VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoneenblad.
Tweede Jaar. Zaterdag 17" December 1887. Nummer 51.
Schoolkuoeierijën.
Liberalen ondersteunt uwe mannen.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar.* 3 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annonceu: 15 cent. per drukregel. Rechter
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers vo m ariikels, enz. 8 fr. per 100.Alle
berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland wórden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat.; Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnalibeiten bevattende worden niet opgenomen.
De personen die van
T-r heden af een abonnement
voor 1888 op liet Weekblad nemen,
en het op voorhand betalen, zullen
hetzelve van nu kosteloos ontvangen.
Men abonneert zich ook op alle
postkantooren, ten bureele van dit
blad, alsook bij alle briefdragers.
Wij lezen in den Brugscken Beiaard
Sedert een deel der liberale partij de
Grondwetsherziening beschouwt als de eeni-
ge redplank en de onmiddelijkste noodzake
lijkheid voor ons arm landje, schijnt voor
vele liberalen de schoolkwestie niet eens
meer te bestaan.
't Is nauwelijks dat men nog eens van
scholen hoort spreken, als nu en dan eene
lange lijst van gesloten scholen en op straat
gezette onderwijzers bekend gemaakt wordt.
't is waarlijk alsof men aan de heeren
radicalen van Brusseldie zoo gedurig
schreeuwen van revision het harde
verwijt onthouden wilde dat zij de schuld
zijn van den ondergang van ons nationaal
onderwijs.
Intusschen gaan de klerikalen stoutmoe
dig voort met hun gevloekt werk van vernie
tiging en maken ze ons eene toekomst
gereed van slavernij onder de geestelijke
dwingelandij, of van omwenteling en geweld,
om het ons gesmeede juk te verbreken.
sedert dat de wet op de bekwaamheids
kiezers de vrije scholen tot politieke werk
huizen vervormd heeft, wordt van staatswe
ge al het mogelijke gedaan om het ofliciëele
onderwijs te dooden ten voordeele van de
scholen - met God ofte kiezersfabrieken.
Voor deze laatste alle gunsten, alle voor
rechten. Men verschaft haar de middelen om
eene schijnmeerderheid aan den dag te leg
gen, en men verzwijgt zorgvuldig alles wat
haar onderwijs in het ware daglicht stellen
zou van stelselmatige ontoereikendheid.
Kiezers maken, veel kiezers, klerikale
kiezers, dat is haar eenig doel, en daartoe
helpt men haar door alle middelen, zonder
dat de liberalen zich in het minst schijnen
te bekreunen om hetgeen er gebeurt.
De toekomst die ons aldus voorbereid
wordt is waarlijk van aard om alle echte
vaderlanders te doen huiveren, en 't wordt
hoog tijd dat de oogen open gaan en de han
den aan het werk geslagen worden, voor het
onherroepelijk te laat zij.
Dezer dagen vernamen wij omtrent de
prijskampen onder leerlingen der lagere
scholen geruchtendie wij ten vurigste
aanbevelen aan de weinige liberalen, die nog
in de Kamers zetelen.
Daar is, volgens ons de dringendste
rtden tot eene ondervraging aan 't ministe
rie en tot een algemeen onderzoek van staats
wege.
M. Buis vooral schijnt ons de man, om
zich die zaak aan te trekken, en wij twijfe
len niet of hij zal liet zich geene tweemaal
laten zeggen.
Ziehier dus wat ons aangebracht werd.
Men weet dat een diploma, in de prijs
kampen der lagere school bekomen, van
rechtswege aan den houder, ervan, bij zijne
meerderjarigheid, het kiezersrecht verschaft.
Zoo bepaalt het de wet op de bekwaamheids
kiezers.
Diploma's afleveren is dus een werkje
dat de klerikalen zullen inrichten met de
grootste zorg en ten hunnen grootsten voor
deele.
Wie oogen heeft om te zien zal alreeds
bemerkt hebben dat die hooge bekommering
onzer meesters jaarlijks doorstraalt in de
vorming der jury's, der lagere prijskampen.
Het vrije of klerikale onderwijs is er in
vertegenwoordigd op groote schaal, en uit
de ofliciëele scholen kiest men enkel die
onderwijzers, welke in 1879 overliepen en
sedert de nieuwe wet wedergekeerd zijn, of
welke men bepaald weet klerikalen te zijn.
«Het ofliciëele onderwijs is in die jury's
zoo goed als niet vertegenwoordigd.
