1
De Verspreiding der Vrijzinnige
Gedachten in Vlaanderen,
Kapitein Van de Velde.
Huldebetooging Van de Velde.
Poging van klerikale opsluiting.
STADSNIEUWS.
Kavcalkade.
Eerste communie.
Burgerstand
De gevloekte wet te Kemmel.
mince bagage, Muis ie cuiifre ïut-il rigou-
reusement exact, en quoi diminuerait-t-il les
droits des 2.580,000 beiges flamands, qui ne
savcnt queieur langue d'origine?
G'est d'ailleurs une erreur do croire qu'un
peuple puisse en masse adopter une seconde
langue. II n'est pas d'exemple d'un peuple
bilingue. Ni la diffusion de l'enseignement, ni
la multiplicité des voies de communication
n'infiuent sur la langue des profondes cou
ches social es, qui ne quiltent guère leurs
foyers et ne correspondent qu'avec leurs pro
efles voisins. On peut affirmer que ceux-la
seuls qui font des études moyennes, peuvent
acquérir la connaissance d'une seconde lan
gue et surtout la conserver aprèsl'école. II y
a des exceptions, mais en petit nombre. Gar-
dons-nous de conclure uu particulier au
général on ne l'a que trop fait dans ces
dernières discussions car c'est la un des
nombreux sophismes qui aliment,ent la que-
relle des langues. (A suivre).
Reeds menigwerf werd de vraag geopperd
waarbij het komt dat, in Vlaanderen, de
bevolking, in 't algemeen, nog steeds gebukt
gaat onder de clericale dwingelandij en
wederspannig blijft voor het opvatten van
geestverlichtende denkbeelden. De oorzaak
daarvan is nochtans niet moeilijk te vinden
men moet ze echter niet zoeken in eene stel
selmatige vijandelijkheid der Vlamingen
tegen liet liberalisme; neen, want deze, niet
meer dan de Walen, zijn ongevoelig aan
verlichting en vooruitgang. Wil men dat zij,
evenals de Walen hebben gedaan, het slaven
juk der clericale dweeperij afschudden, dan
moet men beginnen met hun in ongekunstel
de, eenvoudige en ware Vlaamsche taal den
waren toéstand der zaken bloot te leggen.
De taal is gansch het volk, wordt dikwijls
gezegd, en dit is bijzonderlijk waar voor den
Vlaming. Onze tegenstrevers schijnen hier
van goed overtuigd te zijn; zij kennen deze
gemoedsgesteldheid bij den Vlaamschen land
man en nemen ze tot steunpunt om hem door
hunne bedriegelijke vleierijen en ijdele belof
ten aan hunne politieke denkwijze te hech
ten. Zij weten beter dan iemand, dat de ware
belangen van het volk hun onverschillig
zijn, maar door hunne listige en spitsvondige
streken gelukken zij er toch in die menscheii
te verblinden en onder hunne heerschappij
gedrukt te houden.
Niets behendiger dan de wijze op welke
de dorpspastoors in hunne zoogezegde ser
moenen, de liberalen bij de eenvoudige land
lieden als godsdiensthaters en priesterver
volgers weten te doen doorgaan; hoort eens
hoe zij in hunne kuip huilend rondzweepen
met de woordenliberalisme, progressisme,
francmaconnerie, enz. om alzoo het volk door
die hardklinkende Fransche uitdrukkingen
den schrik in het lijf te jagen en bijgevolg
om tal van eerlijke en volksrninnende lieden
als woeste en verachtelijke ketters te doen
aanzien. De brave menschen, niets begrij
pende van die vreemdsoortige benamingen,
aanvaarden voor waarheid, al de lasteringen,
die hun ziel- of beter hun beursbestuurder
goed vindt in hun hoofd te schreeuwen.
Het moet niemand verwonderlijk voorko
men dat de buitenmenschen, in Vlaanderen,
zich zoo gemakkelijk laten bedriegen nopens
de ware bedoelingen der liberalenljoe zou
het anders, dewijl men hun nooit uitlegt wat
het liberalisme waarlijk is en wat het wil.
Men laat er den pastoor alleen meesier, die
alles onder een valsch daglicht voorstelt.
