maken! Van ongediert gewagen wij niet, en
om reden.
Indien nijpende armoede eene oorzaak
moet zijn van muiterij, waarom, vraagt gij
wellicht, slaan de vlaamsche landwerklieden
niet aan 't muiten en volgen zij de Walen
niet na?
Onze landelijke bevolking is niet opeen
gestapeld gelijk die der nijverige centrums
rond Luik Bergen, en Charleroi, en zóó ont-
brake er eenheid in de beweging en hande
ling.
Daarbij, gelooven wij, steekt muiterij niet
in het bloed van de tegenwoordige werkers-
bevolking. Dezen toestand hebben zij van
hunne ouders geërfd en zullen zij aan hunne
nakomelingen overzetten, en zoo van vader tot
kind, duurt het voort zonder dat de slacht
offers van een zoo bitter lot er zich schijnen
om te bekommeren, zonder er zich waarlijk
rekenschap van te geven. Morren doen zij
niet, slechts langmoedig klagen. Daar zij in
de zwartste onwetendheid verkeeren en
geene opvoeding genoten, zijn zij onbekwaam
hun lot te beseffen en hebben het gevoel van
menschelijke waardigheid nooit bezeten. De
afwezigheid van dit gevoel zal hen dus niet
opruien of' aanzetten, tot het verkrijgen van
eenen beteren toestand, waarvan zij gewe
tenloos zijn!
Het ontbreekt onzen landwe'-klieden aan
gevoel van eigenwaarde, aan wilskracht om
uit den huidigen toestand te geraken, aan
hoop zelve op beternis.
De pastoor alleen leidt hier als een ware
herder zijne kudde schapen,- slechts op zijnen
wenk handelen en gehoorzamen zij, komen
kerkwaarts om de missiepreken te hooren,
gaan in bedevaart naar Dadizeele, Brugge of
Oostakker, en laten zich zooverre bedotten,
dat zij op zekeren Septemberdag zich naar
deele in hunne stoffelijke belangen kunnen,
nog mogen gekrenkt worden.
Ook hield zij haar tevreden met eenvoudig-
lijk een genade verzoekschriftdat waar-
schijnelijk door haren biechtvader aanbevolen
en ondersteund werd, tot Zijne Majesteit den
Koning te sturen. Deze, door een besluit,
gedagteekend van 3 April laatstleden, komt
haar de volledige kwijtschelding harer straf
fen toe te staan
Alle eerlijke lieden zullen zich met eene
gewettigde ongerustheid afvragen, wat het
klerikalism ons nog al zal doen beleven.
Knoeiwerk.
Wij hoorden eenmaal bevestigen door een
geleerd professor der Gentsche hoogeschool,
dat de uitgaven van het Davids-Fonds
onder opzicht van waarheid en letterkundige
waarde veel te wenschen laten. Tot daar
bepaalde zich ons oordeel, toen wij over eeni-
ge dagen eene vitterij opvischten - over die
werkende kritiek werd door eenen kleri-
kalen schrijver gemaakt en verscheen in de
katholieke Vlaamsche Vlagge, XII' jaar,
2C aflevering, Paaschverlof 1886.
Ongelukkiglijk voor de liefhebbers van
pret en boert heeft de criticus slechts ge-
vischt in twee bladzijden en toch eene goede
vangst bekomenmaar zoo doende beneemt
hij ons het genoegen dat wij waarschijnlijk
zouden gesmaakt hebben bij het bewonderen
der overige - pareltjes
Dus vinden wij
Opgevischt uit bladzijde 6 en 7 aleen {sic)
van het laatste werk door 't Davidsfonds
uitgegeven, en getiteld De Soldaten van
Christus
Welnu, Mijnheeren, laat ons toonen, dat
wij aan het Loofd der vlaamsche militie
staan, dat wij geene schuldige zwakheid ken
nen, dat onze daden overeenkomen met onze
grondbeginselen.
Een woord over het wetsvoorstel Core-
mans zelf. Artikel één luidt:
In de provintiën Westvlaanderen, Oost-
Vlaanderen, Antwerpen en Limburg, als-
mede in het arrondissement Leuven, zal de
rechtspleging in strafzaken, daarin begre-
pen de beschuldiging en de verdediging in
het vlaainsch plaats hebben en het vonnis
zal in dezelfde taal uitgesproken worden,
behoudens hetgeen hierna vermeld staat.
