VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
VERLOREN.
■m
STADSNIEUWS.
Vierde jaar.
Zaterdag 5n October 1889.
Nummer 40.
Liberalen, aan 't werk
De bekwaamlieidskiezers.
Kieskroaijk.
Val.
Doodgevallen.
Een krankzinnige.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncen: 15 cent. per drukregel. Rechter
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd.De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de PublicitéMagdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Onze liberale vrienden uit Frankrijk heb
ben eene schitterende zegepraal in de laatste
Kamerkiezingen behaald.
De domperspartij is geklopt,, platgeslagen,
vernietigd, totaal weggebessemd. Papen,
kasteellieeren en Boulangistische hanswor
sten meenden de Republiek te verpletteren,
de vrijheid te versmachten hun woedende
stormloop is deerlijk mislukt, op eene arm
zalige wijze uitgebrand.
Hoopen gelds zijn er aan de kiesworste-
ling verbrast; met hel, vagevuur en eeuwige
verdoemenis is er bedreigd geworden en dat
alles heeft er niets kunnen aan verhelpen.
Eene verpletterende Republiekeinsche
meerderheid van rond de 150 stemmen is
door onze Fransche strijdmakkers naar de
Kamers gezonden, om edelen en papen te
leeren dat hun rijk van dwingelandij en uit
buiting, van bedrog en aftruggelarij voor
goed een einde heeft genomen, voor altoos
op Fransclien bodem vernietigd is gewor
den.
De vrije gedachte zegeviert dan in Frank
rijk; de liberale grondbeginsels zullen er
hoog en luide gehuldigd worden en demo
cratische hervormingen zullen trapgewijze
het lot der Fransche onderdanen komen
verbeteren. Onderwijs, handel en nijverheid
zullen er bloeien en zich ontwikkelen en de
vijanden van allen vooruitgang zullen de
verstandelijke ontwikkeling, de zedelijke en
stoffelijke welvaart onzer Zuiderburen niet
meer kunnen dwarsboomen.
Gelukkige Fransche burgers, gij ten min
ste hebt de tyrannie der zwarte dwingelan
den niet meer te vreezen!
En wij, Belgische liberalen, gaan wij het
voorbeeld onzer Fransche broeders niet vol
gen?
De kiezingen staan bij ons insgelijks voor
de deur. Acht maanden slechts en het kie
zerskorps mag opnieuw zijn vonnis strijken.
Acht maanden zijn toch zoo bliksemsnel
voorbijgevlogen
Waarom dan nog langer getoefd, om de
liberale propaganda overal en op alle pun
ten te gelijk met de grootste kracht aan te
vangen?
Willen we nog langer onder den pantoffel
der zwarten zuchten
Zullen we ons dan immer lijdzaam en ge
dwee laten koorden en binden?
Is de maat der laffe daden bij onze tegen
strevers dan nog niet genoeg gevuld?
Op den buiten is het officieel onderwijs to
taal vernietigd en in de steden grootelijks
bedreigdde finanties der groote centrums
in de war gebrachtde verpletterende belas
tingen, de rechten op het vlaesch, de ver
zwaring van den krijgsdienst; de rnillioenen-
verbrassing aan de forten der Maas, en ho
ven dat alles eene aangekondigde belasting
°P het brood,
Zegt dan, liberalen, die hatelijke onrech-
ten, die schreeuwende misbruiken, doen die
uw eerlijk gemoed niet in op opstand ko
men?
Zal het gezegd worden, dat de Belgische
geuzen van 1890 zich in hunne heiligste
rechten, hunne duurbaarste vrijheden lijd
zaam lieten beleedigen en straffeloos lieten
boonen.
Moet ons geld, ons zuurgcwonnnen geld,
dan enkel aan kloosters, kapellen en kerken
verkwist en verbrast worden?
Moeten de Roomsche kraaien, de zwarte
slokoppen dan zwemmen in ons goud en
teren en smeren in ons zweet?
Neen, langer talmen om de zwarte kliek
aan te randen en zonder genade te bevechten,
ware. eene onvergeeflijke lafheid.
De tijd staat niet stil; ieder oogenblik, de
minste minuut is te kostelijk om ze onbenut-
tigd te laten passeeren.
Geenen tijd meer verlorenniet uitgesteld
tot morgen.
Onze liberale aanvoerders dragen hier eene
zware verantwoordelijkheid.
Zij moeten den liberalen ten strijde roepen.
