STADSNIEUWS.
Verschil tusschen
liefdadigheid en schooierij.
Gelijk onze lezers weten, had er op Kerst
dag in het IJpersch Willems-Fonds een wel-
gelukt kinderfeest plaats. Twee kleinen
deden er eene omhaling en een hunner sprak
daaromtrent: Dewijl het vandaag voor ons
feest is en dat wij allen gelukkig zijn in 't
vooruitzicht onzer geschenken, ware 't ook
billijk dat wij aan de arme ongelukkige kin
deren denken en daarom zullen wij eene
omhaling doen ten voordeele van den Libera
len Schoolpenning.
Schoone, edele woorden, voorwaar, en
die wij uit den grond des herten toejuichen
schrijft daarvan het Nieuwsblad. Wij zijn
niet gewoon in een partijdig klerikaal ga-
zetje een liberaal werk te hoeren loven of
prijzen. Wij kunnen dus alle klerikale goed
keuring missen, en antwoorden gladsveg aan
het pastoorsblad: Nieuwsbladge moogt
uwe goedkeuring op uwen buik plakken
Ja maar, het Nieuwsblad keurt niet on
voorwaardelijk goed; het gekscheert omdat
de liberalen zich durven verstouten in hunne
vergaderingen eene omhaling te doen voor
de arme kinderen, en met het rondgehaalde
geld een goed werk te doen door tusschen-
komst van den Liberalen Schoolpenning. In
een woord, het sakristijblad mag en wil niet
verslaan wat betrekking er kan bestaan
tusschen arme hinderen en Liberalen
Schoolpenning
Het is niemand onbekend ten zij mis
schien eenige kwaadwillige en partijdige
klerikalen dat de Liberale Schoolpenning
van IJperen tot heden eene som uitgegeven
heeft van 55,681-94 fr., en dat die som uit
sluitend gebruikt werd tot verzachting van
het lot der arme schoolkinderen,dat die som
besteed werd tot het klecden van arme eerste
kommuniekanten, tot het aankoopen van
schoolgerief voor behoeftige leerlingen, tot
het uitdeelen van holleblokken, warme zok-
ken, wollen halsdoeken in den winter, tot
het schenken van eenig klein speelgoed aan
de kleintjes op Sint-Maartensdag, enz. Yoor
al die goede werken, die voor doei hebben
den arme te helpen of nuttig te zijn, moeten
wij ons niet schamen en wij durven het luid
op zeggen, wat er met dat geld van den Li
beralen Schoolpenning gedaan wordt.
Wat heeft het Nieuwsblad daarin te zien?
Staat het ons niet vrij, onder ons en onze
vrienden, eene omhaling te doen voor het
werk, dat wij verkiezen, dat wij voren trek
ken? Daarmede spotten of dat beknibbelen,
geeft weinig verstand te kennen, een onge
voelig hart voor de armen. Want het is den
nooddruftigen wel overschillig indien zij met
liberaal of klerikaal geld geholpen worden;
het partijdig papenblad alléén wordt er groen
vanl
Slechts eenmaal 's jaars wordt er in de
zaal zelve van het Willems-Fonds eene om
haling gedaan door kinderen, voor den Libe
ralen Schoolpenning. Maar wij kennen eene
kolossale schooierij, eene onmetelijke uitbui
ting, eene overal toegepaste bloedzuigerij,
eene wereldgekende geldafpersing. Die schan
delijke exploitatie heeft plaats in de katho
lieke kerken, in het Huis van Hem, die niet
wilde dat men zijns Vaders Huis in eenen
kuil van negocië herschiep
Ddar schooit men voor de H. Maagd (die in
den Hemel is en niets te kort heeft) 1
Dahr schooit men voor al de Heiligen des
Paradijzes (ze mogen bestaan of niet)
Daar schooit men voor de H. Kindschheid
en voor de Chineeskens (die door de purperen
zwijnen opgegeten worden)!
Daar schooit men voor de katholieke uni
versiteit van Leuven (een politiek werk) 1
Daar schooit men voor Z. H. den Paus (die
op rot strooi slaapt)
Dadr schooit men door het plaatsen van
eenen vastenblok
Dahr schooit men door het plaatsen van
eenen offerblok voor de versiering der kerk
Da:tr schooit men door het plaatsen van
eenen offerblok om de aalmoezen van den
jubilé te ontvangen, in plaats van ze aan den
armen te mogen geven, gelijk vroeger
Hoe vindt gij die schooiers, die bloedzui
gers, die geldafpersers
En vragen die mannen eene aalmoes voor
de armen? Te drommel, wel neen. De omha
lingen voor de armen geschieden in de ker
ken door een lid van het armbestuur of
dischraad, gemeenlijk in den kerkdienst te
genwoordig. Indien er dus in de kerken geen
dischmeester tegenwoordig ware, zou er
dadr nooit eenen cent vóór de armen rond-
gehaald worden door het bloedzuigersras.
