VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
LEEST.
twee vrienden
De Heilige Inquisitie.
GESCHIEDENIS
Zevenste jaar.
Zaterdag 26" Maart 1892.
Nummer 13.
Nothomb en de Klerikalen.
De vijanden van 't Onderwijs
aan 't werk.
Abinnemantsprijs voorop betaalbaar: 3 50 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Aanoncen: 15 cent. per drukregel. Rechte
^herstellingen- 1 fr. per regel. - Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
bet ichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. Deannoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen Lor den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel.Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onder teel end toe te zenden. Artikelen ongerekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
De heer Nothomb, de ontslagge-
vende voorzitter der Katholieke Ver-
eeniging van Brussel, de Staatsminis
ter, welke plicht en eerlijkheid boven
blinden partijhaat stelde, wordt door
de klerikale bladen gelijk eene niets
waardige personagie behandeld, en
zonder ditjes of datjes over boord ge
smeten met allerhande zoete bena
mingen als verrader, overlooper, be
drieger, enz. woorden s.eeds klaar in
den mond onzer gekruinden des Hee-
ren.
Doch Nothomb is van het stof niet
gemaakt om zich zonder schreeuwen
alzoo het vel te laten afstroopen
reeds had hij eenen brief geschreven
aan de katholieke vereeniging van
Brussel waarin hij den wensch uitte
eene algemeene vergadering te zien
bijeenroepen, om alsdan, voor t pu-
Li;ek, zijne handelwijze te verrecht
vaardigen. Maar de klerikalen met
hunne gewone vrees van licht en
openbaarheid, weigerden, en werken
liever in 't duister om hunnen oud
voorzitter te duiveijagen.
Op deze weigering stuurde M. No
thomb eenen langen brief naar de dag
bladen, zijne uit te sprekene verrecht-
vaardiging bevattende, en waarin hij
de fanatieke klerikalen ferm over den
■hekel haalt en klaar doet verstaan
dat hij voor Janson zal stemmen.
Het bestuur van het komiteit der
15de Vervolg.
Na het verhaal dat de kinderen hharin
den loop van den dag gedaan hadden, had
Celina, door een gevoel van verschoonbare
nieuwsgierigheid aangedreven, hare moeder
ondervraagd op hetgene 's morgens in haar
huis-voorgevallen was.
Vrouw Cordier had geantwoordDit alles
is waar. Een onbekende, waarschijnlijk een
bedelaar, is in mijn huis gekomen: hij was
vermoeid en heeft mij de toelating gevraagd
zich een oogenblik uit te rusten, hetgene ik
hem niet kon weigeren. De kinderen waren
daar, hij heeft ze op zijne kniën genomen en
omhelsd. Ik zag daar geen kwaad in, ik heb
hem laten doen.
De jonge vrouw was voldaan.
Wanneer Zij hare kinderen te bed gelegd
had, ging zij stillekens henen en de kamer
werd wederom donker. Stefanus rechtte zich
op; hij wreef verscheidene malen zijne hand
over zijn koud voorhoofd een zucht ontsnap
te zijne benauwde borst en hij verwijderde
zich spoedig.
's Anderendaags kwam een slachter der
omstre ;en naar de hoeve om schapen te
koopen
Na zijne rekening geregeld te hebben
met Jaak en het geld in de handen van
katholieke vereeniging van Turnhout,
alwaar Nothomb kamerlid gekozen
wordt, smijt hem insgelijks over
boord, en vergt zijn ontslag als volks
vertegenwoordiger, maar hier ook
wil hij geen duimpje leggen, en zal
zich tot de kiezers richten en zijn
mandaat en kandidatuur tot het
uiterste verdedigen.
Het belooft echt geestig te wezen,
en welke vieze toeren we nog zullen
zien zal de toekomst ons leeren.
Ziehier het bilan der katholieke regeering
sedert 1884 leest het met aandachtleest
het voor aan vrienden, aan kennissen, te
huis, in de herberg, in uwe maatschappijen
overal, opdat gansch Belgie het wete, met
welke hatelijke gevoelens de regeerende
partij tegenover het volksonderwijs bezield
is
192 Kindertuinen zijn gesloten.
1247 Adul ten scholen zijn gesloten.
15 Normaalscholen zijn gesloten.
308 Gemeentescholen zijn afgeschaft.
1168 Onderwijzers en Onderwijzeressen
zijn op wachtgeld gesteld.