Zij moeten het signaal geven, dat van noord
tot zuid, van oost tot west, aile vrijzinnige
Belgen zal doen oprukken, om samen, on
verdeeld en eendrachtig de kies worsteling
voor te bereiden, ten einde eene beslissende
zege te behalen.
Maar vooral niet getalmd, heeren aanlei-
ders; de soldaten zijn geread en reeds lang
gereed, zij wachten slechts op hunne over
sten.
Opgepast dan, uw langdurig wachten
mocht wel eens ontmoediging veroorzaken.
Stelt u aan hun hoofd, 't is meer dan tijd.
Het liberale bloed begint te kokenmen
reikhalst naar het eerste schot.
Nog eens, 'liberale leiders, 'i is tijd. Bij al
wat u en ons duurbaar is, roepen wij onze
vrienden toe; Liberalen van allen naam en
en kleur aan 't werk! Zonder dralen aan
'twerk! en even als in Frankrijk zal de
schitterendste zegepraal ons gezamentlijk
streven komen vergelden
Het neergelegd wetsontwerp, dat de af
schaffing behelst der bekwaamheidskiezers,
die het van rechtswege zijn, doet in het land
protestaties ontstaan, welke alleen door den
hatelijken partijslag kunnen uitgelegd wor
den.
Het zijn de maatschappijen der oud-Onder
officieren, het is de Liberale Bond, het is de
Liberale Vereeniging, het is de Liberale
Federatie, het zijn de bekwaamheidskiezers
door exaam zelfs, het zijn in een woord, al
de aanhangers der stemrechtuitbreiding, die
uit al hunne macht opkomen tegen eenen
maatregel, maar al te zeker gericht tegen
een aanzienlijk deel der verstandige bevol
king des lands, en waarvan het eenig doel
is voor goed de overheersching van eene ge
zindheid boven de andere to verzekeren.
Wat ook het lot zij aan dat wetsontwerp
beschoren,is het voor de liberalen heel nood
zakelijk zich niet te laten verrassen. Hun
belang eischt dat zij op de hoede zijn tegen
dien knotsstokslag en zich niet vrijwillig uit
het kiezerskorps laten sluiten. Dat zij het
kiesexaam ondergaan en de jezuïtische kui
perij der klerikinkels zal verijdeld zijn. Ove
rigens dit exaam is niet moeilijk.
Hij, die een leesbaar schrift heeft, die
zonder feilen zijne taal schrijven kan in een
dictaat van een 9tal lijnen, die genoegzaam
cijferen kan om voldoende twee vraagstuk
ken op te lossen (de te schrijven lijnen en de
vraagstukken zijn uit een gekend vraagboek
gekozen) zal voorzeker het diploma beko
men, zelfs dan wanneer hij van de aardrijks
kunde, de geschiedenis en het grondwettelijk
recht niets kent.
Inderdaad, een leesbaar schrift, wat de
leestkunst veronderstelt, telt voor 10 punten.
Het schrijven.... zonder feilen telt voor
5 punten.
Dat is reeds 15 punten en men moet er
maar 21 hebban.
Voorde woorden waarvan de schrijfwijze
veranderd is, telt de oude schrijfwijze zoo
wel als de nieuwe.
De feilen voor teekens, hoofdletters of
scheiteekens zijn niet aangerekend.
Elke feil in 't schrijven telt maar voor een
vijfde van een punt, zoodat men 5 feilen be
gaan mag vooraleer een te verliezen.
Wat meer is eene zelfde feil, die twee,
driemaal voorkomt telt maar eene keer.
Het rekenen telt voor 5 punten.
Ook het wettig stelsel van maten en ge
wichten geelt 5 punten.
Voor de twee laatste vakken bekomt men
2 1/2 punten als men door zijn antwoord be
wijst lat men de vraag verstaan heeft, zon
der dat men de juiste oplossing geve door
eene feil in 't rekenen. Hij bekomt 1 punt,
die enkel de juiste uitkomst neerschrijft,
zonder- de kwestie te beredeneeren of den
gang er van aan te duiden.
De aardrijkskunde geeft 5 punten.
De vaderlandsche geschiedenis en het
grondwettig recht tellen elk voor 2 1/2
punten.
De jury houdt zich hier met een eenigzins
duidelijk antwoord. Te zamen 35 punten
voor een volmaakt werk, en men moet er
maar 21 hebben om kiezer door exaam te
zijn.
