoricus Roene ghenoemt, en
de wiert ghenaemt Jacob. Naer
het H. Doopsel heeft dit kindt
noch. een ure oft daer omtrent
gheleeft sweetende soo wel in het
voorhooft als in alle syne andere
ledekens; maer ten lesten veran
derende van coleur is het ahestor-
ven ende wierdt inde gheweyde
aerde begraven
De stad werd door dit wonder
gebeuren in opschudding gebracht
en weldra bestormden de nieuws
gierigen het huis van Rassoen Van
Hove om de echtgenoten tot in de
minste bijzonderheden te ondervra
gen. Er waren ten andere vele bur
gers der stad aanwezig geweest toen
aan het herrezen kind het H. Doop
sel werd toegediend.
De geestelijke overheid kon te
genover dit alles niet onverschillig
blijven en Pater Jacob Duval, die
De zo gemoedelijke priester-dichter, August Cuppens, schreef In het schone Maria - lied, Onze
Lieve Vrouw van Vlaanderendeze versregels
Waar men ga langs Vlaamse wegen,
Oude hoeve, huls of tronk.
Komt men U, Maria, tegen
Staat uw beeltenis ten pronk.
In deze woorden schuilt geen greintje dichterlijke overdrijving en men mag ze schier naar de
letter verstaan. Vlaanderen is het land van O. L. Vrouw. Dat is het niet geworden sedert een of
andere bijzondere gebeurtenis, doch deze Mariadevotie is zo vergroeid met het wezen zelf van ons volk
dat de oorsprong van deze godsvrucht daar ergens in ver vervlogen tijden moet gezocht worden. Hier
mag men terecht zeggen: Vlaanderen, o weelderig land!
Oude hoeve, huis of tronk,zong de dichter. In leder huis eert men Maria. Maar als hoogte
punten. die dat heerlijk landschap beheersen, rijzen de ontelbare heiligdommen op waar de Hemelse
Moeder op een gans bijzondere wijze vereerd wordt, omdat zij zelf het zo wilde.
Herinnert gij U wat wij hier schreven over Lourdes, hoe Maria daar haar wensen kenbaar maakte
en dit door wonderen beklemtoonde? Herinnert gij U wat er te Beauraing en te Banneux gebeurde
de jongste jaren? Datzelfde gebeurde bij de stichting van die talloze Maria-Heiligdommen in
Vlaanderen.
Onder de vele aloude heiligdommen van Vlaanderen, waar O. L. Vrouw speciaal vereerd wordt
omdat zij het uitdrukkelijk verlangde, stippen wij ais een der oudsten aan: O. L. Vrouw van St Jan
te Poperinge.
Wij wijden er vandaag deze Week-End Reportage aan. Het is doorgaans zeer moeilijk om het
ontstaan van aloude Bedevaartplaatsen na te gaan, omdat er vaak van het allereerste begin niets
anders overblijft dan een mondelinge overlevering, waarvoor de strenge historicus voorzichtig waar
schuwt: 't is slechts een legende. Hoe voorzichtig men haar ook beschouwe, niettemin is de legende
een bestanddeel van het geschiedkundig patrimonium. Zij heeft er haar goed omschreven plaats in,
omdat zij dikwijls alléén in staat is sommige leemten aan te vullen. Naast de legende staat echter
het historisch feit van het groot Mirakel dat aan de godsvrucht tot O. L. Vrouw van St Jan zo grote uit
breiding gaf.
Alvorens de geschiedenis van het Mirakelbeeld van Onze Lieve Vrouw, vereerd in St-Janskerk te
Poperinge, te beschrijven, willen wij hier eerst hulde brengen aan het werk van wijlen E. H. J. Opde-
drinck. die in 1899, als Onderpastoor van St Jan, een zeer degelijk werk over het Mirakelbeeld liet
verschijnen. Zijn werk was ons e en nuttige leidraad door meer dan 4 eeuwen geschiedenis heen.
intreden met de spotnaam Tan
Keizer-Koster, had op 10 Mei 1786
strenge schikkingen getroffen om
trent het houden van processiën.
Slechts op Heilig Sacramentsdag
mocht de processie uitgaan en dan
nog eens op een dag door de ho
gere geestelijke overheid te bepa
len. In geen van beide processiën
mocht men beelden meedragen.
Dat viel niet in de smaak der
Poperingenaars. De ommegang ge
schiedde zonder het Mirakelbeeld.