Indien men tot de Vlamingen de taal der
gezonde rede sprak; dat men hun eens de
onrechtvaardigheden onzer wetten deed in
zien en hun deed begrijpen dat de liberalen
en progressisten willen dat de gelijkheid van
al de Belgen voor de wetten des lands geen
doode letter meer zijdat het onrechtvaardig
is, dat de arme landman zijne zonen naar het
leger moet zien vertrekken, terwijl de rijke
voor een handvol gelds zich onttrekt aan deze
verplichting; dat de priester zich moet schik
ken naar de verhevene woorden van Chris
tus: Mijn rijk is van deze wereld niet en
zich dus moeten onthouden op het politiek
tooneel te verschijnen Indien men hun eens
goed deed verstaan, dat de rijke eigenaars de
rechten op het inkomend vee alleen uit per
soonlijken interest gestemd hebben, ten einde
hunne pachten niet te moeten afslaan waar
toe zij anders zouden gedwongen zijn in deze
voor den landbouwer zoo harde beproevings
tijden indien men hen overtuigde dat meest
al de liberale representanten, waaronder ook
de heer de Steurs, van Oostende, in de Ka
mers eene behoorlijke vermindering der
pachten hebben voorgesteld als het eenige
middel om den landbouw te redden, doch dat
de meeste hunner clericale collega's hierte
gen zijn opgekomen en daarvan niet willen
weten; zoo men zulke taal sprak,'t is te
zeggen, zoo men hun met de ware strevin
gen" der liberale progressisten bekend maak
te, dan zouden de Vlaamsche landbouwers
hun vooroordeel tegen deze volksvrienden
afleggen en zelfs tot die mannen overgaan,
die alle; n hunne rechten en belangen recht
zinnig ter harte nemen.
Het is waar, de liberalen hebben de zelfde
wapens niet als de clericalen om hunne Trij-
heidsstrevende gedachten onder het volk te
doen doordringenliet lezen hunner dagbla
den wordt door de pastoors verboden, omdat
deze genoegzaam overtuigd zijn, dat de land
lieden, door deze lezing zouden moeten be
kennen dat het recht en de waarheid op
politiek gebied in het kamp der liberalen
alleen te vinden is; doch daarom den moed
niet verloren. Het gezond oordeel der Vlaam
sche bevolking zal eindigen met te zegepralen
over klerikale geestesverdrukking, en een
wijs bestuurde verspreiding der vooruitstre
vende liberale gedachten zal de Vlamingen
eindelijk tot de bekentenis brengen, dat hun
ne verstandelijke evenals hunne stoffelijke
belangen hunne bijtreding vergen tot het
liberalisme. [Br. Beiaard).
Ziehier hoe de Kleine Gazet van Antwer
pen, in haar N1' van 4n dezer, over den kloe
ken strijder, dien wij verliezen, spreekt:
De dagbladen hebben ons verleden week
het smartelijk bericht medegedeeld, dat kapi
tein Van de Velde in Congoland overleden is.
Deze dood heeft in ganscii België een
pijnlijken indruk teweeg gebracht; voor ons
Vlamingen is zijn vroegtijdig heengaan een.
onherstelbaar verlies. Want de wakkere
krijgsman was een Vlaming van top tot
teen; hij was daarbij, in den volsten zin des
woords, een vrijgezind man. Verleden jaar
gaf hij in verschillende afdeelinge.i van het
Willems-Fonds eene reeks voordrachten over
het wonderland, hetwelk niemand beter
kende dan hij. Daar sprak hij, in onze moe
dertaal, met gloed en bezieling over de stre
ken die hij had bezocht; gelijk niet een wist
hij het land en de lieden te doen kermen,- en
boeide zijne toehoorders op ongehoorde wijze
wanneer hij over de eigenaardige zeden, den
aanblik van de landstreek en hare voort
brengselen uitweidde. Hij sprak over de
heiden der wetenschap, die zich in hunne
ontdekkingstochten in Midden-Afrika hadden
beroemd gemaakt, doch vergat zich zeiven
geheel, hoewel weinigen zoovele diensten
bewezen hadden als hij.