Alles voor ons roepen zij, God zal voor
de rest zorgen. Intusschen maken zij goede
sier, drinken zij de fijne wijnen, hebben zij
geen famieljelast! Haro! voor dat volkje.
Desnoods zouden wij hier dit artikeltje
kunnen staken, maar van het kerstfeest in
het Willems-Fonds sprekende, vraagt het
Nieuwsblad Waar was M. Vanheule,
burgemeester, M. Bossaert, schepene, M.
Cornette, schepene, en het overige van den
gemeenteraad? Helaas, de onpartijdigheid
dwingt ons te zeggen dat zij er niet waren,
en dat het zeer te bejammeren valt, dat de
pogingen van werkzame en volksgezinde
maatschappijen niet meer aangemoedigd
worden. De tegenwoordigheid van eenen
hoofdman der partij doet deügd in de volks
feesten, en het publiek ziet met welgevallen,
dat ook de hooggeplaatste personen, door
hunne tegenwoordigheid in vergaderingen
en bijeenkomsten, het wel meenen met liet.
streven van ievervolle mannen. Integendeel,
de onverschilligheid is ontmoedigend, partij-
doodend Men overwege het goed. J.
Goedgekeurd.... maar pHchtig!
Het Nieuwsblad van zondag laatst be
vatte een woordje lof ter eere van ons
grrroot ministerie! Die goedkeuring kwam
uit den mond van den bezadigden staatsmi
nister Eudoor Pirmez, volksvertegenwoor
diger voor het arrondissement Charleroi.
Nochtans heeft het achtbaar kamerlid geen
volledig satisfecil aan de Regeering afgele
verd; want zooals het blijkt uit zijne woor
den, in ons nummer van verleden Zaterdag
opgenomen, bleef hij gedurende langen tijd
te vergeefs op de troepen wachten, die hem
moesten verlossen uit het kasteel waarin hij
omsingeld was. Stellig had hij in dien toe
stand liever veel eerder de hulp zien opda
gen. Op de vraag Heeft de Regeering alies
gedaan wat zij kon? antwoordde hij zeifin
kamerzitting van24n December 1886, Alles
was niet volmaakt
De Gazelle de Charleroi uitte de volgen
de overwegingen op dit debat; zij komen van
een blad dat te midden der troebels geleefd
heeft De ondervraging des heeren de
Kerchove werd om zoo te zeggen wegge-
moffeld, door de meer dan gunstige verkla-
ringen des heeren Pirmez, die gedu
rende 24 uren in het kasteel van M. Mon-
dron opgesloten zat, en na zijne verlossing
aanstonds naar Brussel vlood.
Men begrijpt dat de heer Pirmez, ge-
lukkig aan een groot gevaar ontsnapt te
- zijn, voor zijne verlossers erkentelijk bleef
en zeer edelmoedig in zijne beoordeeling.
Maar 't is niettemin waar dat het maar
aan eenige stonden haperde, dat de acht-
bare Staatsminister niet het slachtoffer
wierde der te laat aangebrachte hulp.
De goedkeurende taal zou alsdan in eene
strenge afkeuring veranderd zijn.
Waarom werd de bespreking aldus tot
lamheid geslagen? Waarom steunde men
niet meer op de uren, dan op de datums?
- Waarom legde men die verwarring niet
uit in het sturen der troepen? Waarom gaf
men aan het land de verzekering niet, dat
er in ons beschaafd België thans geene ge-
meenten noch steden meer zijn, waar men
drie dagen zonder hulp aan verwoesting,
plundering en brand moet blootstaan 1 Er
was daar wel een wel aangeduide plicht
Men moest hef vertrouwen herstellen. Zij,
die te midden dier troebels geleefd hebben
vragen zich af welk het^ lot van ons land
zou zijn, indien de gemeenschapsmiddelen
onderbroken of afgesneden waren?
