Kapitein Vande Velde.
Antoon Verhuist en de aardappel.
Kiezingen in Juni.
STADSNIEUWS.
Cartonstraat.
Valsch gerucht.
Square.
Feest der Pompiers.
Deeling.
Willems-Fonds.
Muziek- en schermfeest.
Morgenmuziek.
Jury's voor liet kiesonderzoek.
Landhouwmaatschappij
0, Lieve lente, wees gegroet!
Het denkbeeld om eene hetooging in te
richten ter nagedachtenis van den diep be
treurden Kapitein L. Vande Velde, onlangs
overleden te Leopold-ville, op zijnen derden
ontdekkingstocht in het zwarte werelddeel,
vindt overal den ruimslen bijval.
Door het voorloopig Comiteit te Gent tot
stand gekomen, werd een oproep gericht tot
de Voorzitters der kringen, waar de onver
moeibare reiziger voordrachten gehouden
lieeft, met verzoek zich bij het comiteit aan
te sluiten.
De bereidwilligheid waarmede die uitnoo-
diging door allen werd beantwoord, bewijst
welke warme genegenheid de wakkere voor
delver der Afrikaansche beschaving had
weten in te boezemen aan allen, die zijn be
zielend woord hebben gehoord, en welke
zoete herinneringen zij van den man hebben
bewaard.
Vande Velde was diep overtuigd van de
verhevenheid der zending die hij met zulke
grenzenlooze toewijdingen edelmoedige zelf
opoffering vervulde. Hij was eene ware
Apostel van het grootscho beschavingswerk
der Afrikaansche Negers, de roem onzer
eeuw, de eeretitel van onzen Vorst. En de
warme overtuiging die hem bezielde, wist
hij door zijn medeslepend woord in de harten
zijner aanhoorders te doen overgaan. De
talrijke toetredingen door het Comiteit ont
vangen, zijn daarvan het klaarste bewijs en
laten dan ook den besten uitslag verhopen.
Wij bevelen die betooging onzen lezers
ten warmste aan. En dit doen wij des te
liever daar wij jegens den wakkeren onder
zoeker eenen plicht van dankbaarheid te
vervullen hebben, voor de puike voordrach
ten die hij in talrijke afdeelingen van het
Willems-Fonds heeft gegeven.
De Franschen maken somwijlen veel ge
rucht rond den naam van Parmeruier, dien
zij voorgeven de invoerder te zijn van den
aardappel in Europa.
Onze Zuiderburen meenen le goeder trouw
dat alles wat zij in hun chez nous ver
richten eene weldaad is die zij eerst en
alleen aan de wereld schenken.
Quand Dieu veut qu'une grande idéé
éclaire le monde, il l'allume dans lame
d'un Frangais. Zoo blufte Lamartine en
zoo denken alle Franschen, voor de groote
zooals voor de kleine zaken, 't Spreekt van
zelf dat onze fransquiljons de Franschen
daarin nakraaien zoo luide zij maar kunnen,
al moesten zij daardoor hun eigen vaderland
te kort doen.
En 'twas weeral zoo met het jubileum dat
men vierde te Parijs ter gedachtenis vatt de
nuttige invoering der aardappelplant, thans
eene eeuw geleden.
Sommige Belgische en Hollandsche bladen
hebben echter bewezen dat Parmentier daar
met eene pluim vereerd wordt, die hem wel
voor Frankrijk, maar niet voor Europa toe
komt, en dat Vlaanderen, dat Belgie de
beste redens hebben om de eere van zulk
jubileum voor eenen Vlaming, eenen Brug
geling zelfs, te vorderenvoor den Steen-
brugschen boer Antoon Verhuist
Dit is klaar en onweerlegbaar bewezen,
en niettemin zal het goed zijn op het feit
aan te dringen, om onze franschgezinden niet
op Parmentier de verdienste te zien over
brengen, die aan Verhuist toekomt, en eene
reden te meer in te roepen voor hunne dwaze
vergoding van Frankrijk, alleen steunende
op onwetendheid en blinde vooringenomen
heid.
Bij het weinige dat eenige Fransclio en
Nederlandsche bladen over Verhuist zegden
in den laatsten tijd, vinden wij in de Toe
komst van \&73, do volgende toelichtingen
van den heer Isidoor Teirlinck
Zij zullen door alie Vaderlandslievende
Vlamingen met veel genoegen en fierheid
gelezen worden.
