VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek. Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Xevenste jaar.
Zaterdag 16" April 1892.
N umni er 16.
De Heilige Inquisitie in Spanje.
De kerk is een winkel.
Hoe de vrees alles verwart.
STADSNIEUWS.
Ab ■rane'nentsprijs voorop betaalbaar: 3 50 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. voor den buiten. Per 6 maanden: 1 ft*. 75. Annoncen: 15 cent. per drukregel. Rechte
i"ke eerherstellingen- 1 fr. per regel. - Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen psr nummer. Afzonderlijke nummers voor arlikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
if icht"u van verkoopingen of andere beke udmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen Joor den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
(2® Vervolg.)
De paus Paulus IV gedoogde en gaf aan
moediging aan al die barbaarsche mishan
delingen.
In het getal slachtoffers van dien tijd re
kent men, aartsbisschoppen, bisschoppen,
kanunniken, priesters en paters, de oversten
der jesuiten, vele kloosterlingen, eene groote
menigte joden en morianen, bijna al de ge
leerde en waarachtig godvreezende men-
schen die de strengheid der inquisitie niet
goedkeurden.
Zoo ziet men dat de papen hunne eigene
christenen vervolgden die het moorden, ver
branden, radbraken, enz., niet als eene goe
de godvruchtige daad aanschouwden.
Gansche familiën kwamen om op de brand
stapels en geen jaar ging voorbij op hetwelk
eiken inquisiteur niet met pracht een of twee
algemeene auto-da-fé's vierde zonder de
uitvoeringen en de bemiddelingen te rekenen
welke op bepaalde tijden plaats grepen
Philip hield zich ook bezig met de ameri-
kaansche Inquisitie, vestigde op drie het ge
tal rechtbanken van dit deel derspansche
allenheerschappij, en beschenk daarmede
de steden Lima, Mexico en Cartage.
Die rechtbanken waren onderdanig aan
de rechtsmacht des hoofd-inquisiteurs van
Spanje.
De eerste auto-da-fé gevierd te Mexico,
nam plaats hetzelfde jaar dat Fernand Cortez
stierf, den veroveraar van dat uitgestrekt
keizerrijk men verbrande er een fransch-
man en een engelschman, en meer dan 80
personen wierden tot verscheidene straffen
veroordeeld.
Valdès oefende gedurende meer dan 20 ja
ren de bediening van hoofd-inquisiteur van
Spanje. Hij deed 2,400 lieden persoonlijk le
vend verbranden, 1,200 in verbeeltenis en
16,000 opsluiten of naar de galeien sturen,
allen met berooving hunner goederen.
Na den achtsten hoofd-inquisiteur Valdès
te hebben uitgebrand, Philip II gaf daarvan
de bedieningen aan kardinaal D. Diègue Es-
pinosa, bisschop van Siguenza en voorzitter
des raads van Castilië.
Espinosa stierf in ballingschap der 5 Sep
tember 1572, nazes jaren oefening, en na de
veroordeeling van 720 personen te hebben
toegelaten welke levend werden verbrand.
Daarbij waren er nog 360 in verbeeltenis
verbrand en 3,600 eindigden hun akelig le
ven in de galeien, in 't gevang of in de schan
de der armoede.
Na de dood van Espinosa, de plaats als
hoofd-inquisiteur van Spanje werd toegestaan
aan D. Hédre Ponce de Léon, bisschop van
Plasencia.
Zijn verheven zegel van bevestiging werd
hem door den paus toegestuurd den 29 De
cember 1572.
Maar de dood van dien tienden hoofd-in
quisiteur kwam zoo gauw, dat hij den tijd
niet had zich naar Madrid te begeven om er
zijne bedieningen uit te oefenen.
De kardinaal Gaspar de Quiroga, aartsbis
schop van Taléda, was den elfsten hoofd-
inquisiteur van Spanje: hij was de navolger
van Poncius Léon in 't begin van het jaar
1573. H\j stierf den 20 November 1594.
't Is onnoodig te herhalen dat op de ver
scheidene punten van Spanje, waar er een
rechtbank den Heiligen Kerkdiensts bestond,
auto-da-fés plaats hadden.
Het getal slachtoffers welke gedurende
het ministerie van dien aartsbisschop veroor
deeld waren, bedroeg 2,816 personen als
levend verbrand, 1,408 in verbeeltenis en
14,080 moesten verscheidene pijnen onder
staan.
Volksman.
(Te vervolgen).
Van in de vroegste tijden hebben de gees
telijken alleenlijk voor hunne eigene beurs
gezorgd en altijd de onwetendheid van het
volk zich ten nutte gemaakt.
Een verlichte paus heeft zich nochtans
daartegen verzet: hij beoogde slechts het
welzijn van het volk en volgde daarin trouw
de leer van Christus.
En onze tegenwoordige priesters, wat
doen zij nu?