Het is lieden stellig bewezen dat men elj
uren noodig had om het eskadron Lanciers
van Doornik naar Charleroi te zenden,waar
het om 10 1/2 ure 's morgens van den 26"
aankwam. Nu is het openbaar gekend, dat
o de troepen uren en uren in de statiën
moesten wachten op hunne treins, voor-
aleer te kunnen vertrekken. De heer de
Kerchove had de bewijzen in banden van
de onbehoedzaamheid des Staatsbestuurs,
dat de stad Charleroi zonder troepen liet,
zonder een voldoende getal gendarmen, te
meer daar men het voorbeeld had der troe-
bels van Luik en dat er hulp gevraagd was
sedert den Woensdag 24 Maart
Hahadden de ministers voorzien en voor
komen,waai-schijnelijk zou de ijselijke moor-
derij van Roux geen plaats gehad hebben,
een dertigtal verdwaalden zouden door de
geweerkogels niet neergeveld geweest zijn.
Om te bedwingen, wat het Staatsbestuur had
kunnen en moeten voorkomen, moest er ge
moord worden Het ministerie deed bloed
vergieten, omdat de opstand, door de niet
tijdige onderdrukking, te ver gekomen was
Hoe onbekwame bestuurders toch geweten-
looze moordenaars worden
Ingezonden Artikel
Een klerikaal blad dorst het bestaan te
vragen:
Wet er van al dal schuimende rumoer
geworden is?
Het Weekblad aarzelt geen oogenblik te
antwoorden:
a) Een klerikaal schandaaltje.
b) Klerikale haal en concurrentie
c) Klerikaal gazettengekef
Ziehier hoe men dat best klaar maakt:
A) Een schandaaltje op zijn Thonis-
sen's. Na den prijskamp van 1886, liep het
woord dat er in genoemden wedstrijd tal van
onregelmatigheden plaats haddefi, welke
misschien zijne vernietiging zouden mede
brengen.Hetgeen in zeggende woorden verteld
werd, verscheen welhaast in de kolommen
van een onpartijdig schoolblad. Door een
rechtvaardigheidsgevoel gedreven, nam het
Weekblad gemeld artikel over, om eenige
der vele knepen te doen kennen, welke ge
meenlijk door de eerlijke klerikalen aange
wend worden, om aan de vrije en aangeno-
mene scholen den palm te reiken. (W. 16
October 86. N1' 42.)
Welhaast kwam een tweede artikel, dat
veel bepaalder de onregelmatigheden hekel
de, en aantoonde waar en hoe men geknoeid
had. W. 13 November 86, Nr 46.)
Tegenover zooveel bewijzen, werd de ver
nietiging des prijskamps gevraagd in een
officiéél stuk, uitgaande van eenen ambte
naar, wiens eerlijkheid en rechtvaardigheid
uitnemend verre boven de schimpscheuten
en laster zijner laffe vijanden verheven is.
Men wachtte...
En Thonissen, de wandelende treurwilg,
de eeuwig vloeiende fontein, keurde den
wedstrijd goed, dien wedstrijd waarop men
zooveel af te keuren wist, waarvan men de
onregelmatigheden zoo duidelijk kon aanwij
zen, warvan elk zei dat het in der gelijke
voorwaarden verder onnoodig was prijs
kampen te houden! Inderdaad men zou die
spelletjes heel voordeelig kunnen vervangen
door eene algemeene en luisterrijke prijsdee-
ling van diploma's voor de kakscholen. Eu
om niet oogverblindend te werk te gaan, zou
men dat bij zijnen waren naam moeten noe
men en zeggen: Een diploma van den wed
strijd wordt later de voorwaarde om be
kwaamheidskiezer te worden: Dus, hoe meer
certifikaten wij uitdeelen, hoe meer toekom
stige kalotekiezers gebrouwd worden!
Een Staatsman zegde eenmaal: Om de
wereld rond te gaan, hoeft de Vrijheid niet
langs België te komen. Neen, maar wij
voegen er bij: De Eerlijkheid zou langs hier
niet durven komen, want men zou ze ver
smachten!
B) Klerikale haat en concurrentie vloeide
uit die zaak. Wat! een schoolblad was ver
metel genoeg luidop te zeggen, wat men in
gesprekken verteldeWat! een onbevreesde
schrijver dorst de onregelmatigheden gispen
in een onpartijdig maandschriftHamen
zou den hoofdredakteur van dit blad wel
eventjes op de vingers tikkenmen zou hem
doen gevoelen hoe ongelijk de strijd is tus
schen den ijzeren en den aarden pot; men
zou hem vooral niet vergeven, rond de min of
meer officieele knoeierijen zooveel lawaai te
maken, bij middel van een schoolscrliift;
men zou vooral niet verdragen dat zekere
personaliteit o die lieve personaliteit
van iets onrechtvaardigs kon verdacht wor
den
Ha!.... een winkel!