Zeer goed. Maar, volgens mij, zou dit arti
kel volstrekt moeten bepalen, dat alles wat
het verschijnen voor de rechtbank vooraf
gaat, insgelijks in het vlaamsch moet zijn.
Zooniet hebben wij geen recht om te eischen,
dat de politiedienaren en de gendarmen in
Vlaanderen zouden vlaamsch kennen.
Artikel 7 zegt:
<- Wanneer in eene zelfde zaak beschuldig-
den of betichten zullen betrokken zijn, die
dezelfde taal niet verstaan, deze der twee
- landstalen van welke zal gebruik gemaakt
worden, zal degene zijn der meerderheid
van de betichten of beschuldigden en in
geval van gelijkheid zal het de vlaamsche
taal zijn.
Hoe brengt gij dat nu overeen met artikel
2, dat zegt, dat wanneer een betichte, die
het fransch kent, die taal vraagt, alles i.n
die taal zal geschieden.
Alzoo volgens het wetsvoorstel Coremans
heeft l Waal, alleen beticht, het recht fransch
te eischen, maar wanneer hij nevens 2, 3,
Vlamingen zit, ja wanneer evenveel Walen
en Vlamingen bijeen zitten, verliezen de
Walen alle recht.
Dit voorstel bevat dus oehe onredematig-
voor de kosten, welke deze tweetalige recht
pleging in deze gevallen veroorzaken zou.
Er zou in het wetsvosrstel ook nader di
nen bepaald te worden, hoe in ons arrend
sement Brussel het gebruik der talen
geregeld worden. 81
Het wetsvoorstel Coremans zegt, dats
talen zullen gebruikt worden volgens d
vereischten der zaak.
Doch dat is onvolledig. Zal het de wille
keur van beschuldiging of rechters zijn die'
over de vereischten der zaak zal beslis
sen? In geval van ja zijn en blijven de Vla
mingen weêr het schaap.
Ik heb de eer in name van den Vlaam
schen Liberalen Bond van Brussel een
tweetal voorstellen op het bureel neer te
leggen:
Eindelijk, Mijnheeren, stel ik voor in bo-
venaangeduiden zin een projekt van wijzj.
ging, van verbetering aan het voorstel
Coremans op te maken en aan den kandidaat
dien wij daar straks zullen aanduiden, ons
projekt als deel van zijn program aan te
bieden.
Ik heb gezegd.
Aan het bureel zetelen de heeren Vandries-
sche Em., schepen te Elsene; Dr Schepens
secretaris: Frans Reinhard, Afdeelingsover-
ste, en Courtmans, journalist.
De heer Vandriessche juicht de rede van
den vorigen spreker toe en bedankt hem zoo
moedig en talentvol die zoo gewichtige kwës-
tien te hebben toegelicht. Bij algemeenheid
wordt spreker aangeduid om zijne voorstel
len bij ordemotie in den schoot der Antwerp-
8che Federatie te ontwikkelen.
De kandidaturen Buis en Janson worden
besproken met veel breedvoerigheid. Er
wordt vastgesteld dat beide kandidaten vol
doen aan ons programma, dat vlaamsch en
liberaal is, doch de voorkeur zal gegeven
worden aan M. Buis, om de veelvuldige
diensten welke hij aan de Vlamingen bewe
zen heeft. p.
Kiezing te Brussel.
UITSLAG i
Ingeschrevene kiezers 21,875
Tegenwoordig 17,297
Geldige stemmen 17,127
Volstrekte meerderheid 8,564
MM. JACMART 6,929
BULS 6,399
JANSON 3,799
Er is dus balloteering tusschen de heeren
Buis, liberale kandidaat en Jacqmart, katho
lieken.
Nog de klerikale krach van Watou.
Over acht dagen beloofden wij op Capelle's
zaken terug te keeren en wy willen woord
houden.
Onze lezers, die bij dien fameuzen klerika-
len krach niets inschieten, zullen zich mis
schien wel afgevraagd hebben wat zij van al
de in omloop zijnde geruchten over het ver
lies, dat de schuldeischers te wachten staat,
zoo al gelooven moeten. Zal het zijn, zooals
velen zeggen, dat men maar 4 of 5 ten hon
derd zal terug krijgen? Of zal het zijn zooals
de advokaten beloofden dat elkeen nog de
helft weer hebben zal
Op die beide vragen kunnen wij moeilijk
een juist antwoord geven. Doch wij zullen
trachten een overzicht te maken van Capelle's
actief en passief, van zijn te goed en zijne
eindeloozë schulden en dan laten wij onze
lezers zelve oordeelen.
