VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Tweede Jaar. Zaterdag 10n December 188T. Nummer 50.
Vermaardheid der heeren Onbekend.
De wet op de bekwaamheidskiezers.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncen: 15 cent. per drukregel. Rechter
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Br .ssel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag yrij en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
"5-^. De personen die van heden af
een abonnement voor 1888 op
het Weekblad nemen, en het op voorhand
betalen, zullen hetzelve van nu kosteloos
ontvangen.
Men abonneert zich ook op alle postkan-
tooren, ten bureele van dit blad, alsook bij
alle briefdragers.
Het bestaan veler lieden vliedt genoeglijk
henen, zonder dat de Faam het noodig achte
hare bazuin aan te heffen, om het doen en
laten dier stille menschen in den lande te
verkondigen.
Anderen, integendeel, zijn verzot op eigen
grootheid, en laten geene gelegenheid voorbij
gaan, zonder hunne nooit genoeg volprezene
persoonlijkheid op een voetstuk te hijschen.
Voor zulke soort van lieden bestaat er zekere
drukpers, welke stelselmatig het hare bij
draagt, tot de verwezenlijking der droomen
dier verwaande koppen of wijsneuzen. Of
die jacht naar eer en grootheid nu overeen
komt, met de spreuk des Meesters Mijn
rijk is met van deze aarde is wel de
nevenzaak, waarover zij zich het minst be
kommeren.
Wie kent, in onze stad, M. Hendrik Iweins
niet, het manneken, aan wien ons klerikaal
staatsbestuur over twee jaren toelietd'Eeck-
houtte achter zijnen naam te plaatsen
M. Hendrik Iweins d'Eeckhoutte.... (Hen
drik is toch maar een alledaagsche voor
naam bij zulk eenen schoonklinkenden
edelen familienaam!)... heeft eenen <-/aible»
om brieven te schrijven, en die brieven te
onderteekenen met zijnen ellenlangen naam.
Op 5 April laatst stuurde hij aan de ge-
meentesekretatissen van ons arrondissement
eenen brief, waarin hij bericht gaf dat den
heer Verhaege, lid der West-Vlaamsche be
stendige deputatie, se tiendra doréna-
vant a la disposition des personnes qui
désirenl Ie parler a Ypres, les P et
3" samedi de chaque moisde 9 a 11
heures du matin, au cercle calholique
u premier étage, rue de menin.
Het Weekblad had de goede kans den
brief in handen te krijgen, en hem een toer-
ken door gansch de liberale pers te laten
maken. Al de gazetten lachen met M. Hen
drik Iweins d'Eeckhoutte, omdat hij geen
goed fransch kon en omdat hij zich bij de
gemeente besturen eene rolle toekende,
waarin hij niets te zien had.
Daags na de bollotteering van 23° oktober
1.1., kregen wij een paar ander brieven van
M. Hendrik Iweins d'Eeckhoutte in handen,
en reeds den volgenden zondag schreef het
Weekblad in zijnen nr 44 Wij hebben
eenen brief in handen gehad, onderteekend
door eenen gebuisden kalote kandidaat van
16n dezer, waarin men aan eenen vreem-
den kiezer, benevens reis- en verblijfkosten
nog 25 fr. in gelde aanbiedt. Wij hebben
eenen tweeden brief gelezen, door het-
zelfde ventje onderteekend, waarin men
eenen vreemden kiezer aanraadde niet her-
waarts ter stemming te komen, enz...
Iedereen verstond reeds, dat het nog eens
M. Hendrik Iweins d'Eeckhoutte was, waar
op wij wilden wijzen. Om wat meer rucht
baarheid aan de zaak te geven, worden deze
twee brieven aan de Indépendance ge
stuurd, die ze in haar nr van 12 november
1887 overnam oorspronkelijken tekst en
vertaling. Want ditmaal had M. Hendrik
Iweins d'Eeckhoutte het fransch versmeten
om vlaamsch te schrijven. Maar, hemeltje
lief welk vlaamsch In die twee epistels is
onze nederlandsche taal zoo afschuwelijk
verwrongen en geradbraakt, dat Vondels ge
beente, in zijn graf van verontwaardiging
zal getrild hebben Niettemin het feit alleen
dat het grootste dagblad onzes lands zich
met hem bezig houdt, vleit niet weinig den
hoogmoed van M. Hendrik Iweins d'Eeck
houtte wij moeten echter alhoewel onge
vraagd, onzen held den volgenden raad
geven Leer eerst vlaamsch en herhaal dan
uwe fransche spraakkunst
Fluiten wij een ander deuntje, maar in
denzelfden toon slechts eene variatie 1
Over jaar en dag, was er te Vlamertinghe
een gemeentesekretaris noodig. Tweemaal
werd het besluit van den gemeenteraad,
waarbij een nieuwe sekretaris benoemd
werd, door de bestendige deputatie onzer
provintie afgekeurd of verbroken. Dit ge
schiedde omdat de titularis liberaal heette
doch de verstandige en onpartijdige depu-
tatiemannen beweerden dat de nieuw geko
zene onbekwaam was
Wat later benoemde de gemeenteraad den
heer C. Dambre tot gemeentesekretaris te
Vlamertinghe.
