VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
PolitiekNieuws-, Handels- en Annoncenblad.
BERICHT.
Het prins-bisdom Luik.
Tiende jaar
Zaterdag 8" Juni 1895.
Een geschenk.
De Paus door eene rechtbank
veroordeeld.
STADSNIEUWS.
Snobe Colaert,
en Boerke van Dikebiisch.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 50 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. yoor den buiten. Per 6 maanden: i fr. 75. Annonceni 15 cent. per drukregel. Rechte
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. - Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanaeren, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamd® artikels uiterlijk tegen Yrijdag middag vrij en
onderteek end toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
De Commissie der Vrijzinnige Ver-
eeniging zet zijne politieke vrienden,
die zouden gelooven recht te hebben
op de Kiezerslijst voor de gemeente,
met eene of meer stemmen ingeschre
ven te worden vurig aan, zich er
over te komen bevragen ten bureele
der Liberale Associatie, in den Zalm,
Seminariestraat.
Het bureel is open van 9 tot 12
ure 's morgens en van 2 tot 5 ure
namiddag.
Het Comiteit bericht zijne vrienden
dat bet van de voorloopige lijst der
kiezers voor de gemeente in bezit is.
Binnen ettelijke dagen zal in de Kamers
de bespreking over het broodrooversontwerp,
door ons klerikaal ministerie neergelegd,
beginnen. De grooto eigenaars willen vol
strekt nieuwe lasten op de granen. Reeds
verscheidene malen heeft ons reactionnair
gouvernement voor de lievige protestaties
des volks moeten achteruitwijken en zijne
wetsontwerpen intrekken. Thans schijnt het
besloten te zijn om tot het einde te gaan, en
de centen uit de zakken der kleinen te klop
pen om de gapende geldkisten der grooten te
vullen. Zijne beunhazen schijnen met de
voornaamste groepen der rechterzijde eene
overeenkomst gesloten te hebben, die aan de
volksuitbuiters eene genoegzame meerder
heid zal verschaffen om de nieuwe lasten te
stemmen. Deze op hunne beurt zullen aan
het ministerie hunne hulp verleenen om de
Congokwestie in den zin des Konings en
tegen den uitdrukkelijken wil des Volks op
te lossen.
Ziehier dus hetgene men ons voorbehoudt:
1° Verhooging der rechten op de dennen-
staken welke men in onze koolmijnen ge
bruikt. Deze lasten zullen den prijs dezer
slaken verhoogen ten voordeele der eigenaars
der groote dennenbosschen. En het is te
vreezen dat de aankoopers, 't is te zeggen de
besturen der koolpuiten deze prijsvermeer-
dering op het dagloon der werklieden zullen
trachten terug te winnen.
2° Aan onze huurhouders, vrachtvoerders,
enz., wil het ministerie een cadeautje geven
dat nog al de moeite waard zal zijn
De klerikale meerderheid gaal namelijk
een inkoomrecht van 5 fr. de 100 kilos liaver
stemmen, dus moet de prijs minstens 5 cen
tiemen de kilo verhoogen.
De paarden onzer huurhouders eten ten
minsten 5 kilos daags, die van onze voer-
mans misschien wel 8 kilos.
Nemen wij nu maar gemiddeld een dage-
lijksch gebruik van 6 kilos, dan vinden wij
voor de 365 dagen van het jaar 109 fr. 50 c.
dat de huurhouder of voerman meer zal mo
gen uitgeven I
Honderd negen frs. vijftig cent. 's
jaars meer voor een paard.
Twee honderd negentien frs meer
voor twee paarden.
Allons, huurhouders en voermans en gii
allen die paarden gebruikt, klakt in de han
den voor dit braai ministerie.
3° Instelling van 20 franken rechten per
100 kilos boter of margarine. Wat zegt ge
daarvan huismoeders?
4® Twee franken rechten op melk en meel
waarmede men den prijs van het brood zal
doen verhoogen.
5° Tien franken nieuwe rechten op de gist.
6° Verhooging van rechten op den invoer
van tabak zoodal de pijp, die groote troos
teres des werkmans, weldra aan dezen laat-
sten ongenaakbaar zal worden, wijl de tabak
te duur is.
7° Verhooging op zekere grondstoffen, in
de brouwerijen gebruikt, waardoor de pint
bier duurder zal worden, zoodat de werkman
dien gezonden drank zal moeten daarlaten,
om den verfoeilijken, vergiftigden jenever
te drinken.