Als al de onroerende en roerende goederen
van den zeer katholieken en zeerkristelijken
notaris op eene gunstige wijze verkocht
worden, zegden de advokaten, zouden zij,
volgens de schatting van den heer Floor,
notaris te Rousbrugge, de som van 250 dui
zend franks opbrengen kunnen. Op die goe
deren heeft de KortrijkscheBank eene
hypotheek van 190 duizend franksdat
maakt dat er daarvan nog 60 duizend franks
overblijven zou om onder de schuldeischers
tp verdeelen. Wij herhalen het, daarom
moeten al zijne goederen in heel gunstige
omstandigheden kunnen verkocht geraken en
den hoogst mogelijken prijs opbrengen, het
geen, waaraan wij, in deze tijden van alge
meens krlsls en ellende, grootelijks twijfelen.
De notaris heeft ook geld aan de burgerij
uitgegeten, maar dat tegoed bedraagt enkel
omtrent 30 duizend franks en misschien zijn
die dan nog in banden van onbegoede lieden,
waar er weder op verlies te rekenen valt,
Alles moet dus opperbest uitvallen om aan
die ontelbare schaar schuldeischers eene sou
van 90 duizend franks te kunnen te verdee
len geven.
Ziedaar het gansche aktief of te goed van
Capelle. t
Wat het beloop zijner grenzelooze schul
den betreft, dat is moeilijker te bepalen. 0{
de vergadering, die wij bijwoonden, warei
er ongeveer een hopderdtal schuldeischer:
aanwezig en men zegde ons dat de helft daal
nog niet tegenwoordig waren. Hoeveel iedei
te goed had, weten wij niet, maar wij wetei
wil dat de minste spraken van 1000 franks
Brussel lieten voeren, waar men hun, in
eene prachtige processie, den koning en de
koningin zou toonen, en waar zij, helaas,
door de ketjes zoo ongunstig onthaald wier
den. Och arme! de eenige maal, dat zij hunne
stulp verlieten om aan een beschavingswerk
deel te nemen, werden zij zeiven met stok
en regenschermslagen beschaafd. Dat de
rechtveerdige God, op wiens Almacht zij
hopen, het hun honderdvoudig vergelde!
Twee maten en twee gewichten.
Als er een klerikale krack te melden is,
zwijgen de pastoors gazetjes gelijk de vis
sollen. Ge moet niet denken dat't wijwater-
bladje en de processievaan van den krack te
Watou gesproken hebben. O, neenmaar zij
jubelen en heffen een drievoudig Hosamah
aan over de katholieke bekwaamheidskiezers,
die zij in 't laatste exaam door 't garen ge
jaagd hebben.
Er zijn hier 53 diploma's,waarvan 26 voor
de liberalen en 27 voor de klerikalenhet
verschil is ten kleinste mogelijk.
Maar iedereen weet dat men uitnemend
slécht gedikteerd heeft, den dag dat de libe
ralen het exaam aflegden, bij zooverre dat
eenigen verwoed hunne pen neersmeten om
dat zij bijna niets verstonden; terwijl men 's
anderendaags,als het bijna al kaloten waren,
klaartraagvloeiend dikteerde, met eenige
nog klaarder uitgespr-okene woorden door
den Voorzitter, als opheldering.
De gelukwenschen der pastoorsbladjes aan
de katholieke onderwijzers mogen dus niet te
letterlijk genomen worden; 't is een woordje
dank voor de goede poets, welke men in 't
exaam aan de liberalen gespeeld heeft, met
ze te beletten eene voldoende hoeveelheid
punten te behalen in 't diktaat.
Toen wij over jaar 30 diploma's meer
hadden dan de kaloten, loonden zij niet dat
ze van de wereld wisten, maar nu met hun
ééntje meer, wel ze zouden het aan de boomen
vertellen
Een gebuisde klerikaal met 17.7 punten
kon zelfs zijnen voornaam Henri niet schrij
ven, en hij kletste op zijne kompositie ANRI.