Wij zouden onze lezers niet kunnen be
vestigen, indien de heer C. Dambre, evenals
zijn liberale mededinger, naar Brugge ge
roepen werd om er een exaam af te leggen
en aldus zijne bekwaamheid te staven doch
wat de bekwaamheid van den nieuwen be
ambte betreft, daarover zullen wij eenige
regels verder kunnen oordeelen.
In het grootste ezelsblad dezer provintie
lazen wij, sedert eenige weken, eiken Zatur-
dag dezelfd aankondiging:
Bericht.
Twee winstgevende peerdeuatien te koo-
pen te Antwerpen. Voor alie inlichtingen
zich te bevragen bij den Heer Camille
Dambre, gemeentesekretaris te Vlamer-
tinghe.
(Nota der Redactie Deze annonce ne
men wij gratis over
Op hem gevraagde inlichtingen, antwoord
de de heer Dambre per brieve in het fransch,
juist gelijk M. Hendrik Iweins d'Eechoutte.
De verkregene vermaardheid van dezen
laatste, belette zeker eerstgenoemde gerust
te slapen. Die vermaardheid zullen wij hem
ook geven door het overnemen van den vol
genden brief, waarvan de afkondiging ons
toegelaten werd. Wij waarborgen de echt
heid van het stuk, als ook het bestaan der
stijl- en taalfouten
Vlamertinghe, le 25 noveinbre 1887.
Monsieur Salm,
Je serais trés charmé si j'avais l'onneur de
me mettre en rapport avec vous. Je regrette
beaucoup devoir vous dire que vous avez
mal compris l'annonce du journalvous
avez confondu le mot peerdeuatien (sociétés
établies a Anvers se chargeant du charche-
inent et déchargement des marchandises
et divisées en actions) au mot natiepeerden
(chevaux appartenant a ces sociétés et qui
ne sont jamais a vendre.) Les renseignemenls
que vous me demandez ne penvent consé-
quement avoir aucune suite. Néamoins,
monsieur si javais la faveur de votre adresse
je pourrais vous informer par occasion des
chevaux de race forte a vendre dans cette
contrée, et ainsi en quelque sorte pouvoir
vous être utile.
Agréez, monsieur l'expression de mes sen
timents distingués.
(geteekend) C. Dambre,
secrétaire communal.
Wij vragen ons te vergeefs af, in welk
woordenboek décharchement, conséque-
ment, néamoins, enz. te vinden zijn, sedert
wanneer men zegt vous avez confondu le
mot peerdenatien <11 mot natiepeerden
en wat het beteekend si j'avais la faveur
de votre adresse Staken wij nochtans ver
dere bedilling, ons herinnerende dat iedereen
geen Littré noch Larousse kan zijn maar
de geestrijke vader Cats had wel gelijk toen
hij zeiSpring niet verder dan uw stok
lang is, Bezigen wij geene vreemde taal,
zoolang wij ze maar gebrekkig kennen zoo
zullen wij ons onaangenaamheden sparen.
En, al moest de Chronique er eene bloed
spuwing van krijgen, geloof ons, Mijnheer
Dambre, schrijf in uwe moedertaal.
De schrijver van bovenstaanden brief mag
zich echter gelukkig achten, dal hij nooit
met ons in 't pensionnaat gelegen heeft,
waar wij de jonge jaren onzes levens door
brachten en waar wij meer slagen kregen
dan eten. In die klerikale kostschool, door
de dorpspastoors zeer hoog geroemd, hield
men uitmate veel van het lieve en schoone
fransch en wanneer het gebeurde dat wij,
paardekoppen van Vlamingen, eenen kemel
schoten, dan sloeg de langgorokte paap met
den eiken meter, die stèeds in zijn bereik
lag, ons het een of het ander lichaamsdeel
zwart en blauw.
En als wij nu overdenken hoe die lompen
boerenprofessor onzen schoonen tijd stool
met ezelarijen te vertellen, met ons weten
schappelijke ketterijen aan te leeren en met
ons half kapot te slaan, dan bevangt ons, nu
nog meer dan toen, afkeer en haat tegen pa
pendom en klerikaal onderwijs.
