VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad,
DE SCHAPEKOP.
Eerste Jaar.
Zaterdag 18n December 1886.
Nummer 51.
IJzerenweg.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 4 fr. per jaar voor de stad. 4 fr. 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 2 fr. 50. Annoncen: 15 cent. per drukregel. Rechter
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
'berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eensj, gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Vertrekuren van IJperen naar
Poporinghe, 6-50 9-09 10-00 12-07 3-00
4-00"6-25 9-05 9-58.
Poperingbe-Hazebrouck. 6-50 12-07 6-25.
Houthem, 5-30 8-20 11-16 5-20.
Alwie zich laat inschrijven
op dit blad voor het jaar 1887,
zal hetzelfde van heden af tot Nieuw
jaar gratis ontvangen.
Het tipje der ooren.
Het Nieuwsblad, in zijn nummer 1093,
21e jaar, le bladzijde, 2e kolom, kan moeilijk
zijnen wrevel verkroppen omdat het ergens
gewaar werd dat de stevigste eensgezindheid
op het punt is wederom volop in het liberale
kamp te heerschen. Wij zeggen op het punt
is, om er te heerschen, en het Nieuwsblad,
dat er meer dan wij van weten wil, zegt en
verzekert, spottenderwijs wel te verstaan,
dat de IV het hoofd in den schoot gelegd en
volkomene gehoorzaamheid gezworen heb
ben.
Het Nieuwsblad weet nochtans zoo goed
als wij, als het zulks maar weten wil, dat
het bij de liberalen, die verdraagzaam zijn,
niet is dat er volkomene gehoorzaamheid en
onderwerping gezworen wordt. Waarschijn
lijk heeft het eens, al ware het maar om de
gewoonte niet te verliezen, willen onze
partij beoordeelen, naar hetgene dagelijks in
de zijne gebeurt.
De IV, zooals het Nieuwsblad onze Raads-
heeren noemt, die in de godshuizen noodige
hervormingen eischten, kunnen heel gemak
kelijk met de overige Raadsheeren en libe
ralen medestrijden voor de zege der vrijzin-
nigge gedachte zonder daarom het hoofd in
den schoot te leggen of volkomene gehoor
zaamheid te zweeren en er kan heel ge
makkelijk eene toenadering bewerkt worden
tusschen den heer Burgemeester en de IV
zonder dat de eerste zijne toevlucht neme tot
fransche of eigenliefdestreelende kompli-
(ie Vervolg.)
Loontjens zamelde de uitnoodigingsbiljetten
der konijnen in, en liet heel plechtig weten,
dat Zijn Hoogedelgestrenge, M. Smikkel, met
bezigheden overlast was.
Die overlast bestond namelijk hierin, dat
de ambtenaar, uit het karton: Punitions
administrativeseene doos manillas trok,
een dier geurige cigaren opstak, en met de
voeten over zijn lessenaar gekruist, lekker
begon te rooken.
Te 11 ure juist klonk de bel, in't hoekje.
De achtbare burgemeester riep zijnen eersten
dienaar, Smikkel. Vier portefeuilles, gevuld
met eenige dossiers en wel driemaal zooveel
riemen grauw papier, werden door Loontjens
naar des burgemeesters kabinet gekruid. De
boodschapper blies en hijgde zoodanig onder
zijnen last, dat het vulqumpecus der lagere
beambten noodzakelijk uitroepen moest:
Wat is ons divisie-hoofd toch een met
werk overlast man!
De Brouckere zat voor zijn lessenaar.
Kalm en steeds ernstig, herinnerde het gelaat
van den waardigen magistraat aan de strenge
en edele trekken van den Grooten Zwijger.
Met eene diepe reeks buigingen en de noodige
men ten, zooals het Nieuwsblad spottend
zegt. Beiden hebben enkel het algemeen
belang der liberale partij boven zaken van
onderhavig belang, misschien wel persoon
lijke kwesties, te stellen om seffens elkander
de hand te drukken en gezamentlijk eensge
zind, in dichte gelederen den algemeenen
vijand, het klerikalism te bevechten en in
het zand te doen bijten.