Buiten ieders verwachting werden
het volgend laar, nadat krachtig
protest weerklonken had, de hate
lijke wetten ingetrokken. Onder
klokkengejubel zong het volk een
dankbaar Te Deum.
Maar de humeurige keizer ver
viel het jaar nadien in zijn oude
kwaal. De keizerlijke plakkaten
werden in alle strengheid toege
past: geen beelden in de processie.
De Poperingenaars zouden toch
hun gedacht doordrijven. De dag
van de f ^te ommegang hielden
mannen en vrouwen de wacht bii
het Mirakelbeeld, gereed om het
mee te dragen in de processie. Het
stadsmagistraat kwam tussenbeide
maar kreeg van de pastoor van
St Jan tot antwoord:
dat hy den sergeant van den
keizer niet en was!
Was de bevolking in tijden van
welvaart misschien wat onverschil
lig gebleven tegenover O. L. Vrouw,
die zo duidelijk getoond had dat zij
speciaal wilde aanroepen worden in
de St-Janskerk te Poperinge, dan
zouden diezelfde mensen vanzelf de
weg terug vinden naar deze Hemel
se Troosteres der Bedrukten eens
dat de nood bij hen aanklopte. Zij
was de ster die troostend schitter
de boven Poperinge in tijden van
onheil. Terecht werd zij door de
gelovigen genoemd de Troosteres
der Bedrukten
In een groot mirakel zou O. L.
Vrouw zelf bewijzen dat zij tenvol-
le deze naam van Troosteres der
Bedrukten verdient. Een diep be
proefd gezin werd door haar op
wonderbare wijze geholpen.
Het verhaal van dit mirakel la
ten wij hier volgen naar de tekst
van Heribertus Rosweydus S. J., in
zijn Kerkelycke Historie van Ne-
derlandt
In het jaer Christi 1479, op den
14 dach van Meert, heeft Jaque-
myne Bayaert, huysvrouwe van
Rassoen Van Hove een kindt ghe-
baert, het welck sonder het H. Sa
crament des Doopsels te ontfan-
ghen is ghestorven ende wiert
beghraven op een onghewyede
plaetse, in den hof van syne
Ouders, alwaer dit kindt heeft
ghelegen dry daghen lanck van
Sondaghs tot Swoensdaghs tot
ontrent vyf oft zes uren. De moe
der met noch andere Godt-vruch-
tighe vrouwen bedroeft zynde, dat
dit kindt sonder Doopsel was ghe-
toen te Poperinge het ambt van
Proost bekleedde, raadpleegde zijn
Kloosteroverste, Abt Johan de Lan-
noy, die de zaak voorlegde aan de
Bisschop van Terenburg. in wiens
rechtsgebied Poperinge toen gele
gen was. Hendrik van Lorreinen, de
54' Bisschop van Terenburg en die
tevens Bisschop van Metz was, ge
lastte zijn Grootvicaris, Johan Mo-
nyssart met het kerkelijk onder
zoek. Paus Sixtus IV bevestigde de
opdracht van Johan Monyssart. De
Grootvicaris besteedde twee jaar
aan dit onderzoek. Zeven en dertig
getuigen werden onder eed gehoord.
Natuurkundigen, Theologen en
Rechtsgeleerden werden geraad
pleegd en uit dit alles bleek de
echtheid van het mirakel zoals wij
dit hoger beschreven.
Na twee jaar overhandigde de
Pauselijke Gezant aan de Schepe
nen van Poperinge een bulle waarin
de echtheid van het gebeurde er
kend wordt.
Deze bulle geeft ook de kerkelijke
schikkingen weer die, in aansluiting
met de erkenning van het mirakel
getroffen werden, zij wordt in het
archief der parochie bewaard.