't Was nog niet genoeg dat de vreemde
syndikaten van kapitalisten samenspanden
om den werkman en de kleina burgerij te
bestelen, zooals dit thans nog met de petrol
olie geschiedt. Ons ministerie moet onze in-
landsche eigenaars in de hand werken, hun
ne inkomsten vergrooten, ten nadeele van
het volk, dat, naar het schijnt nog niet ge
noeg uitgezogen en geplunderd is. En het
tijdstip, om deze rechten in te voeren is
waarachtig g03d gekozen 't Is op bet oogen-
blik dat de werkman een spottend, wraak
roepend klein dagloon verdient, dat men
zulke wet durft voorsteilen, en den prijs des
voedsels verhoogen.
Kleine burgers en werklieden herinnert
u zulks Herinnert u dat het klerikaal mi
nisterie, dat lieden onze zaken bestuurt,
wetten heeft voorgedragen die enkel de be
langen der Grooten behartigen.
Zeg hun dat zij dat juk van den nek moe
ten schuddendat zij tegen het klerikalis-
mus moeten stemmenen dat zij naar de
kamers mannen moeten zenden, vrije volks-
minnende mannen, en geene onnoozele
blikslagers en stotteraars gelijk de zoogezeg
de klerikale werkliedenafgevaardigden van
Gent en Brussel, of volksvijanden zooals
eenen Woeste, eene Helleputte en andere
Schollaerts.
Wanneer onze ongelukkige broeders uit
het Vlaamsche land dat zullen begrijp m,
dan eerst kunnen zij de hoop koesteren van
hunnen erbarmelijken toestand te zien ver
beteren. Den dag dat de politieke ontslaving
in Vlaanderen zal verrijzen, op dien dag ook
zal er eene volledige omwenteling in den
socialen toestand der vlaamsche boeren en
werklieden.
Eene oude kwezel, do markiezin de Plessi-
Bellière, had bij haar testament hare fortuin
4 millioen aan den Paus vermaakt, op
aanraden van haar biechtvader.
De familie kwam hiertegen op en spande
een proces in. De eerste maal werd paus
Leo wandelen gezonden. Uit ontzag voor het
wijzen zijn daar, om, in weerwil der beves
tigingen van zekere belanghebbende ge
schiedschrijvers, deze aantijgingen met on-
wedei sprekelijke bewijzen te staven. Im
mers reeds in 1629 had men brieven onder
schept, waarin Ferdinand van Beieren, met
vuur op Beekmans dood aandrong.
Eene talrijke menigte nam aan de plech
tige begrafenis van dit slachtoffer der dwin
gelandij deel; men verhief hem een prachtig
bronzen gedenkteeken op de Groote Markt,
recht tegenover dat stadhuis, waar zijne
stem zoo dikwerf voor recht en vrijheid
gedonderd had.
Deze dood stelde geen einde aan den strijd
tusschen hst volk en des bisschops aanhan
gers. Eene merkwaardige gebeurtenis deed
den kamp openlijk losbarsten. Op 22 Augus
tus 632 verdreven de Hollanders voor im
mer de Spanjaards uit de slad Maestricbt,
verkondigden er de algemeene gewetens
vrijheid, zoodat Roomschen, Luthersgezin.
den, Kalvinisten, Herdoopers enz. er op ge-
lijkon voet mochten leven, en hunnen gods
dienst uitoefenen. Te Luik vond de godvruch
tige wereld dat deze verdraagzaamheid tot
een verderfelijk voorbeeld strektehet de-
kreot van 19 April 1633 bracht den volke ter j
hoofd der kerk, stelde de familie zeer
katholiek nu voor, den poen te deelen en
twee millioen aan den paus te geven...
Nikske te doen, antwoorde de oude. Ik
moet alles hebben
En de opvolger van Christus ging tegen
vonnis in beroep...
Het hof van Montidier komt in de zaak
uitspraak te doen.
In stede van alles op te rakelen, krijgt de
stadhouder Christ! geen rooden duit en daar
enboven wordt Leo Pecci tot de onkosten
veroordeeld... Wat mirakel, he
De dikbuikige kardinalen, die op den uit-
kijklagen naar de goudvinkjes, klagen ais
Jeremias op de puinen van Jérusalöm.
De heilige Geest die aan Leo XIII de toe
komst moet inblazen, had zeker den vorigen
dig wat te lang uitgezeten, als hij dezen
raad aan de paus gaf... In het Vatikaan,
zegt men in 't geniep, dat do pauselijke raad
gever zeer oud begint te worden en soms aan
het suffen is.
Waar blijft nu de onfeilbaarheid van den
paus, die zich dooi' eenvoudige wereldlijke
rechters laat veroordeelen, als de eerste beste
erfdeelroover of scherrewegman?