Antoon Verhulst was c-en West-Vlaming;
hij zag het daglicht aan de poorten der oude,
nu vervallen hoofdstad van het machtige
Vlaanderen, Brugge, waar ook de wieg stond
van Jan Breidel en van Pieter de Conine.
Wanneer men do Sinl-Katelijnepoorl uitgaat
kan men de kleine hoeve, die Verhulst toe
behoorde en in 1800 nog bestond, misschien
nog zien.
In welk jaar deze eenvoudige landbouwer
geboren is, vind ik niet aangestipt. Ik ineen
nogtans vast te mogen stellen, dat het in de
laatste helft der 17' eeuw moet geweest zijn.
De aardappel, eerst door Hawkins, daarna
weer door Francis Drake uit Peru in Euro
pa gebracht, werd in den beginne Diet als
voedingsplant, maar als sierkruid in de
tuinen aangekweektniemand vermoedde
nog het groote nut, dat men uit onderaard-
sche knollen trekken kon. Ook de aardappe
len, omtrent 1565 uit Amerika naar Ierland
door Hawkins medegenomen, verdwenen
haast uit Europa; Drake, een gezel van den
eerstgenoemden zeevaarder, bracht ze later,
in 1586, weder in Engeland en gaf er knollen
van aan den grooten botanist Gerard, die er
aan den hooghgheleerden en wijdtver-
maerden Carolus Clusius - (le Atrecht gebo
ren, dat toen Vlaamsch was) zond. Het is
deze laatste plantminnaar, die het eerst eene
beschrijving en leekening der Papas maak
te.
Ofschoon in 1586 reeds gekweekt in hoven
van bloemliefhebbers, had evenwel niemand,
voor 1700, de voedingseigenschappen van den
aardappel ondervonden, dan onze Vlaamsche
landgenoot Antoon Verhulst. Te Brugge, en
in nog andere steden van ons land. bestond
eene broederschap van Sint-Dorothea: zij
had voor doel de verspreiding of voortzetting
van nuttige soorten of verscheidenheden
ook deed zij zich kennen door, voor den tijd.
prachtige bloemententoonstellingen en zij
deelde belooningen uit. Het was aan da leden
van deze broederschap, waarvan Verhulst
deel maakte, dat onze Bruggeling, die den
aardappel ia het proot aangebouwd had, in
1702 meldde, dat hij eene kostelooze uitdee-
lingder gewonnen knollen zou doen.
Doch Verhulst had ook tegen vele voor-
oordeelen te kampen, evenals bijna eene
eeuw latèr de meer gekende Parmentier.
Velen wilden de aardappel niet kweeken
men dacht, dat de Papas van Amerika
eene vergiftige, kwaaddoende plant was
men schrijft, dat door geleerde mannen, door
doctors! deze ongunstige meening gestaafd
werd. Zelfs op de markt te Brugge moest
'Verhulst de boeren dwingen zijne vruchten
gratis aan te nemen en naar huis te dragen.
In 1713 aten de Engelsche soldaten, onder
de oogen van iedereen, in Vlaanderen, de
Verhulstplant; dit was een goed voorbeeld,
't Duurde niettemin tot den jare 1740, eer
men op de markt van Brugge aardappelen
verkocht. Dus was Parmentier, die in 1737
geboren werd, slechts drie jaar oud, als men
te Brugge lieele zakke n aardappelen ter
markt zag staan
Nu werd het nuttige gewas al meer en
meer verspreid. De abten van Sint-Pieters
abdij, die heel rijk was en vele goederen
bezat, brachten ook niet weinig bij om tie
aardappelen ia verspreidenzij deden de
tienden in aardappelen betalen en dwongen
zoo de boeren deze vrucht te kweeken op
groote schaal. En daar het volk zag, dat de
priesters der abdij, die nogtans tweemaal
daags aardappelen aten, zeer gezond en vet
bleven, zoo werden deze knollen aldra van
iedereen gegeten. Ook de geleorde kamper
noeliebeschrijver, kanunnik Van Sterbeeck,
van Hoogstraten, schreef in 1767, dat de
aardappelplant in West-Vlaanderen alge
meen aangekweekt werd en dat men ze er
aardpeer noemde.