Sedert die samenstelling der jury's zijn
de uitslagen der prijskampen zoo buitenge
woon schitterend voor de vrije scholen, dat
de klerikale gazetten zich zeiven niet meer
meester zijn van fierheid en hel uitkraaien
op alle tonen.
Maar voor wie de vrije scholen en hare
koewachters onderwijzers kent, voor wie
niet aan mirakels gelooft, zijn de uitslagen
juist eene reden om de kaarten waarmeè
hier gespeeld wordt eens vaa naderbij te
bezien.
Te lang bestaan er reeds vermoedens,
dan dat niet eindelijk eenige feiten aan het
licht komen, en ze te bekrachtigen. Pas de
fumée... enz.
Ziehier eene der eerste redens van den
bijval der vrije scholen, die wij, bij nader
zoeken ontdekt hebben, betreffende den
prijskamp van dit jaar 1887.
De prijskampen der lagere scholen staan
onder 't beheer van een reglement, uitge
vaardigd bij ministerieel besluit van 15-20
Februari 1887.
Dat reglement bepaalt als volgt het getal
leerlingen, welke iedere school verplicht is
naar den prijskamp te zenden.
Iedere school is gehouden hare hoogste
afdeeling aldus samen te stellen dat zij
naar den prijskamp een getal leerlingen
zenden kunne dat gelijk sta met 4 ten
honderd, ten minste van het gezamentlijk
getal harer bevolking op 31 December van
het schooljaar des prijskamps. Art.I.§ 2.
Zoo dus de scholen moeten een bepaald
getal leerlingen, 't zij goede of slechte, naar
den prijskamp zenden, en zijn niet vrij enkel
eenige der beste uit te kiezen om daarmee te
schitteren.
Bij zulke regeling moeten de vrije scho
len wel het onderspit delven, gezien het
groote getal leerlingen en iiet slechte onder
wijs dat hun gegeven wordt.
- Ja, maar onze Staatsbestuurders weten
daar middeltjes voor.
Heel op het laatst, als de officieele on
derwijzers reeds de lijsten der leerlingen,
waaruit hunne hoogste afdeeling bestond,
hadden ingediend, kwam eene ministeriëele
bepaling vaststellen dat niet alle leerlingen,
der hoogste afdeeling moesten meêkampen
maar enkel die welke de voorwaarden van
ouderdom en schoolgang vervulden en deel
maakten van de eerste afdeeling des hooge-
ren graads, die uit twee jaren studie bestaan
kan.
Men ziet dat dit een heel ander paar
mouwen is. In zulke voorwaarden kan eene
school zenden wien zij wil, hare beste leer
lingen uitkiezen daartoe, en, als zij geene
goede kweekelingen heeft, zelfs niemand
zenden.
Dit alles ware nog niet erg, indien de
wijziging aan tijde gekend ware geweest
door de belanghebbenden; maar zij kwam
zoo laat, zoo laat, dat zij slechts drie of vier
dagen voor den datum des prijskamps kon
bekend gemaakt worden aan de .fficiëele
onderwijzers, direeds lang hunne lijsten
van deelnemers hebben ingediend, volgens
de voorschriften van Art. I van 't regle
ment (zie hooger).
Zonderling is het nu dat de meeste vrije
scholen van de late wijziging des reglements
gebruik maakten in de samenstelling hunner
lijsten van deelnemende leerlingen, en tot
kleine getallen kwamen, die geheel en al
strijdig zijn met het eerste en reeds bedoelde
reglement.
Zekere vrije scholen aldus, die zouden
moeten opkomen zijn,volgens hare bevolking
met vijf en meer mededingers, boden er
slechts 1 of 3 ten honderd aan, andere zelfs
geen enkelen, alhoewel sterk bevolkt.
Verwondert het nu nog iemand dat
Patrie en hare medezusters hoog en luid
hebben kunnen kraaien dat de officieele
scholen op veel mededingers slechts weinig
diploma's behaalden en de vrije scholen
integendeel een getal diploma's wonnen, ver
boven de evenredigheid van liaar getal
mededingers.
't Is gansch eenvoudig als de slechte
leerlingen te huis blijven, en slechts de wei
nige beste meêkampen, voor de vrije scho
len, dat dan de kamp ongelijk uitvaile voor
de officieele scholen, die met het bepaalde
getal goede of slechte, zijn moeten optreden.
Dat is dus heel sterk, maar 't schijnt dat
er nog ergers gebeurd is niet ver van ons.
