VAK IJPEREN EN HIT ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
LIEFDE en DWEEPZUCHT
STADSNIEUWS.
3W
Zevenste jaar.
Zaterdag
Tn October 1892.
Nummer 41.
Herziening der Grondwet
STK,xJ'iDi:>i3isrjNrxisra-.
Twee voorbeelden
van klerikale verdraagzaamheid.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 50 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoncen: 15 cent. per drukregel. Rechte
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. - Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer.Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100.Alle
bez ichkn van verkoopingen of andere bek*udmakkigen ten bur6ele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen ioor den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteek end toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
De Volksvertegenwoordigers willen voor
de Senateurs niet ten achteren blijven, en
hunne commissie is insgelijks in vergadering
geweest om na eene lange en verwarde rede
kaveling tot 11" October uiteen te gaan.
Dit volgens loffelijke gewoonte, na een drie
tal uren werken, vergunnen zij zich acht
dagen rust: Het volk zal 't toch betalen.
De heer Janson is met een gansch en vol
ledig kiesstelsel voor den dag gekomen het
geen nagenoeg op 't volgende neerkomt
Algemeen stemrecht op 21 jarigen ouder
dom na*eenjaar verblijf met uitsluiting der
onwaardigen. Kostelooze herziening der kie
zerslijsten.
Dit stelsel is dat der vooruitstrevende
partij en moet en zal vroeg of laat aange
nomen worden.
De Senaatcommissie heeft ook weer eene
vergadering belegd en de discuties zijn die
der eerste vergadering in duisterheid en on
verstaanbaar nabij geweest.
Een lid nochtans, 't schijnt de heer Croq,
heeft een stelsel van Senaatkiezing in 't licht
gebracht, waardoor de Senateurs niet meer
door hetzelfde kiezerskorps als de kamer
zouden gekozen worden, maar door de ver
schillende beroepen en nijverheden van
landhetgeen zou maken dat het Senaat de
vertegenwoordiging zou zijn der intresten.
Het getal Senators zou verdriedubbeld
worden. Zulk stelsel indien het kan toege
past worden, mag als eenen grooten voor
uitgang beschouwd worden, en hierdoor 't
zou het wel kunnen gebeuren dat de partij
haat welke thans in 't Senaat het hooge
woord voert, plaats make voor de ware be
langen des lands.
Walter Hervormer.
De gemeenteschool bevond zich nu zonder
onderwijzer en op bevel van den pastoor
weigerde de gemeenteraad er eenen anderen
te benoemen. De schoolopziener stelde dade
lijk Hendrik Yandaele, een jongeling van
vier en twintig jaren aan. De nieuw benoem
de onderwijzer was reeds vijfjaren als hulp
onderwijzer in eene stadsschool werkzaam
geweest. Hij trad seffens in bediening. De
herder en de kwezels der parochie hadden
hem zoo zwart bij het volk geschetst dat
geen enkel leerling zijne lessen kwam bijwo
nen.
Niemand op het dorp groette hem, nie
mand wilde hem aan zijnen disch aanvaar
den, de kwezels wezen hem met de vingeren
na en het woord geus weerklonk waar
hij voorbijtrok.
De wakkere jongeling verloor den moed
niet, hij trad in kennis met eenige inwoners
die van 's pastoors beste vrienden niet waren,
sprak hun over onderwijs en zij zonden hem
weldra hunne kinderen toe.
Het getal leerlingen vermeerderde spoedig,
vooral als de winter naderde. Volgens vele
ouders waren de kindei en beter m school
dan met koude en sneeuw in de velden.
De commissie van 't Senaat, heeft het
staatsbestuur verzocht haar een tableau ter
hand te stellen, bevattende het getal kiezers
volgens het woonstelsel. Dien tengevolge
worden al de gemeentebesturen bij hoog
dringendheid verzocht, het getal Belgische
burgers te laten kennen, die ten minste 25
jaren oud zijn en sedert een jaar of meer,
als voornaamste bewoner, een zelfde huis,
of een zelfde gedeelte van een huis bewonen,
waarvan het kadastraal inkomen ten min
sten 30 franks bedraagt.
Dit stelsel zou het onrechtvaardigste en
jesuïtische zijn dat onze klerikale meesters
kunnen uitvinden, en moest het aangenomen
worden voor langen tijd de klerikale dwin
gelandij verzekeren. Want het komt eenvou
dig neer opal de boeren kiezers, wijl zij
meest allen een huis bewonen en zelden of
nooit van woonstede veranderen, terwijl de
arbeiders der steden, met vier, vijf te gaar
wonen en dikwijls van kamer veranderen.
Al de zoons, die met hunne ouders wonen,
insgelijks kiezer af al mochten zij ook 40, 50
jaar zijn. Een stelsel, dat tot zulke stommi
teiten aanleiding geeft veroordeelt zich zelf.