Wij kunnen hier bijvoegen, ten bewijze
dat die benaming zich uit Vlaanderen, waar
schijnlijk wel ine' de plant zelve in 't Wa
lenland en in Duilschland verspreidde, dat
in zekere streken van over den Rijn de
aardappel grundbirne geheeten werd en in
de provincie Luik crompir.
Dus is de Papas door Clusius, een Vla
ming, het eerst beschreven en geteekend,
en door Verhulst, ook een Vlaming, het
eerst als voedingsplant, gekweekt en ver
spreidt.
Eere aan die twee Vlamingen.
Ziehier de lijst der arrondissementen, waar
kiezingen moeten plaats hebben opden twee
den dinsdag van juni.
Voor den Senaat. Brussel, 8 liberalen;
Leuven, 2 katholiekenNijvel, 2 liberalen;
Antwerpen, 4 katholieken; Mechelen, 2
idem; Turnhout, 1 idem; Arlon-Virton, 1
liberaal; Neufchateau, 1 katholiek; Marclie-
Bastogne, 1 idem; Brugge, 2 idem; Korlrijk,
2 idem; Veurne-Dixmude, 1 i-dem; Oostende
1 idem; Rousselare, 1 idem; Thielt, 1 idem;
Uperen, 1 idem; Namen, 2 idem; Dinant, 1
idem; Philippeville, 1 liberaal. Totaal 12 li
beralen en 23 katholieken.
Voor de Kamers. Brussel, 2 liberalen
en 14 independenten; Leuven, 5 katholieken,
Nijvel, 4 idem; Antwerpen, 8 idem; Meche
len, 3 idem; Turnhout, 3 idem; Arlon, 1
liberaal; Virion 1 idem; Neufchateau, 1
katholiek; Marche, 1 idem; Bastognel idem;
Brugge, 3 idem; Korlrijk, 4 idem; Veurne, 1
idem; Dixmude, i idem; Oostende, 1 libe
raal; Rousselare, 2 katholieken; Thielt, 2
idem; IJpsren, 3 idem; Namen, 4 idem; Di-
nan 2 idem; Pliiiippeville, 2 idem. Totaal
5 liberalen, 64 katholiekenen independenten.
In de laatste zitting van den Gemeente
raad werd met algemeene stemmen besloten,
behalve de onthouding van M. Colaert, dat
de Recollettenstraat voortaan den naam zou
dragen van Cartonstraat.
Tot nu toe hangt aan beide hoeken dezer
straat het oude opschrift. Waarom?
Het gerucht, dat over eenige dagen in
stad liep over de poging totdiefte met inbraak
bij de heeren Burgho en Delobel, was valsch.
Het afvallen eener dakpan bij den heer
Burgho heeft andere oorzaken gehad.
Wij hebben bemerkt dat het Stadsbestuur
staakjes heeft doen plaatsen in de square
bij St-Maartens kerk, om te beletten buiten
de wegen te gaan.
Deze maatregel was noodzakelijk; want
kwezels en dibben, die zouden moeten het
Stadsbestuur dank wijten voor de verfraaiing
in de omstreken der kerk gedaan, zijn de
eerste geweest om hoekjes af te steken en
aldus de bloem- en grasperken te beschadi
gen-
Men zou wel doen aldaar een opschrift te
plaatsen dat het reglement op de hovingen
herinnert en, zoo de gelegenheid zich aan
biedt, de overtreders vóór het gerecht te
dagen.
Jl. Zondag hielden onze wakkere Pompiers
volop feest, dat samengesteld was uit een
concert, eene tooneeloefening en een bal.
Dit feest had plaats in de tooneelzaal. Doch
daar de redactie van ons blad niet uitgenoo-
digd is geweest, kunnen wij er onmogelijk
een verslag van geven. Gaarne houden wij
onze lezers op de hoogte van al hetgene men
in dergelijke feesten te zien krijgt; maar als
wij er geen toegang hebben wordt ons
zulks onmogelijk, 't Spijt ons, maar het is
onze schuld niet.
Donderdag li. heeft de inricht ings-commis
sie der kavalkade, aan hen die er deel aan
genomen hebben, elk tien bons, voor één
brood ieder, uitgedeeld, waarover zij mogen
beschikken ten voordeele van wien zij willen.
