VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
J
Het prins-bisdom Luik.
Zaterdag 11" Augusti 1894.
Nummer 33.
Nieuwe Toestanden.
Uitslagen van 't beschermingstelsel-
Een ferme kaakslag.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 50 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoneen: 15 cent. per drukregel. Rechte
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. - Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
berichten van verkoopingen of andere bekeudmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoneen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamds artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij eo
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
In eene belangrijke vergadering
van officiëele onderwijzers, werden
onlangs besluiten genomen, waarin
zij verklaren handelend te zullen
optreden in den politieken strijd, die
in October aanstaande zal geleverd
worden.
Hunne belangen gaan hand in hand
met die van het openbaar onderwijs
zelve, hunne grieven zijn die van alle
vrijzinnige vereenigingen, hunne
eischen staan ingeschreven in al de
politieke programma's der liberale
partij van 1846 af tot 1894.
Een andere kiesvereeniging is on
langs te Brussel tot stand gekomen,
welke insgelijks voor doel heeft de
belangen van een groep nieuwe kie
zers te verdedigen, namelijk de Kies
vereeniging der Bedienden voor het
arrondissement Brussel. Kunnen van
dezevereenigingdeelmaken alle slach
van bedienden, zooals boekhouders,
kassiers, briefwisselaars, kopisten,
handelsreizigers, vertaalders, ïnkas-
seerders, magazijniers, snijders, ver-
koopers, enz.
Zij heeft voor doel het doen zege
pralen van de eischen der bedienden,
zonder zich bij eene thans bestaande
partij aan te sluiten. Onder de negen
artikels, waaruit haar programma
bestaat, zijn er die eene algemeene
strekking hebben. Zoo b. v. vragen
zij een Ministerie van den Arbeid,
wettige erkenning der vak- of beroeps-
vereenigingen (syndicats prolession-
nels), wettelijke regeling van het ar-
beidskontrakt, vaststelling van een
minimum van werkuren, verhooging
(9® Vervolg).
Luik was dus een leen der duitsche Kei
zers; ook waren hun de bisschoppen de leen-
plichtigheid verschuldigd. En zoo zien wij
later Luiksche prelaten de Duitsche vorsten,
in hunnen strijd tegen pauzen, trouw ter
zijde staan.
Op wereldlijk gebied bezat de bisschop
eene uitgebreide macht. Hij had recht aan
een zeker deel der boeten, mocht munt slaan
en ten zijnen voordeele de gewone fiskale
belastingen oplichten. Daarenboven kon hij
zijne vassalen alsook de stedelingen tot 's
lands verdediging oproepen en ze gedu
rende eenen gestelden tijd onder de wapens
houden; de laatsten echter mocht hij niet
buiten de grenzen des vorstendoms voeren.
De bevolking bestond uit plattelands- en
stadsbewoners.
De eersten waren verdeeld in edelen en
laten of lijfeigenen.
Waren edel:
1° Diegene die leencijnsvrije goederen
bezaten, dat is, eigendommen die aan den
bisschop geene belastingen betaalden, en den
der loonen en jaarwedden van de
kleine bedienden, pensioenkas voor
al de arbeiders, verzekering der ar
beiders in geval van werkloosheid,
van ziekten en ongelukken.
Andere bepalingen betreflen meer
in 't bijzonder het beroep van be
diende.
Wij willen dit programma thans
aan geen kritisch onderzoek onder
werpen. Naast eenige artikels, die
ook in 't liberaal programma vervat
zijn, vinden wij er verregaande
eischen in, die slechts na jaren ver
beterd bestuur zouden kunnen op de
proef gesteld worden.
Onthouden wij enkel van deze nieu
we vereeniging dat zij gesticht is om
bijzonderen belangen te verdedigen.
Dat kan op zeker oogenblik de nutti
ge werkzaamheid der groote politieke
partijen in hun streven naar algemeen
belang en 't welzijn van het volk,
nadeelig in den weg treden.
Particularism in de politiek is
verkeerd. Iedere soort van burgers,
die voor zijn beroep of voor zijn ambt
eene reeks van hervormingen wil
zien tot stand brengen ziet dikwijls
het algemeen belang over 't hoofd
der andere burgers, die evenveel
recht hebben op de welwillendheid
van 's lands bestuur.
Laat ons aaneengesloten blijven in
eene enkele vrijzinnige partij, wier
vaandel breed genoeg en wier grond
beginselen der mate rechtvaardig
zijn om al de rechtmatige grieven te
doen verdwijnen, welke burgers van
den Staat kunnen vragen onder een
liberaal ministerie.
erfgenamen zonder iemands tusschenkomst
werden overgegeven.
2° De bezitters van leenheerige goederen-,
diegene welke aan het hoofd dezer eigen
dommen stonden, hadden ze, mits zekere
voorwaarden, van den bisschop in leen ge
kregen, en genoten er de opbrengst van. De
oudste zoon erfde deze goederen, maar moest
de voorwaarden, zijnen vader opgelegd,
trouw nakomen.
3" De bezitters van Cijns goederen, die
den bisschop jaarlijks eene geldelijke toelage
betaalden.
De overige plattelandsbewoners behoorden
tot de klas der lijfeigenenzij waren voor
eeuwig aan den grond, die hen had zien ge
boren worden, gehecht. En icerd er een
eigendom verkocht of verruild, dan wa
ren de lijfeigenen van beider kunnebij
dezen verkoop inbegrepen.
De stadsbewoners daarentegen waren vrij.
Zij waren bestuurd door eenen raad van
veertien schepenen die te gelijkertijd hunne
ambtsmannen en hunne rechlers waren, en
die zij zeiven benoemden. Zij mochten zich
gewapend buiten hunne woningen vertoonen
en met goud geborduurde kleederen dragen.