1500 Onderwijzers en Onderwijzeressen
zijn afgesteld zonder wachtgeld.
3300 Onderwijzers en Onderwijzeressen
hebben hunne jaarwedde zien ver
minderen.
6000 Belgen, die getrouwheid gezworen
hebben aan den koning en de wet
ten van ons land zijn het slachtoffer
eener partij, die steeds alle zucht
naar vrijheid, onderwijs en voor
uitgang heeft traghten te smoren.
Celina gelegd te hebben, zegde hij hen:
Gij kent waarschijnelijk nog de gebeur
tenis van verleden nacht niet! Op twee uren
afstand van hier, bij Montigny, in eene om
heining, op twintig stappen der groote baan,
heeft men dezen morgend het lijk van eenen
man gevonden.
Vermoordriep de landbouwer uit.
Indien men de geneesheeren moet ge-
looven, zou het eene zelfmoord zijn. De on
gelukkige heeft zich door den kop gebrand
met eene pistool. Men heeft het wapen bij
hem gevonden.
O! 't is schrikkelijk! zuchtte Celina.
Is het een man van de streek, vroeg
J aak.
Niemand heeft hem herkend. Dit had
overigens zeer moeielijk geweest, want voor
aleer zich te dooden, had hij zijn aangezicht
deerlijk verbrand met vitriool.
Had hij geenepapieren bij zich?
Geen enkel, 't Was een kloek mensch,
nog jong, armelijk gekleed. Hij had lang
haar en eenen grooten baard.
Lang haar, een grooten baard?.... sta
melde Celina.
Men veronderstelt, vervolgde de slach
ter, dat het een bedelaar was of een ont
vluchte uit eenig gevang, en dat hij zich ge
dood heeft omdat het leven hem ondragelijk
geworden was.
Lang haar en een grooten baard
stamelde nog de jonge vrouw.
En, zonder haren echtgenoot te verwitti-
In 1883 waren 10 aangenomen scholen.
In 1890 waren 1468 aangenomen scholen.
1468 aangenomen scholen krijgen subsi-
diën van de Gemeentebesturen zon
der dat deze het recht hebben er
den voet te zetten.
Het 1/3 van de onderwijzers der aan-
genomene scholen bezit geen be
kwaamheidsdiploma.
370 Bewaarscholen van zusterkens en
nonnekens krijgen subsidie van den
Staat.
20 Aangenomen normaalscholen krij
gen eene subsidie het getal leer
lingen is er dubbel dat dit der
S taatsnormaalscholen
In 1883 bedroeg de uitgaaf per leerling
55 franks.
In 1891 bedroeg de uitgaaf per leerling
31 franks.
Volk van Belgie, hoe lang zult gij nog
dergelijken toestand verdragenIs het niet
meer dan tijd, dat gij luide uwe stem laat
hooren, en den schoolverwoesters toeroept:
Wij willen niet langer onze kinderen
zien verbasteren door een onderwijs in
strijd met de moraal en de begrippen van
humaniteit.
Wij willen het toekomend geslacht niet
tot een geslacht van cretins zien opgroei
en, maar als vrije, ontwikkelde burgers.
Uwe plaats is niet meer op de banken
der wetgevende kamers, maar in de een
zaamheid, ver huiten de wereld, waar gij
boete moet doen voor al het leed, al de tra
nen, al het tandengeknars, dat gij door uwe
schoolvernietigende wet veroorzaakt hebt.
Het is tijd dat gij er van door trekt; en
1 de plaats ruimt voor -echte vertegenwoor
digers van het volk, van geheel het volk,
dat niet zal willen dat gij zijne zonen en
dochters onwetend en dom laat!
gen, verliet zij de hoeve en liep bij hare
moeder.
Een man heeft zich verleden nacht ge-
zelfmoord bij Montigny, zegde zij haar. Men
heeft dezen morgen zijn lijk gevonden. Om
niet herkend te worden heeft hij zijn aange
zicht misvormd met vitriool.
Vrouw Cordier verbleekte. Zij had Stefa
nus den ganschen nacht afgewacht. Zij be
greep alles.
Moeder, vervolgde Celina, die te zeer
aangedaan was om de ontroering der oude
vrouw te bemerken, die man is dezelfde die
hier gisteren mijne kinderen omhelsd heeft.
