VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
LIEFDE en DWEEPZUCHT
STADSNIEUWS.
Zevenste jaar.
Zaterdag ln October 1892.
Nummer 40.
Vader, waar zendt ge uw zoontje
naar 't verlof
STRxJiDFEisriNrxisrca-.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 50 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. voor den buiten. Per 6 maanden: 1 ft1. 75. Annoncent 15 cent, per drukregel. Rechte
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. - Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
berichten van verkoopingen of andere bekt udmakingen ten bureele dezer gedrukt -worden eens gratis ingelijfd. Deannoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen ioor den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vr\j en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Het groot verlof loopt ten eindeNiet zon
der spijt ziet de knaap den dag aanbreken
die een einde moet stellen aan zijne verma
ken en hem nogmaals voor maanden op de
schoolbank zal brengen; doch, kijkt haar
kind ook weemoedig, moeder is toch tevre
den; welhaast zal ze een beetje gerust leven
kunnen genieten en van dat eeuwig zagen
ontslagen zijn 1 Vader ziet ook met blijd
schap het nieuwe schooljaar te gemoet, niet
omdat hij nu het gedurig razen en kijven
van moeder tegen den zoon, die 's noens en
's avonds vuil als eene slijkmossel naar huis
keert, niet meer zal moeten hooren daar
bekreunt hij zich weinig ommaar wel,
omdat zijn kind nu vooruitgang zal doen,
omdat dezes geest zich ontwikkelen zal on
der de wijze leiding van bekwame meesters.
En vader is daarmede onophoudend bezig,
gedurig schijnt hij te studeeren waar hij best
zijn kroost ter school zal laten gaan.
Brave vader, wil niet langer daarover
nadenken, luister liever eens naar mij die
op onpartijdige wijze U mijne meening me-
dedeelen zal.
Tusschen twee onderwijsgestichten hebt
ge te kiezen de staatsmiddelbare school en
het bisschoppelijk kollegie.
Ziehier eerst mijn gedachtWilt ge van
uwen zoon eenen nietsweter maken, wilt ge
hem eene op alle manieren gebrekkige op
voeding laten bekomen, lever hem in de
handen van pastoors; wilt ge echter uw
jongen als man zien opgroeien, wilt ge van
hem een nuttig lid der maatschappij maken,
vertrouw hem aan staatsleeraars.
Ik bewijs het gegronde mijner zienswijze:
Hoe wilt ge dat de geestelijke professors
hunne leerlingen een goed en deugdelijk
onderwijs verschaffen Om goed professor
Walter Hervormer.
Vóór mij bevond zich eene dezer smarten
waarvan de romanschrijvers ons noch het
geheim noch de diepte kunnen verklaren en
doen beseffen.
Het meisje beminde den jongen onderwij
zer met al het vuur eener eerste liefde. Dit
gevoel had haar geheel en gansch in zijn be
zit. Hij was alles voor haar. Eéne gedachte
slechts hem beminnen, hield haar bezig,
niets anders kon tot haren geest toegang vin
den, vermaak, noch verzet kon hare smar
ten stillen. Die liefde lag in haar hart opge
sloten als een vuur dat eenen uitgang zocht
en er zich geenen kon verschaffen, tenzij
door dit harte te verbrijzelen.
Het tooneel waaraan ik, bij toeval, tegen
woordig was geweest, had mij pijnlijk ge
troffen en meer dan ooit stelde ik belang in
het ongelukkig meisje.
III.
Den volgenden Zondag namiddag begaf ik
mij naar het dorpje Ramskerke. De baan die
er van de stad naar toe leidt, loopt door vel
den en weidenniet een boom schenkt er
lommer tegen de brandende zonnestralen.
te zijn, moet men natuurlijk een grondig
onderwijs genoten hebben en wat meer is,
bewezen hebben dat men kennissen bezit.
Noch 't een noch 't ander heeft de bis
schoppelijke leeraar aan zijn actief
Van zijne jongste jaren af, heeft hij een
onderwijs ontvangen dat, verre van in ver
band te staan met de vereischten van onzen
tijd, vroegere eeuwen toebehoortZijne pro
fessors gaven les juist als hunne voorzaten
van voor honderd jaarhoe wilt ge dan, dat
hunne leerlingen, op hunnen toer, ook lee
raars geworden, het anders doen of kunnen
Eene kleine authentieke proef: In de kol-
legies is er geen enkel leeraar die den leer
lingen les geeft, zonder letterlijk het schrijf
boek te volgen, dat hem gediend heeft toen
hij zelf nog op de schoolbanken zat.