Komt die stevige eensgezindheid tot stand,
wordt die strijd in dichte gelederen tegen de
klerikalerij weldra eene wezenlijkheid,zooals
wij het met volle betrouwen hopen, dan
zullen de klerikale hoofdmannen zich wel
tweemaal bepeinzen vooraleer den strijd aan
te gaan, want dan zijn zij maar al te zeker,
eenige meterslange buizen gratis te krijgen.
De tweedracht moest hier te IJperen den
val der liberalen en de opkomst der klerika-
len bewerken; maar eenmaal dat die twee
dracht voor de volkomenste eendracht de
plaats ruimen moet, dan ook valt het plan
der klerikalen heel en gansch in duigen. Zij
hebben dan geene de minste hoop meer ooit
ons stadhuis te beklimmen. Van daar de
woede van 't Nieuwsblad, bij het vernemen
dier opkomende en aangroeiende eensgezind
heid der liberale leiders.
Denk niet dat bet Nieuwsblad ongerust
zijn zou in den .twist of de overeenkomst der
liberalen, warè het niet dat het voor hem en
zijne patroons eene kwestie van leven óf dood
is. Al zijn gespot met die overeenkomst gaat
niet hooge boven.zijnen neus, zij is een doorn
in zijnen voet, wtés er zeker van; ook doet
het met al zijn geschrijf niets anders dan het
tipje zijner ooren laten zien.
't Arm bladje!
'uitgaco\Wv
Oorsprong van het woord Geuzen.
Het was in 1566. Sedert lang reeds lag ons
ongelukkig land onder liet hatelijke Spaan-
sche juk te zuchten. Van in het begin der 16e
eeuw bad de hervormer Luther, zoowel in
Zuid- als in Noord-Nederland, talrijke aan
hangers gevonden. Het getal ketters groeide
dfjürr ijks aan, in zoo verre dat Keizer Karei
(Weelde dat de bisschoppelijke en pauselijke
'nqaifiteurs (die sedert het begin der 13e
eeuw bestonden) niet sterk genoeg waren om
de kett'juffie besmetting te onderdrukken.
besloot hij de Inquisitie in de
tfg^jfeAsteviger gronden in te rich-
scherpen. Zon-
^ïardigde bij op
bevel uit, dat
van de versterkte
lachjes trad Smikkel nader. Hij was zoo plat
en nederig hier, als hij in zijn kantoor jegens
zijne minderen verwaand en hooghartig was.
Hij kwam met een praatje voor den dag
van zekere beambten,welke, naar 't scheen,
in de herberg zich toelieten niet met den
verplichten eerbied over de handelingen van
't Bestuur te spreken. Doch, daar bij die
beambten niet noemen kon, en De Brouckere
dien dag weinig lust bad zich verdichte
praatjes te laten voordisschenmoest hij
maar vooruitkomen met de dienstzaken, en
namelijk met zijn voorstel nopens den scha-
pekop, en de stellige voorschriften van art.
47bis 2, lilt. F. primo.
Zou men dat ding niet wat steviger
kunnen vasthechten? vroeg de verstandige
magistraat, die niet graag oorzaak tot onge
noegen gaf.
Onmogelijk,M. de Burgemeester,kwekte
Smikkel. De schapekop is uit baksteen
daarbij duiven nestelen erin, en gij verstaat,
de hoeden der dames... grijnslachte hij, met
divisie-hoofdachtige geestigheid.
Nu, als de hoeden der dames in 't spel
zijn, laat den kop dan maar verdwijnen,
besloot de magistraat en parafeerde.
III.
Het was acht dagen lat t,
Ik zou dien Godverloenschen papier
krabber den hals kunnen breken, tierde Van
Nederlandsche Inquisitie der ,16e eeuw. Dit
stuk was eene volmacht door den Keizer
verleend aan Frans Van der Hulst, om als
inquisiteur in de Nederlandsche gewesten
werkzaam te zijn.
Velen werden alom in de Nederlanden
wegens ketterij 't zij ter dood 't zij tot gevan
genis of andere straffen veroordeeld. In 1525
werd Lamps Motton hier te IJperen onthoofd
en Johanna Van Santhoven te Mechelen
levend begraven. De pastoor van Melsen (tus
schen Oudenaarde en Gent) die de nieuwe
leer in 't open veld predikte, omdat zijne
kerk te klein was om de toegestroomde toe
hoorders te bevatten, werd reeds in liet
vorige jaar in eenen lederen zak genaaid en
in de Schelde versmoord. En zoo met honder
den anderen.