Snobe Colaert. Boer Jan, gij ziet ik heb
nen keer gesproken in de Kamers om de
rechten op de boter te bekomen; wij krijgen
hier zoo 20 tot 22,000 kilos boter in den Zo
mer op onze markten in den Winterzoo rond
de helft en de rechten gaan hier ter markt
de boter doen opslaan.
Boerke van Dikebusch zijt ge daar zeker
van M Colaert?
Snobe Colaert. Zoo zeker als dat er 12
apostels zijn.
Boerke van Dikebusch. Ja, twaalf en
eenen dertiendon Judas, genaamd.
Hewei, Mijnheer Colaert, ik,boerke, ik zeg
u dat het tegenovergestelde zal voorvallen.
kennis, dat al dcge..e die het katholiek ge
loof niet openlijk aangekleefd waren, binnen
de veertien dagen liet land mossten ruimen.
Vele huisgezinnen namen den wijk naai
den vreemde. Degene die bleven, scheidden
zich in twee kampenJe Chirouxbevat
tende voornamelijk de rijken, de geestelijk
heid en de prinselijke ambtenaars, en do
Grignoux gevormd door de voorstanders
der gemeentevrijheden en der gewetensonaf
hankelijkheid. Binnen de muren der hoofd
stad gingen dezo twee partijen tegen elkan
der eenen strijd aan, die niet minder dan
twintig jaren lang duurde, eenen afgrijselij
ken strijd, die de tweedracht in de familliën
wierp, en broeder tegen broeder het staal in
de vuist bracht. Iedere nieuwe verkiezing
gaf aanleiding tot eenen nieuwen kamp, en
deed stroomen bioeds in de straten van
Luik vloeien, la 1635 behaalde de volkspar
tij de bovenhand; zij koos Sebastiaan La
Ruelle en de Sélgs lot burgemeester der
hoofdstad. De benoeming dezer tweeman
nen verbitterde Ferdinand van Beieren zoo
danig, dat lnj zich niet schaamde om de
duitsche benden van Piccolomini en do
Kroatan van den beruchlen Jan van Weert
inliet land te roepen. (W. V
(41® Vervolg).
In dien algemeenen drang, die het volk
tegen het hooger gezag opjoeg, was het
luiksche sticht niet ten achter gebleven.
Reeds lang had het den strijd aangegaan!
Reeds lang had het duizende slachtoffers
vrijheidsmin aan galg en brandstapel gele
verd! En daarom vinden wij het in 1613 op
nieuw gereed, om aan de eischen eens dwin-
gelands, gelijk Ferdinand van Beieren, man
haftig het hoofd te bieden.
Nauwelijks had deze het bewind in han
den genomen of hij ontmaskerde zijne
heerschzuchtige plannen en trachtte twee
zijner vertrouwelingen, die enkel lijdende
werktuigen tusschen zijne handen zouden
geweest zijn, tot Burhemeesters van Luik te
doen benoemen.
De keizer Matthias, wiens tusschentreding
door het volk was ingeroepen, veroordeelde
stellig Ferdinand's aanmatigingen en kneve
larijen. Maar deze sloeg dit besluit in den
wind. en riep, om zijn gezag te ban haven,
duitsche huurtroepen, die, gedurende zeven
maanden, het land uitstroopten.
Eene bestendige onrust heerschte in liet
bisdom. Geen maand ging er voorbij zonder
dat er te Luik of elders een oproer losbrak.
Niettegenstaande 's prinsen bedriegelijke
handelwijze stelde, in 1629, het volk Wil
lem Beekman en Mathys de la Uaye tot
burgemeesters der hoofdstad aan. Beekman,
de eerlijke, rechtschapene en onbaatzuchtige
burger, had immer de volksrechten met
onverschrokkenheid verdedigd, en daarom
vei kreeg het volk de bevestiging zijner be
noeming slechts door geweld. Gedurende
zijn bestuur kwam hij immer met kracht
tegen 's prinsen wetsovertredingen op, was
hij immers op de bres tot de verdediging dei-
volksbelangen. Ook wierd hij het volgende
jaar herkozen en met hem zijn vriend, Se
bastiaan La Ruelle.
Deze benoeming was een kaakslag voor
den vorst; dóch de staatkunde van den ita-
liaan Machiavel had hem geleerd hoe een
prins eenen hoon wreekt, of eenen hinder
paal uit den weg ruimt. De koene Beekman
wierd weldra door eene zonderlinge kwijn
ziekte aangegrepen, en gaf op 29 Januari
1631 den geest. De verontwaardigde volk
stem dood ae verantwoordelijkheid dezer
moord tot den prins opklimmenzij had
zich inderdaad niet bedrogen. Stoffelijke be-
HET WEEKBLAD