Ik wil niet betwisten dat men in de kolle-
gies soms professors ontmoet, die op kundi-
dige wijze, doch steeds naar Fenelon en
Bossuethet latijn en het grieksch aan-
leerendat er zelfs zijn, ik spreek van
IJperen nietdie de letterkunde goed
bezitten; maar, spreek hun over pedagogie
of opvoedingsleer (tenzij over deze 300 jaar
voor Christus, door Xenophon in de Cyro-
pedie vooruit gezet) daar weten zij niets
vanTracht hunnen mond te openen als gij
kunt, over wis- of dierkunde! Vraag hun
niet, wat ze van algebra, physica en meet
kunde weten! De aardrijkskunde van Pa
lestienen en de geschiedenis van het heilig
land bezitten zij tot de minste punten, maar
gewaag over algemeene historie en geogra-
phie niet't ware bernicSpreek hun
ook nooit over NederlandschVlaamsch en
Vlaamsch alleenkennen zij, als 't wel
gaat
Wat meer is, de bisschop noemt professor
wie hij wil en slechts nepotisme zal zijnen
keus leiden.
Zal hij bijvoorbeeld onderzoeken of deze
of geene seminarist bekwaam is dit of dat
Ook was ik heel tevreden mij in het
prieeltje der herberg De Gouden Kroon
met een lekke r glas vlaamsch bier te kunnen
vergasten. In de ruime herbergzaal, noch in
den tuin was iemand, tenzij den baas, te zien.
Al de lieden, mannen als vrouwen waren
op dit uur in de kerk en woonden de vespers
en lof bij. De baas onzer oude vlaamsche
herberg is een zeer belangrijk persoon op
eene gemeente. Bij hem wordt immers al het
nieuws verteld, hij komt tusschen in alle ge
sprekken, hij is het die in alle te nemen be
sluiten het laatst zijn gedacht zegt en het
aannemen doet. Heel dikwijls ook maakt hij
deel van kerk- of gemeenteraad.
Voor den baas der Gouden Kroon was
er echter, zooals ik later vernam, eene uit
zondering hij was noch van den eenen noch
den anderen raad en dit omdat hij door zijne
eenigzins vooruitstrevende gedachten de
vriend des pastoors niet was, zonder wiens
machtige ondersteuning men immers niets is
in vele vlaamsche gemeenten.
Baas Jan was in den vollen bloei der ja
ren, een kloekgespierde, blozende veldeling.
Zijne hooge gestalte, zijne houding, de toon
waarmede hij zijne bezoekers aansprak, de
uitdrukking van ernst en gulhartigheid die
op zijn gelaat zweefde, alles in hem boezemde
zelfbeheer en gevoel zij ner waardigheid uit.
Spoedig had hij bemerkt dat ik een vreemde
ling washij zette zich op de bank rechtover
mij en na eenige woorden over het schoon
vak aan te leeren Neen 1 zelfs het minste
examentje zal hij van den candidaat-leeraar
niet vragen; hij noemt hem,dat hij zich
uit den slag trekke
Maar ook, welke leerlingen komen uit de
collegies als zij hunne humaniora niet vol
trokken hebben? Wat kennen die jongens
zijn ze niet altijd den baard geschoren als zij
met leerlingen die staatsscholen verlaten
hebben, mededingen om eene plaats te be
komen in den post, den telegraaf, de contri-
butiën, het cadaster of iets dergelijks?
Ouders, doet uwe oogen open en zorgt
voor het welzijn van uw kind I Lever uw
kroost in handen niet van leeraars die zich
uitsluitelijk met photographie bezighouden
die met een jachtgeweer in een of ander
huis, de raven liggen te beloerendie er
zich eenen eeretitel van maken van gansche
namiddagen in de duinen, als konijnen uit
gestrekt te liggen 1
Zendt uwe kinders naar de staatsscholen,
daar zal men er gewetensvolle burgers van
maken en eerbiedwaardige leden voor de
maatschappij
Ik zal de leeraars dier gestichten niet op
hemelen het zij mij genoeg U te herinneren
da+ zij leerlingen gevormd hebben die man
nen geworden zijn en dat de staat hunne
kennissen en bekwaamheid erkend heeft,
met hun een diploma af te leveren.
weder, over den toestand der akkers, over
de aangename wandeling en het verfrisschend
vlaamsch bier want baas Jan bezat eene
kleine brouwerij nevens zijn huis gewis
seld te hebben; maakte hij mij kenbaar met
al wat in het dorp omging.
Zoo kwam het gesprek op de gemeente
school, ik had nog den tijd niet gehad des
aangaande eene vraag te stellen. Op de uit
drukking van mijn gelaat had baas Jan gele
zen dat eenige nadere bijzonderheden over
de school mij welkom zouden wezen.
Gij stedelingen, sprak hij, kunt niet
begrijpen hoe hevig de schoolstrijd in de bui
tengemeenten wordt gevoerd, met welke
hinderpalen de offïcieële onderwijzer hier te
kampen heeft.
Overal, zei ik, zoowel in de steden als
in de dorpen voert de priesterschap eenen
hevigen strijd tegen de nieuwe schoolwet,
doch in onze steden bekommert men zich
weinig om het gebed Yan scholen zonder
God en meesters zonder geloof, verlos ons,
Heer het volk is verlicht en weet de goede
onderwijzers naar waarde te schatten.