Uit het programmaboekje dat in
1779 verscheen bij de viering van
de 300' verjaring van het mirakel
nemen wij de vertaling over van
dit gedeelte der bulle:
Ende op dat voor zulk weldaed
de Alderheiligste Maget Maria
gelooft ende gedankt worde; en
de tot eeuwige gedagtenisse des
daeds, hebben wy ingestelt ten
verzoeke van den voorschreven
Proost, Bailliu, Amman ende
Schepenen, ende door de voor
schreven magt toegelaten alle ja
ren Zondags naer den Feestdag
van Onze-Lieve-Vrouwe Visitatie,
solemnele Processie gedaen ende
geviert te worden, in de welke
voor het celebreren der solemnele
Misse in de voorzeide Stad van
Poperinge 't voorzeide Mirakel
gepredikt ende uitgelegt worde
door een bekwamen Man, die het
hun believen zal te verkiezen; be
houdens nogtans, dat hy den
IIcere van feruanen (dat is den
Bisschop) zy gepresenteert ende
van den zeiven geadmitteert en
de ontfangen; die door d'Autho-
riteit van den zeiven Heer van
Teruanen ofte zyns Stad-hou-
riers) Aflaet van 40 Dagen ver-
leene
Het verschijnen der Bulle nam
iedere twijfel weg omtrent de echt
heid van het groot Mirakel. Kon
men dan ook slechts een legende
aanhalen omtrent het vinden van
het wonderbeeld, thans had O. L.
Vrouw door een historisch feit be
wezen dat zij in St-Janskerk wilde
aanroepen worden. Zij had zich
werkelijk de Troosteres der Be
drukten getoond.
Door de eeuwen heen hebben de
noodlijdenden zich dan ook vol
vertrouwen tot Haar gewend en
nooit gebeurde dit tevergeefs.
De St-Janskerk werd Haar heilig
dom en werd een der mooiste ker
ken van Poperinge, dank zij de mil
de giften der bedevaarders.
In de Mirakelbulle was de Zon
dag, volgend op het feest van O. L.
Vrouw Visitatie, zijnde dus de Zon
dag volgend op 2 Juli, aangeduid
voor het houden van een plechtige
dankprocessie. Voor ieder Poperin-
genaar werd deze dag de schoonste
van gans het jaar. Het Magistraat
stelde op deze dag de stedelijke ker
mis in.
Aldus ontstond Poperinge-Om-
megangomvattende de Zondag
der processie en de 8 daaropvolgen
de dagen.
In het stadsarchief vindt men
een zeer nauwkeurige weergave van
de plechtigheden tijdens de Omme
gang.
Wanneer in 1628 te Poperinge een
Recollettenklooster werd opgericht,
was het een pater van dit Convent
die met het Mirakelsermoen belast
werd. De aangeduide predikant
werd door zijn Oversten naar de
woning van de Proost geleid waar
het stadsmagistraat samenkwam en
vanwaar men stoetsgewijze naar
St-Janskerk vertrok. Nadat de pa
ter de zegen van de celebrerende
priester ontvangen had, hield hij
van op de kansel het Mirakelser
moen. Dan volgde de plechtige Mis
en de processie. Deze gewoonte
bleef achterwege sedert de Recollet-
ten tijdens de Franse Revolutie ver
jaagd werden.
In aloude stadsrekeningen staat
vermeld hoe het Magistraat steeds
bekommerd was om de luister der
processie. Ter ere van O. L. Vrouw
waren de leden van het Magistraat
schitterend uitgedost, daarvan ge
tuigt een rekening van 1577
Betaelt Pieter Beike over ne-
ghen halfve Roolyste Bertins
daermede de wet vanden voorsei-
den jaere ghecleet es gheweist
Xc LVIII ppi).
Item betaelt Gheleyn Tryssen-
sone over ses ellen drie guart
fluweel te XI pp. d'elle omme de
Linten van de wet LXXIIII pp
vs
Al deze uitgaven zijn zorgvuldig
opgetekend en wij vinden er zelfs
het bedrag dat betaald werd voor
de grote kaarsen die door de wet-
heren in de processie werden mee
gedragen en die nadien aan het Mi
rakelbeeld geschonken werden. In
vergelding ontvingen zij dan van
de autaarmeesters een processie
vaantje. In een autaarrekening van
1663 staat hierover vermeld
De weth deser stede wort tel-
cken ommeghanckdaghe vereert
met een vaentgen uutwysende het
miraekel daer vooren sy laeten
hemlieden flambeausen Aan
Meester Guyllaumes du Tilt over
t drukken van 125 vantgens...
V p.p.
De godsvruchtige bedevaarder kon
zich dit processievaantje ook aan
schaffen en het als een herinnering
mee naar huis nemen.
In een autaarrekening van 1683
vinden wij voor het eerst ook ver
meld dat een speciale medaille van
O. L. Vrouw van St Jan geslagen
werd
Aen Adriaen la Granse tot Rys-
sel over den coop van derthyen
silveren madaillien 5-4-0 pp.
