VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT. Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad. Derde jaar. Zaterdag 21n April 1888. Nummer 16. Politiek overzicht. Brusselsclie Briefwisseling. De laatste Vlaamsche Protestanten. Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncen: 15 cent. per drukregel. Rechter lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle berichten van verkoop! ngen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De an nonce n voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de PublicüêMagdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle lioegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend oi personnaliteiton bevattende worden nim opgenomen. De algemeene aandacht der politieke man nen is heden op twee landen van Europa getrokken, waar er gewichtige gebeurtenis sen op handen zijn. In Duitschland wordt de toestand van den zieken keizer van langs om slechter en de maand zal zeker niet ten einde loopen zonder dat Duitschland nog eens ■zijnen keizer verlieze. Die toestand herstelt den vrede tusschen prins Bismarck en zijnen keizer en stelt den trouw van de dochter des keizers onbepaald uit. De keizer van Duitschland heeft kwijt schelding geschonken aan de politieke ver oordeelden. Hij heeft ook uit zijne beurs 50,000 mark voor de overstroomden betaald. De geneeslieeren van den keizer hebben het buisje, waardoor hij ademt, lager moeten leggen en dus de keel tweemaal moeten opensnijden. Na Duitschland is het Frankrijk, waar er ook gewichtige gebeurtenissen zouden kun nen plaats grijpen, want Boulanger werd met 172,528 stemmen gekozen in het Noor dendepartement. nu zondag laatstleden. Fou- cart kreeg 75,901 en Moreau 9(347 stemmen op 364,080 ingeschrevene kiezers. De fransche Kamers zijn donderdag 11. bijeen gekomen. Wij zullen haast weten welke wending'de zaken moeten nemen. 8000 fransche pelgrims zijn naar Rotnt getrokken en hebben aan de voeten van Paus Leo XIII twee millioenen en half frankenvoortkomende van den St-Pieters penning neergelegd Leo heeft ze den pauze lijken zegen gegeven!! En zeggen dat er .huishoudens zijn die hun huishouden te kort doen om St-Pieterspenning te kunnen geven! Het italiaansch léger, dat in Afrika tegen de Negers moest optiekken, keert naar het moederland terug. Een geheel bataillon is reeds op zee. Brussel, 13 April. Patatra! Daar ligl nu de verzamelingslijst ten gronde. Men mag zonder overdrevenheid zeggen, dat het manifest der LigueDonder dag laatst door al de dagbladen verkondigd, dit schoon werk voor klaarsten uitslag zal hebben. Inderdaad, vermoeid van de worstelingen en de geringe mededingingen onzer politieke maatschappijen en onzer politiekers, wanho pende ooit eene overeenkomst te zien ont staan tusschen lieden welke alle poging tot •overeenkomst nog me^r verdeelde, was de groote massa der liberalen gelukkig geweest het scheidsrechterschap van den hr. Guillery te zien tot stand komen. De meerderheid van liet kiezerskorps, die aanzienlijke meerderheid, welke noch tot de Ligue noch tot de Associatie behoort en welke op dit öogenblik goede redens heeft andere leidsmannen te wenschen was die scheidsrechterlijke samenstelling genegen en zou het. welgelukken er van verzekerd hebben. Maar de Ligue heeft ongetwijfeld gevon den dat het beter was hare troepen door haar naar de nederlaag te zien leiden, dan naar de zegepraal onder de leiding van een ander. En zij heeft haar manifest uitgegeven, liaar besluit aankondigende de samenstelling harer lijst te bereiden, en slechts de heeren ■Guillery en Buis te raadplegen over de mid delen om erin te gelukken al de