Naar wij vernemen zouden de uitslagen
van zekere prijskampen hier ergens zoo
verbazend en zoo onvoorzien zijn, dat de
meeste officieele onderwijzers naar hunne
overheden om inlichtingen vragen over het
gebeurde, en det andere, wij hoorden
van drie, zich rechtstreeks naar den mi
nister zouden gewend hebben met een
protest.
Men vertelde ons de volgende aardighe
den: In een vak zou een leerling 15 1/2 pun
ten behaald hebben, op 15, die er, volgens
't reglement, te winnen waren.
Elders, waar drie of vier mededingers
uit ééne school optraden, behaalde de slecht
ste een diploma, de anderen niets, al ver
klaarden zij ook goed geantwoord te hebben,
wat de gediplomeerde niet eens meer voor
zich zeiven bewijzen kon.
Elders nog, zegt men, werden 2 mede
dingers, die denzelfden familienaam droegen,
naar doopnaam en ouderdom met elkander
verward. Van.de twee werd natuurlijk de
slechtste gediplomeerd.
'L Moet er niet bijgevoegd worden dat
de meeste dier aardigheden ten voordeele der
vrije scholen schijnen uitgevallen te zijn.
Een onderzoek zou dat ten andere die
nen te bewijzen.
Wij nemen nu nog aan dat in al die
gezegdens veel overdrevens kan voorkomen
maar iets werd ons verzekerd, dat een be
wijs moet zijn dat er ook veel waarheid
bestaat in dat alles, en dat een onderzoek
noodig is.
Wij hoorden zeggen dat reeds boven de
20 diploma's in twee ressorten van school
toezicht, na officieel eri met ministerieel
handteeken afgeleverd geweest te zijn, nu
aan den houder terug gevraagd worden,
omdat deze niet, zooals 't reglement het wil,
de helft behaald heeft van de gezamentlijke
punten in alle vakken, dus niet gediplomeerd
kon worden.
Men zei ons ook dat sommigen van deze
teleurgestelden hardnekkig weigeren dat
brevet van toekomend kiezersrecht terug te
geven.
Maar wat te zeggen van jury's die
zulke uitslagen mogelijk maken.
Welke waarborgen zijn er voor hunne
uitspraak, als dat alles nu waar is? Hoe
hebben zij geoordeeld Of hebben zij wel
geóórdeeld
De zaak is nochtans der moeite waard
want alzoo worden kiezers gemaakt voor
de toekomst, en 't is in de handen van zulke
gediplomeerden dat het lot van het Vader
land eens zal toevertrouwd worden.
Wij zullen de zaak in 'toog houden;
wij bevelen ze aan de aandacht van al onze
liberale kringen, die zich met kiezingen
bezig houden. Associacie en Vlaamschc
Bond\ wij dragen haar vooral op aan Karei
Buis, de ware hevoegde man, om dat alles
in de Kamers in 't klare te doen trekken en
te bekomen wat hier recht is onderzoek en
licht!
De kaloten zouden voor hunne oogappels
niet aan eenen liberaal willen dienst doen
of kalandieze jonnen.
De liberalen tot nu toe, deden allen zon
der onderscheid van partijgeest, plezier
of kalandieze. Maar sedert eenige jaren heb
ben de kaloten voor spreuk genomen ceil
pour ceil, dent pour dent! De kalotjes
leurden met zulk eeu opschrift den 7den
september te Brussel rond.
Wij hebben bekwame en goede notarissen
en doktors. Waarom dan naar de kaloten
loopen? Waarom zouden wij kalotebier
drinken, als wij bazen en brouwers van de
liberale denkwijze kunnen bevoordeeligen.
Waarom zouden wij bij kalote schilders,
beenhouwers, smids, dekkers, winkeliers
schoenmakers, kleermakers enz. gaan, als
wij liberale neringdoeners en vrienden
hebben, die ons dezelfde waren aan dezelf
de prijzen kunnen geven?
Is het waarlijk niet dwaas handelen voor
eenen liberaal zijn geld aan kaloten te
geven, en diezelfde kaloten gebruiken dan
het geld der liberalen om tegen de liberalen
te werken
Elke liberaal moet voor kenspreuk heb
ben Geendoebeltje meer, noch aan
kerk, klooster of kalote
't Is tegen de vrijheid, wel is waar dat
wij handelen, maar geene flauwhertigheid
meer De kaloten dwingen er ons toe, en
wij moeten moedig tot het einde
gaan.
En wees er zeker van wij zijn in IJperen,
talrijker dan de kaloten. Het volk en de
burgerij is met ons. Wij hebben dus, van
dien maatregel niets te vreezen I
JfËT~ WEEKB L AD