Zouden het ook de katholieke onderwijzers
zijn, die hem zulke spelling geleerd hebben?
En rekenen de klerikale organen ook in hun
grand saccès de 6 1/2 (zes punten en half)
punten, behaald door den katholieken blik
slager,die in 't fransch!!! zijn exaam aflegde?
Tibi.
Klerikale eerbied voor 't gerecht.
Eene heel godvruchtige vrouw van Sint-
Hubert (Luxemburg),beging de heel laakbare
daad van te gaan stelen en dat nog met
inbraak.
De bestolene aarzelde niet die heel godvree-
zende dievegge bij den rechtbank aan te kla
gen. Zij verscheen voor de korrektionneele
rechtbank van Neufchateau, op 8 Januari
laatst,en niettegenstaande al hare godvruch
tigheid, werd zij er tot veertien maanden
gevangenisstraf veroordeeld.
Meent gij dat die dibbe of kwezelin zich om
de veroordeeling,welke haar daarte beurt ge
vallen was,bekommerde? Ge zijt er wel meê!
In het geheel niet. Zij wist heel wel dat onder
ons huidig pastoorsministerie de katholieke
en godvreezende personen, al waren zij ook
dieven, van alle wereldsche straffen of ge
vangzittingen vrij gaan en dat zij in geenen
En de trekken der andere blz. zijn ook
zoo magerdat na elke lezing van eenige
regels, mijn hoofd hing als van een reiziger,
die groote... vaak heeft, alhoewel men
slechts in het begin van den dag en het
bijgevolg nog vroeg was! En misschien
x tengevolge van den slaaplust, misschien
tengevolge der verveling, wroette ik met de
- linkerhand achter mijn linkeroor, en met
de rechterhand in mijn rechteroog en mijn
mond opende zich om te... zeggen:
Als de heeren boekkeurders van 't Davids-
fonds gelooven.dat de taal om goed te zijn,
"aan die «pareltjes», moet gelijken, na-
tuurlijk dat het Westvlaamsch bij hen in
geen geur van heiligheid en staat!!
Wij hebben het letterlijk overgenomen
omdat de schrijver der Vlaamsche Vlagge
het nog al behendig op flesschen trekt, (en
daarom zeker de vriend niet is der heeren
boekenkeurders van het Davidsfonds).
Onze ijpersche Davidsfondsers, die gemeld
werk bezitten en gelezen hebben, moeten
ondervinden dat de wekelijksche lectuur van
het onnavolgbaar- Nieuwsblad, ook in dien
trant geschreven, maar klein bier is, bij die
slaapwekkende proza
Uit Brussel.
Aan het WEEKBLAD van IJ peren.
(Vervolg.)
Een ander punt, op hetwelk ik de aan
dacht der vergadering wilde roepen is dit.
Binnen kort zal het wetsvoorstel Coremans
voor de Kamers komen. Reeds beginnen onze
goede broeders, de Walen, zich te bewegen'
als duivels in eene doopvont. Zij sturen aan
al de gemeenteraadsleden uit het waalsche
land het volgende epistel.- (Lezing van den
brief der Ligue Wallonne van Brussel).
Het is klaar, zooals zij het trouwens niet
verduiken, dat l'accès des positions officiel-
les de eenige drijfveer is van de protestatiën
onzer goede broeders. Zij willen 1'Union
nationale door het alleenheerschen van
h-unne taal, het fransch. Maar wij, Vlamin
gen, willen dat juist niet. Wij willen wat is
recht, en zullen winnen wat wij willen!
(Bravo.)
Tegenover dat verzoekschrijven van waal
sche gemeenteraadsleden, die overigens in
Vlaanderen niets te zien hebben, moeten wij
m mn gelijkaardig in het vlaamsche land in
richten. öns WMems-Fonds had reeds dit
voorstel gedaan aan fait Algemeen Bestuur
te Gent. Doch daar dit Bestuur pis hoofden
en leiders mannen heeft, wier vlamnschge-
ZÏndheid met de jaren is vervlogen, Heeft het
ons met 4 bladzijden proza en sophismen van
in nood verkeerende advokaten, beleefdelijk
afgescheept, (Gelach-)
heid jegens onze goede broeders, doch die
zullen zij voorzeker niet zonder veel go-
schreeuw laten voorbijgaan. (Gelach.)