verschillende schakeeringen van het liberalism in die lijst te doen voorkomen. Dat men er zich niet bij bedriege.de Ligue door dit besluit, komt zich bij de moeilijke zending des heeren Guillery niet aansluiten en hare medewerking verleenen, zij stelt zich in zijne plaats, of, indien men wil, zij weigert, zelfs in die ernstige en uitzonderlij ke omstandigheid, hem in hare plaats te laten stellen Het bewijs dat de toestand alzoo is, 't is dat het Comiteit der Ligue zijn besluit geno men en zijn manifest naar de dagbladen gezonden heeft zonder den heer Guillery er het minste van te verwittigen, met welken nochtans het sedert deze laatste tijden in nauwe betrekkingen geweest was. Wat zal de heer Guillery vóór dat c-ome- diespel der Ligue doen? Zich buigen? Ik twijfel er aan, met al dezen die hem kennen. Zijn werk voortzetten? Het ware zeer moeilijk in de nieuwe voorwaarden. Maar zeker zal het hem onmogelijk zijn zich op eene lijst der Ligue of der Associatie te laten voordragen, ingezien zijnen toestand tusschen die twee maatschappijen. Ziedaar dus de liberale lijsten van den naam des heeren Guillery beroofd, en in de voorwaarden die iedereen kent. Indien men denkt dat zulks hen eene groote macht zal geven Maar, van kiezingen sprekende, het is niet slechts te Brussel dat er verrassingen zijn. Te Phiiippeville zal eene kandidatuur opda gen waaraan men zich niet verwachtte, deze van den heer Finet. Het schijnt dat de heer Finet groote belan gen heeft in het arrondissement, namelijk in de groote nijverheidsgestichten van Thy-le- Chateau.. Dit zou zijne kandidatuur uitleg gen, welke zou ontslaan in plaats van deze des heeren Wilmart. Men bespreekt veel, in zekere ofïiciëele kringen, een feit dat voor de drukpers en het publiek onopgemerkt is voorbij gegaan Over een twaalftal dagen werden de volgen de korte regelen in den Moniteur gedrukt, onder de rubriek Ministerie van Buiten land scho Zaken De Koning heeft eenen brief ontvangen van Z. M. den Keizer van Duitschland, Koning van Pruisen, het overlijden mel- dende van Z. M. Keizer Willem van Duitschland, Koning van Pruisen, en zijne eigene troonbeklimming. Daaruit spruit dat die bekendmaking aan België door een eenvoudigen brief gedaan werd. Nu, aan anderelanden, zelfs van min der belang, heeft men voor deze omstandig heid, en naar het algemeen gehruik, hooge persoonaadjen gezonden met de hoedanig heid van buitengewone gezanten. Dit schijnt zooveel te vreemder, dat België in de begraving van Keizer Wiilein op eene uitzonderlijke wijze door den Koning en den Graaf van Vlaanderen vertegenwoordigd was. Sommigen zullen denken dat het juist daarom is, omdat de Koning te Berlijn keizer Frederik gezien heeft, dat het voldoende was de regeeringsverandering bij brieve aan te kondigen. Die redeneering valt in duigen als men nagaat dat men nochtans eenen gezant heeft gezonden naar andere natiën, wier Vorst ook te Berlijn geweest had. En dat verstaat zich, want het is niet alleen aan de Hoven, maar aan de natiën dat die berichten gezon den worden. Ik zal mij niet gelasten te zeggen wat daaronder schuilt, maar mannen, die de ge woonte niet hebben zich voor hersenschim men te verontrusten, denken dat daar toch iets moet onder zitten. Ik geloof niet dat men reeds'gezegd heeft dat doctor Mackensie, tie i ngelsche genees heer van dan Keizer van Duitschland, een beigisch meisje getrouwd heeft, eene juffer Morei van Doornijk. Hij deed zich alsdan Morel-Mackensie heeten om zicli beter te doen ouderscheiden van een anderen Engel- schen geneesheer, een oogkutidige van den zelfden naam, die alsdan eene groote faam bezat. X. M. Emile de