Welk gedacht! stamelde vrouw Cor
dier.
De gezelfmoorde heeft lang haar, een
grooten haard....
Aide mannen kunnen alzoo zijn, ant
woordde de oude moeder; zij hebben maar
hun haar en hunnen baard te laten groeien.
Moeder, hernam Celina, meer en meer
ongerust, ik weet niet wat er te voren In
mij omging als men van dien ongelukkige
sprak: ik heb aan Stefanus gedacht
Aan Stefanus! Het is reeds lang dat de
arme jongen in Pruisen overleden is.
Gij hebt gelijk, moeder. Ah! ik ben
zinneloos!....
Zij liet zich op eenen stoel vallen en be
gon te snikken.
Vrouw Cordier zegde in haar zeiven:
Zoo lang ik leef zal ik alleen in mijn
hart voor de tweede maal zijnen rouw dragen.
Hoevele lieden zijn er niet die de christelijke
religie aanschouwen als een der beste, der
deugdzaamste en der zuiverste van alle ge
weten.
Maar indien men eens goed tot het hoogste
toppunt over de handelwijze der vertegen
woordigers van kerk en godsdienst zich een
gedacht vormde, hoe tegenstrijdig zij altijd te
werke hebben gegaan met de princiepen van
Christus, dan zou ieder rondborstig mensch
die kwakzalvers voor goed van de hand
wijzen.
Christus was de vriend der armen, sociaal,
zonder haat noch nijd, beminde zijn evenaaste
gelijk zijn eigen zelf en liet iedereen vrijzin
nig te werke gaan.
Ongelukkiglijk hebben er eene bende
charlatans zijne leering te baatgenomen
om die gansch te vervalschen, en om het
volk alzoo onder hun bedwang te houden
met hemel, hel en vagevuur tot meerder eer
en glorie des geldzaks.
De Heilige Inquisitie was een hunner
hevigste wapens om het volk te dwingen.
't Was eene barbaarsche achtereenvolgen
de geeseling die in alle landen der wereld
bloedige sporen heeft nagelaten.
Overal waar de doode hand der Heilige
Inquisitie zich heeft doen gevoelen, overal
waar de bloedige rechtbank zich gevestigd
heeft, zoowel te lande als in de meest bevolkte
steden, welhaast was de bevolking wegge
rukt, alsof hevige veldslagen alles verslonden
hadden, latende niets anders achter zich dan
veriatenen en slachtoffers, gevangenen en
beulen. Het ging zoo verre dat zelfs de vrucht
baarste grond lang onvruchtbaar bleef.
Gansch Europa, en verscheidene streken
Vier jaren, lang bewaarde vrouw Cordier
dit schrikkelijk geheim. Doch de goede vrouw
was gekwollen door het gedacht dat het graf
van Stefanus verlaten was in eenen hoek
van het kerkhof van Montigny, zonder dat
er de minste steen was om de plaats aan te
duiden. En dan zij was zeer godvruchtig en
terzelfder tijde bijgeloovig, gelijk vele oude
vrouwen. Het griefde haar dat geene gebeden
waren gestort geweest voor der rust der
ziel van den gezelfmoorde.
Deze verscheen haar in hare droomen, hij
was vergramd en beklaagde zich dat men
hem vergeten had en zij beeldde zich in dat
de ziel van Stefanus gebeden vroeg.
Kortom, om haar geweten gerust te stel
len, vertelde zij op zekeren dag alles aan
Jaak Perard. En dan, zoo geheimzinnig mo
gelijk, deed de echtgenoot van Celina op het
kerkhof een gedenkteeken plaatsen, ter ge-'
dachtenis van zijnen vriend.
Het marmeren blad dat dit gedenkteeken
versiert, draagt dit eenvoudig opschrift:
VRIENDSCHAP.
Daaronder zijn twee handen gebeiteld, die
ineen gestrengeld zijn.
Eene onbescheidenheid werd nochtans be
gaan en Celina ontdekte de waarheid.
Sederi, dien, eenmaal per maand, komt
vrouw Jaak Perard, vergezeld van een jon
gen en een meisje, op het graf van haren
eersten mau.knielen en bidden.
-EINDE.
HET WEEKBLAD
VAN