De pastoor moesteen ander middel vinden
er diende eene katholieke school ingericht te
worden, doch het geld ontbrak.
De kerk zou eene kleine toelaag geven,
dank aan de omhalingen die in iedere mis
gedaan werden, doch dit geld was nauwe
lijks toereikend om eenige banken te koopen.
Ondertusschen stierf pachter Verboven een
oude jonkman, een van 's pastoors beste
vrienden en bij testament schonk hij de kerk
fabriek zijne schuur.
Het vuil, vochtig gebouw werd een wei
nig opgekuischt, er werden banken in ge
plaatst en de oude gemeente-onderwijzer
opende er eene vrije school. Doch de leerlin
gen die bij den heer Vandaele op school wa
ren vertrokken niet allen naar het nieuw
gesticht. Vele ouders hadden den jongen
werker hunne achting en hun vertrouwen
geschonken. Dit hitste echter den haat des
priesters nog meer tegen den jongeling op.
De biecht en de communie werden hem ge
weigerd evenals aan al degenen die hunne
kinderen naar zijne school durfden zenden.
De inwoners waren weldra in twee kampen
verdeeld, de eenen aanhangers van den pas
toor, de andere vrienden van Vandaele. Hoe
heviger de pastoor uitviel tegen de slechte
school, hoemeer propaganda hij er scheen
voor te maken, wanr, het getal leerlingen
nam nog steeds toe.
Den onderwijzer cp het dorp niet meer
kunnende schaden, besloot de pastoor hem
in zijne heiligste gevoelens te treffen. Hij
Tn ons laatste nummer hebben wij verteld
dat de Maatschappij der Oud-Pompiers den
zelfden dag der inhuldiging van het stand
beeld van Alfons Vaudenpeereboom eene
prachtige kroon zijn gaan neerleggen op de
voetzuil, als eene hulde van dankbaarheid,
hunnen oud-bevelhebber aangeboden.
Het schijnt dat dit huldbewijs in den smaak
niet viel der kaloten in het algemeen en van
Burgmeester Surmont in het bijzonder. Het
rechtzinnig Journal d'Ypres is met zijne
gewone hoffelijkheid regen deze betooging
uitgevallen en haar afgeschilderd als eene
uitdaging van de ergste soort. Burgemees
ter Surmont heeft de kroon doen wegnemen
door de politie en dezelve in het politie bu-
had vernomen dat Hendrik met Wantje
Vermeulen uit het nabijgelegen dorp Meer-
sche verkeerde en die lieide zou hij nu tegen
werken. Pachter Vermeulen, alhoewel een
hevig katholiek had zich in liet begin tegen
een huwelijk van zijn eenig kind met Van
daele niet verzet, doch de priester hield vol,
hij streelde, vleide, gebruikte allerlei in
vloeden en gaf zijne bevelen.
De vader verbood zijne dochter den jonge
ling nog aan te spreken. De onderwijzer weet
wie hem dien slag heeft toegebracht, hij is
bij Vermeulen gegaan maar deze heeft hem
de deur gewezen, zonder hem den tijd te la
ten een woord te zijner verdediging in te
brengen.
Het meisje is gedwongen haar vader te ge
hoorzamen, zij lijdt, en zoo er geene veran
dering in den toestand komt, zal zij door
eene kwijnziekte vroegtijdig naar het graf
gesleept worden.
Bah Bah baas, men sterft zoo spoe
dig niet van liefde, het meisje zal den jonge
ling vergeten en den eenen of anderen boe
renzoon huwen.
Vergeten 1 zij zou hem niet kunnen ver
geten, zij is te ernstig van gedacht. Nu is zij
vier en twintig jaar, vroeger hebben drie of
vier boerenjongens naar hare hand gedongen
doch het meisje dat eeu teergevoelig hart
bezit, ondervond weldra dat zij nimmer, voor
wat het karakter betrof, met hen zou kun
nen overeenkomen. Den onderwijzer, die
een man vol gevoel en beschaafde manieren
reel doen neèrleggen. Wij vragen ons af of
de heer Surmont, hoe groote burgemeester
hij wezen moge, het recht heeft zich meester
te maken van een huldbewijs dat men
aan zijne bescherming toevertrouwt en of
hij slechts hoeft zijnen politieken haat te
raadplegen om door zijne onverdraagzaam
heid de drij vierden der Ypersche bevolking
te tergen. Dat hij protesteere tegen de be
tooging Vandenpeereboom, met in groote
kleedij zijn vaandel in te trekken gelijk een
bezetene, dat gaat hem aan, 't is zijn vaandel
en hij doet er mede wat hij wil maar dat
hij de kroon der Oud-Pompiers, die alleszins
waardig was vóór het standbeeld te prijken,
doe wegnemen, dat gaat over zijn hout en
wij betwisten hem dit recht.