Ondertusschen had de Keizer door het
afkondigen van nieuwe verordeningen of
plakkaten getoond, dat hij de ketters en
hunne aanhangers strenger en strenger wilde
zien behandelen.
De plaats ontbreekt ons om den inhoud
van alle die plakkaten hier op te geven. Wij
zullen ons slechts bezig houden met het
plakkaat van 14 October 1529: De Keizer
stelt daarin, zooals in bet voorgaande, op
nieuw vast, dat de ketterij in de Nederlanden
dagelijks toeneemt, en dat degenen, die reeds
door de Inquisiteurs of door de wereldlijke
rechters geboet of gestraft werden, gedurig
in hunne dolingen hervallen. Daaruit besluit
hij dat de straffen niet streng genoeg zijn.
De drukkers, schrijvers, koopers.verkoopers,
uitdeelers, lezers, bezitters, ontvangers, ver
dedigers of zelfs besprekers van kettersche
schriften van Lutber, Wiclef, Huss, enz.,
zullen een derde van bun goed verliezen en
eeuwig gebannen worden. Hetzelfde verbod
geldt ook voor de kettersche Nieuwe Testa
menten door Adriaan van Bergen, Christoffel
van Remonde en Johannes Zei gedrukt en
andere dergelijke werken, vooral voor dege
ne, die sedert de laatste tien jaren zonder
vermelding van schrijver of drukker ver
schenen zijn. Evenmin is het toegelaten spot
beelden of printen opGod.de Maagd Maria
of de heiligen te maken of te bezitten, of
integendeel echte heiligenbeelden te vernie
tigen. Alle kettersche schriften moeten vóór
25 November door hunne bezitters aan de
overheid afgeleverd worden oin verbrand te
worden. Dit alles op doodstrafzonder
genade! De hervallen ketters zullen verbrand
worden; van de anderen zullen de mans ont
hoofd, de vrouwen levend begraven en hunne
hoofden op staken tentoongesteld worden,
behalve nog de verbeurte hunner goederen.
Zoen, toen de politiedienaar hem 't dwang
bevel bracht aangaande den schapekop. Die
schurk
Gelief dat te zeggen als ik vertrokken
ben, mijnheer, raadde de agent hem aan. Ik
zou verplicht zijn tegen u verslag op te
maken, voor smaad jegens een stadsambte
naar, in 't uitoefenen zijner bedieningen.
Drinkt gij 'nen druppel? vroeg Van Zoen
zeer zenuwachtig.
De dienaar der wet ledigde een half scheut
klaren - en vertrok.
Maar, vader, zei Frans, stel u toch zoo
niet in gramschap. Wij zullen den kop weg
nemen en een hokje maken voor de duiven
aan den achtergevel.
Gij spreekt er op uw gemak van, gij,
antwoordde de meubelmaker, trok een papier
uit de schuiflade en wierp bet op de tafel.
Daar lees!
Frans las:
Ik, Judocus Koen, verkoop bij deze een
huis, gestaan en gelegen Boterstraat, 111,
aan sieur Jef Van Zoen, voor den prijs van
elf duizend frankonder voorwaarde;
Primo dat dit huis, bijgenaamd den
Gouden Schapekopzijn ornament op den
voorgevel, zijnde een verguld rainshoofd,
blijve bewaren, op pene voor den houder
van duizend frank te storten in de kas van
den arme, wanneer hij dezen kop doet
verdwijnen, tenware het huis bij ongeluk
Ook op de vreemdelingen waren deze bepa
lingen van toepassing.
De Keizer schijnt het zelf gevoeld te heb
ben, dat deze straffen onmenschelijk waren;
want dadelijk voegde bij er bij, dat het hem
niet te doen is om iemands leven of goederen,
maar om het behoud van 't geLoof en van de
openbare rust.
Daarna komt bet plakkaat nog terug op de
kettersche schriften. Het verbiedt den Bijbel
te vertalen, te schrijven, te drukken (of zelfs
te binden) in 't Nederlandsch of in 't Fransch
of in eene andere taal dan Latijn.