Er waren 120 deelnemers, dit maakt 1200
brooden, aan 20 centiemen, te halen bij al
de bakkers van de stad.
Wij kunnen niet nalaten den heeren in
richters voor hunne belanglooze moeite en
hunne edelmoedige zelfopoffering een wel
verdienden lof te betuigen. De deelnemers
zullen een zeer goed gebruik van die bons
kunnen maken, daar zij in alle wijken der
stad verspreid zijn en dus het best weten
waar er meest armoede geleden wordt.
In den naain der noodlijdenden sturen wij
een welgemeend dankwoord tot de heeren
inrichters en tot de deelnemers der kavalka
de, die zoo bereidwillig het hunne hebben
bijgebracht om den arme wat heul en troost
in den boezem te storten.
Dankveel en innigen dank aan allen
De leden van de IJpersehe Willems-Fonds-
afdeeling, worden met hun huisgezin uitge-
noodigd tot de gewone maandelijksche
vergadering, die heden zaturdag om 8 1/2
ure 's avonds, in het gewoon lokaal Gouden
Arendplaats hebben zal.
Dagorde
Bravo! heeren van den Bestuurraad des
Willems-Fonds, dat is ten minste eene ver
gadering die van geene aantrekkelijkheden
ontbloot zijn. Ook zijn wij zeker dat er eene
volle zaal toehoorders zijn zal.
Het is heden Zondag, om 8 ure 's avonds,
dat de schermerskring, De Eendracht
het avondfeest geeft, waarvan wij in ons
laatste nummer het programma medegedeeld
hebben.
Dat het. een heel puik feest zijn zal, dat
hebben onze lezers uit de samenstelling van
dat mooi programma gemakkelijk kunnen
opmaken.
Wie liefhebber van het vermaak zij,begeve
zich naar het lokaal der EendrachtZilve
ren Hoofd, oin van die genoeglijke avond
te genieten.
De personen, der maatschappij vreemd,
zullen toegang hebben, mits een ingangrecht
van eenen frank te betalen.
Wij herinneren onze lezers dat onze uit
muntende quatuor, morgen, 25 Maart, zijn
vierden en laatsten Muzikalen Ochtend zal
geven, ten 12 ure 's middags, in zijn gewoon
lokaal den Gouden Arend.
Uperen. le hunton.
Voorzitter: de heer Vanden Ameele L.,
gepensionneerd onderwijzer te Vlamertinghe;
toegevoegde: de heer Fraeys E., grondeige
naar te IJperen.
Lid-schrijver: de heer Daleu J., hoofdon
derwijzer te Meesen; toegevoegdede heer
Bouteca, hoofdonderwijzer te Gheluvelt.
Lid: de lieer Demeulenaere, vrije onder
wijzer te IJperen; toegevoegd: de heer Hal-
laert, vrije onderwijzer te Voormezeele.
2e kanton.
Voorzitter de lieer Desagher L, oud-
bureeloverste bij het arrondissements-com-
missariaat te IJperen; bijgevoegde: de heer
Werbrouck G., inspecteur van assurantiën
te IJperen.
Lid-schrijver: de heer Swaels, hoofdonder
wijzer te Meenen toegevoegde: de heer
Grillet, hoofdonderwijzer te Brielen.
Lid: de heer Vanden Ameele E., vrije
onderwijzer te Vlamertinghe; toegevoegd,
de heer Vlaminck P., vrije onderwijzer te
Langemarck.
van 't arrondissement IJperen.
Zaterdag 3 ln Maart aanstaande,
te 10 en half ure des morgens, zal er eene
algemeene vergadering, in d'e gewone zaal der
bijeenkomsten, ten Stadhuize van IJperen,
plaats hebben.
Dagorde
1. Aanveerding van nieuwe leden.
2. Deelneming aan de Internationale
Tentoonstelling van Brussel, in 1888.
3. De prijzen eermetalen en premiën
-- ter hand stellen aan de bekroonden iu den
eersten prijskamp van het Hoornvee.
4. - De Landbouwdecoratie, door de
Maatschappij ingesteld, aan oude werklieden
r verleenen.