De grote processie geschiedde van
in het begin dus met grote luister
en het magistraat hechtte er be
lang aan dat de Schuttersgilden en
de Rederijkerskamers er aan deel
namen. De dag van de processie
werden 's avonds mirakelspelen op
gevoerd.
In een stadsrekening van 1610
staat er:
Betaelt Christiaen Devynck met
Consorten, temmerlieden over
ghemaeckt thebben tstellagie up
de marct omme 't exhiberen ende
vertoghen d'historie vanden roy-
sen Tobias ten ommeghange
laetsleden. V. p.p.
Reeds van oudsher vond het ge
bruik ingang, niet alleen de plech
tige processie te volgen op haar luis
terrijke doortocht, doch de gelovi
gen legden zelf, gedurende de da
gen der noveen, al biddend de weg
af die door de processie gevolgd
werd. Dit gebruik kreeg de naam
de ommegang doen
Ziehier de weg van de omme
gang: Sint-Janskruise, Ieperstraat,
Markt, Vlamingstr., Priesterstraat,
Bertenpiaats, Boeschepestr., Keer
van de Ommegang, Casselstraat,
Gasthuisstr., Markt, Guido Gezelle-
straat, Bruggestr., Valkstr., Ieper
straat, St-Janskruise.
Om aan het verlangen der gelo
vigen te voldoen liet men op de
laatste dag der noveen St-Janskerk
tijdens de nacht open. De omme
gang die dan plaats had, onder
grote toeloop der bevolking, noem
de men Donkere Ommegang. Dit
gaf echter herhaaldelijk aanleiding
tot wanorde en in 1806 verbood de
Kerkelijke Overheid deze nachte
lijke Ommegang en werd de kerk
's nachts gesloten. Donkere Omme
gang behield echter zijn naam
maar geschiedde voortaan de Za
terdagnamiddag. Voor ieder Pope-
ringenaar is Donkere Ommegang,
waarin het mirakelbeeld wordt
meegedragen, DE ommegang bij
uitstek. De overlevering verhaalt
dat deze ommegang eens niet door
ging omwille van het slecht weder,
's Anderendaags, aldus de overle
vering, zag nien dat de mantel
van het Mirakelbeeld beslijkt was.
O. L. Vrouw had zelf en gans al-
Het Mirakelhulsde woning waar het groot Mirakel gebeurde. Bo
ven de deur het beeldje van O. L. Vrouw, dat daar uit erkentelijk
heid werd aangebracht. Het uitzicht van deze woning, Bruggrstraat
Nr 7, is thans helemaal veranderd.
leen 's nachts de Donkere Omme
gang gedaan.
Is Donkere Ommegang van ouds
her de opsluit van het godsdienstig
gedeelte dezer jaarlijkse plechtig
heid, dan werd ook gezorgd voor
een waardig slot van de' kermis
die met deze dagen samenviel. Een
woordje dus over Pameltje-Maan-
dag. Het gedeelte van Sint-Jans-
parochie, binnen de stad gelegen,
heet, volgens de oude handvesten,
Pamel. Op Pamel zette men dan
ook graag een staartje aan de
grote kermis en nu nog is Pameltje-
Maandag de opsluit der kermis.
Poperinge is steeds trouw en
aanhankelijk gebleven tegenover
O. L. Vrouw van St Jan, de Schuts-
vrouwe der stad. Kwam er onheil
of oorlog over de stad, men waak
te angstvallig over het (Mirakel-
beeld. Noch de beeldstormers, die
op 14 Oogst 1566 de stad overvie
len en plunderden, noch de tucht
loze bende der sansculotten die op
22 October 1793 als duivels in Po
peringe huishielden, zouden aan
het Mirakelbeeld raken. Poperinge
beveiligde zijn kostbare schat.
Naar een verhaal uit die tijd
hebben twee moedige mannen het
Mirakelbeeld tijdens de Franse
Revolutie naar Merkem gebracht
waar het gedurende twee weken
verborgen bleef in de kapel van
Langewade. Vandaar werd het te
rug op Poperings grondgebied ge
bracht en verborgen in een hof
stede van de Heerlijkheid De
Coppernolle
Doch enkele jaren vóór deze ge
beurtenis hadden de Poperinge
naars met een andere moeilijkheid
moeten afrekenen, waaraan zij
met hun gekende keikoppigheid
het hoofd boden.