In 1252 vaardigde paus Innocentius IV
eene bul uit aan den abt en het kapitel der
S4 Martinuskerk te Yperen, alsmede aan al
de geestelijken van deze stad en van Morinie
Nieuport maahle deel van het bisdom
Morinie, wiens zetel te Terouanen geves
tigd was) waarin hij zijn verontwaardiging
uitdrukte, omdat men zekere sommen geld
eischtevoor de kerkgangen, de huwelijken,
de lijkdiensten enz.Cette manière de
faire zegt de bul, est une exaction dés-
honnêteel inlolérable. Deze handelwijze
is oneerlijk en onverdraagbaarDe paus
verbood streng voortaan nog iets te ont
vangen, uitgenomen hetgeen de geloovigen
uit eigen belang gaven.
Hetzelfde jaar hernieuwde paus Innocen
tius zijn verbod en gehood aan den bisschop
van Morinie niet te dulden dat de schepenen
of burgers van Yperen voor deze maatrege
len zouden gekweld worden door de geeste
lijken. Hij zette hem zelfs aan de priesters
overtreders in den kerkban te slaan.
Hoopte de goede innocentius IV wel op
recht den handel der kerkceremoniën te doen
staken, die reeds toen in den tempel gods
was binnengeslopen?
Wat zou deze paus zeggen indien hij voor
een oogenblik tusschen ons kon wederkomen
om te bestatigen hoe de geestelijken over
eengekomen zijn om den tarief van gebeden,
sacramenten, inzegeningen en van de andere
kerkgebruiken uit te breiden en te verdub
belen. Wat zou hij zeggen indien hij zag
dat er tegenwoordig vaandels, kazuifels,
kaarsen, tapijten, gewijd water en kniebui
gingen bestaan voor iedere graad van rijk
dom; dat alles gesteld is aan eenen vasten
tarief, zooals in alle winkelsdat de reke
ning van eene begrafenis eene lijst is van
artikels; dat die zwarte raven weigeren het
geringste oremusje uit te stamelen wanneer
er geen klinkende munt voorop kan afge-
dopt worden???!
In 1349 heerschte de zwarte pest over
Europa; in Vlaanderen ook bracht zij schrik
kelijke verwoestingen teweeg. De geestelij
ken maakten het volk wijs dat het een tee-
ken was der goddelijke gramschap. De vrees
en de gedachte door openbare boeten gods
toorn te bedaren deed eene fanatieke sekte
ontslaan, die der geeselaars.
Deze sekte had eigenaardige gebruiken:
de leden zwegen altijd, sliepen niet in hun
bed, baden 5 malen voor eten en ranselden
zich af 's morgens en 's avonds gedurende
33 dagen. Gekleed met lange mantels en een
kruis dragende doorliepen zij steden en dor
pen en deden menigvuldige bedevaarten.
Het was voorzeker een allerdomst en hei
ligschendend gevoel den opperheer te be
tichten de schuld te zijn dezer voortdurende
wraaknemingen. Geen ongeluk gebeurde of
de geestelijken verklaarden dat het de vin
ger gods was.
Maar in deze oogenblikken van ontzetting
verrijkten de kerken en kloosters zich ras.
In den geldbuidel der priesters regende het
goudstukken als boeting en daarmede stil
de immer de goddelijke toorn en den geld
dorst der priesters.
Tegenwoordig is het nog zoo 1 Hebben wij
niet gezien over eenige maanden dat mits
geld en andere offeranden aan zekeren heili
gen, men van de influenza bevrijd zou zijn?
Heeft men ooit zulke ongerijmdheden ge
hoord
Opgepast, lezers? Laat u niet om den tuin
leiden door zulke mannen. Het is Pa-
schen en nu ook trachten zij, door list u
zooveel geld mogelijk af te persen, geeft niets
san de langgerokten, die meteenen valschen
glimlach op hunne tronie zeggen als men
hun een geldstuk geeft: god zaVt u loonen,
maar eigentlijk denken
Wij hebben hem beetscheert ze maar.
Hoe nader de tijd komt dat de politieke
beweging zijne uitwerksels zal doen gevoe
len, hoe grooter de vrees wordt der kaloten,
die maar al te wel begrijpen dat de dagen
van het ministerie Pourbaix geteld zijn en
dat de mouchards partij zal af te rekenen
hebben met de eerlijke kiezers van 't land.
Om de eenvoudige lezers hunner pondpa
piertjes benauwd temaken en langs hunnen
kant te trekken, schrijven de gebenedijde
leugenaars tegen socialisten en anarchisten
op eene wijze dat men 't een uit 't ander niet
meer kennen zou.
Alwie liberaal is, zegt het Nieuwsblad,
is socialist alwie socialist is, is natuurlijk
anarchist en dynamietard. De katholieken
alleen zijn in staat het vaderland te redden,
den godsdienst te beschermen, de samenle
ving van alle verval te behoeden, want zij
zouden het niet wagen de dienaars des Idee-
ren, de vertegenwoordigers van God in hun
ne godvruchtige sermoenen te onderbreken,
gelijk de socialisten en anarchisten van Pa
rijs het onlangs gedaan hebben.