Hier is zulks het geval niet, luister, ik
zal u de geschiedenis van onzen jongen
meester verhalen
Nu een jaar geleden verscheen de nieuwe
wet op het lager onderricht. Zij was nog niet
uitvoerbaar toen onze pastoor, na ieder ser
moen, reeds hevig donderde tegen de wet der
logie, tegen de onderwijzers-vrijmetselaars
en met valsche tranen in de oogen de ouders
smeekte de zielen hunner kinderen niet in de
klauwen des duivels te werpen. Onze oude
gemeenteonderwijzer was tevens koster in
de kerk en door de sermoenen van den her
der misleid en opgehitst besloot de man, die
een talrijk huisgezin te onderhouden had en
slechts van zijne jaarwedde leefde zijn ont
slag in te dienen. Vruchteloos bad hem zijne
vrouw in naam der zes kleine kinderen aan
de broodwinning niet te verzaken. De ver
dwaalde antwoordde haar te bedenken dat
hij toch eerst en vooral voor fzijne zaligheid
te zorgen had; zult gij en de kleinen mijne
ziel uit het helsche vuur redden eens de dood
mij aan dit tranendal komt ontrukken, vroeg
hij.
Verder aandringen was vruchteloos, de
man weigerde zijnen dienst als onderwijzer
voort te zetten en sinds dien leeft de geheele
familie van de luttele spaarpenningen die zij
bezaten en van de giften welke milddadige
lieden hun doen.
Verledene winter liepen de kindertjes,
blauw van honger en koude, van de eene
hoeve naar de andere om almoezen te verza
melen. De vader kan dit alles zonder wroe
ging aanzien De verdwaalde is niettemin
gelukkig beweert hij, want zijne ziel is gered.
Hoevelen hebt gij er eertijds niet uit de
kerk gedreven, hoevelen hebben u niet ver
laten, beschaamd over uw ellendig gedrag.
Alle middelen stelt gij in het werk om uw
HET WEEKBLAD
DOOR
(2e VERVOLG).
Vijf volksgezinde jassers. 0,40
Tot dat ik burger worde in mijn land derf ik
weekelijks twee pintjes. 0.20
Waarvoren zijn Carcassonne en Basviool in
retraite geweest met eene fiesch genever 0.10
Waarom heeft Colaertdrij uren lang geboft
en gestoft in den k. k. met zijne auooqos
redevoering over Vanden Peereboom? 0.10
Omdat tjeppen met beter compagnons zoude
gaan of zijn lange rnuille overal te roeren. 0.10
Omdat M. zijne moeder wat beter voor't jep-
pen zoude zorgen of de treffelijkste dienst
meiden hunne reputatie te schenden. 0.10
Omdat de Bazinne zeideAls ik u respec
teer, dan respecteer ik geheel de wereld I
Omdat zij algelijk blijde was van te spelen
voor den puiden vanger. 0.10
Pourque MeIle ne veille plus nier qu'elle a été
rencontrée au bras du maréchal des logis.
Pourque la politesse règne plus a l'esta-
minet. 0.10
Omdat zij geen pennemes zou vragen aan deze
die het niet hebben. Omdat Tripolie eene
okkernoot gehad heeft van de Bazinne tegen
hare goeste. 0.10
Omdat zij moebte spelen en niet wilde, en als
zij niet mochte, dat zij speelde, 't Is te ho
pen dat wij een ander maal beter zullen
ontvangen worden. 0.10
Omdat M. J. uit de Sterrestraat wat verzich-
ter zou zijn met zijn lange tonge dat hij
het zoo gemakkelijk niet zal hebben gelijk
met den verkoopen. 0.10
Phuit de Sterrestraat, niet moet uitste
ken dat den hond wroed is, want dat den
tamboer van de natte kazakken dikwijls
wroed genoeg is. 0.10
Omdat den Oliephant uit de herberg zooveel
niet moet komeeren van een andere dat zij
op haar zeiven moet letten. 0.10
Trek uw vaandel in, riep de fanatieke paap
V. D. R. uit de Rijselstraat: De geuzen
gaan passeeren, en zijne vrienden Jam-
lekkers gehoorzaamden. 0.10
Omdat het zwijntje ook iemand zou vinden
die zijne schwilt betalen, gelijk hij
iemand gevonden heeft die zijne voyage
betaald heelt. 0.10
Omdat den dobbelen rosten enz. 0.10
Parceque P. veut ee battre avec Annetje
pour Jultje. 0.05
P. était si contente quand eile avait tous
ces baisers de Jultje par la porte de Lille.
Le bossu avec l'enfant par devant, et Jultje
avec P. bras-dessus, bras-dessous par der
rière. 0.10
DikdikDikta trekttrekttrekt 't
vaandel inde....delili....libe-
ralen met't mu...mu...ziek zijn daar, Sur....
Sur....mont heeft het....het ook ge....ge....
daan. En vroeger te Meessen stak hij zijn
g.. door 't venster wanneer de kaloten pas
seerden. 0.10