Voor ons, Mijnheeren, is dat artikel 7 een
valstrik. Inderdaad, het brengt ons terug
naar de wet van 1873. Volgens die wet van
1873, mag het volgende gebeuren. Ik neem,
dat er in Vlaanderen 5 betichten te recht
staan: 4 Vlamingen en 1 Waal. De Waal
heeft het recht zijne verdediging in het
fransch te eischen. Dat is zeer billijk. Maar
in dit geval, mag het openbaar ministerie
insgelijks de beschuldiging in het fransch
voordragen, en, merkt wel, in het fransch
alléén. De 4 Vlamingen zullen dus, om de
willen van 1 Waal, behandeld worden als
vreemdelingen in hun eigen Vaderland.
Onderzoeken wij nu art. 7 van het voor
stel Coremans. De meerderheid der betich
ten zal hier het gebruik der taal aanwijzen.
Maar, Mijnheeren, hier is de valstrik. Zijn
er b. v. 5 Vlamingen en 6 Walen, dan mag
alles in het fransch geschieden, wanneer des
Konings procureur zulks goedvindt. De 5
Vlamingen zullen in 't franscli gevonnisd en
beschuldigd worden. Zegt mij, is de onrecht
vaardigheid over welke wij klagen, met het
nieuw stelsel verdwenen. Geenszins! En dat
juist, ik herhaal het, dat juist is de valstrik.
Men zal mij zeggen, dat dergelijke geval
len, in welke de meerderheid der betichten
geen vlaamsch verstaat, maar zelden voor
komen.
Welnu, Mijnheeren, de wet voorziet die
gevallen nogtans, en al deden zij zich maar
één enkele maal voor, die enkele maal ware
nog te veel om er ons heilig recht door ie
laten krenken, (Zeer wel.)
Men ziet het dus; met wat minder gebre
ken behebt als die van 1873, is de wet Core
mans op verre na geen ideaal, zij houdt zelfs
door al hare artikels geen juiste logiek recht,
Doch wat zij vooral goeds behelst is het
geen de verdediging aangaat. Ongelukkiglijk
is zulks, door de fransche opvoeding der
advokaten. niet onmiddelijk in practiek te
stellen. Mijns dunkens, ware het beter, om
de wet gestemd te krijgente doen als met
de wet op het middelbaar onderwijs, name
lijk een later tijdstip (5 of 6 jaar) te bepalen,
op welke de wet in strenge toepassing zou
moeten treden.
Ook, geloof ik, zouden wij ons kunnen
vergenoegen, met onmiddelijk voor de
vlaamsche belichten de verdediging in 't
vlaamsch te vragen, wanneer zij van ambts
wege [d'office) geschiedt, Het overige zou
langzamerhand van zelfs komen.
Daarbij zou de wet kunnen bepalen dat,
van nu af, tot het oogenblik harer algeheele
en strenge toepassing, het hooger onderwijs
derwijze zon worden ingericht, dal de advo
katen, die de universiteit verlaten, allen, die
zulks gewild hebben, in het vlaamsch kun
nen pleiten.
Op die wijze zou de Vlaamsche Beweging
eene dubbele zegepraal behaald hebben.
Eene hoofdwijziging aan het wetsvoorstel
Coremans toe te brengen ware dit. Art. 7
vervangen door:
Wanneer beschuldigden, die dezelfde
onzer landstalen niet spreken, gezamenlijk
als betichten te recht staan, zal elke frac-
n tie in hare taal beschuldigd, verdedigd en
gevonnisd worden, k
Die gevallen komen uiterst zeiden voor,
daarom zou men niet moeten terugdeinzen
Het lijden, naar ziel en lichaam, had hem uit-
gemergeld tot op het gebeente, en toch lag op DIT
beenderiggelaat....!!!!
HEBBEN BEKOMEN:
- want zijne beknen hingen als van eenen
- reiziger, die doodelijk vermoeid is, over den boord
der gracht
- Alhoewel men slechts in het begin der maand
Maart en het weder bijgevolg nog geur was. droeg
die grijsaard eene arme versletene hleedij,die
maar zijne trekken waren, misschien
tengevolge der ontbering, tengevolge der smart,
zoo mager dat
Met de linkerhand wroette hij door zijnen
grijzen baard, die
-4r<?eg>tmm