5. Voorstellen van begiftiging aan
oude landbouwwerklieden, die reeds de
decoratie bekomen hebben.
6. Maatregelen te beramen voor de
Prijskampen van tabak en van vlas, iu 1888
te openen.
7. Mededeelingen.
8. Uitdeeling van eene aanzienlijke hoe
veelheid zaden van groenseien.
Zeggen wij eerst dat de sterrekundigen
het niet eens zijn over het begin der lente
dit jaar.
De Almanak van Snoeck beweert dat het
den 21 maart is; de almanak van den Weg
wijzer zegt dat het den 20 maart is, dat de
lente aanvangt en een blad van Brussel
schrijft dat den 22 de lente is aangekomen.
Het is vast en zeker dat allen zich bedrie
gen. Men moet maar den neus aan de deur
steken om te zien dat het geene lente is.
't Is winter en volop winter; de hemel
is loodgrijs en beladen; de sneeuw ligt een
voet dik in de stratenonze rivieren zijn vol
drijfijs en de wind blaast nijdig en scherp
in de schoorsteenpijp. We maken in onze
kamers vuur gelijk in december en wij hoes
ten gelijk ongelukkigen, verkouden als wij
zijn.
Neen, Snoeck en Wegwijzer zijn mis,
erg inis, eilaas't Is nog winter en dat heeft
jammerlijke gevolgen. Alle werken buiten
huis liggen stil; meer dan een handel en
nijverheidstak lijden door dit aanhoudend
slecht weer. De ellende neemt toe.
De zeeuwsche dichter Philibert van Bors-
selen zegt
De winter is een win-teer, omdat hij
't gëvvin verteert, en J. Darings, is een
artikel over de strengste winters in de
Nederlanden, verschenen in het Belgisch
Museum, van Willems, doet te recht op
merken dat die uitlegging van den winter
eene onbetwistbare waarheid bevat. Ja, in
den winter verteert menig man hetgeen hij
gewonnen heeft in het goede jaargetijde en
als de winter langer duurt dan gewoonlijk,
zooals nu het geval is, dan komt de armoede
zich in menig gezin aan den droevigen haard
neerzetten.
Gelukkig dat de Engel der Liefdadigheid
waakt
Spreken wij dus een beetje over de winters
en wel over de strengste die menschen heb
ben geplaagd.
Het schijnt dat over vele eeuwen de ge
middelde temperatuur van de koudste maand,
des jaars vijf of zes graden lager was dan
tegenwoordig.
De winter die in onze gewesten het vroeg
ste kwam, valt in het jaar 358.
In den winter van het jaar 400 bevroos
de Zwarte Zee; gedurende diengene van 462
trok het leger van koning Theodomir den
met ijs bevloerder Donau over.
In 763 vroos andermaal de Zwarte Zee toe.
Zwaargeladen wagens reden in 822, ge
durende eene maand, over den Donau, de
Elbe, de Sine, de Rhöne en de Po.
Gedurende den winter van 981 viel er
buitengewoon sneeuw in gansch Europa.
Petrus Scriverius verhaalt, in zijne Hol
landsche, Zeelandsche en Vriessche Chro-
nyeke, dal er in 1080 zulke strenge vorst
lieerschte, dat daardoor de meren en rivieren
in de Nederlanden zoo hard toevroozen, dat
Dirk V, graat van Holland, op het ijs van
den Rhijn, tweemaal aan de Vriezen slag
leverde, bij welke slagen de Vriezen 10,000
dooden hadden.
Als zeer strenge of langdurige winters
staan nog vermeld diegenen van de jaren
1216, 1234, 1240, 1241, 1242, 1245, 1293,
1305, 1323,1334,1358, 1361, 1399.
■■■-
••-Ut»--*/ 'ga»
1. Lezing van het verslag.
2. Mededeelingen.
3. Stemming voor afgevaardigden bij de algemeene
vergadering te Antwerpen.
4. Muziek.
a) De arme man, gezongen door den heer K.
Gesquiere.
b) Kluchtlied door den lieer K. Deweerdt.
De piano zal gehouden worden door den heer T.
5. Voos-cli-acht door den heer Cordenier.
Een kijkje in Rome, Neer-Ecjypte en At henen, bij
middel van zichten met oxyhydrisch licht.