In de menigvuldige gesprekken, die wij
met hem hadden, verklaarde hij de Vlaam
sche Beweging van harte aangekleefd te
zijn, en met vuur verdedigde hij onze stelling
dat Vlaanderen slechts door de ontwikkeling
van ons eigen karakter, door onze moeder
taal zijn vroegeren roem kon terug verkrij
gen. De kapitein deed zich kennen als een
vroolijke kerel, een hoogst begaafd, zelfstan
dig man, die het hart op de rechte plaats
droeg. Hij had iets van den eenvoud van een
kind, bezat tevens de karaktersterkte van
eenen held. Alien die omgang met hem had
den waren overtuigd, dat die kemige Vla
ming waarlijk dorst naar daden had, en dat
van hem iets grootsch te verwachten was.
Zijne dood zal stellig rechtzinnig worden
beweend, doch ongaarne wenschten wij dat
dit ongeluk, hoe smartelijk het ook wezen
moge, de al te groote zucht tot weekharlig-
lieid onzer landgenooten mocht voedsel geven.
De zeven en dertigjarige Vlaming heeft
bewezen hoe men sterft om zijne idealen te
bereiken, hij sneuvelt, slachtoffer van zijnen
plicht, en toont ons dat de kloeke geest der
Ciauwaerts en Geuzen in hunne nakomelingen
nog niet gansch is uitgestorven.
"Ja, Van de Velde is een man uit ons
heerlijk verleden; wij slaken den vurigen
wensch, dat ons volk vele karakters moge
aantreffen, die hem gelijken.
Wij vertalen uit La Nation
Wij hebben gezegd dat er eene betooging
zou plaats hebben, ter eer der nagedachtenis
van kapitein Van de Velde, die per testament
alle godsdienstige en militaire eer geweigerd
heeft.
Een komiteit, samengesteld uit de heeren
Jerome Becker, Eugeen Broerman, Theo
Hannon, Jef Lambeaux, Victoor Reding en
Gustaaf Vanaise, heeft de noodige schikkin
gen voor deze huldebetooging genomen.
Er bestaat een uitmuntend gelijkend plaas
teren borstbeeld, door Lagae gebeiteld, van
den betreurden kapitein. Dit borstbeeld zal
in brons gegoten en overhandigd worden
aan den ongelukkigen vader Van de Velde,
wiens droefheid, sedert het afsterven van
zijnen tweeden zoon in den Congo, zielroe
rend is.
Het kunstwerk, dat de trekken herinnert
van den wakkeren held, te Leopoldville over
leden, zal voor den een-en-tachtigjarigen
ouderling eene aandoenlijke troost wezen.
De inschrijvers zullen verzocht worden op
bijzonder papier hunne bijtreding naar het
komiteit te zenden, en de vereeniging dezer
eigenhandige schriften, waarin al de vrien
den Van de Velde's hun rouwbeklag zullen
kunnen uitdrukken, zal een onvergelijkelijk
album vormen, een echt gedenkteeken van
genegenheid aan de nagedachtenis des over
ledenen opgericht, en eene opperste hulde
aan zijne schitterende hoedanigheden.
De familie, van dit ontwerp ingelicht,heeft
de huldebetooging aanvaard en den wensch
uitgedrukt al de inschrijvers te bedanken,
met hun het laatste portret van Lieven Van
de Velde te laten geworden.
De inschrijvingen mogen gestuurd worden,
van heden af tot 15 Maart, per postbon, aan
een der leden van het komiteit, die er ont-
vangstbericht van sturen zal.
(Wij hopen dat veel IJperlingen er aan
zullen houden het portret van den wakkeren
Vlaming en moedigen beschaver te bezitten,
met op zijne betooging in te schrijven.
Ziehier de adressen van twee leden des
komiteits, aan wie zij hunne bijdrage zouden
kunnen sturen
Heer Gustaaf Vanaise kunstschilder
Hoogstraat, 60, Gent.
Heer Jef Lambeaux, beeldhouwer, Korte
Kievitstraat, 28, Antwerpen).
Een jong meisje uit eene achtbare familje
van den Isère, die eene persoonlijke fortuin
van 300.000 fr. bezit, komt het voorwerp te
zijn van eene poging tot opsluiting van wege
de zusters van liet St-Mariaklooster te Gre
noble.