Wat het clericalisme betreft, dit is
eene samenspanning, die de bijzon
dere belangen van zekere groepen-
burgers ten nadeele van 't algemeen
welzijn zoekt te bevoordeelen en
zulks leidt de geheele natie tot ver
arming, verval en ondergang.
Sedertde invoering van de bescher
mende tarieven in Frankrijk, gaan
in dit land de nijverheidsondernemin
gen met rasse schreden naar den
ondergang.
Onlangs werd aangehaald, hoe de
wijnplanters uit 't Zuiden van Frank
rijk er tot nu toe niet in gelukt zijn
't grootste gedeelte van den wijnoogst
van 1893 aan den man te brengen.
Vandaag worden eenige andere fei
ten aan den dag gelegd, om aan te
toonen welke nootlottige gevolgen de
wet-Méline na zich sleept,
Te Roubaix en Tourcoing heerscht
op het huidige oogenblik eene hevige
crisis in de meeste nijverheden en
wel bijzonder in de wol- en spinnij-
verheid.
In het departement der Aisne heb
ben twee spinnerijen hunne werk
huizen moeten sluiten.
Andere fabrieken zagen zich, ten
gevolge van hunnen steeds toene-
menden voorraad, gedwongen de
werkuren te verminderen en de dag-
loonen met 10 t. h. in te krimpen.
Te Clermont Ferrand werden nog
over een jaar meer dan 2000 werk
lieden in de meeldeegfabrieken gebe
zigd. Thans is er deze aanzienlijke
nijverheid bijna totaal verdwenen,
Zij waren den bisschop slechts hulp verschul
digd, wanneer het 's lands verdediging gold.
Een meier vertegenwoordigde den prins in
de gemeente, maar had in het bestuur harer
zaken niets te zien. Iedere vrije gemeente
vaardigde hare eigene wetten uit, stemde
hare belastingen, sloeg hare munt, regelde
haar stelsel van maten en gewichten, sloot
verbonden met andere steden, zorgde voor
hare rust en hare vrijheid. En miskende de
prins hare vrijheden, dan was de bevolking
van alle wederzijdsche verplichting jegens
hem ontslaan.
Zooals men door deze opsomming kan be-
statigen, genoten de stadsbewoners uitge
breide voorrechten, waarover zij dan ook
met eene jaloersche zorg waakten. Het was
dank aan deze vrijheden dat de nijverheid
in het bisdom reeds eenen zekeren bloei had
bekomen, wanneer zij, in vele andere ge
westen voornamelijk bij onze Duitsche en
Fransche naburen, nog zoo zeer verackterd
was. Luiksche kooplieden liepen Vlaanderen,
Frankrijk, Saksen, Hongarië en Engeland
af, knoopten handelsbetrekkingen met Hol
land aan, en stalden hunne voortbrengselen
op de markten van Keulen, Augsburg, Co-
uit oorzaak van de rechten op de
vreemde granen.
Te Lyon, het bijzonderste nijver
heidscentrum van Frankrijk, gaat de
spinnij verheid onder eene geduchte
crisis gebukt. De talrijke werkhuizen
die er vroeger 80 duizend weefge
touwen in den gang hielden, bezigen
thans nog 12.000,waarvan er slechts
3000 werken.
Te Marseille zijn het de suiker-
raffineerderijen welke gevoelig wer
den getroffen. Hun uitvoer is aan
zienlijk verminderd, zoodanig dat zij
20 groote zeeschepen buiten dienst
hebben moeten stellen. Vroeger had
den hunne producten grooten aftrek
op de markten Rumenie, waar zij
thans, dank aan de wet Méline moe
ten onderdoen voor de belgische en
duidsche mededinging.
Te Rouaan en omstreken hebben
de duizende arbeiders uit de katoen
weverijen hunne dagloonen tot 1.50
fr. zien verminderen, en dit voor 15
uren arbeid per dag. Wat er de nij
verheid van gedrukt katoen betreft,
deze heeft al de vreemde markten
verloren, welke zij vroeger nochtans
zelfs aan de Engelschen betwistte.
Ziedaar feiten en cijfers uit het
Bulletin de Office du travail getrok
ken, dus uif officieele bron,
En eenige clericale grondbezitters
droomen voor Belgie dit zelfde uit-
hongeringstelsel.
Hoe de benoemingen van de jury der ten
toonstelling te Antwerpen onthaald worden.
Het collegie van burgemeester en schepe-
blenz, Lubeck, Nuremburg, Franckfort en
Metz uitonder hunne producten vinden wij
voornamelijk koperen, tinnen, en ijzeren ge
reedschappen, lakens, leder, zeep, enz. Deze
ijverige handel verspreidde in het land eene
overgroots welvaart, welke de ingeborene
vrijheidsmin der Luikenaren nog des te meer
opwekte. Ook zullen de gebeurtenissen ons
weldra toonen met welke krachtdadigheid
zij hunne rechten staande houden, en welke
kardnekkige poginger zij in de verdediging
hunner vrijheden steeds zullen aan den dag
leggen.
X.
Kort na de benoeming van bisschop
Otberg (1091-1119) wierd de kristene we
reld in opschudding gebracht door de gloei
ende predicatiën van monikken die edel en
onedel aanspoorden om de wapens op te vat
ten, en de Saraceuen uit Jerusalem te ver
jagen.
De dorpers schaarden zich met vreugde
onder de kruisvanen; immers hunne inlij
ving in de kristene scharen maakten van
hen vrije mannen; en ellendiger toestand
dan die, waarin zij zich bevonden, kon hun
het verre Oosten niet opleveren. W. v
HET WEEKBLAD