Het exaam zal voor 1890 heel waarschijn
lijk, evenals de drie laatste jaren, omstreeks
20 Maart plaats hebben. Wij raden onze
vrienden, die nog geen kiezer door exaam
zijn, ten zeerste aan, zich er toe voor te be
reiden; hunne pogingen zullen met een goe
den uitslag bekroond worden. Om hun te
overtuigen zal het voldoende zijn de uitsla
gen der verschillige zittingen beknoptelijk
op te sommen
Voor de exaamzitting (October 1883) deden
74,552 burgers zich inschrijven en 66.793
boden zich aan, waarvan 49,921 het diploma
bekwamen; hetzij 75%.
Van 1884 tot 1886 waren er 30,429 inge
schrevenen en 26 063 boden zich aan, waar
van er 15.622 aangenomen werdenhetzij
60
In 1887 (7e zitting) waren er 5 926 inge
schrevenen en 5413 ondergingen het exaam,
waarvan er 3.892 het diploma wonnen;
hetzij 72
In 1888 (8e zitting) waren er 20 838 in
schrijvingen, en 19.508 onderzochten, waar
van 13.269 gediplomeerden; hetzij 68
In 1889 (9e zitting) zijn er 12.706 inge
schrevenen en 11.369 onderzochten, waarvan
7.956 aangenomenen; hetzij 70
r I)at men over die cijfers eens overwege en
moed hebben!
Te Koekei berg, een dorpje bij Brussel, had
er Zondag eene gedeeltelijke gemeentekiezing
plaats. Er moest voorzien worden in twee
opengevallene plaatsen van gemeenteraads
lid. Klerikalen en liberalen hadden hetzelfde
getal vertegenwoordigers in den Raad en de
uitslag der kiezing zou beslissen wie, libe
ralen of klerikalen, de meerderheid in den
Gemeenteraad hebben zou. Onnoodig te zeg
gen dat de klerikalen hemel en aarde ver
roerd en van alle hout pijlen gemaakt hebben
om den baas te kunnen blijven. Ongelukkig
lijk voor hen hebben de Koekelbergnaars
hunne laarzen vol van de klerikale dwinge
landij en zij hebben die gelegenheid te baat
genomen om de kadodders eens eventjes bij
hunne godgewijde ooren te trekken.
Er waren 244 stemmers; 13 nietige brief
jes; 231 geldige stemmen, en de volstrekte
meerderheid was 115 stemmen.
De twee liberale kandidaten zijn gekozen:
de heer Delcoigne, met 148 stemmen en de
heer Debecker met 142 stemmen.
De twee klerikale kandidaten mochten een
luchtje gaan scheppen, de heer Hellinck met
88 stemmen, en zijn klerikale gezel, de heer
Herkoliers, door een groepje mistevredene
liberalen ondersteund, bekwam maar
83 stemmen.
De meerderheid in deh raad gaat dus naar
de liberalen over.
Een driedubbel bravo! voor de vrijzinnige
Koekelbergnaars, die de pagadders en jap-
neuzen zulk eene bittere pil hebben doen
slikken.
Maandag II. is op den ijzer weg, in
de reis van IJper naar Poperinghe,
eene som van 1000 fr. in bankbriefjes
verloren. I)e persoon die ze zou ge
vonden hebben wordt verzocht ze ten
bureele van dit blad te bestellen,
waar hem eene goede belooning zal
geschonken worden.
De mulder van Karei Rosseel, de genaam
de Vandenbussche, goot Donderdag het
graan op den molen, terwijl hij op een
dwarsbalk stond. Hij gleed achteruit, vielen
werd met eene gebrokene ribbe naar zijn
huis gedragen, waar hij nu verzorgd wordt.
De werkman Vintevoghel van boer Her
man, bij 't Hoekje, was Maandag' op een
hooizolder aan 't werken. Toen het etensuur
gekomen was, had men hem schoon te roe
pen, men mocht blijven wachten gelijk zus
ter Anne, de man kwam niet af. Eindelijk
ging men en men vond den ongelukkige
dood bij zijn werk. Daar hij aan vallende
ziekte lijdend was, veronderstelt men dat hij
binst eenen aanval dier kwaal zal bezweken
zijn.
Verléden Maandag avond, rond 10 ure,
vond de politie rechtover den Gouden Arend
op het voorland een manspersoon te ronken
liggen. Meenende dat het een kerel was, die
wat te diep in 't glas gekeken had, greep zij
hem bij den kraag en ging hem in 't droge
draaien, toen zij ontwaarde dat het een
armen van geest was, die heel waar
schijnlijk er in gelukt zal zijn in het eene
of andere krankzinnigengesticht de beenen
onder de armen te nemen en weg te glibbe
ren 'lijk een hond die een stuk boter gesto
len heeft.
II'
HET WEEKBLAD
O
1 k