Zij was uitglnoodigd geweest om, als oude
kostgangster, de nonwording bij te wonen
van eene harer vriendinnen en zij had zich
naar het klooster begeven, waar de zusters
er in gelukten haar te houden.
Op het einde van acht dagen, een vriend
der familje, ongerust geworden zijnde, ver
wittigde de zuster der opgelotene en ging
met haar naar het klooster.
De overste verklaarde dat liet jong meisje
hare beloften doen wilde en weigerde haar
ie laten zien.
Die vriend, de heer X., apotheker te Gre
noble, moest geweld gebruiken om het meis
je uit de handen der nonnen los te rukken.
Gedurende dat tooneel luidden de doods
klokken van 't klooster op het hevel der
overste.
Het jong meisje moest met hare verlossers,
nauwelijks gekleed en blootshoofds, weg
vluchten.
Zij heeft hun verklaard dat, zonder hunne
tusschenkomst, zij overtuigd was, dat zij
nooit meer uit het klooster zou geraakt zijn.
De heer Fava, bisschop van Grenoble, en
de klerikale partij hebben alle pogingen in
't werk gesteld om dat schandaal onbekend
te houden.
Morgen, zondag, ter gelegenheid van
Half-Vasten, zal er, door het initiatief der
Pompiers, eene kavalkade ten voordeele van
den arme plaats hebben. Wat wij nopens dat
feest vernomen hebben, zegt reeds dat het
onder alle opzichten iets luisterlijks zijn zal.
Verschilligo groepen zijn sinds een drietal
dagen reeds samengesteld. Onder deze tellen
wij: eene boerenbruiloft de afgerichte
olifant, een schip met matroozen, het
koddige peerdevolkde reuzenfamielje,
eene verhuizingde visschers van Blan-
kenberghe, enz., enz.
Men zal op de Allons Vandenpeereboom-
plaats bijeenkomen, oin van daar om 3 ure
stipt te vertrekken en, langs de bijzonderste
straten, de stad rond te gaan.
Dat belooft, niet waar, maar daarbij zal
het niet blijven; iedereen haast zich om een
piaatske in den stoet te hebben. De groepen
groeiden dezer dagen ras aan en wij durven
verzekeren dat de stoet prachtig zal zijn.
Laat ons hopen dat de opbrengst der om
halingen voor den arme zoo schitterend
wezen zal als de kavalkade. Dat iedereen
dus op eene milde wijze het zijne bijdrage
om den gebreklijdenden wat heul en troost
te verschaffen.
De stoet zal de volgende straten doortrek
ken:
Vandenpeereboomplaals, Boasinghestraat,
Beestenmarkt, Dixmudestraat (noordkant),
RecollettenstraatThouroutstraatGroote
Markt, Hondstraat, Bukkerstraat, Plateel
straat, Rijselstraat, Neêrmarkt, Boterstraat,
Tempelstraat, Vleesclihouwerstraat, Statie
straat, Boterstraat, Luikstraat, Elverdinghe-
straat en terug op de Vandepeereboomplaats.
Dat is een feest voor kinders en ouders I
't Is dien dag kermis in het huis en waarlijk
al de leden van het iiuisgezin zijn er niet
kwaad om. Iets meer in den pot vinden en
een glaasje omkeeren dat men niet gewoon
is te drinken, zijn immers altijd welkom.
Maar!Maar!Wie zou gelooven
dat de eerste communie wordt geëxploi
teerd, dien tijd van vreugde en geluk wordt
door de zwartjes te bate genomen 1° om
dan dingen van de ouders te bekomen die zij
door geene andere middels zouden bekomen
en 2° om hunne zakken te vullen
Ha! ouders, feest maar! Houdt maar ker
mis! De zwartjes die geene familie hebben,
en die in al de familien hunnen neus steken,
feesten meê met uwe centen
Zie eens hoe zij de eerste communicanten
uitbuiten; eenige dagen voor de opvraging
(of op den dag zelve) moeten allen (arin, wel
stellend en rijk) zoovele centen naar de kerk
dragen voor op de banken te mogen zitien?