Dan keeren wij terug tot de heeren Hen
drik Iweins en Camillas Dambre, om eenen
welgemeenden wensch uit te drukken
Brugge bezit de prachtige groep Breydel en
De Conine waarom zou IJperen de Stand
beelden Iweins-Dambra niet mogen bezitten?
Men zou slechts op het voetstuk hoeven te
beitelen In den beginne waren zij onbe
kend maar naderhand werden zij vermaard
door hun verstand en hunne pen
D. N. T.
De wet van 1883 geeft het stemrecht voor
de provincie en de gemeente. Voor haar zijn
bekwaamsheidskiezers degene die, van 1883
tot 1888, gelukken in het kiezersexamen te
beginnen van 1888 degene die, vooraleer
zich tot dat examen te begeven, kunnen
getuigen dat ze gedurende zes jaren eene
lagere school gevolgd hebben.
Natuurlijk was in den geest van de wet
dat die verschillige voorwaarden het behoud
veronderstelden van den Staat waarin het
onderwijs was. Dan was er geen spraak van
die zelfwetgeving der gemeenten, er was
maar spraak van lagere scholen van den
Staat en gepriveerde onder het toezicht van
den Staat.
Het verwoesten van ons onderwijs nood
zaakt de Staat de verplichting tot het kies-
examen te verschuiven zonder het school-
bijwonen er tusschen te doen komen tot hij
den ouden staat van zaken hersteld hebbe.
De Staat mag met de eene hand niet weer
trekken wat hij met de andere geeft. Maar,
de gemeenten vrij laten al hunne gestichten
af te schaffen uitgenomen een, ongelukkig
door en door klerikaal, is de bevolking in de
onmogelijkheid stellen aan de eischen der
wet te voldoen. Wie verzekert ons dat al de
gemeentescholen 6 jaren studie kunnen ge
ven? In menige plaatsen is dat onmogelijk.
Zal men het uitvluchtsel der gedoubleerde
jaren aanvaarden?
Het schijnt dat het gouvernement in dien
zin eenige hervormingen wil inbrengen. Het
zou de van rechtswege bekwaamheidskie
zers afschaffen. Al de dragers van een
diploom, hooge studiën bevestigende (genees-
heeren, advokaien, ingenieurs, enz) zouden
nog moeten bewijzen dat ze de kennissen
hebben eener lagere school. Maar dat heeft
geen zin. De congresmannen van 1830 wil
den reeds de bekwaamheid en de cijns als
basis nemen voor het algemeen stemrecht.
Heden tellen voor onze bazen de hooge stu
diën niet meer voor het gedeeltelijke stem
recht.
De kiezer zou moeten 25 jaar oud zijn, als
de kiesbare voor de Kamers, in plaats van
21 jaar. Waarom? Een jongeling van 21 jaar
gesteld en betalende fr. 42,32 voor recht-
streeksche belastingen, kan algemeene stem
mer zijn de bekwaamheidskiezer moet 4
jaar ouder zijn om eene halve stemmer te
zijn. Onverstaanbare logiek.
De bekwaamheidskiezer twee hinder
palen te boven gekomen zijnde, ontmoet nu
nog een derde: twee jaren verblijf in de ge
meente waar hij woont.
Het eenige aannemelijke voorstel van dit
ontwerp ware juist datgene wat we verde
digen: men zou tot het examen toegelaten
worden, zonder eenig bewijs van schoolbij-
woning.
Die kieswetten, bewerkt zonder oogwit,
zijn immer ontoereikend. De partijen bewer
ken ze tot hun eigen profijt zonder kommer
van algemeen welzijn.
Die hervormingen, die maar herstellingen
zijn, dienen slechts om nog eens te meer te
bewijzen dat de onaanraakbare wetten de
rechtveeraige wetlen zijn en dat de goede
wetten de eenvoudigste zijn. Bij gebrek aan
het algemeen stemrecht die zich zal indrin
gen, is de basis van het kunnen lezen en
schrijven de eenige waarop de wetgevers
logisch mogen steunen om de hoedanigheid
van algemeen stemmer te vestigen, en dit
zooveel te meer wanneer er spraak is van
stemming voor gemeente en provincie.
Zou de linkerzijde geene vraag kunnen
doen tot de opschorsing van het tegenwoor
dig stelsel, dat haar werk is?
Zoo men haar antwoordt door het voor
stel van andere ontwerpen, dat ze klaar zie,
en dat ze de intresten yan het land be-
scherme.
Het is meer dan tijd dat ze zaaie, zoo ze
wilt in Juni goede vruchten plukken.
X.
"het" "weekblad"
■il II III J IJ