Laveleye, professor aan de hoogeschool van Luik, schreef over eenige dagen in een Engelscli dagbladde Pali Mall Gazette, tot schande van onze Vlaam sche geestelijkheid, een zeer belangrijk arti kel, dat wij voor de lezers van het Week blad vertalen. Kardinaal Manning en Lord Acton hebben meer dan eens houden staan, dat de vervol ging der protestanten door de katholieken tot het verleden behoort en hedendaags niet meer te vreezen is. Zekerlijk, van liet gebruik van het vuur en het zwaard om de ketterij uit te roeien is, voor 't oogenblik, afgezien, maar liet volgende voorbeeld toont aan hoe de onverdraagzaamheid haar doel bereiken kan, zelfs in een vrij land, als de katholieke geestelijkheid almachtig is. Te midden van het uitsluiteiijk katholiek Vlaanderen, waar nu de Romeinsche geeste lijkheid als meesteresse heerscht, bevindt zich te Maria-Hoorebeke bij Oudenaarde, eene kleine protestantsclie gemeente, laatsle overblijfsel der talrijke gereformeerde ker ken, die in de 16a eeuw in het Vlaamsche land tot stand kwamen. Eertijds bestonden er in die streek zeven zulke protestansche gemeenten, den Vtaamschen Olijfberg genoemddeze van Maria-Hoorebeke is de eenige nog overgeblevene. Zij is samenge steld uit ongeveer vijftig huisgezinnen, vor mende drie groepen van huizen, gekend onder den naain van Geuzenhoek. Deze pro testantsclie huisgezinnen leggen zich uitslui teiijk op den landbouw toe, en zijn gebrui kers van kleine hofsteden van 8 tot 10 dagwanden. Hunne velden, wonderwel be bouwd, zijn het volmaakste toonbeeld der kleine Vlaamsche veidbebouwing. Deze pro testantsclie boeren, geheel en al te midden hunner dorpsgenooten afgezonderd, onder scheiden zich van de katholieke landbouwers, die ze langs alle kanten omringen, door de strengheid hunner zeden, door hunne ernsti ge en rechtzinnige godsvrucht, door hunne arbeidsliefde en door hunne geleerdheid. Onder hen treft men geene dronkaards aan, en het gerecht heeft zich nog nooit met deze vreedzame lieden te bemoeien gehad. Zij bezitten eene kerk met eenen herder, dooi den Slaat, gelijk alle ministers der erkende eerediensten in Belgie, betaald, en eeue school, van eigen penningen gebouwd, waar over zij fier waren. Vooraleer te herhalen hoe hen deze school is afgenomen geweest, is het niet zonder belang te weten, op welke wijze deze kleine protestantsclie gemeente de bloedige vervol gingen der Spaansche overheersching en de niet min wreede, doch meer stelselmatige verdrukking van het Oostenrijksch beheer overleefd heeft. In de middeleeuwen strekte zich van Oudenaarde tot Doornik een groot, bijna ondoordringbaar woud uit. Ketters uit ver- schillige landenWaadlanders, de kruistoch ten van den Languedoc vluchtende, Katha ren en Friezen, voor hun geloof door de orthodoxen vervolgd, kwamen in dit woeste oord eene schuilplaats zoeken, en verbleven aldaar tot aan het tijdstip der Hervorming, ondanks eene poging, in 1450 gedaan, oin ze tot den laalsten man uit te roeien. Wanneer de leer van Luther eu Calvyu in de Neder landen drong, onthaalden deze hervormers van vóór de Hervorming deze leer met vu rige geestdrift, want ze stemde met het geloof overeen, dat ze van hunne vaderen geërfd hadden. Hunne eerste apostels, hunne eerste priesters stierven meest allen den martelaars dood. Hunne godsdienstige vergaderingen hadden nachts plaats in het diepste van het woud; doch, wanneer hunne herders dit woud verlieten om de katholieken van het omliggende te bekeeren, werden ze aange klaagd en aan den beul overgeleverd. In 1524 werd hunnen leeraar Jan Castellan, gelijk Luther een gewezen monnik tot het nieuw geloof bekeerd, te Doornik aangehou