De herbergiers en hotelhouders moeten de
bij lien verblijvende ketters binnen de veer
tien dagen aanklagen en er in bet vervolg
geen meer ontvangen, op "doodstraf en ver
beurte der goederen.
Om de ketterij spoediger uit te roeien
wordt aan den aanklager de helft der ver
beurde goederen beloofd, indien de waarde
dier goederen beneden de 100 pond grooten
blijft; zoo niet, zal de aanklager van 't overi
ge nog een tiende deel ontvangen. De rest
zal den Keizer toekomen en, God ter eere,
aan godvruchtige en goede werken besteed
worden.
Men moet bemerkt hebben, dat in dit plak
kaat de kwistige toepassing der doodstraf
onder hare hachelijkste vormen en de hooge
premiën aan de verklikkers beloofd eene
verschrikkelijke verscherping, der vroeger
genomen maatregelen waren. Een geleerd
katholiek geschiedschrijver, wijlen Prof.
Edm. Poullet van Leuven, noemde het te
recht:
Een drakonisch stelsel, onzinnig, weder
rechtelijk, wreed in zijnen eenvoud, dat van
geen hoegenaamd onderscheid rekenschap
hield en met dezelfde straf [den dood'daden
trof, waarvan de strafbaarheid en de inwen
dige belangrijkheid geheel en al verschillend
waren.
Ziedaar dus de verschrikkelijke wetgeving
daar Keizer Karei in de Nederlanden geves
tigd om er het opkomende Protestantisme te
versmachten. Hoe vervult zij ons lieden met
afgrijzen en walg! Is bet dan te verwonderen
dat duizende ambachtslieden en handelaars
ons land verlieten om in veiliger plaatsen
ongestoord hun bedrijf te kunnen uitoefenen!
Enkele jaren waren er noodig om onze rijke
en vruchtbare provinciën in een arm en
verlaten land te herscheppen. Ha! wat af
schuwelijke misdaden heeft de Roomsche
geestelijkheid niet moeten plegen om hare
heerschappij over het Vlaamsche volk te
kunnen behouden! Slot volgt.)
faljiet ging, in welke veronderstelling de
houder last heeft gemelden vergulden scha-
pekop af te nemen.
Hier volgen de andere voorwaarden.
Maar dat is belachelijk! riep Frans.
Zooveel -gij wilt, zei Van Zoen, maar
't is de verkoopakte. Meester Dellarok is
gelast die uit te voeren, nu Koen dood is.
M. Koen was die originate bankier, over
eenige jaren meer dan tienmaal iniljonnair
gestorven.
Sakkerloot! dacht Frans en krabde in
zijn haar.
Ei, ei! hoorde men op straat roepen.
Hij is daar, hij is daar! Een ladder, een
ladder!...
Frans liep buiten zien. De neuzen vaneen
tiental personen waren naar den schapekóp
gericht. Hij, die daar zat, was jufvrouw
Juslina's kanarievogel, die middel had ge
vonden zijn kooitje te veriaten. Het arme
meisje stond ook daar naar haar vogel (je te
kijken, en tranen stonden in hare niooie
blauwe oogen. Want mooi was ze, met hare
fijne slanke gestalte en hare gitzwarte vlech
ten; het echte beeld barer zalige moeder,
verzekerde de buurt. Zij leek niet in het
ininst aan haar papa, noch naar lijf, noch
naar ziele.
De kanarievogel zat op den nog overgeble
ven hoorn van den schapekop en iloot een
lustig deuntje. Baas Van Zoen bad er heel
HET WE
Komen, 5-30 8-05 8-20 9-58 10-10 11-16
2-41 2-53 5-20 8-58.
Komen-Armentiers, 5-30 8-05 11-16 2-53
8-58.
Rousselare, 7-45 10-45 12-20 4-10 6-30.
Langemarck-Ostende, 7-23 12-22 3-58 6-22.
Kortrijk, 5-30 8-20 9-58 11-16 2-41 —5-20.
Kortrijk-Brussel, 5-30 9-58 11-16 2-41 5-20.
Kortrijk-Gent, 5-30—3-20 11-16 2-41, 5-20.
t -