Jozef II, die de geschiedenis zou
Nochtans wilde de herder onlus
ten in zijn kerk voorkomen en
smeekte hij de gelovigen het beeld
te laten staan.
«Maar het volck, hetwelcke het
beeld omringelde, wilde 't beeld
in de processie; vier eigen zus
ters, vol van religie en devotie
tot Maria, te weten Isabella, Ma
rie, Genenovive en Anne-Therese
Aernout, jongedochters, hebben
zonder vreeze het beeld opgeno
men ende in de processie gedra
gen, malgrê alles; ook hebben
nog andere dochters hun gehol
pen; het magistraat ziende het
jeeld wedragen en durfde de
processie niet volgen uit vreeze
van den inhoud van 't plarcaet,
nogtans twee schepenen, te we
ten d'heer Jac. Vandegoestene
en d'heer C. Druant, en hebben
niet geducht, maer zyn terstond,
het Allerheiligste Sacrament ge
volgd; d'ander heer en dit ziende
zyn ook gevolgd, maar hebben
met geweld door het volk moeten
droomen, en zoo is de processie
zonder eenige troebels aeeindigt
met blydschap en verheuginge
van geheel het gemeente eh alle
vremdelingen.
Het stedelijk magistraat en ook
de pastoor van Sint Jan werden
eindelijk
ter zich moest gewonnen geven en
Poperinge weer de vrije hand kreeg
om zijn Lieve Vrouw van St Jan
h
jT M IS nu {.tij FNKiNMf
mv JUDOËN A HOU'
blf fvQth%y N E fcMMTHT v
opoe* tucyH
NAHR SI/NE fcORSTE tóCRMljNCMfe
tor ui i fxvi.N
£N DOOR Hl t H.BOÖPSÜ
ONBER 01 s na£M Van Tg obi s
f\ Stjv M RLOVilK
CHEXSTtttJEK HÉrbORLN
OP DEN 14 >Kpm 14/9
£{j,VOL OJP'DCN BACH
I*, StfN' VtRwt cKf H
SALICW,MjCK ONTSCAE
OIF: WÖB1 «ft Hi VI{.HET
"1 B^aVLN&(IR
He marmeren grafsteen van het kind dat op wondere wijze terug
levend werd om gedoopt te worden. De ingebeitelde tekst verhaa't
deze gebeurtenis. Deze steen bevindt zich vóór het altaar van
O. L. Vrouw.
naar believen te eren!
In dit Maria-Jaar denkt Pope
ringe met trots aan zijn meer dan
4 eeuwen oude Maria-traditie. In
1680, 1779 en 1879 werd telkens
een jubelfeest gevierd.
Vooral de jubelfeesten van 1779,
de driehonderdste verjaring van
het groot Mirakel, waren van on
geëvenaarde luister. Bijgaande ge
ven wij een afbeelding van de voor
zijde der toen gedrukte program
ma-brochure alsmede een afbeel
ding van een der praalwagens uit
deze plechtigheid.
Zondag 16 Mei 1909, een helders
blijde lentedag, werd O. L. Vrouw
van St Jan plechtig gekroond door
Z. Exc. Mgr Waffelaert, Bisschop
van Brugge.
Duizenden gelovigen waren die
dag te Poperinge om deze heug
lijke gebeurtenis mee te vieren.
Wij stipten hier slechts deze en
kele hoogtepunten aan, want ook
dit Maria-Jaar staat te Poperinge
in het teken van O. L. Vrouw van
St Jan.
Naast het plechtig Triduum, dat
Zondag 14 Maart eindigt, is de
viering van de Ommegang met
bijzondere luister voorzien. Weer
zal een Prins der Kerk, Z. Hoogw.
Exc. Mgr De Smedt, Bisschop van
Brugge, naar Poperinge komen.
Poperinge zal op luisterrijke wijze
zijn Koningin vieren.
Duizenden zullen weer vol be
trouwen komen neerknielen bij de
Troosteres der Bedrukten waar
van in een oud gedicht tot Haar
eer geschreven werd:
Gij reikt uw hand tot deez' die
Ivallen,
Gij heelt de wond', gij droogt de
itraan,
Aanhoort de stem, de zucht van
lallen
Die hemelwaarts hunne oogen slaan.
Gun ons een deugdzaam leven
En eene zaalge dood.
In allen druk en nood,
Wil ons uw hulpe geven
GEMO.