den en openbaar verbrand. Een schoolmeester van Oudenaarde, Matheus genaamd, bracht hun den bibel in het Vlaamsch vertaald, die pas door den Antwerpschen drukker Jacob van Liesvelt uitgegeven was, waarvoor deze drukker in 1545 onthoofd werd. De boschgeuzen der omstreken van Oude naarde werden ook onderwezen door William Tyndale, wiens standbeeld sedert 1884 aan den oever eener vertakking van de Teems zich verheft. Hij werd door de katholieken te Vilvoorde in 1536 verworgd. Een discipel van Calvyn, Braiius, had zich onder de ge reformeerden van den Olijfberg gevestigd. Te Doornik aangehouden stierf hij op den brandstapel. Een ander hunner priesters, de Meulere, werd korts daarna verbrand op de groote markt te Oudenaarde. Verscheidene hunner herders, Lieven de Bleekere, Andries Bertelot, de Bres, Pierre de la Grange, wer den opvoigentlijk aangehouden en levende verbrand. De fnartelingen, die zij te onder staan hadden, waren schrikkelijk. Nu eens bond men ze in eene ton, die men met mut saards omringde en waaraan men liet vuur stak, dan maakte men ze, bij middel van een tamelijk langen keten, aan eene staak vast, waar rond men Ltoopen liouts ia brand stak, zoodat de ongeiukkigen, door de vlammen vervolgd, in eenen kring loopen moesten, hetgeen de katholieke beulen zeer veel ver maakte. Verscheidene malen, voornamelijk in 1567, zonden de Spanjaards en de inquisiteurs ge wapende benden otn die schuilplaats der ketterij te vernielen. Doch, ondanks de wreedaardigste moorderijen, gelukte het aan eenige huisgezinnen zich in de bosschen schuil te houden, aizoo aan den dood te ontsnappen, en de gemeenten van den O tijfberg herop te richten. Deze eindigden met eene soort van wettelijk bestaan te verkrijgen, dank aan een verbond ten hunnen voordeele tusschen de vereenigde provinciën van Holland en het bestuur der Spaansche Nederlanden gesloten. In dit verbond werd overeengekomen, dat de katholieken van Zeeland zouden behandeld worden gelijk de gereformeerden van de omstreken van Oudenaarde. Sedert dien zijn deze nog dikwijls vervolgd doch niet meer verworgd geweest. Zij mochten zelfs hunne godsdienstige vergaderingen des nachts hou den. Van uit Zeeland kregen zij hunne bibels, hunne godsdienstige boeken, hunne priesters en onderwijzers. Onder het beheer van Josef II bouwden zij eene kleine kerk rond dewel ke zij hunne dooden mochten begraven, die vroeger in de hovingen en boomgaarden moesten gedolven worden. In 1819, dank aan eene gifte van den koning der Nederlanden, Willem I, en aan de inschrijvingen der ge- loovigen, bouwden zij eene school, en een weinig later, in 1832, schonk eene bemid delde dame, tot het protestantism bekeerd, eene jaarlijksche inkomst van 1200 fr., om een protestantsclien onderwijzer te helpen onderhouden. De geestelijkheid van Maria-IIoorebeke en van het omliggende zag met afschrik dezen groep ketters gelukkig en welvarend te mid den eener katholieke bevolking. Zoohaast liet katholiek ministerie in 1884 aan het bewind kwam, dacht zij dat het oogenblik gekomen was om aan de ketterij een doodelijken slag toe te brengen, door haar van alle middelen van onderwijs te berooven. De gemeenteraad van Maria-Hoorebeke, door den pastoor op gestoken, nam bezit van de school en van hare inkomsten in gevolge der wet van 1864, die in de handen der gemeente, alle fundatiën geeft, die het onderwijs voor doel hebben. Dan schafte hij de jaarwedde van den pro testantsclien onderwijzer af, onder voor wendsel, dat eene enkele school de con- fessionneele katholieke school voldoende WEEKBLAD

HISTORISCHE KRANTEN

Het weekblad van Ijperen (1886-1906) | 1888 | | pagina 1