Aangemoedigd door het voorbeeld van den
verdraagzamen burgemeester Surmont, liep
zekere E.... Dtoen hij het muziek der
Oud-Pompiers hoorde opkomen naar boven
en hij verhaastte zich ook het vaandel in te
trekken dat hij misschien tegen wil en dank
had uitgesteken, denkende alzoo de liberale
Maatschappij en hare leden te hoonen. Maar
dat die ellendige weerhaan, wel wete dat
zijne handelwijze niet op de hoogte van
ons misprijzen komt; wij weten wie hij is
(een vuige sleppedrager der kaloten) en wij
herinneren ons wat hij tijdens zijn verblijf
te Meesen, waar hij op den doortocht dei-
processie, niet zijn vaandel uitstak, maar
een voorwerp dat alle treffelijke lieden met
de meeste zorg verbergen. Alzoo drukt de
verwaande gek zijne gevoelens op twee ver
schillende wijzen uit, eerst tegen den gods
dienst en dan tegen de liberalen, en zulke
mannen zijn de kaloten fier in hunne gelede
ren te tellen.
O 1 die klerikale verdraagzaamheid 1
is, heeft zij weten te waardeeren en nu zij
reeds eenige maanden met hem in betrek
king is geweest, heeft zij hem gansch hare
liefde geschonken. Over veertien dagen had
men zelfs den dag van het huwelijk vastge
steld; aldus is onze herder alles te wete ge
komen en aanstonds is hij met zijne collega
van Meersche die liefdebetrekkingen gaan
dwarsboomen.
Hoe kan de vader dusdanig verblind
wezen en aldus het geluk zijns kinds tegen
werken.
Op eene buitengemeente en vooral nog
te Meersche is de pastoor almachtig, mijn
heer, wat hij wil moet geschieden en nie
mand zou hem durven weerstand bieden.
Wie zoo vermetel ware, zou al zijne kalan
ten zien wegblijven, zou zijn land ontnomen
worden en zou door al de inwoners der ge
meente met verachting en haat overladen
worden.
Ik keerde naar de stad terug. Onderweg
overdacht ik wat baas Jan mij verteld had.
Wat is het te bejammeren dat partijschap
zulken hsvigen haat, zoo noodlottige gevol
gen na zich sleept. Zij die de leer van Chris
tus zouden moeten prediken, willen den
domper zetten op al wat tot volksverlichting
en vooruitgang der wetenschap strekt.
Piester, gij die klaagt dat de godsdienstzin
bij het volk verdwijnt, wien is zulas te wij
ten U, uwer overheerschingszucht, uwer
dweeperij, uwen dorst naar geld 1
Te vervolgen.
HET WEEKBLAD
DOOR
(2e VERVOLG).
Vijf volksgezinde jassers. 0,40
Tot dat ik burger worde in mijn land derf ik
weekelijks twee pintjes. 0.20
Terwijl wij aan het jassen waren gezeten
hebben wij den strijdpenning niet verge
ten; zes jassers. 0.80
Bravo, omdat de propagande zal hernomen
wordeD, om de slekken die te Brussél aan
de Grondwet zitten te konkelfoezen op de
ooren te tikken. 0.10
z'Hebben, tegen hun goesting, de Grondwet
moeten herzien en ze zullen hem degelijk
moeten herzien. 0.10
Sedert 't huwelijk van Ons Heer komt hij
met kommandant en kletskop niet meer
overeen en hij gaat den bosch in naar Rij-
sel. Zijne hielen blinken. 0.10
Omdat E. V. geen zoo dikwijls meer naar den
Café zou gaan om den bakker te zien. 0.10
Omdat de belle marquise welhaast trouwen
zal enz. 0.10
Omdat de kalote li. C. V. en J. D. zoo dik
wijls niet meer zou gaan om appels en pe
ren te koopen bij de kromme. 0.10
Omdat Z. enz. 0.10
Omdat Marietje 0.10
Omdat C. V. 0.10
Den Vioken sloeg op Jules van Kemmel zijn
kletsekop dat het kletste. 0.05
Jultje kletsekop zou wel 5 centiemen geven
in den strijdpenning om te spreken over
bobons, maar !?1 0.10
Omdat de oliekader de olieplekke zou doen
uitschaven in Olaustrum. 0.10
Voor het nieuw plan van koetsier, ijverzucht
en schoone kunsten. 0.10
Omdat Pieren bij Surmont heeft gaan weenen
om de overschotten voort te krijgen. 0.10
Omdat den schoonen commissionnaris enz, 0.10