Wie ze niet kan betalen vliegt buiten. De
kinders moeten dan voorzien zijn van mis
boek, paternoster, schapulier, enz. enz., idem
zooveel kluiten. Zij moeten zich laten
inschrijven in de kindschheid en andeie
geldsocieten. De kinders moeten in de
blokken van den arme of aan de kerk eene
almoes doen.
Zij moeten de eerste communie en die van
's anderendaags betalen zij moeten ter
offraode gaan, zij moeten eene kaars hebben
enz. enz. Eene kaars met ncn bouckee erop!
Waarom? om den koster en eene devote,
die gemaakte bloemen verkoopen, den pen-
ping te jeunenom met die kaars, die
voor geen doebeltje was zal verbranden,
cadeau te doen aan de zioartjes die het
toch broodnoodig hebben 1 Is het daarom
niet? Dan is het zeker niet om de kinders
hunne nieuwe kleers met wasdruppels te
bezaaien. Als de vrouwen hunne kerk
gang doen, moeten zij ook eene kaars heb
ben
Ha! liberalen! Ge moet bekennen dat de
zwartjes vernuftig zijn om geld te slaan!
Hoe lang zullen de menschen zich nog laten
foppen? Ga naar de kerk, bidt, vast, geeft
aalmoezen aan de armen. Maar waarom al
tijd geld toewerpen aan deze die millioen. n
bezitten? Waarom altijd dat geldgeloove?
-cesi van Halfi-Vasten
KAVALKADE
TE HAZEBROUCK.
Bijzondere treinen met groote
vermindering van prijzen.
Maandag 12" Maart 1888,
Prijzen der plaatsen. Gaan en heeren.
van den 2 tot den 9 Maart 1888.
Mannelijk geslacht 6. Vrouwelijk id. 2.
Huwelijken.
Karei Vanacker, daglooner en Felecia In-
devuyst, dagloonster.
O verlïj deus.
Leonia Ramskindt, kantwerkster, 41 jaar,
ongehuwd, Beestenmarkt.
Maria De Graeve, kantwerkster, 64 jaar,
echtgenoote van Karei Ryckx, Meenenstr.
Pieter Le Roy, zonder beroep, 80 jaar, we-
waar van Nathalia Warlop, Meenenstraat.
Maria Thieuw, zonder beroep, 31 jaar, echt
genoote van Amatus Notebaert, Bukker
straat.
Karei Goddyn, zonder beroep, 76 jaar, we-
duwaar van Maria De Lye, Recollettenstr.
Edmondus Rabau, commissionnaris, 70 jaar,
echtgenoot van Maria Soenen, Meenenstr.
Hinderen beneden de jaren.
Mannelijk geslacht 2. Vrouwelijk id. 2.
[Vervolg).
De uitvluchten welke de raadsheeren, met
den burgmeester aan 't hoofd, hebben opgege
ven, om hunne aanvraag ter vernietiging der
eenige gemeenteschool te wettigen, kunnen
wij als volgt samenvatten
1° Om te sparen.
2" Omdat die school weinig bevolkt is.
3° Om den vrede over 't dorp te roepan.
Of die heeren die aanvraag zonder la
chen hebben kunnen onderteekenen, verze
keren wij niet.
't Is dus eerst om te sparen dat de ge
meenteraad met den burgemeester aan 't
hoofd, het brood van een eerlijk man wil
ontrooven.
Geven wij ons de moeite eens te onderzoe
ken hoeveel die heeren wel besparen zullen.
r
GAAN.
IJperen, Vertrek 11 u. 11 's morg.
Viamertinghe, 11 18
Poperinghe, 11 28
Abeele, (belgische uur), 11 40
Godewaersvelde (fransche u.) 11 50
Caestre, 12 00
Hazebrouck,
Aankomst 12 10
K.EEREN.
Hazebrouck, Vertrek 6 u. 25 's avonds
Caestre, 6 35
Godewaersvelde (fransche u. 6 50
Abeele (belgische uurj, 7 15
Poperinghe, 7 25
Viamertinghe, 7 35
IJperen, Aankomst 8 40
le KL. 2e KL. 3e KL.
IJperen en Viamertinghe, 3.00 2.00 1.50
Poperinghe, 2.00 1.50 1.00
Abeele, 1.85 1.35 0.95
Godewaersvelde en Caestre, 1.45 1.10 0.80
«Geboorten.