En nevens het reeds bestaande schoolblad
verscheen een mededingend school en letter
blad, dat
Heft aan het lied der zegepraal
Voor godsdienst, vaderland en taal
Men zal misschien de abonnenten kunnen
tellen: ze zullen geen legio zijn. Maar 't zal
niettemin wetenswaardig zijn naderhand te
vernemen, hoeveel platbroekerij hierin zal
geschieden, hoeveel flauwhertigen, lafaards
en sullen hoogere macht of invloed zullen
vreezen om iets tegen hun rechtzinnig ge
dacht te doen uit menschelijk opzicht.
C) Klerikaal gazettengekef. Nu zou een
tijdperk van vervolging aanbreken voor den
wakkeren en onomkoopbaren hoofdopsteller
die in zijn blad een artikel dorst opnemen
door een ander geschreven over de
knoeierijen des kampstrijds. Maar alle eerlij
ke lieden zijn verwittigd en zullen niet nala
ten, de gebeurtenissen te overwegen te za-
men met hetgene hen voorafging en met het
geen er uit volgen zal. Graaf de Ségur zei
on agrandit tout ce qu'on persécute
Hier zal 't misschien ook zoo zijn.
Het haatdragende klerikaal blad, dat de
prijskampkwestie nogmaals opwerpt, en
het doet omdat het dans les secrets des
Dieux is voor zulke dingen, vraagt de in
beschuldigingstelling van den man, dien het
als slachtoffer gekozen heeft. Die in foute
is moet gestraft worden Hij moet verne
derd worden«(n° 1097).
Ziedaar een klerikaal hart, een zuiver on
schuldig edelinoedigheidsgevoelEene chris
telijke wraak, door eenen godvruchtigen
Zondagbode geëischt,|en door een katholiek
papier overgenomen en verder openbaar ge
maakt.
En nochtans dat katholiek, braaf, eer
lijk, treffelijk orgaan schreef van dien zelf
den man, die nu moet vernederd worden
over vijf maanden: haat en hebben wij
"tegen niemand. Wat meer is, wij aanzagen
altijd bedoelde schrijver als een vriend, en
hij weet dat. Wij en hebben volstrekt
geene redens om onze zienswijze te veran-
deren. (N° 1077).
Dus de vriend van nr 1077 wordt in nr
1097 aangewezen; om gestraft en verne
derd te worden
Welke redens zijn er, om zoo pijlsnel van
zienswijze te veranderen?
Recht voor de vuist.
Een huisje in het beluik Dewachter werd
Dinsdag avond bijna de prooi der vlammen.
Gelukkiglijk dat de heeren Burgemeester,
officieren der Pompiers en dezer mannen
seffens ter plaats waren om het vuur te over
meesteren. In min dan een half uur was alle
gevaar geweken.
De schade is heel gering.
Verloren voorwerpen ten bureele van
Politie neergelegd en niet teruggeëischt
in 1884, 1885 en 1886:
Eene broche (doekspeld), een gouden ring,
een gouden oorslinger, een geldbeugel met
120 fr.
Sterfgeval.
Jl. Dinsdag had alhier de begraving plaats
van den heer A. Platteeuw, gewezen bedien
de bij 't secretariaat, die den 7 dezer zoo on
verwachts overleed. Eene talrijke schaar
vrienden waren toegesneld om eene laatste
hulde te brengen aan den betreurden over
ledene.
Benoeming.
De heer Schils, ontvanger der rechtstreek
sche belastingen, accijns- en tolrechten te
Nieuwpoort, is ontvanger der rechtstreeksche
belastingen en accijnsrechten te Elverdinghe
benoemd.
Concert.
Zondag 23 dezer, zal de Werkerslier ha
ren leden een Concert aanbieden.
Wij kennen nog het programma niet;
maar dit is ook niet noodig om te mogen ver
zekeren, gezien het verledene dier maat
schappij, dat het geen alleszins puik muziek
feest zijn zal. Wij en velen onzer lezers heb
ben te dikwijls reeds het talent van die
koorzangers bewonderd en toegejuicht om
niet stellig te mogen verzekeren dat men
daar het aangenaamste genot verwachten
mag. Ook is het niet te betwijfelen of een
talrijk publiek zal daar aanwezig zijn om die
moedige Werkers toe te juichen.
Viaamsche Ster.
Op zondag 30" dezer aanstaande zal de
Vlaamsche Ster, de vierde en laatste vef-
tooning van het tooneeljaar haren leden aan
bieden. Zullen opgevoerd worden:
Zielelketeiis.
®ctii»ïk van soldsde*1
's Avonds in de ma»e
Een mooi programma, zooals men ziet dat
gewis nog eens eene overgroote menigte
tooneelwaarts lokken zal. Het zou ons niet
Verwonderen zoo men deze maal nog meet'