Welnu, wij willen een oogenblik bij dit
punt stil blijven en zien of het waarlijk een
zoo groot schelmstuk is soms de politieke he-
meldragonders op heeter daad van laster te
betrappen en hen uit te dagen hunne leugens
te staven.
Zoohaast eene politieke beweging zich
voordoet, zoohaast eene kiezing moet plaats
hebben, worden de kerken in clubzaien en de
preekstoelen in politieke tribunen herscha
pen. Men gaat niet meer naar het huis des
Heeren om te bidden, om zijne plichten van
christenmensch te kwijten, om het Evange
lie te hooren verkonden, maar om de politieke
priesters te hooren uitvallen tegen de libera
len, tegen het helsch gebroed dat kerk en
godsdienst ten gronde helpt en de priesters
vervolgt.
Wat de hemeldragonders al doen om hun
doel te bereiken is ons allen bekend, ook zij
hebben het gemakkelijk, want zij mogen
alles zeggen en niemand mag hen tegenspre-
sprekenzij lasteren straffeloos de vreed
zaamste, de treffelijkste burgers eener stad
en men heeft het recht niet hen te zeggen
dat zij liegeD. Zij hitsen openbaarlijk de
menschen op tot ongehoorzaamheid tegen de
wetten, zij bedreigen met de helsche straffen
alwie zich niet onderwerpt aan hunnen wil
en zij roepen de wraak des hemels op dezen
die hun juk niet willen aannemen.
Wat hebben wij niet hooren uitkramen in
de kerken tijdens den schooloorlog van 1879?
Hoe dikwijls hebben wij de onderwijzers, de
ouders, ja zelfs de kinderen niet hooren ver
doemen en vermaledijden door de fanatieke
zwartgerokte koewachters die zich den titel
van dienaar des Heeren toeëigenen? Men
herinnert zich nog het schietgebedeken dat
op den predikstoel aan de menigte geleerd
werd
Van scholen zonder God, van meesters
zonder geloof, verlos ons, Heer.
En ofschoon wij wisten dat dit alles niets
dan loutere leugens en laster waren, moes
ten wij stilzwijgend die driftige aanvallen
aanhooren, de wet verbood ons te antwoor-
en d';n hemeldragonder te doen doorgaan
voor hetgeen hij eigentlijk is, een lasteraar
en een lafaard, die misbruik maakt van zijne
bediening, van zijne kerk en van den gods
dienst, om de eenvoudige menschen op te
hitsen tegen hunne wettelijke overheid.
Waarom komen die welsprekende leuge
naars niet naar onze voordrachten, naar onze
meetingen, waar iedereen het woord vrij
heeft Waarom komen zij onze redenaars
niet tegenspreken en bewijzen dat zij het
volk den slechten weg aanwijzen
Ja, maar daarvan zullen zij zich wel wach
ten in eene zaal waar liet woord vrij is
zullen zij mondje dicht blijven, maar in
hunne kerk, waar niemand mag spreken
buiten hen, daar durven zij alles zeggen en
liegen dat er de stukken van afvliegen.
Is het te verwonderen dat de menschen
dien staat van zaken moede worden, dat zij
den lasteraar onderbreken en tegenspreken
Het Nieuwsblad vindt het ongodsdienstig,
en wij vinden het volkomen billijk. De kerk
is door de priesters zelf van hare bestemming
afgebroken; het is niet meer eene plaats
waar men God aanbidt, het is een politieke
winkel, waar men de kiezingen voorbereidt.
God is op het achterplan geschoven en de
politiek speelt er de groote rol; alles, tot de
tooneelschikking too, is coinedie, en verdient
slechts do verachting der weldenkende lie
den.
En indien wij nu, omdat wij liberaal zijn,
voor anarchisten en dynamietards moeten
doorgaan, daar kunnen w ij niets aan doen
wij laten bei Nieuwsblad en zijne schrijvers
met hunne geveinsde eerlijkheid en wij dur
ven zeggen dat de ware bedriegers deze niet
zijn die het Nieuwsblad zou willen aanwij
zen. Z. Z.
STEbXJ"IDI=,ElSriSTi3Sra-.
HET WEEKBLAD
Tot dat ik. burger worde in mijn land derfik
weekelijks twee pintjes. 0.20
Vier volksgezinde jassers. 0.40
Het is niet te verwonderen dat de héér nota
lis D. zoo gauw lieeft kunnen op het snel
twee wielpeerdrijden vermits hij tot Ant
werpen heeft leeren te peerd rijden en dat
li ij zoogoed don harmonium speelt. 0.10
C. P. F. Je crois que ie moment est arrivé. 0.10